ابراهيم ٤٥
ترجمه
| ابراهيم ٤٤ | آیه ٤٥ | ابراهيم ٤٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَسَاکِنِ»: منازل. خانه و کاشانه. سرزمین و دیار. «الأمْثَالَ»: مثَلها. ذکر صفاتی که پیشینیان داشتند و بیان مکافاتی که دیدند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۴۲ - ۵۲،سوره ابراهيم
- پاسخ به يك توهم : خداوند از ستمكاران غافل نيست !
- عذاب استيصالشامل مؤ منين نمى شود
- با عذاب انقراض شرك ريشه كن مى شود
- معناى اينكه مكر ظالمان نزد خدا است هرچند مكرشان از جا كننده كوهها باشد
- گفتارى در معناى انتقام خدا و انگيزه و غايت آن (ان الله عزيز ذو انتقام )
- انتقام فردى و انتقام اجتماعى
- بيان بطلان يك اشكال در ارتباط با انتقام گرفتن خداوند
- اقوال گوناگون مفسرين در معناى مبدل شدن زمين و آسمانها
- معناى بروز و ظهور خلق براى خداوند در روز قيامت (و برزو الله الواحد القهار)
- پاداش و كيفر هر نفسى همان كرده هاى نيك و بد خود او است
- (روايتى درباره تبديل زمين در قيامت در ذيل آيه : ((يومتبدل الارض غير الارض ...))
- رواياتى كه مى گويد زمين در قيامت مبدل به نان مى شود
- روايتى از امام باقر(ع ) در ترتيت خلقت آسمانها و زمين
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ سَكَنْتُمْ فِي مَساكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ وَ تَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنا بِهِمْ وَ ضَرَبْنا لَكُمُ الْأَمْثالَ «45»
و (شما بوديد كه) در خانه‌هاى كسانى كه (پيش از شما بودند و) به خويشتن ستم كردند، ساكن شديد و براى شما روشن شد كه با آنان چه كرديم و براى شما مثلها زديم (پس چرا عبرت نگرفتيد)
پیام ها
1- بسيارى از انسان‌ها از سرنوشت پيشينيان عبرت نمى‌گيرند و با آنكه در جاى آنان نشسته‌اند، همه چيز را فراموش مى‌كنند. «سَكَنْتُمْ فِي مَساكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا»
2- خداوند اتمام حجّت مى‌كند. «الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ، ضَرَبْنا لَكُمُ الْأَمْثالَ» (هم عذاب امّتهاى قبل را بيان مى‌كند و هم با مثالهاى متعدّد، مسايل را روشن مى‌سازد.)
3- سنّت‌هاى خدا بر تاريخ و جامعه ثابت و حاكم است. «تَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنا بِهِمْ»
«1». غافر، 11.
«2». سجده، 12.
«3». فاطر، 37.
تفسير نور(10جلدى)، ج4، ص: 429
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ سَكَنْتُمْ فِي مَساكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ وَ تَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنا بِهِمْ وَ ضَرَبْنا لَكُمُ الْأَمْثالَ (45)
وَ سَكَنْتُمْ فِي مَساكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ: و ساكن بوديد در منزلها و مكانهاى آنانكه ستم كردند بر نفسهاى خود به كفر و شرك و عصيان و طغيان مانند قوم عاد و ثمود. وَ تَبَيَّنَ لَكُمْ: و ظاهر شد براى شما به مشاهده منازل آنان از آثار آنچه به ايشان نازل شد از عذاب، و به اخبار متواتره از حال ايشان، مسلّم و محقّق آمد كَيْفَ فَعَلْنا بِهِمْ: چگونه كرديم بديشان، يعنى به چه وجه ايشان را مستأصل ساختيم و دمار از آنها برآورديم و مناهاى ايشان را از پاى در آورديم و آثار آنها را برانداختيم به سبب كفر و فرط عناد و لجاج و عصيان و طغيان آنان. وَ ضَرَبْنا لَكُمُ الْأَمْثالَ: و مثل زديم براى شما از احوال ايشان.
يا بيان كرديم كه آنها مثال شما بودند در كفر و استحقاق عذاب و عقاب.
جلد 7 - صفحه 72
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غافِلاً عَمَّا يَعْمَلُ الظَّالِمُونَ إِنَّما يُؤَخِّرُهُمْ لِيَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصارُ (42) مُهْطِعِينَ مُقْنِعِي رُؤُسِهِمْ لا يَرْتَدُّ إِلَيْهِمْ طَرْفُهُمْ وَ أَفْئِدَتُهُمْ هَواءٌ (43) وَ أَنْذِرِ النَّاسَ يَوْمَ يَأْتِيهِمُ الْعَذابُ فَيَقُولُ الَّذِينَ ظَلَمُوا رَبَّنا أَخِّرْنا إِلى أَجَلٍ قَرِيبٍ نُجِبْ دَعْوَتَكَ وَ نَتَّبِعِ الرُّسُلَ أَ وَ لَمْ تَكُونُوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ ما لَكُمْ مِنْ زَوالٍ (44) وَ سَكَنْتُمْ فِي مَساكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ وَ تَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنا بِهِمْ وَ ضَرَبْنا لَكُمُ الْأَمْثالَ (45)
ترجمه
و مپندار البتّه خدا را بيخبر از آنچه بجا مى‌آورند ستمكاران جز اين نيست كه تأخير مى‌اندازد عذاب آنها را براى روزى كه خيره ميشود در آن چشمها
شتابندگان ببالا دارندگان سرهاشان را بر نميگردد بسوى آنها ديدگانشان و دلهاشان تهى است
و بيم ده مردم را از روز كه ميآيد آنها را عذاب پس ميگويند آنانكه ستم كردند پروردگار ما تأخير انداز عذاب ما را تا مدّتى نزديك اجابت ميكنيم دعوت تو را و متابعت مينمائيم پيغمبران را آيا نبوديد كه سوگند ياد مينموديد پيش از اين كه نيست براى شما زوالى
و ساكن شديد در مسكنهاى آنانكه ستم نمودند بر خودهاشان و ظاهر شد بر شما چگونه رفتار كرديم با ايشان و زديم براى شما مثلها را..
جلد 3 صفحه 239
تفسير
خداوند متعال براى آنكه كفّار تصوّر نكنند تأخير عقاب آنها براى بى خبرى و غفلت خداوند است از حال و كار آنها و نيز تسليت خاطر ستم زدگان خطاب به پيغمبر خود فرموده ولى مقصود ديگرانند و ميفرمايد كه گمان منما خداوند غافل است از اعمال ستمكاران بخويش و خلق جز اين نيست كه تأخير مى‌اندازد عذاب آنها را براى روز كه سر از قبرها بيرون ميآورند در حاليكه چشمهاى آنها گشاده و خيره است از هول و وحشت قيامت و شتابندگان و روى آورندگانند بصحراى محشر براى اجابت داعى الهى در حاليكه از شدّت بيم و هراس و حيرت سر بهوا راه مى‌پيمايند و قادر بر چشم بهمزدن نيستند و دلهاى آنها خالى و تهى از عقل و فهم و قوّت و جرئت است و قمّى ره فرموده يعنى دلهاشان پاره پاره باشد از خفقان و بنظر حقير اين تعبير بمنزله آنستكه در فارسى ميگويند دلهاشان آب شد يعنى بى‌تاب و قرار گرديد مقصود تشبيه بآب و هوا است در بى‌تابى و بى‌قرارى و بيم ده اى پيغمبر مردم را از روز قيامت كه روز نزول عذاب است بر آنها پس ميگويند ستمكاران بر خويش و خلق از روى عجز پروردگارا ما را بدنيا برگردان و مدت كمى مهلت ده بما تا ما دعوت تو را بتوحيد و ساير معارف حقه اجابت نمائيم و بدستور انبياء عمل كنيم و خودمان را از استحقاق عذاب بيرون بياوريم و خطاب مستطاب الهى بآنها ميرسد كه آيا شما نبوديد كه از فرط جهالت و غرور قسم ميخورديد كه ما بهمين حال باقى خواهيم ماند و حشر و نشر و حساب و عذابى نيست در صورتى كه پيغمبران حجّت را بر شما تمام نموده بودند و قصص انبياء گذشته و امّتهاى آنها بتواتر براى شما نقل و ثابت شده بود كه خداوند چگونه آنها را معذب فرمود با آنكه شما در اراضى و ديار آنها منزل و مسكن نموده بوديد و از مشاهده آثار باقيه در آن امكنه عارف باحوال آنها شده بوديد و ميدانستيد خداوند با آنها چه معامله‌اى فرمود با تمام اينها باز دست از كفر و نفاق و ظلم و شقاق برنداشتيد حال هم اگر بر گرديد بدنيا همانكه بوديد خواهيد بود ما براى تعليم و ارشاد و تنبيه و انذار شما از هيچ چيز فرو گذار نكرديم علاوه بر دليل و برهان حكاياتى نقل نموديم و مثلهائى زديم كه شايد موجب اعتبار شما شود و شما چنان سرگرم بدنيا بوديد كه هيچ اعتناء نداشتيد حال عمر دنيا تمام شد و اينجا دار آخرت است كه باقى و برقرار خواهد بود.
جلد 3 صفحه 240
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ سَكَنتُم فِي مَساكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنفُسَهُم وَ تَبَيَّنَ لَكُم كَيف‌َ فَعَلنا بِهِم وَ ضَرَبنا لَكُمُ الأَمثال‌َ (45)
و سكونت پيدا كرديد و جاي گير شديد در مساكن ظالمين پيشينيان و بر شما واضح شد که چگونه با آنها معامله كرديم و بچه عذابهايي هلاك شدند و
جلد 11 - صفحه 403
ضرب المثل براي شما زديم که متنبّه بشويد و بخود بيائيد و بترسيد.
وَ سَكَنتُم فِي مَساكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا عطف به ا لم تكونوا است و مراد مشركين و كفار قبل است: قوم نوح، عاد، ثمود، قوم لوط، قوم شعيب: فرعونيان قوم ابرهه و غير اينها که آنها رفتند و زوال پيدا كردند شما هم ميرويد و زائل ميشويد و ديگران ميآيند و جاي گير شما ميشوند.
وَ تَبَيَّنَ لَكُم كَيف‌َ فَعَلنا بِهِم قوم نوح بغرق هلاك شدند، عاد بباد، ثمود و قوم شعيب بصيحه و صاعقه، قوم لوط و ابرهه بامطار حجار، فرعونيان بغرق و هكذا.
وَ ضَرَبنا لَكُمُ الأَمثال‌َ که عاقبت شرك و كفر و ظلم و طغيان و فسق و فجور اينست با شما هم اينکه نوع معامله ميشود.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 45)- «شما همانها نبودید که در کاخها و منازل و مساکن کسانی که به خویشتن ستم کرده بودند سکونت جستید» (وَ سَکَنْتُمْ فِی مَساکِنِ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ).
«و برای شما این واقعیت به خوبی آشکار شده بود که ما بر سر آنها چه آوردیم» (وَ تَبَیَّنَ لَکُمْ کَیْفَ فَعَلْنا بِهِمْ).
«و برای شما مثالها (ی تکان دهنده از حالات امتهای پیشین) ذکر کردیم» (وَ ضَرَبْنا لَکُمُ الْأَمْثالَ).
اما هیچ یک از این درسهای عبرت در شما مؤثر نیفتاد و همچنان به اعمال ننگین و ظلم و ستم خویش ادامه دادید.
نکات آیه
۱- سرزنش خداوند از ستمگرانى که از کیفر ستم پیشگان پیش از خود و مثلهاى الهى، پند نگرفتند و درس نیاموختند. (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم و تبیّن لکم کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال)
۲- ستمگران عصر بعثت در رفتار و کردار، چنان ستمگران اقوام پیشین بودند. (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا)
۳- سرگذشت ستمگران هلاک شده و کیفر دیده پیشین، عبرت انگیز و درس آموز است. (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم و تبیّن لکم کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال)
۴- لزوم پندآموزى از سرنوشت امتهاى مبتلا شده به عذاب الهى (أو لم تکونوا ... و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم و تبیّن لکم کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال)
۵- هلاکت و عذاب اقوام و جوامع پیشین از سوى خداوند، بر اثر ستم پیشگى آنها (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم و تبیّن لکم کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال)
۶- ستم پیشگى موجب هلاکت و کیفر الهى در دنیاست. (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم ... و ضربنا لکم الأمثال)
۷- ظلم به نفس در پى دارنده هلاکت و کیفر الهى در دنیا (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم ... و ضربنا لکم الأمثال) برداشت فوق، مبتنى بر این است که: مقصود از «ظلموا أنفسهم» ظلم به نفس باشد نه ظلم به دیگران چنان که از ظاهر آن به دست مى آید.
۸- کفر و تکذیب رسولان الهى، ظلم به نفس مى باشد و پیامد آن متوجه خود انسان است. (نجب دعوتک و نتّبع الرسل ... و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم)
۹- آثار به جا مانده از ستمگران گذشته، عبرت انگیز و درس آموز است. (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم ... و ضربنا لکم الأمثال) در برداشت فوق «مساکن» در جمله «و سکنتم فى مساکن الذین ظلموا أنفسهم ...» کنایه از آثار به جا مانده گرفته شده است.
۱۰- حاکمیت قوانین و سنتهاى الهى بر ملتها و جوامع بشرى، یکسان و استثناناپذیر است. (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا ... و تبیّن لکم کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال)
۱۱- وحدت مواضع، روش و راه و رسم زندگى ستم پیشگان در طول تاریخ (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم ... و ضربنا لکم الأمثال) ممکن است مقصود از مسکن و سکونت در جمله «و سکنتم فى مساکن الذین ظلموا ...» منزل و محل سکونت ستمگران گذشته نباشد; بلکه مراد همپایى و هم عقیده شدن با آنان و کنایه از پذیرش راه و رسم زندگى آنها باشد.
۱۲- ظلم، داراى پیشینه در تاریخ انسان (و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم ... و ضربنا لکم الأمثال)
۱۳- نقش مؤثر مثلها و نمونه هاى عینى تاریخى در هدایت و درس آموزى انسان (و تبیّن لکم کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال)
۱۴- اتمام حجت خداوند پیش از فرستادن عذاب بر ستمگران (یوم یأتیهم العذاب ... و سکنتم فى مسکن الذین ظلموا أنفسهم و تبیّن لکم کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال) اینکه خداوند فرمود: ما چگونگى برخورد خود با ستمگران را براى شما بیان کردیم (تبین لکم کیف فعلنا بهم)، مى تواند بیانگر اتمام حجت خداوند براى همه ستمگران پیش از عذاب باشد، به ویژه اینکه خداوند این سخن را در پاسخ مهلت خواهى آنان مى فرماید.
۱۵- بیان سرگذشت ستم پیشگان کیفر شده و نیز داستانهاى مثال زدنى و درس آموز، در قلمرو موضوعات قرآن (و سکنتم فى مسکن الذین ... و تبیّن لکم کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال)
۱۶- مردم عصر بعثت از کیفر هلاکت بار الهى نسبت به اقوام ستمگر پیشین آگاه بودند. (الذین ظلموا أنفسهم و تبیّن لکم کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال)
۱۷- کیفر دادن به سبب کفر به خدا و پیروى نکردن از رسولان او از سنتهاى الهى است. (و أنذر الناس ... نجب دعوتک و نتّبع الرسل ... کیف فعلنا بهم و ضربنا لکم الأمثال)
موضوعات مرتبط
- اقوام پیشین: هلاکت اقوام پیشین۱۶
- امتها: آثار ظلم امتها ۵; عبرت از فرجام امتها ۴; موجبات عذاب امتها ۵
- انبیا: آثار تکذیب انبیا ۸
- تاریخ: عبرت از تاریخ ۱۳; فواید تاریخ ۱۳ جامعه آسیب شناسی اجتماعی جامعه ۵
- خدا: اتمام حجت خدا ۱۴; حتمیت سنتهاى خدا ۱۰; سرزنشهاى خدا ۱; سنتهاى خدا ۱۷
- خود: آثار ظلم به خود ۷; موارد ظلم به خود ۸
- سنتهاى خدا: سنت کیفر ۱۷
- ظالمان: آثار باستانى ظالمان ۹; اتمام حجت با ظالمان ۱۴; بیان فرجام ظالمان ۱۵; روش برخورد ظالمان ۱۱; سرزنش ظالمان ۱; ظالمان صدراسلام ۲; عبرت از ظالمان ۹; عبرت از فرجام ظالمان ۳; عبرت از کیفر ظالمان ۱; عذاب ظالمان ۱۴; هماهنگی ظالمان ۲، ۱۱
- ظلم: آثار ظلم ۶; تاریخ ظلم ۱۲
- عبرت: زمینه عبرت ۱۳; عوامل عبرت ۳، ۴، ۹
- عبرت ناپذیران: سرزنش عبرت ناپذیران ۱
- عذاب: عبرت از اهل عذاب ۴ عصیان کیفر عصیان از انبیا ۱۷
- قرآن: تعالیم قرآن ۱۵; قصص قرآن ۱۵; مثالهاى قرآن ۱۵
- کفر: آثار کفر ۸; کیفر کفر به خدا ۱۷
- کیفر: موجبات کیفر دنیوى ۶، ۷
- مثال: فواید مثال ۱۳
- مردم: آگاهى مردم مقارن بعثت ۱۶
- هدایت: زمینه هدایت ۱۳
- هلاکت: موجبات هلاکت دنیوى ۶، ۷
