الجاثية ١٠

مِنْ‌ وَرَائِهِمْ‌ جَهَنَّمُ‌ وَ لاَ يُغْنِي‌ عَنْهُمْ‌ مَا کَسَبُوا شَيْئاً وَ لاَ مَا اتَّخَذُوا مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌ أَوْلِيَاءَ وَ لَهُمْ‌ عَذَابٌ‌ عَظِيمٌ‌

ترجمه

و پشت سرشان دوزخ است؛ و هرگز آنچه را به دست آورده‌اند آنها را (از عذاب الهی) رهایی نمی‌بخشد، و نه اولیایی که غیر از خدا برای خود برگزیدند (مایه نجاتشان خواهند بود)؛ و عذاب بزرگی برای آنهاست!

|از پشت سرشان دوزخ است، و آنچه را كه به دست آورده و آن دوستانى را كه غير از خدا اختيار نموده‌اند به كارشان نمى‌آيد و براى ايشان عذابى بزرگ است

پيشاپيش آنها دوزخ است، و نه آنچه را اندوخته و نه آن دوستانى را كه غير از خدا اختيار كرده‌اند، به كارشان مى‌آيد، و عذابى بزرگ خواهند داشت.

آنها را آتش دوزخ در پیش است و آنچه اندوختند هیچ آنان را نجات و رهایی ندهد و آنچه غیر خدا دوست گرفتند به کارشان نیاید و کیفر آنها بزرگ عذاب قهر خداست.

پیش رویشان دوزخ است، و آنچه [از ثروت، مقام، یار و یاور] به دست آورده اند و آنچه را به جای خدا سرپرستان و معبودان خود گرفته اند، چیزی از عذاب را از آنان دفع نمی کند، و برای آنان عذابی بزرگ است.

پيش رويشان جهنم است. و مالى كه به دست آورده‌اند و كسانى كه سواى خداى يكتا به خدايى گرفته‌اند به حالشان سود نكند. ايشان راست عذابى بزرگ.

دوزخ پیشاپیش ایشان است، و آنچه به دست آورده‌اند هیچ به کار ایشان نیاید، همچنین دوستانی که به جای خداوند گرفته‌اند، و عذابی سهمگین در پیش دارند

فرا روى ايشان دوزخ است، و آنچه به دست آورده‌اند- از اموال- و آنچه به جاى خدا دوستان گرفته‌اند آنان را هيچ سودى ندارد و به كار نيايد و ايشان را عذابى است بزرگ.

رویاروی آنان دورخ است، و آنچه (از مال و جاه دنیا) به دست آورده‌اند، و کسانی که سوای خدا به عنوان اولیاء برگزیده‌اند، اصلاً به حالشان سودی نمی‌رساند (و از دوزخ نمی‌رهاند) و عذاب بس بزرگی دارند.

از پشت سر آنان دوزخ است و نه آنچه را اندوخته و نه آن اولیایی را که غیر از خدا اختیار کردند، پشیزی به کارشان نمی‌آیند. و برایشان عذابی بزرگ است.

از پس ایشان است دوزخ و بی‌نیاز نکند از ایشان آنچه فراهم کردند چیزی و نه آنچه برگرفتند جز خدا دوستانی و ایشان را است عذابی بزرگ‌

الجاثية ٩	آیه ١٠	الجاثية ١١
سوره : سوره الجاثية نزول : ٨ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«وَرَآئِهِمْ»: این واژه از اضداد است و می‌تواند به معنی: پشت سر ایشان، یا پیش روی ایشان باشد. در هر حال، مراد (بر سر راه آنان) است (نگا: انسان. ، ابراهیم / و ، مؤمنون / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

لَعَلِّي‌ أَعْمَلُ‌ صَالِحاً فِيمَا... (۱)

تفسیر

---

• آيات ۱ - ۱۳، سوره جاثيه
• غرض و مفاد كلى سوره مباركه جاثيه
• وجه اينكه فرمود: ((ان فى السموات والارض لايات ...)) و آنچه حرف ((فى )) افاده مى كند
• وجه اينكه آسمانها و زمين با اينكه خود آيت هستند در آيه شريفه طرف آيت دانسته شده اند
• آيت بودن خلقت انسان و جنبندگان
• باران رزقى است كه خداوند متعال از آسمان نازل مى كند
• وجه اينكه هر دسته از آيات را به ترتيب براى مؤ منين ))، ((لقوم يوقنون )) و((لقوم يعقلون )) ذكر فرمود
• توجيه صاحب تفسير كشف در ترتيب مذكور در آيه و نقد آن
• كلام فخر رازى در توجيه ترتيب مذكور درآيد
• مقصود از ايمان به آيات خدا و معناى جمله ((قباءىّ حديث بعد الله و اياته يؤ منون ))
• سخن بعضى از مفسرين در خصوص آيه ((فباى حديث بعد الله و آياته ياءمنون ))
• وصف حال هر ((افاك اثيم )) كه به آيات خدا استكبار ورزيده استهزاء مى كنند و...
• مفاد كلمه ((منه )) در جمله ((و سخر لكم ما فى السموات و ما فى الارض جمعيا منه ))

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ وَ لا يُغْنِي عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَيْئاً وَ لا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ «10»

جهنّم پيش روى آنان است و آنچه را به دست آورده‌اند و آنچه را از غير خدا، اولياى خود گرفته‌اند، ذرّه‌اى آنان را بى‌نياز نمى‌كند و براى آنان عذاب بزرگى است.

نکته ها

«وراء» هم به معناى پشت سر است و هم به معناى پيش رو. در اين آيه «وراء» به معناى پيش رو است، چنانكه در سوره كهف آيه 79 مى‌خوانيم: «وَ كانَ وَراءَهُمْ مَلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْباً» خضر به موسى گفت: من كشتى را سوراخ كردم زيرا پيش روى آنان پادشاه ستمگرى است كه كشتى‌هاى سالم را به زور مصادره مى‌كند و من كشتى را سوراخ كردم تا معيوب شده و مصادره نكنند.

در سوره مؤمنون آيه 100 نيز مى‌خوانيم: همين كه مرگ به سراغشان بيايد، گويند:

پروردگارا ما را برگردان تا عمل صالحى انجام دهيم. پاسخ مى‌شنوند هرگز. سپس مى‌فرمايد: «مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ» اين افراد بعد از مرگ برزخ را در پيش روى خود دارند تا زمان قيامت كه مبعوث شوند. در اينجا نيز كلمه «وراء» به معناى پيش‌رو است.

در اين آيه و آيات قبل انواع عذاب‌ها مطرح شده است:

«بِعَذابٍ أَلِيمٍ»، «عَذابٌ مُهِينٌ» و «عَذابٌ عَظِيمٌ»

پیام ها

1- مشركان در قيامت تنها و بى‌پناهند. «لا يُغْنِي عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَيْئاً»

2- تكيه‌گاه مستكبران يا داشته‌هاى آنان است يا دوستانشان كه هيچ يك در قيامت كارائى ندارند. «لا يُغْنِي عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَيْئاً وَ لا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ»

3- قرآن، خوارى و خفّت مسخره كنندگان و حرمت شكنان را در دنيا پيشگويى مى‌كند. «اتَّخَذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ» (از اينكه عذاب مهين در

جلد 8 - صفحه 519

كنار جهنّم آمده ظاهراً مراد خفّت و خوارى در دنياست.)

4- اسباب و اموال دنيوى، در قيامت كارائى ندارد. «لا يُغْنِي عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَيْئاً»

5- توجّه به دوزخ مى‌تواند بهترين عامل باز دارنده از تكبّر و اصرار بر گناه باشد.

أَثِيمٍ‌- بصير ... لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ‌

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ وَ لا يُغْنِي عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَيْئاً وَ لا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ «10»

مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ‌: از پيش روى ايشان است جهنم كه بدان متوجه‌اند، يا از عقب آنان كه بعد از مردن خواهد بود، وَ لا يُغْنِي عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَيْئاً: و باز ندارد از ايشان آنچه كسب كرده باشند از مال و اولاد چيزى را از عذاب و عقاب، وَ لا مَا اتَّخَذُوا: و نه آنچه فرا گرفته‌اند، مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ: از غير خدا دوستان، يعنى معبودان كه به اميد شفاعت آنها را پرستش كردند، وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ‌: و مر ايشان راست در جهنم عذابى بزرگ كه شدت و سختى آن از حد و حصر متجاوز باشد.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَ آياتِهِ يُؤْمِنُونَ «6» وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ «7» يَسْمَعُ آياتِ اللَّهِ تُتْلى‌ عَلَيْهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسْتَكْبِراً كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْها فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِيمٍ «8» وَ إِذا عَلِمَ مِنْ آياتِنا شَيْئاً اتَّخَذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ «9» مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ وَ لا يُغْنِي عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَيْئاً وَ لا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ «10»

ترجمه‌

اين آيتهاى خدا است ميخوانيم آنها را بر تو براستى و درستى پس بكدام سخن بعد از خدا و آيتهايش ميگروند

و اى بر هر دروغگوى گنه كارى‌

ميشنود آيتهاى خدا را كه خوانده ميشود بر او پس اصرار ميكند بر گناه بحال تكبّر و نخوت گوئيا نشنيده است آنرا پس بشارت ده او را بعذابى دردناك‌

و چون بداند از آيتهاى ما چيزى را ميگيرد آنرا باستهزاء آن گروه براى آنها عذابى است خوار كننده‌

از پى دنياشان جهنّم است و كفايت نميكند از آنها آنچه كسب كردند چيزيرا و نه آنچه گرفتند غير از خدا دوستانى و براى آنها عذابى است بزرگ.

---

جلد 4 صفحه 633

تفسير

علائم و امارات و دلائلى كه در آيات سابقه ذكر شد دلائل توحيد خدا است كه بقصد اعجاز در قالب الفاظ الهى در آمده و آياتى از قرآن كريم شده كه خداوند آنها را بر پيغمبر خود تلاوت ميفرمايد براستى و درستى و حقّ و حقيقت و ميفرمايد اگر كفّار و مشركين مكّه باين آيات قانع و مطمئن نشوند پس بكدام حديث و خبر و سخن بعد از آيات خدا و سخن او ايمان ميآورند و بنابر اين يا قبل از لفظ جلاله بايد حديث تقدير نمود يا بايد گفت مراد آيات اللّه است و تقديم لفظ جلاله براى مبالغه و تعظيم است چنانچه ميگويند خوشم آمد از فلانى و كرمش يعنى از كرم فلانى در مقام مبالغه و تعظيم و فرموده واى بحال هر بسيار دروغگو يا دروغ بزرگ گو و بسيار گناهكارى كه ميشنود آيات قرآن را كه براى او تلاوت ميشود و با وجود اين اصرار بدروغگوئى و معصيت خدا دارد از روى تكبّر و تفرعن مانند آنكه نشنيده باشد او آن آياترا پس مژده ده چنين شخصى را بعذاب اليم جهنّم كه خدمتش خواهد رسيد و ويل گاهى بچاه يا واديى در جهنم كه عذابش شديدتر است تفسير ميشود و چون علم پيدا كند آن شخص افّاك اثيم از راه شنيدن به آيه‌اى از آيات قرآن استهزاء و سخريّه نمايد بآن مانند ابو جهل كه شجره زقّوم و اوصاف آن در كلام الهى را مسخره كرد و نضر بن حارث كه قصص قرآن را بافسانه رستم و اسفنديار تشبيه مينمود و البتّه عذاب اين قبيل اشخاص در اين عالم مقرون بخوارى و مذلّت است و در پس پرده غيب اين جهان براى آنان جهنّم است چون وراء بر متوارى و غائب از نظر در هر جانب كه باشد اطلاق ميشود و دفع نميكند از آنها آنچه جمع و كسب نمودند از اموال و اولاد و آنچه گرفتند آنها جز خدا از ياران و اعوان و انصار چيزى از عذاب خدا را در دنيا چنانچه در فتوحات اسلامى از جنگ بدر و غيره مشهود شد و در آخرت براى آنها عذابى بزرگتر از عذاب دنيا است و محتمل است چنانچه مفسّرين فرموده‌اند مراد از آنچه گرفتند غير از خدا اولياء بتها باشد كه قائل بشفاعت آنها بودند و بنابر اين ظاهرا عذاب مخصوص بآخرت باشد و تؤمنون بصيغه خطاب نيز قرائت شده است.

---

جلد 4 صفحه 634

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

مِن‌ وَرائِهِم‌ جَهَنَّم‌ُ وَ لا يُغنِي‌ عَنهُم‌ ما كَسَبُوا شَيئاً وَ لا مَا اتَّخَذُوا مِن‌ دُون‌ِ اللّه‌ِ أَولِياءَ وَ لَهُم‌ عَذاب‌ٌ عَظِيم‌ٌ «10»

‌از‌ عقب‌ ‌آنها‌ جهنّم‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌بر‌ ‌آن‌ وارد ميشوند و بينياز نميكند ‌آنها‌ ‌را‌ آنچه‌ اتخاذ كردند ‌از‌ ‌غير‌ ‌خدا‌ اوليائي‌ و ‌از‌ ‌براي‌ ‌آنها‌ ‌است‌ عذاب‌ عظيم‌.

مِن‌ وَرائِهِم‌ جَهَنَّم‌ُ خداوند اهل‌ جهنّم‌ ‌را‌ معين‌ فرموده‌ و صفات‌ ‌آنها‌ ‌را‌ بيان‌ كرده‌ ميفرمايد: وَ لَقَد ذَرَأنا لِجَهَنَّم‌َ كَثِيراً مِن‌َ الجِن‌ِّ وَ الإِنس‌ِ لَهُم‌ قُلُوب‌ٌ لا يَفقَهُون‌َ بِها وَ لَهُم‌ أَعيُن‌ٌ لا يُبصِرُون‌َ بِها وَ لَهُم‌ آذان‌ٌ لا يَسمَعُون‌َ بِها أُولئِك‌َ كَالأَنعام‌ِ بَل‌ هُم‌ أَضَل‌ُّ أُولئِك‌َ هُم‌ُ الغافِلُون‌َ اعراف‌، آيه 178.

وَ لا يُغنِي‌ عَنهُم‌ ما كَسَبُوا نه‌ مال‌ و نه‌ جاه‌ و نه‌ منصب‌ و نه‌ مقام‌ و نه‌ اولاد و نه‌ عشيره‌ و نه‌ اتباع‌ و نه‌ ‌غير‌ اينها آنچه‌ ‌در‌ دنيا بدست‌ آورده‌اند و بآنها ميپردازند.

وَ لا مَا اتَّخَذُوا مِن‌ دُون‌ِ اللّه‌ِ أَولِياءَ نه‌ الهه ‌آنها‌ ‌از‌ اصنام‌ و شمس‌ و قمر و نار و بقر و عجل‌ و شجر و ملك‌ و جن‌ و انس‌، و نه‌ دوستان‌ و مواليان‌ ‌آنها‌.

وَ لَهُم‌ عَذاب‌ٌ عَظِيم‌ٌ تمام‌ عذاب‌ها عظمت‌ دارد لكن‌ سبك‌ و سنگين‌ ‌است‌ اعظم‌ ‌آنها‌ ‌اينکه‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ ميان‌ عذاب‌ها عظيم‌ ‌است‌.

111

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 10)- این آیه «عذاب مهین» را چنین شرح می‌دهد: «پشت سرشان دوزخ است» (مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ).

تعبیر به پشت سر، با این که دوزخ جلو آنها قرار دارد، و در آینده به آن می‌رسند، ممکن است از این نظر باشد که آنها اقبال به دنیا کرده، و آخرت و عذاب الهی را نادیده گرفته و پشت سر انداخته‌اند.

و به هر حال در دنباله آیه می‌افزاید: اگر آنها گمان می‌کنند اموال سرشار، و بتها و خدایان ساختگیشان، گرهی از کار آنها می‌گشاید سخت در اشتباهند، چرا که «هرگز آنچه را به دست آوردند آنها را (از عذاب الهی) نجات نمی‌بخشد و نه اولیائی که غیر از خدا برای خود برگزیدند» مایه نجاتشان خواهند بود (وَ لا یُغْنِی عَنْهُمْ ما کَسَبُوا شَیْئاً وَ لا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِیاءَ).

و چون هیچ راه فرار و نجاتی نیست باید در آتش قهر و غضب الهی بمانند «و عذاب بزرگی برای آنهاست» (وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ).

آنها آیات الهی را کوچک شمردند، خداوند عذاب آنها را بزرگ می‌کند، آنها بزرگی فروختند خدا نیز عذاب عظیم به آنها می‌دهد.

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - دوزخ، پایانى خفّت بار براى دروغ پردازى ها، استهزاگرى ها و گناه پیشگى کافران (ویل لکلّ أفّاک أثیم ... اتّخذها هزوًا ... عذاب مهین . من ورائهم جهنّم)

۲ - پیشگویى خداوند، از حقارت و ذلّت سران مشرک مکه در دنیا * (لهم عذاب مهین . من ورائهم جهنّم) برداشت بالا بدان احتمال است که تعبیر «لهم عذاب مهین» ناظر به دنیا و «من ورائهم...» ناظر به آخرت باشد.

۳ - توانمندى ها و امکانات مادى، بت ها و خدایان ساختگى، تکیه گاه مشرکان در دنیا (و لایغنى عنهم ما کسبوا شیًا و لا ما اتّخذوا) تعبیر «ما کسبوا» - که اشاره به امکانات مادى دارد - و نیز «ما اتّخذوا...» - که ناظربه عقاید شرک آلود آنان است - نشان مى دهد که آنان تمامى اتکا و امید خویش را به آن دو معطوف داشته اند.

۴ - امکانات مادى کافران مستکبر، فاقد کمترین کارایى و گره گشایى براى ایشان در روز جزا (و لایغنى عنهم ما کسبوا شیًا)

۵ - معبودهاى دروغین مشرکان، فاقد کارایى و تأثیر در نجات آنان از دوزخ (من ورائهم جهنّم و لایغنى ... و لا ما اتّخذوا من دون اللّه أولیاء)

۶ - تنها خداوند، سرپرست و یاور حقیقى انسان ها، در دنیا و آخرت است. (ولا یغنى ... ما اتّخذوا من دون اللّه أولیاء)

۷ - رهایى انسان از گرفتارى هاى روز قیامت، تنها در پرتو ولایت خداوند و اطاعت از او است. و لایغنى عنهم ... و لا ما اتّخذوا من دون اللّه أولیاء

۸ - تنهایى و بى پناهى در قیامت، هشدارى به مال اندوزان و قدرت مداران (و لایغنى عنهم ما کسبوا شیًا و لا ما اتّخذوا من دون اللّه أولیاء)

۹ - عذاب سخت و جانکاه روز قیامت، فرجام کافران حق ناپذیر (و لهم عذاب عظیم)

۱۰ - حرمت شکنى و استهزا نسبت به آیات الهى، گناهى بس بزرگ و درپى دارنده عذابى سخت (ویل لکلّ أفّاک أثیم ... اتّخذها هزوًا ... و لهم عذاب عظیم)

موضوعات مرتبط

• آیات خدا: آثار استهزاى آیات خدا ۱۰; گناه استهزاى آیات خدا ۱۰; گناه بى احترامى به آیات خدا ۱۰
• اطاعت: آثار اطاعت از خدا ۷
• امکانات مادى: بى تأثیرى امکانات مادى ۴; نقش اخروى امکانات مادى ۴
• انسان: مولاى انسان ها ۶; یاور انسان ها ۶
• ثروت اندوزان: هشدار به ثروت اندوزان ۸
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۶
• جهنم: موجبات جهنم ۱
• حق: عذاب اخروى حق ناپذیران ۹; فرجام حق ناپذیران ۹
• خدا: آثار ولایت خدا ۷; اختصاصات خدا ۶; ولایت خدا ۶
• عذاب: عذاب سخت ۱۰; مراتب عذاب ۱۰; مراتب عذاب اخروى ۹; موجبات عذاب ۱۰
• فرجام: فرجام ذلت بار ۱
• قدرتمندان: هشدار به قدرتمندان ۸
• قرآن: پیشگوییهاى قرآن ۲
• قیامت: بى پناهى در قیامت ۸; تنهایى در قیامت ۸; موجبات نجات از سختیهاى قیامت ۷
• کافران: عذاب اخروى کافران ۹; فرجام کافران ۱، ۹; کافران در قیامت ۴; کیفر استهزاهاى کافران ۱; کیفر دروغگویى کافران ۱; کیفر گناهکارى کافران ۱
• گناه: گناهان کبیره ۱۰
• مستکبران: مستکبران در قیامت ۴
• مشرکان: اتکاى مشرکان ۳; بت پرستى مشرکان ۳; عجز معبودان باطل مشرکان ۵; قدرت طلبى مشرکان ۳; مادیگرایى مشرکان ۳; مشرکان در جهنم ۵; معبودان باطل مشرکان ۳
• مشرکان مکه: ذلت دنیوى مشرکان مکه ۲