روایت:الکافی جلد ۱ ش ۱۳۸۰

آدرس: الكافي، جلد ۱، كِتَابُ الْحُجَّة

عده من اصحابنا عن احمد بن محمد البرقي عن ابي هاشم داود بن القاسم الجعفري عن ابي جعفر الثاني ع قال :

أَقْبَلَ‏ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ ع‏ وَ مَعَهُ‏ اَلْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ع‏ وَ هُوَ مُتَّكِئٌ عَلَى يَدِ سَلْمَانَ‏ فَدَخَلَ‏ اَلْمَسْجِدَ اَلْحَرَامَ‏ فَجَلَسَ إِذْ أَقْبَلَ رَجُلٌ حَسَنُ اَلْهَيْئَةِ وَ اَللِّبَاسِ فَسَلَّمَ عَلَى‏ أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ فَرَدَّ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمَ فَجَلَسَ ثُمَّ قَالَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ‏ أَسْأَلُكَ عَنْ‏ ثَلاَثِ مَسَائِلَ إِنْ أَخْبَرْتَنِي بِهِنَّ عَلِمْتُ أَنَّ اَلْقَوْمَ رَكِبُوا مِنْ أَمْرِكَ مَا قُضِيَ عَلَيْهِمْ وَ أَنْ لَيْسُوا بِمَأْمُونِينَ فِي دُنْيَاهُمْ وَ آخِرَتِهِمْ وَ إِنْ تَكُنِ اَلْأُخْرَى عَلِمْتُ أَنَّكَ وَ هُمْ شَرَعٌ سَوَاءٌ فَقَالَ لَهُ‏ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ ع‏ سَلْنِي عَمَّا بَدَا لَكَ قَالَ أَخْبِرْنِي عَنِ اَلرَّجُلِ إِذَا نَامَ أَيْنَ تَذْهَبُ رُوحُهُ وَ عَنِ اَلرَّجُلِ كَيْفَ يَذْكُرُ وَ يَنْسَى وَ عَنِ اَلرَّجُلِ كَيْفَ يُشْبِهُ وَلَدُهُ اَلْأَعْمَامَ وَ اَلْأَخْوَالَ فَالْتَفَتَ‏ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ ع‏ إِلَى‏ اَلْحَسَنِ‏ فَقَالَ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ أَجِبْهُ قَالَ فَأَجَابَهُ‏ اَلْحَسَنُ ع‏ فَقَالَ اَلرَّجُلُ أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ لَمْ أَزَلْ أَشْهَدُ بِهَا وَ أَشْهَدُ أَنَ‏ مُحَمَّداً رَسُولُ اَللَّهِ وَ لَمْ أَزَلْ أَشْهَدُ بِذَلِكَ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ وَصِيُ‏ رَسُولِ اَللَّهِ ص‏ وَ اَلْقَائِمُ بِحُجَّتِهِ وَ أَشَارَ إِلَى‏ أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ‏ وَ لَمْ أَزَلْ أَشْهَدُ بِهَا وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ وَصِيُّهُ وَ اَلْقَائِمُ بِحُجَّتِهِ وَ أَشَارَ إِلَى‏ اَلْحَسَنِ ع‏ وَ أَشْهَدُ أَنَ‏ اَلْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍ‏ وَصِيُّ أَخِيهِ وَ اَلْقَائِمُ بِحُجَّتِهِ بَعْدَهُ وَ أَشْهَدُ عَلَى‏ عَلِيِّ بْنِ اَلْحُسَيْنِ‏ أَنَّهُ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِ اَلْحُسَيْنِ‏ بَعْدَهُ وَ أَشْهَدُ عَلَى‏ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍ‏ أَنَّهُ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِ عَلِيِّ بْنِ اَلْحُسَيْنِ‏ وَ أَشْهَدُ عَلَى‏ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ بِأَنَّهُ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِ مُحَمَّدٍ وَ أَشْهَدُ عَلَى‏ مُوسَى‏ أَنَّهُ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ أَشْهَدُ عَلَى‏ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى‏ أَنَّهُ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ أَشْهَدُ عَلَى‏ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍ‏ أَنَّهُ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى‏ وَ أَشْهَدُ عَلَى‏ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ بِأَنَّهُ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍ‏ وَ أَشْهَدُ عَلَى‏ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍ‏ بِأَنَّهُ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ أَشْهَدُ عَلَى رَجُلٍ مِنْ وُلْدِ اَلْحَسَنِ‏ لاَ يُكَنَّى وَ لاَ يُسَمَّى حَتَّى يَظْهَرَ أَمْرُهُ فَيَمْلَأَهَا عَدْلاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ‏ وَ رَحْمَةُ اَللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ ثُمَّ قَامَ فَمَضَى فَقَالَ‏ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ‏ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ اِتْبَعْهُ فَانْظُرْ أَيْنَ يَقْصِدُ فَخَرَجَ‏ اَلْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ع‏ فَقَالَ مَا كَانَ‏ إِلاَّ أَنْ وَضَعَ‏ رِجْلَهُ خَارِجاً مِنَ‏ اَلْمَسْجِدِ فَمَا دَرَيْتُ أَيْنَ أَخَذَ مِنْ أَرْضِ اَللَّهِ فَرَجَعْتُ إِلَى‏ أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ ع‏ فَأَعْلَمْتُهُ فَقَالَ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ أَ تَعْرِفُهُ قُلْتُ اَللَّهُ وَ رَسُولُهُ‏ وَ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ‏ أَعْلَمُ قَالَ هُوَ اَلْخَضِرُ ع‏

ترجمه

کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۳, ۵۵۹

از أبى هاشم داود بن قاسم جعفرى از ابى جعفر دوم (امام جواد" ع") فرمود: امير المؤمنين (ع) آمد و حسن بن على همراهش بود و به دست سليمان تكيه داده بود و به مسجد الحرام در آمد و بر نشست، به ناگاه مردى خوش قواره و خوش لباس آمد و بر امير المؤمنين (ع) سلام داد و آن حضرت جواب سلام او را داد و خدمت حضرت نشست، سپس گفت: اى امير المؤمنين، من از تو سه مسأله مى‏پرسم، اگر پاسخ آنها را به من دادى مى‏دانم كه اين مردم در كار تو مرتكب خلافى شدند، كه مسئول آنند، در دنيا و آخرت خود آسوده نيستند و اگر نه مى‏دانم كه تو با آنها برابرى و امتياز ندارى. على (ع): هر چه مى‏خواهى از من بپرس. آن مرد عرض كرد: به من بگو: ۱- مردى كه ميخوابد، روحش به كجا مى‏رود؟ ۲- ياد آورى و فراموشى چگونه به مرد رخ مى‏دهند؟ ۳- چگونه فرزند به عموها و يا دائى‏هاى خود، مانند مى‏شود؟ امير المؤمنين (ع) رو به حسن كرد و فرمود: اى ابا محمد، پاسخ او را بده، امام حسن (ع) پاسخش را داد، آن مرد گفت: من گواهم كه نيست شايسته پرستشى جز خدا و هميشه به آن گواهى مى‏دادم. و گواهم كه محمد رسول خدا (ص) و هميشه بدان گواه بوده‏ام. و گواهم كه تو وصى رسول خدائى و قائم به حجت او هستى- و اشاره به امير المؤمنين (ع) كرد- و هميشه بدان گواه بوده‏ام. و گواهم كه تو هم وصى او هستى و قائم به حجت او- و اشاره به حسن (ع) كرد-. و گواهم كه: حسين بن على (ع) وصى برادر خود و قائم به حجت او است بعد از او. و گواهم بر على بن الحسين (ع) كه او قائم به امامت حسين (ع) است پس از او. و گواهم بر محمد بن على (ع) كه او است قائم به كار امامت على بن الحسين (ع). و گواهم بر جعفر بن محمد (ع) كه او است قائم به كار امامت محمد (ع). و گواهم بر موسى (ع) كه او است قائم به كار امامت جعفر بن محمد (ع). و گواهم بر على بن موسى (ع) كه او است قائم به كار امامت موسى بن جعفر (ع). و گواهم بر محمد بن على (ع) كه او است قائم به امامت على بن موسى (ع). و گواهم بر حسن بن على (ع) كه او است قائم به كار امامت على بن محمد (ع). و گواهم بر حسن بن على (ع) كه او است قائم به كار امامت على بن محمد (ع). و گواهم به مردى كه فرزند حسن است و به كنيه و نام تعبير نشود تا امر امامت پديد گردد و پر كند آن را از عدالت چنانچه پر شده است از ستم و خلاف، درود بر تو اى امير المؤمنين و رحمت و بركات خدا، سپس برخاست و رفت، امير المؤمنين فرمود: اى ابا محمد دنبالش برو ببين كجا مى‏رود، حسن بن على (ع) بيرون شد و پس از آن گفت: نشد جز اين كه پاى خود را از مسجد بيرون نهاد و من ندانستم به كجاى زمين خدا رفت و برگشتم نزد امير المؤمنين و به او آگاهى دادم، فرمود: اى ابا محمد، او را مى‏شناسى؟ گفتم: خدا و رسولش و امير المؤمنين داناترند، فرمود: او خضر (ع) بود.

مصطفوى‏, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۲, ۴۶۸

امام محمد تقى عليه السلام فرمود: امير المؤمنين همراه حسن بن على عليهما السلام مى‏آمد و بدست سلمان تكيه كرده بود تا وارد مسجد الحرام شد و بنشست، مردى خوش قيافه و خوش لباس پيش آمد و بامير المؤمنين عليه السلام سلام كرد، حضرت جوابش فرمود و او بنشست آنگاه عرضكرد: يا امير المؤمنين سه مسأله از شما ميپرسم، اگر جواب گفتى، ميدانم كه آن مردم (كه بعد از پيغمبر حكومت را متصرف شدند) در باره تو مرتكب عملى شدند كه خود را محكوم ساختند و در امر دنيا و آخرت خويش آسوده و در امان نيستند و اگر جواب نگفتى ميدانم تو هم با آنها برابرى. امير المؤمنين عليه السلام باو فرمود: هر چه خواهى از من بپرس، او گفت: بمن بگو: ۱- وقتى انسان ميخوابد روحش كجا ميرود؟، ۲- و چگونه مى‏شود كه انسان گاهى بياد مى‏آورد و گاهى فراموش ميكند؟، ۳- و چگونه مى‏شود كه بچه انسان مانند عموها و دائيهايش مى‏شود؟ امير المؤمنين عليه السلام رو بحسن كرد و فرمود: اى ابا محمد! جوابش را بگو، امام حسن عليه السلام جوابش را فرمود، آن مرد گفت: گواهى دهم كه شايسته پرستشى جز خدا نيست و همواره بآن گواهى ميدهم. و گواهى دهم كه محمد رسول خداست و همواره بدان گواهى دهم. و گواهى دهم كه تو وصى رسول خدا هستى و بحجت او قيام كرده‏ئى- اشاره بامير المؤمنين كرد- و همواره بدان گواهى دهم. و گواهى دهم كه تو وصى او و قائم بحجت او هستى- اشاره بامام حسن كرد. و گواهى دهم كه حسين بن على وصى برادرش و قائم بحجتش بعد از او است. و گواهى دهم كه على بن الحسين پس از حسين قائم بامر امامت اوست. و گواهى دهم كه محمد على قائم بامر امامت على بن الحسين است. و گواهى دهم كه جعفر بن محمد قائم بامر امامت محمد است. و گواهى دهم كه موسى (بن جعفر) قائم بامر امامت جعفر بن محمد است. و گواهى دهم كه على بن موسى قائم بامر امامت موسى بن جعفر است. و گواهى دهم كه محمد بن على قائم بامر امامت على بن موسى است. و گواهى دهم كه على بن محمد قائم بامر امامت محمد بن على است. و گواهى دهم كه حسن بن على قائم بامر امامت على بن محمد است. و گواهى دهم كه مردى از فرزندان حسن است كه نبايد بكنيه و نام خوانده شود، تا امرش ظاهر شود و زمين را از عدالت پركند چنان كه از ستم پر شده باشد. و سلام و رحمت و بركات خدا بر تو باد، اى امير المؤمنين!، سپس برخاست و برفت، امير المؤمنين گفت: اى ابا محمد! دنبالش برو ببين كجا ميرود؟ حسن بن عليهما السلام بيرون آمد و فرمود: همين كه پايش را از مسجد بيرون گذاشت نفهميدم كدام جانب از زمين خدا را گرفت و برفت، سپس خدمت امير المؤمنين عليه السلام بازگشتم و باو خبر دادم. فرمود: اى ابا محمد! او را ميشناسى؟ گفتم: خدا و پيغمبرش و امير المؤمنين داناترند، فرمود: او خضر عليه السلام است.

محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۲, ۷۸۹

چند نفر از اصحاب ما روايت كرده‏اند، از احمد بن محمد برقى، از ابوهاشم داود بن قاسم جعفرى، از امام محمد تقى عليه السلام كه فرمود: «امير المؤمنين عليه السلام رو آورد و حضرت حسن بن على عليه السلام همراه آن حضرت بود و آن حضرت بر دست سلمان تكيه داده بود، پس در مسجد الحرام داخل شد و نشست كه ناگاه مرد خوش‏شكل خوش‏لباسى آمد و سلام كرد و نشست. بعد از آن گفت: يا امير المؤمنين، تو را از سه مسأله سؤال مى‏كنم اگر مرا به آنها خبر دادى، مى‏دانم كه آن قوم سوار شده‏اند از امر تو آنچه را كه بر ايشان حكم شده بود (و مراد اين است كه ايشان بر چيزى كه حقّ تو است، مسلّط شده‏اند و منصب تو را غصب كرده‏اند با آن‏كه رعيّت تو بودند و اطاعت تو بر ايشان لازم بود). و نيز مى‏دانم كه ايشان در دنيا و آخرت خويش ايمن نيستند و اگر طريقه‏اى ديگر باشد كه به آن مسائل مرا خبر ندهى و ندانى، مى‏دانم كه تو و ايشان برابريد. امير المؤمنين عليه السلام به سائل فرمود كه: سؤال كن از هر چه براى تو ظاهر گشته و رأيت به آن تعلّق گرفته است. سائل عرض كرد كه: مرا خبر ده از حال مرد كه چون به خواب رود، روح او در كجا مى‏رود و از حال مرد كه چگونه مى‏شود كه به خاطرش مى‏آيد و فراموش مى‏كند و از حال مرد كه چگونه فرزندش به عموها و خالوهاى خود شباهت به هم مى‏رساند؟ پس امير المؤمنين عليه السلام به جانب امام حسن عليه السلام التفات فرمود و فرمود كه: يا ابا محمد او را جواب بگو». حضرت فرمود كه: «امام حسن عليه السلام او را جواب داد، پس آن مرد سائل گفت: شهادت مى‏دهم كه خدايى نيست، مگر خدا و هميشه به وحدانيّت او شهادت داده‏ام و هرگز به او شرك نياورده‏ام و شهادت مى‏دهم كه محمد صلى الله عليه و آله رسول خداست و هميشه به آن شهادت داده‏ام و شهادت مى‏دهم كه تويى وصىّ رسول خدا صلى الله عليه و آله و برپا ايستاده‏اى به حجّت او، و به سوى امير المؤمنين اشاره كرد و هميشه به آن شهادت داده‏ام و شهادت مى‏دهم كه تويى وصىّ امير المؤمنين و ايستاده‏اى به حجت او و به سوى امام حسن عليه السلام اشاره كرد و شهادت مى‏دهم، كه حسين بن على وصىّ برادر خويش است و ايستاده است به حجّت او بعد از او و شهادت مى‏دهم بر على بن الحسين كه بر پا است به امر حسين بعد از آن حضرت، و شهادت مى‏دهم بر محمد بن على كه بر پا است به امر على بن الحسين، و شهادت مى‏دهم بر جعفر بن محمد كه بر پا است به امر محمد بن على، و شهادت مى‏دهم بر موسى كه بر پا است به امر جعفر بن محمد، و شهادت مى‏دهم بر على بن موسى كه بر پا است به امر موسى بن جعفر، و شهادت مى‏دهم بر محمد بن على كه بر پا است به امر على بن موسى، و شهادت مى‏دهم بر على بن محمد كه برپا است به امر محمد بن على، و شهادت مى‏دهم بر حسن بن على كه برپا است به امر على بن محمد، و شهادت مى‏دهم بر مردى از فرزندان حسن كه به كُنيت ياد نشود و نام برده نشود تا امرش ظاهر و هويدا گردد، پس زمين را از عدل و داد پر كند؛ چنانچه پر شده باشد از جور و بيداد. و سلام خدا يا سلام من، يا همه سلام‏ها و رحمت خدا و بركت‏هاى او بر تو باد يا امير المؤمنين. بعد از آن برخاست و رفت. امير المؤمنين عليه السلام فرمود: يا ابا محمد، در پى او برو و بنگر كه كجا مى‏رود. پس حسن بن على بيرون رفت و فرمود كه: هيچ نشد، مگر آن‏كه آن مرد پاى خويش را در بيرون مسجد گذاشت، پس نديدم كه كجاى از زمين خدا را پيش گرفت، به سوى امير المؤمنين عليه السلام برگشتم و او را به اين امر اعلام كردم. فرمود كه: يا ابا محمد، آيا او را مى‏شناسى؟ عرض كردم كه: خدا و رسول او و امير المؤمنين بهتر مى‏دانند. فرمود كه: او خضر عليه السلام بود».