| گسترشکپی متن آیه
|
| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا کُونُوا أَنْصَارَ اللَّهِ کَمَا قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوَارِيِّينَ مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ فَآمَنَتْ طَائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَ کَفَرَتْ طَائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِينَ
|
ترجمه
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! یاوران خدا باشید همان‌گونه که عیسی بن مریم به حواریون گفت: «چه کسانی در راه خدا یاوران من هستند؟!» حواریون گفتند: «ما یاوران خدائیم» در این هنگام گروهی از بنی اسرائیل ایمان آوردند و گروهی کافر شدند؛ ما کسانی را که ایمان آورده بودند در برابر دشمنانشان تأیید کردیم و سرانجام بر آنان پیروز شدند!
|اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! ياران خدا باشيد، همان گونه كه عيسى بن مريم به حواريون گفت: ياران من در راه خدا چه كسانى‌اند؟ حواريون گفتند: ما ياران خداييم. پس گروهى از بنى اسرائيل ايمان آوردند و گروهى كافر شدند، و كسانى را كه ايمان آوردند بر دشمنانشا
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، ياران خدا باشيد، همان گونه كه عيسى‌بن‌مريم به حواريون گفت: «ياران من در راه خدا چه كسانى‌اند؟» حواريون گفتند: «ما ياران خداييم.» پس طايفه‌اى كفر ورزيدند، و كسانى را كه گرويده بودند، بر دشمنانشان يارى كرديم تا چيره شدند.
ای اهل ایمان، شما هم یاران خدا باشید چنان که عیسی مریم به حواریین گفت: کیست مرا برای خدا یاری کند؟ آنها گفتند: ما یاران خداییم. پس (با آن همه معجزات) طایفه‌ای از بنی اسرائیل به او ایمان آوردند و طایفه‌ای کافر شدند، ما هم آنان را که ایمان آوردند مؤید و منصور گردانیدیم تا بر دشمنشان ظفر یافتند.
ای اهل ایمان! یاران خدا باشید، همان گونه که عیسی پسر مریم به حواریون گفت: یاران من در راه خدا چه کسانی اند؟ حواریون گفتند: ما یاران خداییم. پس طایفه ای از بنی اسرائیل ایمان آوردند و گروهی کافر شدند؛ در نتیجه کسانی را که ایمان آوردند، بر ضد دشمنانشان یاری دادیم تا پیروز شدند.
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، ياوران خدا باشيد، همچنان كه عيسى بن مريم به حواريان گفت: چه كسانى ياوران من در راه خدايند؟ حواريان گفتند: ما ياوران خدا هستيم. پس گروهى از بنى‌اسرائيل ايمان آوردند و گروهى كافر شدند. ما كسانى را كه ايمان آورده بودند بر ضد دشمنانشان مدد كرديم تا پيروز شدند.
ای مؤمنان یاوران [دین] خدا باشید، چنانکه عیسی بن مریم به حواریون گفت چه کسانی در راه دین خدا یاوران منند؟ حواریون گفتند ما یاوران [دین] خداوندیم، سپس گروهی از بنی‌اسرائیل ایمان آوردند و گروهی [انکار و] کفرورزیدند، آنگاه مؤمنان را در برابر دشمنشان یاری دادیم، و پیروز گردیدند
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، ياران [دين] خداى باشيد چنانكه عيسى پسر مريم به حواريان- پيروان ويژه خود- گفت: ياران من به سوى خدا- براى خدا و در راه خدا- كيانند؟ حواريان گفتند: ماييم ياران خداى. پس گروهى از فرزندان اسرائيل ايمان آوردند و گروهى كافر شدند پس كسانى را كه ايمان آوردند بر دشمنانشان يارى و نيرو داديم تا چيره و پيروز شدند.
ای مؤمنان! یاران (دین) خدا باشید، همان گونه که عیسی پسر مریم به حواریّون گفت: چه کسانی یاران من برای (یاوری دین) خدا خواهند بود؟ حواریّون گفتند: ما جملگی یاران (دین) خدا خواهیم بود. سپس گروهی از بنی‌اسرائیل ایمان آوردند، و گروهی کافر گشتند. ما کسانی را که ایمان را پذیرفتند، علیه دشمنانشان مدد کردیم، و آنان پیروز شدند.
هان ای کسانی که ایمان آوردید! یاران خدا باشید. همان گونه که عیسی پسر مریم به حواریان گفت: «یاران من سوی خدا، چه کسانی‌اند؟» حواریان گفتند: «ما یاران خداییم.» پس گروهی از اسرائیلیان ایمان آوردند و گروهی کافر شدند. پس کسانی را که ایمان آوردند علیه دشمنانشان تأیید کردیم تا (بر آنان) چیره شدند.
ای آنان که ایمان آوردید باشید یاوران خدا چنانکه گفت عیسی ابن مریم به حواریّون کیست یاوران من بسوی خدا گفتند حواریّون مائیم یاوران خدا پس ایمان آوردند گروهی از بنی‌اسرائیل و کفر ورزیدند گروهی پس کمک کردیم آنان را که ایمان آوردند بر دشمنشان پس بامداد کردند پیروزمندان
O you who believe! Be supporters of Allah, as Jesus son of Mary said to the disciples, “Who are my supporters towards Allah?” The disciples said, “We are Allah's supporters.” So a group of the Children of Israel believed, while another group disbelieved. We supported those who believed against their foe, so they became dominant.
معنی کلمات و عبارات
«مَنْ أَنصَارِی»: چه کسانی یاران و مددکاران من می‌شوند. یعنی سربازان جان فدای من برای خدمت به دین خدا. «إِلی»: به معنی معیّت است (نگا: مغنی لبیب). «عَدُوِّهِمْ»: دشمنان ایشان. مراد طائفه و گروهی است که ایمان نیاوردند. واژه (عَدُوّ) برای مفرد و جمع بکار می‌رود (نگا: نساء / انعام / فرقان / ). «أَیَّدْنَا»: مدد رساندیم. حمایت و پشتیبانی کردیم.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ كَما قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوارِيِّينَ مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ قالَ الْحَوارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ فَآمَنَتْ طائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ كَفَرَتْ طائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظاهِرِينَ «14»
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! ياوران (دين) خدا باشيد، همان‌گونه كه عيسى بن مريم به حواريون گفت: ياوران من در راه خدا چه كسانى هستند؟ حواريون گفتند: ما ياوران (دين) خدا هستيم، پس گروهى از بنى‌اسرائيل ايمان آوردند و گروهى كافر شدند، پس كسانى را كه ايمان آوردند، بر دشمنشان يارى داديم تا (بر آنان غلبه كرده و) پيروز شدند.
نکته ها
«حواريون» به ياران خاص حضرت عيسى گفته مى‌شود كه دوازده نفر بودند و نامشان در انجيل‌هاى كنونى ذكر شده است. «1» ريشه‌ى اين كلمه از «حور» به معناى شستن و سفيد كردن است و به خاطر پوشيدن لباس‌هاى سفيد و داشتن قلب‌هاى پاك و يا اينكه هم خود باطنى پاك داشتند و هم ديگران را دعوت به پاكى مى‌كردند، اين واژه درباره‌ى آنان بكار رفته است.
امام صادق عليه السلام فرمود: شيعيان ما حواريّون ما هستند، حواريّون عيسى عليه السلام او را در برابر دشمنان و يهود يارى نكردند، ولى شيعيان، ما را يارى مى‌كنند و در راه ما شهيد يا شكنجه و تبعيد مى‌شوند. خداوند در برابر اين همه سختى كه به خاطر ما مى‌كشند، پاداش نيكو به آنان عطا كند. «ينصروننا و يقاتلون دوننا و يحرقون و يعذبون و يشردون فى البلاد جزءاهم الله عنا خيرا» «2»
نقل موارد مشابه در پذيرفتن دعوت و انجام عمل اثر دارد. همان گونه كه عيسى ياورانى
«1». تفسير نمونه.
«2». تفسير كنز الدقائق.
جلد 9 - صفحه 623
داشت، كَما قالَ عِيسَى ... و همان‌گونه كه بر ديگران روزه واجب شد. «كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ» «1»
پیام ها
1- مؤمن بايد گام به گام رشد كند، در آيات قبل دعوت به تجارت با خدا بود، در اين آيه رسماً به انصار اللّه بودن دعوت مى‌كند، «كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ» (يعنى براى هميشه بر نصرت قانون و اولياى الهى پايدار باشيد).
2- خداوند نيازى به نصرتِ ما ندارد، زيرا همه‌ى نصرت‌ها و پيروزى‌ها از اوست. «نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ» ولى انصار خدا بودن، براى ما افتخار است.
«كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ»
3- انبياى الهى مردم را براى خدا مى‌خواهند، نه براى خود و يا گروه و حزب خود. «مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ»
4- پيامبران براى غلبه بر دشمن، مسيرهاى عادّى و طبيعى را طى مى‌كردند و از اسباب ظاهرى و نيروهاى مردمى استفاده مى‌كردند. «مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ»
5- رهبر بايد ارزيابى دقيقى از ياران خود داشته باشد. «مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ»
6- اقرار گرفتن از ياران، نوعى تجديد بيعت و اعلام وفادارى است.
مَنْ أَنْصارِي ... قالَ الْحَوارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ
7- دعوت رهبران دينى را پاسخ دهيم. مَنْ أَنْصارِي ... نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ
8- انسان مختار است كه دعوت انبيا را بپذيرد و سعادتمند شود و يا آن را رد كند و بدبخت شود. فَآمَنَتْ طائِفَةٌ ... وَ كَفَرَتْ طائِفَةٌ
9- معمولًا همه مردم به يك پيامبر ايمان نياورده‌اند، بلكه بعضى كفر مى‌ورزيدند و بعضى ايمان مى‌آوردند، ما نيز نبايد انتظار ايمان آوردن همه مردم را داشته باشيم. فَآمَنَتْ طائِفَةٌ ... وَ كَفَرَتْ طائِفَةٌ
«1». بقره، 183.
جلد 9 - صفحه 624
10- داشتن ايمان، رمز دريافت تأييدات الهى است. فَآمَنَتْ ... فَأَيَّدْنَا ...
11- حضرت عيسى عليه السلام، هم خودش مورد تأييد خداوند بود، «وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ» «1» و هم ياران‌خاص آن حضرت. «فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظاهِرِينَ»
12- خداوند همان گونه كه پيامبرش را تأييد و يارى مى‌كند، «وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ»* پيروانش را نيز يارى مى‌كند. «فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا»
«والحمد للّه ربّ العالمين»
«1». بقره، 78.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ كَما قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوارِيِّينَ مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ قالَ الْحَوارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ فَآمَنَتْ طائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ كَفَرَتْ طائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظاهِرِينَ «14»
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا: اى كسانى كه ايمان آورديد به خدا و معتقدات حقه، كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ: باشيد يارى كنندگان دين خدا و رسول. مراد آنكه بايد
«1» به نقل از نور الثقلين، جلد 5، صفحه 318، حديث 34.
جلد 13 - صفحه 156
اطاعت و انقياد شما بر وجهى باشد كه چون رسول از شما نصرت طلب كند، شما همگى اطاعت نموده، تمامى همت خود را بر نصرت او مصروف داريد، كَما قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ: همچنانكه طلب نصرت كرد و گفت عيسى بن مريم، لِلْحَوارِيِّينَ: مر حواريان را كه خواص او بودند در دين او به جهت سبقت ايشان در دين، مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ: كيست نصرت كنندگان من و اعوان من كه توجه نمايند با من به سوى خدا، يعنى نصرت دين خدا كنند، قالَ الْحَوارِيُّونَ: گفتند حواريون به عيسى عليه السّلام: نحن انصار اللّه: مائيم يارى دهندگان دين محمد، فَآمَنَتْ طائِفَةٌ: پس ايمان آوردند به عبوديت خدا و به رسالت عيسى عليه السّلام گروهى، مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ: از بنى اسرائيل، وَ كَفَرَتْ طائِفَةٌ: و كافر شدند گروهى ديگر كه در باره او الوهيت قائل شدند، فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا: پس قوت داديم و غالب گردانيديم آنان را كه ايمان آورند، عَلى عَدُوِّهِمْ: بر دشمنان ايشان كه قائل به الوهيت مسيح شدند، فَأَصْبَحُوا ظاهِرِينَ: پس گشتند آن مؤمنان غلبه كنندگان بر آن كافران به مجاهده و محاربه، يا در حجت؛ نزد بعضى معنى آنكه: حجت كسانى كه به حضرت عيسى عليه السّلام ايمان آورده بودند، ظاهر گشت به تصديق حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به آنكه عيسى عليه السّلام كلمة اللّه، و روح اللّه است. نزد بعضى غلبيت ايشان بعد از رفع عيسى بود.
تنبيه: آيه شريفه آگاهى است براى اهل اسلام، بدين تقرير كه: اى اهل اسلام، انصار دين خدا باشيد همچنان كه حواريون انصار اللّه بودند. در وقتى كه حضرت عيسى عليه السّلام به حواريون گفت: كيستند كسانى كه در نصرت دادن دين خدا مختص باشند به من؟ حواريان گفتند: ما انصار دين خدا هستيم.
در كتاب كافى از حضرت صادق عليه السّلام قال: انّ حوارى عيسى كانوا شيعته و انّ شيعتنا حواريونا، و ما كان حوارى عيسى بأطوع له من حوارينا لنا، و انّما قال عيسى لحواريين: من انصارى الى اللّه، قال الحواريّون: نحن انصار اللّه، فلا و اللّه
جلد 13 - صفحه 157
ما نصروه من اليهود و لا قاتلوهم دونه، و شيعتنا و اللّه لم يزالوا منذ قبض اللّه عزّ ذكره رسوله صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ينصرونا و يقاتلون دوننا [و يخوّفون] و يحرقون و يعذّبون و يشرّدون فى البلدان، جزاهم اللّه عنّا خيرا. «1» فرمود: بدرستى كه حوارى حضرت عيسى عليه السّلام شيعيان او بودند، و شيعيان ما حوارى ما هستند. و نبودند حوارى عيسى فرمانبردارتر از حوارى ما، و حضرت عيسى گفت به حواريون: كيستند انصار من در دين خدا؟ حواريون گفتند: ما انصار دين خدا هستيم. قسم به خدا پس يارى نكردند او را از يهود، و مقاتله ننمودند ايشان را به جهت او؛ و شيعيان ما قسم به خدا هميشه از زمان رحلت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم يارى كردند ما را، و مقاتله نمودند به جهت ما [و ترسانده شوند] و سوخته شوند و عذاب شوند و در به در شوند در شهرها؛ جزا دهد خدا ايشان را خير.
«1» به نقل از نور الثقلين، جلد 5، صفحه 319، حديث 36.
جلد 13 - صفحه 158
ج13، ص159
سوره شصت و دوم (الجمعه)
سورة الجمعه: اين سوره مباركه مدنى است. نزد ابن عباس مكى است.
عدد آيات: يازده است به اجماع امت.
عدد كلمات: يكصد و هشتاد.
عدد حروف: هفتصد و چهل و هشت.
ثواب تلاوت: ثواب الاعمال- ابن بابويه رحمه اللّه از حضرت صادق عليه السّلام: لازم است بر هر مؤمنى كه شيعه ما باشد اينكه: بخواند در شب جمعه سوره جمعه و سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى، و در نماز ظهر سوره جمعه و منافقين را، پس چون اين كار را نمايد، پس چنان است كه بجا آورده عمل رسول خدا را، و باشد ثواب و جزاى او بر خدا، بهشت. «1» بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلى تِجارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ «10» تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ «11» يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ يُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ «12» وَ أُخْرى تُحِبُّونَها نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِيبٌ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ «13» يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ كَما قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوارِيِّينَ مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ قالَ الْحَوارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ فَآمَنَتْ طائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ كَفَرَتْ طائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظاهِرِينَ «14»
ترجمه
اى كسانيكه ايمان آورديد آيا دلالت كنم شما را بر تجارتى كه برهاند شما را از عذاب دردناك
ايمان بياوريد بخدا و پيغمبرش و كارزار كنيد در راه خدا بمالها و جانهاتان اين بهتر است براى شما اگر بدانيد
ميآمرزد براى شما گناهانتان را و داخل ميكند شما را در بهشتهائيكه جارى است در آنها نهرها و مسكنهائى پاكيزه در بوستانهاى اقامتگاه دائمى اينست كاميابى بزرگ
و علاوه بر آن نعمت ديگرى كه دوست ميداريدش كه نصرتيست از خدا و فتحى نزديك و مژده ده مؤمنان را
اى كسانيكه ايمان آورديد باشيد ياوران خدا همچنانكه گفت عيسى پسر مريم به اصحاب خاص خود كيانند ياوران من بسوى خدا گفتند اصحاب خاص او مائيم ياوران خدا پس ايمان آوردند گروهى از بنى اسرائيل و كافر شدند طائفه‌اى پس بتأييد خود ظفر داديم آنانرا كه ايمان آوردند بر دشمنانشان پس گرديدند غلبه كنندگان.
تفسير
گفته‌اند بعد از نزول آيه اوّل كه معناى آن ظاهر و عنايت و لطفى است از خدا بر بندگان و طلبى بصورت سؤال مسلمانان به پيغمبر اكرم عرضه داشتند اگر ما ميدانستيم آن تجارت چيست از اموال و اولاد و جانهاى خودمان در
جلد 5 صفحه 198
تحصيل آن دريغ نمينموديم پس آيه دوم نازل شد و قمّى ره نيز اين معنى را از امام باقر عليه السّلام نقل نموده و مفاد آن آنستكه آن تجارت ايمان بخدا و پيغمبر او و جهاد در راه خدا است بمالهاتان و جانهاتان كه از انفاق در راه خدا و جنگ با دشمنان او دريغ ننمائيد و اينكه از مصدر بصورت مضارع تعبير فرموده ظاهرا براى تأكيد در طلب آنست كه فرض تحقّق آن شده و اين تجارت بهتر از تجارتهاى دنيوى است اگر مردم بدانند نتائج باقيه آنرا و در صورتى كه موفّق شوند بچنين تجارتى ميآمرزد خدا براى آنها گناهان گذشته آنانرا و داخل ميفرمايد ايشانرا در بهشتهائيكه از كنار درختان آنها نهرهاى آب شيرين و گوارا جارى است و در منازل و عمارات پاك و پاكيزه‌اى كه در بوستانهاى هميشه بهار بى‌زوال براى ايشان بنا شده از انواع جواهر جاى گزين ابدى خواهند بود و اين كاميابى بزرگ است نه نعيم موّقت مشوب بآلام دنيا و نعمت ديگرى كه در اين صورت خداوند بايشان مرحمت ميفرمايد كه آنرا دوست دارند چون طالب نقدند نصرت الهيّه و فتح نزديكى است كه نصيب آنان خواهد شد كه گفته‌اند فتح مكه بوده و قمى ره آنرا باين فتح و فتح قائم عليه السّلام تفسير فرموده و بعضى بفتح ايران و روم و ساير فتوحات اسلامى حمل نموده‌اند و ظاهرا خداوند بشارت باهل ايمان داده فتحى را كه منتظر و مشتاق بآن بودند و بزودى انجاز فرموده وعده خود را تا ظاهر شود بر آنها صدق مواعيد او و آن فتح مكّه و امثال آنست كه در آيات سابقه ترغيب بجهاد براى آن شده و در آيه اخيره ميفرمايد اى اهل ايمان يارى نمائيد خدا را بيارى دين او و لشگر خدا باشيد و اطاعت نمائيد پيغمبر خودتان را در امر بجهاد چنانچه حضرت عيسى بخواص اصحاب خود كه حواريّون خوانده شدند و در سوره آل عمران تفسير آن گذشت فرمود كيانند ياران و لشگريان من با توجه بيارى خدا و تقرّب بسوى او گفتند مائيم ياوران خدا بيارى تو پس گرويدند بآنحضرت دسته‌ئى از بنى اسرائيل و اقرار نمودند به نبوّت و عصمت و طهارت او و مادرش و منكر شدند دسته‌اى از آنها تمام مراتب مذكوره را پس خداوند تأييد فرمود اهل ايمان باو را كه پيروان حقيقى او و مسلمانانند بغلبه دادن بر دشمنانشان كه يهودند
جلد 5 صفحه 199
و او و مادرش را متّهم نمودند پس صبح كردند گروندگان باو در عالم با آنكه غالب بودند بر معاندين خودشان در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه بخواند سوره صف را و مداومت بخواندن آن نمايد در نمازهاى واجب و مستحب خود خداوند او را در صف ملائكه و انبياء مرسلين خود قرار خواهد داد و الحمد للّه رب العالمين و صلّى اللّه على محمد و آله الطاهرين.
جلد 5 صفحه 200
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنصارَ اللّه‌ِ كَما قالَ عِيسَي ابن‌ُ مَريَم‌َ لِلحَوارِيِّين‌َ مَن أَنصارِي إِلَي اللّه‌ِ قالَ الحَوارِيُّون‌َ نَحن‌ُ أَنصارُ اللّه‌ِ فَآمَنَت طائِفَةٌ مِن بَنِي إِسرائِيل‌َ وَ كَفَرَت طائِفَةٌ فَأَيَّدنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلي عَدُوِّهِم فَأَصبَحُوا ظاهِرِينَ «14»
اي كساني که ايمان آورده‌ايد باشيد انصار خداي متعال يعني دين خدا همين نحوي که فرمود عيسي إبن مريم از براي حواريين اصحاب خاص عيسي (ع) كيست مرا ياري كند براي خداي متعال گفتند: حواريون ما ياري مي‌كنيم شما را براي ياري دين خدا پس ايمان آوردند طائفه از بني اسرائيل و كافر شدند طائفه ديگر، پس ما تأييد كرديم كساني که ايمان آوردند بر دشمنان آنها پس صبح كردند ظاهر و غالب بر آنها.
اقول: شرح حال نبوت عيسي (ع) و اناجيل اربعه نصاري و اصحاب عيسي و حواريون و رفتن عيسي بآسمان و ساير خصوصيات آنها را از كتب وحي مي‌دانند و عهد جديد نام نهاده‌اند در مجلد اوّل كلم الطيب در باب نبوّت عيسي (ع) از صفحه 284 تا صفحه 301 مفصلا بيان كرده‌ايم مراجعه كنيد، و در قرآن در سوره آل عمران و سوره مائده و همين سوره اشاره بحال حواريون عيسي دارد يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنصارَ اللّه‌ِ نصرت الهي نصرت دين خداست و نصرت رسول خدا و نصرت خلفاء الهي و نصرت كتاب خدا و نصرت احكام الهي و نصرت علماء دين و بندگان صالح الهي، و بالجمله آنچه منسوب بخداست، و امر هم براي وجوب است تركش يا موجب كفر يا معصيت الهي مي‌شود كَما قالَ عِيسَي ابن‌ُ مَريَم‌َ لِلحَوارِيِّين‌َ مَن أَنصارِي إِلَي اللّه‌ِ حواريون خواص شخص هستند و حواريون
جلد 16 - صفحه 522
عيسي گفتند 12 نفر بودند سه نفر آنها رسولاني بودند که خدا در قرآن در سوره ياسين بيان ميفرمايد: وَ اضرِب لَهُم مَثَلًا أَصحاب‌َ القَريَةِ إِذ جاءَهَا المُرسَلُون‌َ إِذ أَرسَلنا إِلَيهِم‌ُ اثنَين‌ِ فَكَذَّبُوهُما فَعَزَّزنا بِثالِث‌ٍ فَقالُوا إِنّا إِلَيكُم مُرسَلُون‌َ آيه 12 و 13 و آنها شمعون و يحيي و يونس و در نسخه ديگر قولش که عيسي (ع) آنها را فرستاد در طائف بر اهل طائف و نه نفر ديگر لوقا و مرقا و يوحناء و متي و مرقس و بعضي ديگر که اسامي آنها در نظرم نيست، از كليني مسندا از حضرت صادق (ع) روايت كرده فرمود:
(ان حوّاري عيسي كانوا شيعته و ان شيعتنا حوارينا و ما کان حوّاري عيسي (ع) باطوع له من حوارينا لنا و انما قال عيسي (ع): للحواريين من انصاري الي اللّه قال الحواريون نحن انصار اللّه فلا و اللّه ما نصروه من اليهود و لا قاتلوه دونه و شيعتنا و اللّه لا يزالون منذ قبض اللّه عز ذكره رسوله (ص) ينصروننا- و يقاتلون دوننا و يحرقون و يعذبون و يشردون من البلدان جزاهم اللّه عنا خيرا
، و قد
قال امير المؤمنين (ع): و اللّه لو ضربت خيشوم محبينا ما يبغضونا و اللّه لو اديت مبغضنا من المال ما احبونا).
اقول: در همان كلم الطيب ما حال حواريين عيسي را از كتب خود نصاري مفصلا بيان كرده‌ايم فَآمَنَت طائِفَةٌ مِن بَنِي إِسرائِيل‌َ مثل اوصياء عيسي و مؤمنين بآنها وَ كَفَرَت طائِفَةٌ مثل يهود که عيسي را اولاد زنا مي‌دانند و نصاري که خدا يا پسر خدا مي‌گويند حدّ افراط و تفريط فَأَيَّدنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلي عَدُوِّهِم فَأَصبَحُوا ظاهِرِينَ که آمدند و به پيغمبر اسلام ايمان آوردند و بر دشمنان غالب شدند، هذا آخر ما اردنا في تفسير سورة الصف و يتلوه انشاء اللّه تعالي بحوله و قوته تفسير سورة الجمعة الي سورة النّاس و الحمد للّه و الصلاة و السلام علي نبيّه و آله و اللّعن علي اعدائه الي يوم لقائه و انا العبد المذنب السيّد عبد الحسين المدّعو بالطيّب.
برگزیده تفسیر نمونه
]
اشاره
(آیه 14)- همچون حواریون باشید! در این آیه که آخرین آیه سوره صف می‌باشد باز تکیه و تأکید روی امر «جهاد» است که محور اصلی سوره را تشکیل می‌دهد، منتهی از طریقی دیگر این مسأله را تعقیب می‌کند، و مطلبی مهمتر از عنوان بهشت و نعمتهای بهشتی ارائه داده، می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! یاوران خدا باشید» (یا ایها الذین آمنوا کونوا انصار الله).
خدائی که تمام قدرتها از او سر چشمه می‌گیرد و به او باز می‌گردد.
سپس به یک نمونه تاریخی اشاره می‌کند تا بدانند این راه بدون رهرو نبوده و نیست، می‌افزاید: «همان گونه که عیسی بن مریم به حواریون گفت: چه کسانی در راه خدا یاوران من هستند»؟! (کما قال عیسی ابن مریم للحواریین من انصاری الی الله).
و «حواریون (در پاسخ با نهایت افتخار) گفتند: ما یاوران خدائیم» (قال الحواریون نحن انصار الله).
ج5، ص176
و در همین مسیر با دشمنان حق به مبارزه برخاستند «در این هنگام گروهی از بنی اسرائیل ایمان آوردند (و به حواریون پیوستند) و گروهی کافر شدند» (فآمنت طائفة من بنی اسرائیل و کفرت طائفة).
اینجا بود که نصرت و یاری ما به کمک آنها شتافت «ما کسانی را که ایمان آورده بودند در برابر دشمنانشان تأیید کردیم، و سر انجام بر آنان پیروز شدند» (فایدنا الذین آمنوا علی عدوهم فاصبحوا ظاهرین).
شما نیز حواریون محمد صلّی اللّه علیه و آله هستید، و به این افتخار مفتخرید که یاوران اللّه و رسول خدا می‌باشید، و همان گونه که حواریون بر دشمنان غلبه کردند شما نیز پیروز خواهید شد.
حواریّون کیانند؟
در قرآن مجید پنج بار از حواریون مسیح (ع) یاد شده که دو بار در همین سوره است، این تعبیر اشاره به دوازده نفر از یاران خاص حضرت مسیح است که نام آنها در انجیلهای کنونی (انجیل متّی و لوقا باب 6) ذکر شده است.
در حدیثی آمده است که پیغمبر گرامی اسلام صلّی اللّه علیه و آله هنگامی که در «عقبه» با جمعی از اهل مدینه که برای بیعت آمده بودند رو به رو شد فرمود: دوازده نفر از خودتان را انتخاب و به من معرفی کنید که اینها نماینده قوم خود باشند، همان گونه که حواریون نسبت به عیسی بن مریم بوده‌اند و این نیز اهمیت مقام آن بزرگواران را نشان می‌دهد.
«پایان سوره صف»
ج5، ص177
سوره جمعه [62]
اشاره
این سوره در «مدینه» نازل شده و 11 آیه است
محتوای سوره:]
این سوره در حقیقت بر دو محور اساسی دور می‌زند:
نخست توجه به توحید و صفات خدا و هدف از بعثت پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله و مسأله معاد، و دیگری برنامه سازنده نماز جمعه و بعضی از خصوصیات این عبادت بزرگ.
فضیلت تلاوت سوره:]
در فضیلت تلاوت این سوره- چه مستقلا و یا در ضمن نمازهای یومیه- روایات بسیاری وارد شده است.
در حدیثی از پیغمبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله می‌خوانیم: «هر کس سوره جمعه را بخواند خداوند به تعداد کسانی که در نماز جمعه شرکت می‌کنند و کسانی که شرکت نمی‌کنند در تمام بلاد مسلمین به او ده حسنه می‌بخشد».
قابل ذکر است، با این که عدول از سوره توحید و «قل یا ایها الکافرون» به سوره‌های دیگر در قرائت نماز جائز نیست این مسأله در خصوص نماز جمعه استثنا و عدول از آنها به سوره «جمعه» و «منافقون» جایز بلکه مستحب شمرده شده است.
بسم الله الرحمن الرحیم به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
نکات آیه
۱ - خداوند، مؤمنان را به یارى خود فراخوانده است. (یأیّها الذین ءامنوا کونوا أنصار اللّه)
۲ - مجاهدان راه خدا، یاران خدا هستند. (تؤمنون باللّه و رسوله و تجهدون فى سبیل اللّه... یأیّها الذین ءامنوا کونوا أنصار اللّه)
ارتباط آیه شریفه با آیات پیشین، بیانگر مطلب بالا است.
۳ - یارى کردن خداوند، باید برنامه همیشگى مؤمنان باشد; نه امرى مقطعى. (یأیّها الذین ءامنوا کونوا أنصار اللّه)
جمله «کونوا أنصار اللّه»، دلالت بر دوام و استمرار مى کند.
۴ - خداوند، از مؤمنان مى خواهد در یارى او مانند حواریون عیسى(ع) باشند. یأیّها الذین ءامنوا کونوا أنصار اللّه کما قال عیسى ابن مریم ... قال الحواریّون نحن أنصار اللّه
۵ - حواریون عیسى(ع)، نمونه و الگوى خوبى براى اهل ایمان در یارى خدا، پیامبر(ص) و دین او (یأیّها الذین ءامنوا کونوا أنصار اللّه)
۶ - عیسى(ع)، پسر مریم(س) است. (کما قال عیسى ابن مریم)
۷ - عیسى بن مریم(ع)، از حواریون خواست او را در هدایت خلق به سوى خداوند یارى کنند. (کما قال عیسى ابن مریم للحواریّین من أنصارى إلى اللّه)
۸ - دعوت به سوى خدا، محور مسؤولیت حضرت عیسى(ع) (من أنصارى إلى اللّه)
۹ - حواریون به دعوت عیسى(ع)، پاسخ مثبت داده و براى یارى او اعلام آمادگى کردند. (قال الحواریّون نحن أنصار اللّه)
۱۰ - توسعه و گسترش دین، نیازمند یاران مؤمنى همچون حواریون عیسى(ع) (قال الحواریّون نحن أنصار اللّه)
۱۱ - بنى اسرائیل، در پذیرش رسالت عیسى(ع) و پیروى از آن حضرت، دو دسته شدند: دسته اى مؤمن و گروهى کافر. (فامنت طائفة من بنى إسرءیل و کفرت طائفة)
۱۲ - تلاش حواریون به همراه عیسى(ع)، براى هدایت بنى اسرائیل (فامنت طائفة من بنى اسرءیل و کفرت طائفة)
۱۳ - رویارویى و دشمنى کافران بنى اسرائیل با پیروان حضرت عیسى(ع) (فأیّدنا الذین ءامنوا على عدوّهم)
۱۴ - پیروان عیسى(ع)، مورد تأیید و حمایت الهى در قبال دشمنانشان (کافران بنى اسرائیل) (فأیّدنا الذین ءامنوا على عدوّهم)
۱۵ - غلبه یافتن پیروان حضرت عیسى(ع) بر کافران بنى اسرائیل، در نتیجه تأییدات و امدادهاى الهى (فأیّدنا الذین ءامنوا ... فأصبحوا ظهرین)
۱۶ - جبهه ایمان، مورد تأییدات غیبى و امدادهاى الهى است. (فأیّدنا الذین ءامنوا على عدوّهم)
۱۷ - در جنگ کفر و ایمان، کفر همواره بازنده است. (فأیّدنا الذین ءامنوا على عدوّهم فأصبحوا ظهرین)
۱۸ - وعده تأیید و امداد، از سوى خداوند به مؤمنان صدراسلام در قبال دشمنانشان یأیّها الذین ءامنوا کونوا أنصار اللّه ... فأیّدنا الذین ءامنوا على عدوّهم فأصبحوا ظهرین
موضوعات مرتبط
- الگوگیرى: الگوگیرى از حواریون ۴، ۵
- امداد: وعده امداد ۱۸
- انسان: اهمیت هدایت انسان ها ۷
- بنى اسرائیل: بى یاورى کافران بنى اسرائیل ۱۴; تاریخ بنى اسرائیل ۱۱، ۱۵; تأیید مؤمنان بنى اسرائیل ۱۴; حامى مؤمنان بنى اسرائیل ۱۴; دشمنان مؤمنان بنى اسرائیل ۱۳; دشمنى کافران بنى اسرائیل ۱۳; فضایل مؤمنان بنى اسرائیل ۱۴; کافران بنى اسرائیل ۱۱; گروههاى بنى اسرائیل ۱۱; منشأ پیروزى مؤمنان بنى اسرائیل ۱۵; منشأ شکست کافران بنى اسرائیل ۱۵; مؤمنان بنى اسرائیل ۱۱; هدایت بنى اسرائیل ۱۲
- حمایت خدا: مشمولان حمایت خدا ۱۴
- حواریون: آمادگى حواریون ۹; امدادهاى حواریون ۴; تلاش حواریون ۱۲; دعوت از حواریون ۷; فضایل حواریون ۴، ۱۰; هدایتگرى حواریون۱۲
- خدا: آثار امدادهاى خدا ۱۵; آثار تأییدات خدا ۱۵; تأییدات خدا ۱۴، ۱۶; تداوم نصرت خدا ۳; دعوت به خدا ۸; دعوت به نصرت خدا ۱، ۴; دعوتهاى خدا۱، ۴; نصرت خدا ۵; وعده هاى خدا ۱۸
- دین: آثار نصرت دین ۱۰; زمینه گسترش دین ۱۰
- عیسى(ع): اجابت دعوت عیسى(ع) ۹; دعوتهاى عیسى(ع) ۷; مادر عیسى(ع) ۶; مهمترین رسالت عیسى(ع) ۸; نصرت عیسى(ع) ۹; هدایتگرى عیسى(ع) ۷، ۱۲
- قرآن: تشبیهات قرآن ۴
- کافران: شکست کافران ۱۷
- مؤمنان: الگوى مؤمنان ۴، ۵; پیروزى مؤمنان ۱۷; تأیید مؤمنان ۱۶; دعوت از مؤمنان ۱، ۴; فضایل مؤمنان ۱۶; مسؤولیت مؤمنان ۳
- مجاهدان: فضایل مجاهدان ۲
- محمد(ص): نصرت محمد(ص) ۵
- مریم(ع): فرزند مریم(ع) ۶
- مسلمانان: تأیید مسلمانان صدر اسلام ۱۸; وعده به مسلمانان صدر اسلام ۱۸
- یاران خدا :۲، ۴
منابع
