الصف ١٣

وَ أُخْرَى‌ تُحِبُّونَهَا نَصْرٌ مِنَ‌ اللَّهِ‌ وَ فَتْحٌ‌ قَرِيبٌ‌ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ‌

ترجمه

و (نعمت) دیگری که آن را دوست دارید به شما می‌بخشد، و آن یاری خداوند و پیروزی نزدیک است؛ و مؤمنان را بشارت ده (به این پیروزی بزرگ)!

|و [نعمت‌] ديگرى كه دوستش داريد، نصرتى از جانب خدا و فتحى نزديك است و مؤمنان را بشارت ده

و [رحمتى‌] ديگر كه آن را دوست داريد: يارى و پيروزى نزديكى از جانب خداست. و مؤمنان را [بدان‌] بشارت ده.

و باز تجارتی دیگر که آن را هم دوست دارید نصرت و یاری خدا (در جنگ) و فتح نزدیک (سپاه اسلام) است، و اهل ایمان را (به این دو نعمت) بشارت ده.

و نعمت های دیگری که آن را دوست دارید [و به شما عطا می کند] یاری و پیروزی نزدیک از سوی خداست. و مؤمنان را مژده ده.

و نعمتى ديگر كه دوستش داريد: نُصرتى است از جانب خداوند و فتحى نزديك، و مؤمنان را بشارت ده.

و [نعمت‌] دیگری که آن را خوش دارید یاری از جانب خداوند و پیروزی نزدیک، و مؤمنان را بشارت ده‌

و [نعمت‌] ديگرى كه آن را دوست مى‌داريد: ياريى از خداى و پيروزيى نزديك و مؤمنان را مژده ده.

(گذشته از این نعمتها) نعمت دیگری دارید که پیروزی خدادادی و فتح نزدیکی است (که در پرتو آن مکّه به دست شما می‌افتد) و به مؤمنان مژده بده (به چیزهائی که قابل توصیف و بیان نیست، و فراتر از آن است که با الفبای انسانها به انسانها شناساند).

و (رحمتی) دیگر (که) آن را دوست دارید، یاری و پیروزی نزدیکی از جانب خداست و مؤمنان را (بدان) بشارت ده.

و دیگری که دوست داریدش یاریی از خدا و پیروزیی نزدیک و مژده ده به مؤمنان‌

الصف ١٢	آیه ١٣	الصف ١٤
سوره : سوره الصف نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أُخْری»: مثوبه و نعمت دیگری. مبتدا است. «نَصْرٌ»: بدل از (أُخْری) است. «فَتْحٌ»: مراد فتح مکه مکرمه است. «بَشِّرْ»: مژده بده! مورد مژده، پیروزی در دنیا و بهشت در آخرت است. یا آن چیزی که مافوق بیان است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا إِنْ‌... (۲)

الَّذِينَ‌ أُخْرِجُوا مِنْ‌... (۱)

تفسیر

---

• آيات ۱۰ - ۱۴، سوره صف
• تجارتى كه شما را از عذاب اليم نجات مى دهد و مغفرت و جنت و نصرت و فتح در پىدارد
• معناى اينكه فرمود: ((كونوا انصار الله ...))
• (چند روايت درباره تجارت نجات دهنده ، حواريون عيسى (عليه السلام ) و...)

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ أُخْرى‌ تُحِبُّونَها نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِيبٌ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ «13»

و نعمت ديگرى كه آن را دوست داريد، يارى و نصرت از جانب خداوند و پيروزى نزديك است و (اى پيامبر!) مؤمنان را بشارت ده.

نکته ها

ورود به بهشت و مغفرت الهى، مصداق نجات از عذاب الهى است ولى چون نصرت و فتح الهى لطف ديگرى است، خداوند آن را جداگانه بيان فرموده است.

پیام ها

1- تمام پاداش‌ها در آخرت نيست، بخشى از آنها در دنياست. وَ أُخْرى‌ تُحِبُّونَها ...

2- پاداش بايد مورد علاقه‌ى تشويق شونده باشد. «تُحِبُّونَها»

3- رزمندگان مخلص به يكى از دو نيكى مى‌رسند، اگر شهيد شوند: يُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ‌ ... (كه در آيه قبل بود) و اگر پيروز شوند: «نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِيبٌ»

4- پيروزى را از خدا بدانيد، نه از تجهيزات و تجربه و تخصص. «نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ»

5- اميد به آينده روشن، وسيله‌ى دلگرمى رزمندگان است. «نَصْرٌ، فَتْحٌ»

6- خداوند به وعده‌هاى خود عمل مى‌كند:

در اينجا: «نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ» و در جاى ديگر: «إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ» «1»

در اينجا: «فَتْحٌ قَرِيبٌ» و در جاى ديگر: «إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً» «2»

7- براى تشويق رزمندگان به گذشتن از مال و جان، از اهرم بشارت استفاده كنيد.

«وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ»

---

«1». نصر، 1.

«2». فتح، 1.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌9، ص: 622

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ أُخْرى‌ تُحِبُّونَها نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِيبٌ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ «13»

وَ أُخْرى‌ تُحِبُّونَها: و با وجود مغفرت و ثواب آخرتى نعمتى ديگر است كه دوست مى‌داريد آن را، و آن نعمت، نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ‌: نصرتى است از جانب خدا بر مخالفين، وَ فَتْحٌ قَرِيبٌ‌: و فتح مكه، يا فتح فارس و روم باشد. يا مراد فتح تمام فتوحى است كه در اسلام واقع شده و قريب به معنى عاجل، هر فتحى كه در دنيا براى اهل اسلام واقع شود. وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ‌: و بشارت بده اى پيغمبر مؤمنان را به اين هر دو نعمت آجل كه ثواب و مغفرت است در عقبى، و نصرت و فتح در دنيا.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلى‌ تِجارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ «10» تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ «11» يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ يُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ «12» وَ أُخْرى‌ تُحِبُّونَها نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِيبٌ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ «13» يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ كَما قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوارِيِّينَ مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ قالَ الْحَوارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ فَآمَنَتْ طائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ كَفَرَتْ طائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلى‌ عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظاهِرِينَ «14»

ترجمه‌

اى كسانيكه ايمان آورديد آيا دلالت كنم شما را بر تجارتى كه برهاند شما را از عذاب دردناك‌

ايمان بياوريد بخدا و پيغمبرش و كارزار كنيد در راه خدا بمالها و جانهاتان اين بهتر است براى شما اگر بدانيد

ميآمرزد براى شما گناهانتان را و داخل ميكند شما را در بهشتهائيكه جارى است در آنها نهرها و مسكنهائى پاكيزه در بوستانهاى اقامتگاه دائمى اينست كاميابى بزرگ‌

و علاوه بر آن نعمت ديگرى كه دوست ميداريدش كه نصرتيست از خدا و فتحى نزديك و مژده ده مؤمنان را

اى كسانيكه ايمان آورديد باشيد ياوران خدا همچنانكه گفت عيسى پسر مريم به اصحاب خاص خود كيانند ياوران من بسوى خدا گفتند اصحاب خاص او مائيم ياوران خدا پس ايمان آوردند گروهى از بنى اسرائيل و كافر شدند طائفه‌اى پس بتأييد خود ظفر داديم آنانرا كه ايمان آوردند بر دشمنانشان پس گرديدند غلبه كنندگان.

تفسير

گفته‌اند بعد از نزول آيه اوّل كه معناى آن ظاهر و عنايت و لطفى است از خدا بر بندگان و طلبى بصورت سؤال مسلمانان به پيغمبر اكرم عرضه داشتند اگر ما ميدانستيم آن تجارت چيست از اموال و اولاد و جانهاى خودمان در

---

جلد 5 صفحه 198

تحصيل آن دريغ نمينموديم پس آيه دوم نازل شد و قمّى ره نيز اين معنى را از امام باقر عليه السّلام نقل نموده و مفاد آن آنستكه آن تجارت ايمان بخدا و پيغمبر او و جهاد در راه خدا است بمالهاتان و جانهاتان كه از انفاق در راه خدا و جنگ با دشمنان او دريغ ننمائيد و اينكه از مصدر بصورت مضارع تعبير فرموده ظاهرا براى تأكيد در طلب آنست كه فرض تحقّق آن شده و اين تجارت بهتر از تجارتهاى دنيوى است اگر مردم بدانند نتائج باقيه آنرا و در صورتى كه موفّق شوند بچنين تجارتى ميآمرزد خدا براى آنها گناهان گذشته آنانرا و داخل ميفرمايد ايشانرا در بهشتهائيكه از كنار درختان آنها نهرهاى آب شيرين و گوارا جارى است و در منازل و عمارات پاك و پاكيزه‌اى كه در بوستانهاى هميشه بهار بى‌زوال براى ايشان بنا شده از انواع جواهر جاى گزين ابدى خواهند بود و اين كاميابى بزرگ است نه نعيم موّقت مشوب بآلام دنيا و نعمت ديگرى كه در اين صورت خداوند بايشان مرحمت ميفرمايد كه آنرا دوست دارند چون طالب نقدند نصرت الهيّه و فتح نزديكى است كه نصيب آنان خواهد شد كه گفته‌اند فتح مكه بوده و قمى ره آنرا باين فتح و فتح قائم عليه السّلام تفسير فرموده و بعضى بفتح ايران و روم و ساير فتوحات اسلامى حمل نموده‌اند و ظاهرا خداوند بشارت باهل ايمان داده فتحى را كه منتظر و مشتاق بآن بودند و بزودى انجاز فرموده وعده خود را تا ظاهر شود بر آنها صدق مواعيد او و آن فتح مكّه و امثال آنست كه در آيات سابقه ترغيب بجهاد براى آن شده و در آيه اخيره ميفرمايد اى اهل ايمان يارى نمائيد خدا را بيارى دين او و لشگر خدا باشيد و اطاعت نمائيد پيغمبر خودتان را در امر بجهاد چنانچه حضرت عيسى بخواص اصحاب خود كه حواريّون خوانده شدند و در سوره آل عمران تفسير آن گذشت فرمود كيانند ياران و لشگريان من با توجه بيارى خدا و تقرّب بسوى او گفتند مائيم ياوران خدا بيارى تو پس گرويدند بآنحضرت دسته‌ئى از بنى اسرائيل و اقرار نمودند به نبوّت و عصمت و طهارت او و مادرش و منكر شدند دسته‌اى از آنها تمام مراتب مذكوره را پس خداوند تأييد فرمود اهل ايمان باو را كه پيروان حقيقى او و مسلمانانند بغلبه دادن بر دشمنانشان كه يهودند

---

جلد 5 صفحه 199

و او و مادرش را متّهم نمودند پس صبح كردند گروندگان باو در عالم با آنكه غالب بودند بر معاندين خودشان در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه بخواند سوره صف را و مداومت بخواندن آن نمايد در نمازهاى واجب و مستحب خود خداوند او را در صف ملائكه و انبياء مرسلين خود قرار خواهد داد و الحمد للّه رب العالمين و صلّى اللّه على محمد و آله الطاهرين.

---

جلد 5 صفحه 200

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ أُخري‌ تُحِبُّونَها نَصرٌ مِن‌َ اللّه‌ِ وَ فَتح‌ٌ قَرِيب‌ٌ وَ بَشِّرِ المُؤمِنِين‌َ «13»

جلد 16 - صفحه 521

و ديگر ‌از‌ ثمرات‌ ‌اينکه‌ ايمان‌ و ‌اينکه‌ جهاد ‌که‌ ‌شما‌ مؤمنين‌ دوست‌ ميداريد نصرت‌ الهي‌ ‌که‌ ‌بر‌ دشمن‌ ظفر پيدا مي‌كنيد و فتح‌ نزديكي‌ و بشارت‌ ده‌ مؤمنين‌ ‌را‌.

تُحِبُّونَها ‌آن‌ ثمره آخرتي‌ ‌در‌ قيامت‌ ‌پس‌ ‌از‌ بعث‌ ‌است‌ و امّا ثمره‌ ‌که‌ ‌در‌ دنيا عاجلا ‌براي‌ ‌شما‌ دارد ‌که‌ دوست‌ مي‌داريد ‌ يا ‌ ‌براي‌ پيشرفت‌ و غلبه ‌بر‌ خصم‌ ‌ يا ‌ ‌براي‌ عظمت‌ اسلام‌ ‌ يا ‌ ‌براي‌ منافعي‌ و غنائمي‌ ‌از‌ كفّار بدست‌ مي‌آيد.

نَصرٌ مِن‌َ اللّه‌ِ ‌که‌ ملائكه‌ ‌را‌ بمدد ‌شما‌ مي‌فرستد ‌ يا ‌ القاء رعب‌ ‌در‌ قلوب‌ كفّار مي‌كند ‌ يا ‌ سكينه‌ و اطمينان‌ ‌در‌ قلوب‌ ‌شما‌ مي‌فرمايد وَ فَتح‌ٌ قَرِيب‌ٌ ‌که‌ فتح‌ مكه‌ ‌ يا ‌ بلاد كفار وَ بَشِّرِ المُؤمِنِين‌َ بهر دو ثمره‌ دنيوي‌ و اخروي‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 13)- در این آیه به دو شاخه از مواهب الهی در دنیا نیز اشاره کرده، می‌فرماید: «و (نعمت) دیگری که آن را دوست دارید به شما می‌بخشد، و آن یاری خداوند، و پیروزی نزدیک است» (و اخری تحبونها نصر من الله و فتح قریب).

چه تجارت پرسود و پربرکتی؟ که سراسرش فتح و پیروزی و نعمت و رحمت است.

سپس به همین دلیل به مؤمنان در مورد این تجارت بزرگ تبریک می‌گوید و می‌افزاید: «و مؤمنان را بشارت ده» به این پیروزی بزرگ (و بشر المؤمنین).

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - مجاهدان راه خدا، مشتاق امدادهاى الهى و غلبه سریع بر دشمن (و أُخرى تحبّونها نصر من اللّه و فتح قریب)

۲ - فتح سنگرهاى دشمن و پیروزى برق آسا بر آنان، نیازمند نصرت و امدادهاى الهى در نگاه مجاهدان راه خدا (و أُخرى تحبّونها نصر من اللّه و فتح قریب) ذکر عبارت «نصر من اللّه» پیش از «فتح قریب»، مى تواند براى بیان مطلب بالا باشد.

۳ - با رسیدن نصرت الهى و امدادهاى غیبى، پیروزى بر دشمن قطعى است. (نصر من اللّه و فتح قریب)

۴ - امدادهاى الهى و پیروزى بر دشمن، وعده قطعى خداوند به جبهه ایمان و مجاهدان راه او (یغفر لکم ... و أُخرى تحبّونها نصر من اللّه و فتح قریب)

۵ - مسلمانان صدراسلام، مشتاق امدادهاى الهى و غلبه سریع بر دشمن (و أُخرى تحبّونها نصر من اللّه و فتح قریب)

۶ - خداوند، مجاهدان صدراسلام را به امدادهاى غیبى خود و غلبه سریع بر دشمن وعده داده است. (و أُخرى تحبّونها نصر من اللّه و فتح قریب)

۷ - ایمان به خدا و جهاد با مال و جان در راه او، مایه جلب نصرت الهى و شکست سریع جبهه دشمن (تؤمنون باللّه ... و تجهدون ... و أُخرى تحبّونها)

۸ - مسلمانان صدراسلام، مشتاق فتح مکه و در انتظار نصرت و امدادهاى الهى (و أُخرى تحبّونها نصر من اللّه و فتح قریب) مفسران، برآنند که آیه شریفه ناظر به فتح مکه و قریب الوقوع بودن آن است.

۹ - خداوند، مسلمانان صدراسلام را از پیش، به فتح مکه و امدادهاى خود وعده داد. (و أُخرى تحبّونها نصر من اللّه و فتح قریب)

۱۰ - پیامبر(ص) مأمور ابلاغ بشارت خداوند (قریب الوقوع بودن فتح مکه)، به مسلمانان مشتاق و منتظر (و أُخرى تحبّونها ... و بشّر المؤمنین)

۱۱ - توجه به عنصر امیدوارى به پیروزى و نصرت الهى در تبلیغ، امرى لازم و کارآمد (و أُخرى تحبّونها نصر من اللّه و فتح قریب)

موضوعات مرتبط

• امداد غیبى: آثار امداد غیبى ۳; وعده امداد غیبى ۹
• امیدوارى: آثار امیدوارى ۱۱; امیدوارى به پیروزى ۱۱; امیدوارى به نصرت خدا ۱۱
• ایمان: آثار ایمان به خدا ۷
• بشارت: بشارت فتح مکه ۱۰
• پیروزى: زمینه پیروزى ۲; منشأ پیروزى ۳; وعده پیروزى ۴، ۶
• تبلیغ: امیدوارى در تبلیغ ۱۱; روش تبلیغ ۱۱
• جهاد: آثار جهاد ۷; جهاد مالى ۷
• خدا: آثار نصرت خدا ۲، ۳; امدادهاى غیبى خدا ۶; زمینه نصرت خدا ۷; وعده هاى خدا ۴، ۶، ۹
• دشمنان: زمینه شکست دشمنان ۷
• علایق: علاقه به امدادهاى خدا ۵; علاقه به پیروزى ۱، ۵; علاقه به فتح مکه ۸; علاقه به نصرت خدا ۱
• مؤمنان: حتمیت پیروزى مؤمنان ۴; وعده به مؤمنان ۴
• مجاهدان: بینش مجاهدان ۲; حتمیت پیروزى مجاهدان ۴; علایق مجاهدان ۱; وعده به مجاهدان ۴
• محمد(ص): رسالت محمد(ص) ۱۰
• مسلمانان: بشارت به مسلمانان صدر اسلام ۱۰; علایق مسلمانان صدر اسلام ۵، ۸; وعده به مسلمانان صدر اسلام ۶، ۹
• مکه: وعده فتح مکه ۹
• نصرت: وعده نصرت ۴