البقرة ١٨٦

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۳:۳۰ توسط 127.0.0.1 (بحث) (افزودن سال نزول)


ترجمه

و هنگامی که بندگان من، از تو در باره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا می‌خواند، پاسخ می‌گویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند (و به مقصد برسند)!

و چون بندگان من از تو در باره‌ى من بپرسند، همانا من [به آنها] نزديكم و دعاى دعا كننده را وقتى كه مرا بخواند پاسخ مى‌دهم، پس آنها نيز دعوت مرا اجابت كنند و به من ايمان بياورند، باشد كه راه يابند
و هرگاه بندگان من، از تو در باره من بپرسند، [بگو] من نزديكم، و دعاى دعاكننده را -به هنگامى كه مرا بخواند- اجابت مى‌كنم، پس [آنان‌] بايد فرمان مرا گردن نهند و به من ايمان آورند، باشد كه راه يابند.
و چون بندگان من (از دوری و نزدیکی) من از تو پرسند، (بدانند که) من به آنها نزدیکم، هرگاه کسی مرا خواند دعای او را اجابت کنم. پس باید دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد که (به سعادت) راه یابند.
هنگامی که بندگانم از تو درباره من بپرسند، [بگو:] یقیناً من نزدیکم، دعای دعا کننده را زمانی که مرا بخواند اجابت می کنم؛ پس باید دعوتم را بپذیرند و به من ایمان آورند، تا [به حقّ و حقیقت] راه یابند [و به مقصد اعلی برسند].
چون بندگان من درباره من از تو بپرسند، بگو كه من نزديكم و به نداى كسى كه مرا بخواند پاسخ مى‌دهم. پس به نداى من پاسخ دهند و به من ايمان آورند تا راه راست يابند.
و چون بندگانم درباره من از تو پرسش کنند [بگو] من نزدیکم و چون بخواندم دعای دعاکننده را اجابت می‌کنم، پس به فرمان من گردن نهند و به من ایمان آورند، باشد که راه یابند
و چون بندگانم در باره من از تو پرسند، همانا من نزديكم خواندن خواننده را آنگاه كه مرا بخواند پاسخ مى‌دهم، پس بايد دعوت مرا بپذيرند و به من ايمان آورند، باشد كه ره يابند.
و هنگامی که بندگانم از تو درباره‌ی من بپرسند (که من نزدیکم یا دور. بگو:) من نزدیکم و دعای دعاکننده را هنگامی که مرا بخواند، پاسخ می‌گویم (و نیاز او را برآورده می‌سازم). پس آنان هم دعوت مرا (با ایمان و عباداتی همچون نماز و روزه و زکات) بپذیرند و به من ایمان بیاورند تا آنان راه یابند (و با نور ایمان به مقصد برسند).
و هر گاه (از) بندگان من، (کسی) از تو درباره‌ی من پرسید، (بگو) من بی‌گمان (به آنان) نزدیکم، و دعای دعا کننده را - هنگامی که مرا بخواند - اجابت می‌کنم. پس (آنان) باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند، شاید رشد یابند.
و هرگاه پرسندت بندگان من از من همانا منم نزدیک اجابت کنم دعای آنکه مرا خواند پس بپذیرند از من و ایمان آورند به من شاید رهبری شوند


البقرة ١٨٥ آیه ١٨٦ البقرة ١٨٧
سوره : سوره البقرة
نزول : ١ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٩
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«دَعْوَةَ»: دعا. درخواست. «الدَّاعِ»: دعاکننده. درخواست کننده. «دَعَانِ»: مرا به یاری خواست. مرا به فریاد خواند. «فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی»: اجابت مرا با دعا بخواهند. هنگامی که آنان را به سوی ایمان و اطاعت دعوت کردم، دعوت مرا بپذیرند. «یَرْشُدُونَ»: هدایت یابند. رهنمود شوند به مصالح دنیا و آخرت خود.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر

نکات آیه

۱ - پرسش مسلمانان از پیامبر درباره نزدیک یا دور بودن خدا، نسبت به بندگان (و إذا سألک عبادى عنى فإنى قریب) جمله «فإنى قریب» بیانگر این است که پرسش مطرح شده در آیه، درباره دورى و نزدیکى خداست.

۲ - جواز پرسش و تحقیق درباره صفات خداوند و چگونگى آنها (و إذا سألک عبادى عنى فإنى قریب)

۳ - خداوند، به همه بندگان خویش نزدیک است. (فإنى قریب)

۴ - خداوند، دعاى درخواست کنندگان را اجابت مى کند. (أجیب دعوة الداع)

۵ - اجابت دعاها از سوى خداوند، نشانه نزدیکى او به بندگان است. (فإنى قریب أجیب دعوة الداع) جمله «أجیب دعوة الداع» (دعاى درخواست کننده را اجابت مى کنم) مى تواند به منزله علت براى «فإنى قریب» باشد.

۶ - خلوص در دعا (تنها خداوند را خواندن و از او درخواست کردن) شرط اجابت دعاست. (أجیب دعوة الداع إذا دعان)

۷ - دعا به درگاه خدا و درخواست اجابت آن، سفارش و توصیه خداوند به بندگان خویش (فلیستجیبوا لى) استجابت مى تواند به معناى طلب اجابت باشد. بنابراین «فلیستجیبوا لى»; یعنى، بندگان از من بخواهند که خواسته هاى آنها را اجابت کنم.

۸ - وجوب اطاعت از فرمانهاى خدا و ضرورت ایمان داشتن به او (فلیستجیبوا لى و لیؤمنوا بى) برداشت فوق بر این مبناست که «استجابت» به معناى «اجابت» باشد. بنابراین «فلیستجیبوا لى» یعنى، پس بندگان باید فرمانهاى مرا اطاعت کنند.

۹ - ضرورت ایمان به نزدیک بودن خداوند به بندگان و توان او بر اعطاى درخواستهاى ایشان (و لیؤمنوا بى) از آن جا که «و لیؤمنوا بى» پس از بیان قرب الهى به بندگان و اجابت درخواستهاى ایشان مطرح شده، مى توان گفت: مراد از ایمان در این جا ایمان به نزدیکى خدا و اجابت درخواستهاى بندگان است.

۱۰ - باور به نزدیک بودن خدا به بندگان و توان او بر اجابت درخواستها، گرایش دهنده آدمى به ایمان و اطاعت از اوست. (فإنى قریب أجیب دعوة الداع ... فلیستجیبوا لى و لیؤمنوا بى) برداشت فوق از «فا»ى تفریع در «فلیستجیبوا» استفاده شده است.

۱۱ - اطاعت از خدا و ایمان به او، زمینه ساز دستیابى به هدایت است. (فلیستجیبوا لى و لیؤمنوا بى لعلهم یرشدون) «رشد» (مصدر یرشدون) به معناى هدایت یافتن و به طریق ثواب رسیدن است.

۱۲ - دستیابى به هدایت، در گرو توأم بودن ایمان به خدا و اطاعت از اوست. (فلیستجیبوا لى و لیؤمنوا بى لعلهم یرشدون)

۱۳ - دعا کردن به درگاه خدا و باور داشتن به اجابت آن، زمینه ساز هدایت یابى انسان است. (فلیستجیبوا لى و لیؤمنوا بى لعلهم یرشدون)

۱۴ - نقش امید به نتیجه بخش بودن عمل، در ایجاد انگیزه براى عمل (فلیستجیبوا لى و لیؤمنوا بى لعلهم یرشدون) جمله «لعلهم یرشدون» - که امید دستیابى به ثمره عمل را مطرح مى کند - مى تواند به منظور ایجاد انگیزه براى اطاعت از خدا مطرح شده باشد. بنابراین امید به نتیجه عمل، محرک آدمى به سوى آن عمل است.

۱۵ - ماه رمضان، زمان مناسب براى دعا به درگاه خداوند (شهر رمضان ... و إذا سألک عبادى عنى فإنى أجیب دعوة الداع) برداشت فوق بیانگر وجه ارتباط آیه مورد بحث با آیه قبل است.

روایات و احادیث

۱۶ - «عن ابى عبداللّه(ع) فى قوله «فلیستجیبوا لى و لیؤمنوا بى» یعلمون أنى أقدر على أن اعطیهم ما یسئلون;[۱] از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند که فرموده: «فلیستجیبوا لى و لیؤمنوا بى» روایت شده است: [بندگان] بدانند من توانایى دارم که آنچه مى خواهند به آنها بدهم».

موضوعات مرتبط

  • اطاعت: آثار اطاعت از خدا ۱۱; اطاعت از خدا ۸، ۱۲; زمینه اطاعت از خدا ۱۰
  • امیدوارى: آثار امیدوارى ۱۴
  • انگیزش: عوامل انگیزش ۱۰، ۱۴
  • ایمان: آثار ایمان به خدا ۱۱; آثار ایمان به قدرت خدا ۱۰; آثار ایمان به قرب خدا ۱۰; ایمان به اجابت دعا ۱۳; ایمان به خدا ۸، ۱۲; ایمان به قدرت خدا ۹; ایمان به قرب خدا ۹; ایمان و عمل ۱۲; زمینه ایمان به خدا ۱۰; متعلق ایمان ۸، ۹، ۱۲، ۱۳
  • پرسش: پرسش جایز ۲
  • جهان بینى: جهان بینى و ایدئولوژى ۱۰
  • خدا: افعال خدا ۴; اوامر خدا ۸; پرسش از صفات خدا ۲; پرسش از قرب خدا ۱; توصیه هاى خدا ۷; قدرت خدا ۱۶; قرب خدا ۳; نشانه هاى قرب خدا ۵
  • دعا: آثار دعا ۱۳; اجابت دعا ۴، ۵، ۹; اخلاص در دعا ۶; استجابت دعا ۷; اهمیّت دعا ۷; شرایط اجابت دعا ۶; وقت دعا ۱۵
  • عمل: امیدوارى به آثار عمل ۱۴
  • ماه رمضان: دعا در ماه رمضان ۱۵; ویژگیهاى ماه رمضان ۱۵
  • محمّد(ص): پرسش از محمّد(ص) ۱
  • مسلمانان: پرسش مسلمانان ۱
  • واجبات: ۸
  • هدایت: زمینه هدایت ۱۱، ۱۲، ۱۳

منابع

  1. تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۸۳، ح ۱۹۶; تفسیر برهان، ج ۱، ص ۱۸۵، ح ۴.