البقرة ٤٨

وَ اتَّقُوا يَوْماً لاَ تَجْزِي‌ نَفْسٌ‌ عَنْ‌ نَفْسٍ‌ شَيْئاً وَ لاَ يُقْبَلُ‌ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَ لاَ يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ‌ وَ لاَ هُمْ‌ يُنْصَرُونَ‌

ترجمه

و از آن روز بترسید که کسی مجازات دیگری را نمی‌پذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته می‌شود؛ و نه غرامت از او قبول خواهد شد؛ و نه یاری می‌شوند.

و بترسيد از روزى كه كسى از ديگرى چيزى دفع نكند و از كسى شفاعتى نپذيرند و از او فديه و غرامت نگيرند و نه ايشان يارى شوند

و بترسيد از روزى كه هيچ كس چيزى [از عذاب خدا] را از كسى دفع نمى‌كند؛ و نه از او شفاعتى پذيرفته، و نه به جاى وى بدلى گرفته مى‌شود؛ و نه يارى خواهند شد.

و حذر کنید از آن روزی که هیچ کس به کار دیگری نیاید، و شفاعت هیچ کس پذیرفته نشود، و فدا و عوض از کسی قبول نکنند، و هیچ یاری کننده و فریاد رسی نخواهند داشت.

و از روزی پروا کنید که نه کسی از کسی عذابی را دفع می کند، و نه از کسی شفاعتی می پذیرند، و نه از کسی [در برابر گناهانش] فدیه و عوضی می گیرند، و نه [برای رهایی از آتش دوزخ] یاری می شوند.

و بترسيد از روزى كه هيچ كس ديگرى را به كار نيايد و هيچ شفاعتى از كسى پذيرفته نگردد و از كسى عوضى نستانند و كسى را يارى نكنند.

و از روزی بترسید که کسی به داد کسی نرسد و از کسی شفاعتی پذیرفته نشود و بدل و بلاگردانی گرفته نشود و یاری نیابند

و بترسيد از روزى كه كسى به كار كسى نيايد و از او شفاعتى پذيرفته نشود و از او برابرى- عوضى كه خود را باز خرد- نستانند و نه يارى شوند.

و بترسید از روزی که (در آن به حساب همگان رسیدگی می‌شود و) از دست کسی برای کس دیگری، چیزی ساخته نیست، و از او میانجیگری پذیرفته نمی‌گردد، و از کسی بلاگردان و جایگزین قبول نمی‌شود، و کسی به یاری کسی برنمی‌خیزد و همدیگر را نمی‌توانند کمک کنند.

و پروا کنید از روزی که هیچ کس چیزی (از عذاب خدا) را از کسی کفایت نمی‌کند؛ و نه از او شفاعتی پذیرفته گردد و نه به جای وی بدلی گرفته شود؛ و نه ایشان یاری خواهند شد.

و بترسید از روزی که انجام ندهد کسی برای کسی چیزی را و نه از کسی شفاعتی پذیرفته شود و نه بدلی از او قبول گردد و نه ایشان یاری شوند

البقرة ٤٧	آیه ٤٨	البقرة ٤٩
سوره : سوره البقرة نزول : ٥ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یَوْماً»: روزی. مفعولٌ‌به فعل (إِتَّقُوا) است. «لا تَجْزِی ... عَنْ»: بر عهده نمی‌گیرد و به جای او اداء نمی‌کند (نگا: بقره / . «شَفَاعَةٌ»: میانجیگری. «عَدْلٌ»: فدیه. بدل. تاوان. همتا. قیمت.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا... (۳) إِنَ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا وَ مَاتُوا وَ... (۲) إِنَ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا لَوْ أَنَ‌... (۲) وَ ذَرِ الَّذِينَ‌ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ‌... (۵) قُلْ‌ لِعِبَادِيَ‌ الَّذِينَ‌ آمَنُوا... (۲) قُلْ‌ مَنْ‌ بِيَدِهِ‌ مَلَکُوتُ‌ کُلِ‌... (۱) فَمَا لَنَا مِنْ‌ شَافِعِينَ‌ (۱) يَا أَيُّهَا النَّاسُ‌ اتَّقُوا... (۴) فَلَوْ لاَ نَصَرَهُمُ‌ الَّذِينَ‌... (۲) فَالْيَوْمَ‌ لاَ يُؤْخَذُ مِنْکُمْ‌... (۲) فَمَا تَنْفَعُهُمْ‌ شَفَاعَةُ... (۱) لِکُلِ‌ امْرِئٍ‌ مِنْهُمْ‌ يَوْمَئِذٍ... (۰) فَمَا لَهُ‌ مِنْ‌ قُوَّةٍ وَ لاَ نَاصِرٍ (۱)

مَنْ‌ يُصْرَفْ‌ عَنْهُ‌ يَوْمَئِذٍ... (۰) وَ لاَ صَدِيقٍ‌ حَمِيمٍ‌ (۰) وَ قِفُوهُمْ‌ إِنَّهُمْ‌ مَسْئُولُونَ‌ (۰) مَا لَکُمْ‌ لاَ تَنَاصَرُونَ‌ (۱) بَلْ‌ هُمُ‌ الْيَوْمَ‌ مُسْتَسْلِمُونَ‌ (۱) فَيَوْمَئِذٍ لاَ يُعَذِّبُ‌ عَذَابَهُ‌... (۰) وَ لاَ يُوثِقُ‌ وَثَاقَهُ‌ أَحَدٌ (۰)

تفسیر

• آيات ۴۷ و ۴۸ بقره
• نظام زندگى دنيا بر اساس اسباب و وسائط و شفعاء مى گردد
• اين توهم خرافى كه نظام حيات اخروى نيز بر مبناى اسباب و مسببات مادى است
• رد اين خرافات و بيان قطع روابط و سنن دنيوى مانند واسطه گرى در آخرت
• اثبات شفاعت در دسته اى ديگر از آيات قرآن
• طريق جمع بين دو دسته آيات
• اثبات شفاعت براى غير خدا، به اذن خدا نه مستقلا
• چند فصل درباره شفاعت و متعلقات آن
• فصل اول ، شفاعت چيست ؟ (تجزيه و تحليل معنى شفاعت )
• در چه مواردى انسان متوسل به شفاعت مى شود؟
• شفاعت تكوينى و تشريعى
• انطباق شفاعت بر جهت دوم يعنى از جهت تشريع
• در حقيقت شفيع الاطلاق خداوند متعال است
• فصل دوم ، اشكال هائى كه در مساءله شفاعت بنظر مى رسد و پاسخ ‌هاى آنها
• اشكالاول : مخالف شفاعت با حكم اولى خداوند
• اشكالدوم : مخالفت شفاعت با سنت الهيه نقض غرض ترجيح بلا مرجع
• پاسخ اين اشكال
• اشكال سوم : شفاعت مستلزم دگرگونى در علم و اراده خدا كه محال است مى باشد
• قبول شفاعت از خداوند از باب دگرگونى در مراد و معلوم اوست
• اشكال چهارم : وعده شفاعت دادن باعث جراءت مردم بر معصيت مى شود
• اشكال پنجم : هيچيك از عقل و كتاب و سنت دلالت بر شفاعت نمى كنند
• پاسخ از اين اشكال
• اشكال ششم : قرآن كريم دلالت صريح برفع عقاب بوسيله شفاعت ندارد
• اشكال هفتم : آيات مربوط به شفاعت از متشابهات اند و بايد مسكوت گذاشته شوند
• ۳ شفاعت درباره چه كسانى جريان مى يابد؟
• شفاعت وسيله نجات گناهكاران از اصحاب يمين است
• اهل شفاعت كسانيند كه خدا دين آنانرا پسنديده باشد
• مؤ منى كه عمل صالح انجام ندهد نيز مجرم است
• ۴ شفاعت از چه كسانى صادر ميشود؟
• اقسام شفاعت و شفعاء
• قسم دوم از شفاعت
• ۵ شفاعت به چه چيز تعلق مى گيرد؟
• ۶ - شفاعت چه وقت فائده ميبخشد؟
• بحث روايتى (شامل رواياتى درباره شفاعت و شفعاء)
• رواياتى كه دلالت دارد بر اينكه (مقام محمود)در آيه شريفه همان شفاعت است
• اميد بخش ترين آيه قرآن
• معنى رضا در آيه كريمه ((ولسوف يعطيك ربك فترضى ))
• روايتى از امام باقر(ع ) درباره شفاعت پيامبر(ص ) در روز قيامت و روايات ديگرى در ذيل آيه (و لا تنفع الشفاعة )
• رواياتى از كتاب خصال شسخ صدوق در خصوص شفاعت كنندگان روز قيامت
• كسانى كه شفاعت برايشان سودى ندارد بروايت امام صادق عليه السلام
• فرمايشات رسول اكرم (ص ) در ذيل آيه (ولا يشفعون الا لمن ارتضى )
• روايات ديگرى در خصوص مسئله شفاعت روز جزا
• بحث فلسفى در بيان سعادت و شقاوت و رابطه اعمال با آنها و ترتب مجازات بر اعمال
• يك بحث اجتماعى درباره حكومت و قانون و بررسى شفاعت از نظر اجتماعى

• آيه ۴۷ - ۴۸
• آيه و ترجمه
• تفسير:
• خيالهاى باطل يهود
• قرآن و مساءله شفاعت
• ۱ مفهوم واقعى شفاعت
• ۲ شفاعت در عالم تكوين
• ۳ مدارك شفاعت
• ۴ شرائط گوناگون شفاعت
• ۵ احاديث اسلامى و شفاعت
• ۶ تاثير معنوى شفاعت
• ۷ فلسفه شفاعت
• ۸ شرائط ((سازنده شفاعت ))
• ۹ بررسى و پاسخ اشكالات
• ۱۰ شفاعت و توحيد

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - انسان در آینده با روزى عظیم (قیامت) مواجه خواهد شد. (واتقوا یوماً) مراد از کلمه «یوماً» روز قیامت است و نکره آمدنش حکایت از عظمت آن دارد.

۲ - قیامت، روزى پر مخاطره که باید براى مصونیت از آن، وسیله کارسازى را تدارک دید. (واتقوا یوماً) «اتقاء» یعنى، بر گرفتن و تدارک دیدن وسیله اى براى محافظت از چیزى خطر ساز و هولناک. بنابراین «اتقوا یوماً» دلالت مى کند که: روز قیامت متضمن خطرهاى هولناکى است و آدمى باید براى مصون ماندن از آنها وقایه اى (نگهدارنده اى) را تدارک ببیند.

۳ - ایمان به قرآن، پیروى از دستورات خدا و پرهیز از محرمات، وسیله محافظت آدمى در برابر مخاطرات و عذابهاى روز قیامت است. (ءامنوا بما أنزلت ... واتقوا یوماً) فرمان به گرفتن وقایه (وسیله محافظت) - پس از دعوت به ایمان (آمنوا بما أنزلت) و دیگر تکلیفهاى یاد شده در آیه - مى رساند که: وقایه آدمى در روز قیامت، همان ایمان به قرآن و ... خواهد بود.

۴ - برپایى نماز، پرداخت زکات و شرکت در نماز جماعت از جمله سببهاى کارساز براى دور ماندن از عذابها و مخاطرات روز قیامت (و أقیموا الصلوة ... واتقوا یوماً)

۵ - هیچ کس در روز قیامت، ذره اى از عذاب دیگرى را بر عهده نمى گیرد و متحمل نمى شود. (واتقوا یوماً لاتجزى نفس عن نفس شیئاً)

۶ - در روز قیامت، شفاعت هیچ کس درباره دیگرى پذیرفته نخواهد شد. (و لایقبل منها شفعة) ضمیر در «منها» مى تواند به «نفس» دوم برگردد; یعنى، اگر فرد مورد مؤاخذه شفیعى، بیاورد شفاعتش قبول نمى شود و همچنین مى تواند به «نفس» اول که مراد از آن دوستان و نزدیکان و ... هستند، ارجاع شود; یعنى، آن دوستان (در ضمن اینکه عذاب دوست خویش را بر عهده نمى گیرند) اگر شفاعتى نیز درباره او بکنند، شفاعتشان پذیرفته نمى شود.

۷ - در روز قیامت از هیچ کس عِدل و عوضى - که خویشتن را با آن باز خرد - گرفته نخواهد شد. (و لایؤخذ منها عدل) کلمه «عَدْل» به معناى: فدیه و عوض است که شخص براى آزادى خود یا دیگرى مى پردازد، تا از اسارت و مانند آن آزاد شود.

۸ - در روز قیامت هیچ کس به دفاع از دیگرى برنخواهد خواست و او را یارى نخواهد کرد. (و لاهم ینصرون)

۹ - در قیامت، راه نجاتى براى کافران به قرآن وجود نخواهد داشت. (ءامنوا بما أنزلت ... واتقوا یوماً لاتجزى نفس عن نفس) هدف از توصیف قیامت به اینکه: فدیه و عوضى گرفته نمى شود و ...، مأیوس کردن مستحقان عذاب است از اینکه مبادا راه نجاتى براى خود - جز ایمان و ... - توهم کرده و به اعتبار آن دلخوش باشند.

۱۰ - در قیامت براى متخلفان از دستورات الهى (بر پایى نماز و پرداخت زکات) و ارتکاب کنندگان محرمات (دین فروشى، حق پوشى و ...) راه نجاتى نیست. (لا تشتروا بأیتى ... و أقیموا الصلوة ... واتقوا یوماً لاتجزى نفس عن نفس)

۱۱ - توهم وجود یارانى که آدمى را از عذاب قیامت نجات دهند و یا گناه او را بر عهده بگیرند، از پندارهاى باطل بنى اسرائیل (واتقوا یوماً لاتجزى نفس عن نفس شیئاً ... و لاهم ینصرون)

۱۲ - گناه کردن به خیال پذیرش شفاعت و یا پذیرفته شدن عوض و بدل براى رهایى از عذاب قیامت، از پندارهاى باطل بنى اسرائیل (واتقوا یوماً ... ولا یقبل منها شفعة و لایؤخذ منها عدل)

موضوعات مرتبط

• اطاعت: آثار اطاعت از خدا ۳
• انسان: انسان ها در قیامت ۱; فرجام انسان ۱
• ایمان: آثار ایمان به قرآن ۳
• بنى اسرائیل: عقیده بنى اسرائیل ۱۱، ۱۲
• حق: کتمان کنندگان حق در قیامت ۱۰
• دین فروشان: دین فروشان در قیامت ۱۰
• زکات: آثار زکات ۴
• عذاب: عوامل نجات از عذاب اخروى ۳، ۴; نجات از عذاب اخروى ۱۱، ۱۲
• عصیانگران: حتمیت عذاب عصیانگران ۱۰; عصیانگران در قیامت ۱۰
• عقیده: عقیده باطل ۱۱، ۱۲
• قرآن: کافران به قرآن ۹
• قیامت: امداد در قیامت ۸; اهوال قیامت ۲، ۳، ۴; شفاعت در قیامت ۶، ۱۱، ۱۲; فدیه در قیامت ۷، ۱۲; نظام کیفرى در قیامت ۵، ۶، ۷، ۸; ویژگیهاى قیامت ۲، ۷، ۸
• کافران: حتمیت عذاب کافران ۹; کافران در قیامت ۹
• کیفر: نظام کیفرى ۵، ۷، ۸
• مجازات: شخصى بودن مجازات ۵; ویژگیهاى مجازات ۵
• محرمات: آثار اجتناب از محرمات ۳; حتمیت عذاب مرتکبان محرمات ۱۰
• نماز: آثار برپایى نماز ۴; آثار نماز جماعت ۴; تارکان نماز در قیامت ۱۰