غافر ١٩
ترجمه
غافر ١٨ | آیه ١٩ | غافر ٢٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«خَآئِنَةَ الأعْیُنِ»: خیانت چشمان و دزدانه نگاه کردن آنها. چشمان خائن و بدنظر. در صورت اوّل، واژه (خَآئِنَة) مصدر است، و در صورت دوم اسم فاعل، و اضافه صفت به موصوف خود است و در اصل (الأعْیُنَ الْخَآئِنَة) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۳ - ۲۰ سوره مؤ من
- اقامه دو حجت بر توحيد، با بيان اينكه ارسال وانزال رزق فقط از ناحيه خداى سبحان است
- معناى اينكه خداى تعالى رفيع الدرجات است
- مراد از اينكه خداوند بر هر كس كه بخواهد، از امر خود روح القاء مى كند
- وجه تسميه روز قيامت به يوم التلاق
- مقصود از بروز مردم براى خدا در روز قيامت
- توضيحى در مورد لا ظلم اليوم و تعليل آن به ان الله سريع الحساب
- احتجاج بر توحيد با بيان اينكه خدا قضاى به حق مى كند
- رواياتى درباره يوم التلاق ، فانى شدن دنيا به هنگام قيامت ، توبه ، و خانة الاعين
نکات آیه
۱ - آگاهى خداوند، به نگاه هاى خیانت بار و دزدانه بشر (یعلم خائنة الأعین)
۲ - حرمت هر نوع نگاه خائنانه و به دور از امانت و رضایت مندى (یعلم خائنة الأعین)
۳ - آگاهى خداوند به اسرار پنهان شده در سینه ها (یعلم ... ما تخفى الصدور)
۴ - تمامى حرکت هاى نهان و آشکار و اسرار و ضمایر انسان ها، در قلمرو علم خداوند است. (یعلم خائنة الأعین و ما تخفى الصدور)
۵ - آگاهى و اعتقاد به احاطه علمى خداوند بر وجود انسان ها، بازدارنده آنان از هرگونه گناه و ستم (و ما للظلمین من حمیم ... یعلم خائنة الأعین و ما تخفى الصدور) ذکر شدن آگاهى همه جانبه خداوند از احوال انسان ها - پس از یادکردن از ستمکاران - مى تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.
۶ - علم همه جانبه خداوند به احوال ظاهر و باطن انسان ها، دلیل توانایى او بر حسابرسى سریع بندگان (إنّ اللّه سریع الحساب ... یعلم خائنة الأعین و ما تخفى الصدور) برداشت یاد شده بر این اساس است که جمله «یعلم خائنة الأعین...» تعلیل براى جمله «إنّ اللّه سریع الحساب» باشد; یعنى، چون خداوند از تمامى حالات انسان ها آگاهى کامل دارد، اعمال بندگانش را با سرعت رسیدگى خواهد کرد و نیازى به ارائه دلیل و شهود ندارد.
۷ - آگاهى همه جانبه خداوند بر احوال بندگانش، دلیل بى ثمر بودن حمایت نزدیکان و شفاعت براى کافران و مشرکان است. (ما للظلمین من حمیم و لا شفیع یطاع . یعلم خائنة الأعین و ما تخفى الصدور) برداشت یاد شده مبتنى بر این نکته است که جمله «یعلم خائنة الأعین ...» تعلیل براى جمله «ما للظالمین من حمیم...» باشد.
روایات و احادیث
۸ - «قال سألت أباعبداللّه(ع)، عن قوله عزّوجلّ «یعلم خائنة الأعین» فقال: ألم تَرَ إلى الرجل ینظر إلى الشىء و کأنّه لاینظر إلیه فذلک خائنة الأعین;[۱] [راوى] مى گوید: از امام صادق(ع) از آیه «یعلم خائنة الأعین» سؤال نمودم، حضرت فرمود: آیا ندیده اى که شخصى به چیزى به گونه اى [زیر چشمى ]نگاه مى کند که گویا به آن نگاه نمى کند و این همان خیانت چشم ها است».
موضوعات مرتبط
- احکام: ۲
- انسان: حسابرسى انسان ها ۶
- چشم: خیانت چشم ۸
- خدا: آثار علم خدا ۶; دلایل قدرت خدا ۶; سرعت حسابرسى خدا ۶; علم خدا ۱; علم خدا به اعمال ۴; علم خدا به رازها ۳، ۴; علم غیب خدا ۳; وسعت علم خدا ۷
- سینه: راز سینه ها ۳
- ظلم: موانع ظلم ۵
- عقیده: آثار عقیده به علم خدا ۵
- کافران: بى تأثیرى شفاعت از کافران ۷
- گناه: موانع گناه ۵
- محرمات: ۲
- مشرکان: بى تأثیرى شفاعت از مشرکان ۷
- نگاه: احکام نگاه ۲; حرمت نگاه خائنانه ۲; نگاه خائنانه ۱، ۸
منابع
- ↑ معانى الأخبار، ص ۱۴۷; نورالثقلین، ج ۴، ص ۵۱۷، ح ۳۳.