الجمعة ٣

وَ آخَرِينَ‌ مِنْهُمْ‌ لَمَّا يَلْحَقُوا بِهِمْ‌ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَکِيمُ‌

ترجمه

و (همچنین) رسول است بر گروه دیگری که هنوز به آنها ملحق نشده‌اند؛ و او عزیز و حکیم است!

و گروه ديگرى از ايشان را نيز كه هنوز به آنها نپيوسته‌اند، [تعليم مى‌دهد] و او مقتدر حكيم است

و [نيز بر جماعتهايى‌] ديگر از ايشان كه هنوز به آنها نپيوسته‌اند. و اوست ارجمند سنجيده‌كار.

و نیز قوم دیگری از آنان را (که به روایت از پیغمبر مراد عجمند) که هنوز به عرب (در اسلام) ملحق نشده‌اند هدایت فرماید که او خدای مقتدر و همه کارش به حکمت و مصلحت است.

و [نیز پیامبر را] بر مردمی دیگر [از عرب و غیر عرب] که هنوز به آنان نپیوسته اند [برانگیخت]. و او توانای شکست ناپذیر و حکیم است.

و بر گروهى ديگر از ايشان كه هنوز به آنها نپيوسته‌اند. و اوست پيروزمند و حكيم.

و دیگرانی از آنان که هنوز به آنان نپیوسته‌اند، و اوست پیروزمند فرزانه‌

و [نيز آن پيامبر را برانگيخت به‌] ديگران از ايشان- مؤمنان- كه هنوز بديشان نپيوسته‌اند و اوست تواناى بى‌همتا و داناى با حكمت.

او مبعوث برای دیگران نیز هست، آنانی که هنوز به اینان نپیوسته‌اند (و بعدها به دنیا می‌آیند). خدا چیره‌ی کار بجا است.

و (نیز) بر گروه‌هایی دیگر از ایشان، هنگامی که در پی‌شان می‌آیند و اوست (همان) عزیز حکیم.

و دیگران از ایشان که هنوز نپیوستند بدانان و او است عزّتمند حکیم‌

الجمعة ٢	آیه ٣	الجمعة ٤
سوره : سوره الجمعة نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«آخَرِینَ»: دیگران. غیرعربها. عطف بر (الأُمِّیِّینَ) یا بر ضمیر (هُمْ) در فعل (یُعَلِّمُهُمْ) است. «مِنْهُمْ»: از أُمِّیِّین. از مسلمین. «آخَرِینَ مِنْهُمْ»: مسلمانان عرب و غیرعربی که بعدها به دنیا می‌آیند. ضمیر (هُمْ) درست است که به (أُمِّیِّین) برمی‌گردد، ولی هر کس که اسلام را بپذیرد از زمره ایشان می‌باشد، چرا که مسلمانان از هر نژادی که باشند، امت واحدی بشمارند و دوستان یکدیگرند (نگا: توبه / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ السَّابِقُونَ‌ الْأَوَّلُونَ‌ مِنَ‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۱ - ۸، سوره جمعه
• اشاره به مطالب سوره جمعه
• معناى اينكه آنچه در آسمان و زمين است خدا را تسبيح مى كنند
• مقتضيات منزه بودن خداى تعالى از هر نقص و حاجت
• مقصود از ((اميين ))
• اشاره به عدم منافات بين امى بودن پيامبر(ص ) و مبعوث شدنش در اميين ، با جهانىبودن دعوت آن جناب
• مراد از تزكيه و تعليم كتاب و حكمت
• و وجه مقدم آوردن تزكيه در جمله : ((و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمة ))
• وجه ارتباط تشبيه يهود به حمار حامل اسفار با آيه مربوط به بعثت پيامبر اسلام (ص )
• استدلال عليه يهود با اين بيان كه اگر راست گوييد آرزوى مرگ كنيد
• تهديد يهوديان به مرگى كه از آمدنش كراهت دارند
• (رواياتى در ذيل آيه : ((هو الذى بعث فى الاءميين ...))اهل فارس و تحصيل ايمان ، و....)
• توضيحى درباره رابطه سنت هاى عملى با مبانى اعتقادى
• حكمت عبارت است از علمو عمل حق و سرچشمه گرفته از فطرت ، كه اسلام بدان دعوت مىكند
• نمونه هاى از معارف قرآنى در رد اعتقادات باطل منكرين اديان و بت پرستان

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - مشعل هدایت از سوى خداوند، همواره فروزان است. (و ءاخرین منهم لمّا یلحقوا بهم) کلمه «آخرین» منصوب و مفعول فعل محذوف است و جمله عطف بر «هو الذى بعث...» مى باشد; یعنى، «و سیبعث اللّه رجالاً آخرین من الاُمّیین [أى من غیر اهل الکتاب] رجالاً لم یلحقوا بهم بعد»; خداوند در آینده نیز شخصیت هایى را از میان امیین (غیر اهل کتاب) برمى انگیزد و تا مشعل هدایت (اسلام و قرآن) را فروزان نگه دارند و به تلاوت آیات او براى مردم، تزکیه و تعلیم کتاب و حکمت به آنان بپردازند.

۲ - تاریخ آینده بشریت، شاهد برانگیخته شدن مردانى بزرگ براى هدایت خلق و زنده نگه داشتن اسلام و قرآن (یتلوا علیهم ءایته ... و ءاخرین منهم لمّا یلحقوا بهم)

۳ - برانگیختن هادیان خلق و احیاگران دین، نمودى از عزّت و حکمت خداوند (بعث فى الأُمّیّن رسولاً ... و ءاخرین منهم لمّا یلحقوا بهم و هو العزیز الحکیم)

۴ - خداوند، «عزیز» (پیروزمند شکست ناپذیر) و «حکیم» (سنجیده کار) است. (و هو العزیز الحکیم)

۵ - رسالت پیامبر(ص)، منحصر به مردم زمان او نبوده است و او مبعوث براى همه نسل ها و عصرها است. (هو الذى بعث فى الأُمّیّن ... و ءاخرین منهم لمّا یلحقوا بهم) در صورتى که «آخرین» عطف بر «اُمّیین» باشد، مطلب بالا قابل استفاده است.

۶ - پیامبراکرم(ص)، معلم تمامى انسان ها در همه عصرها و همه نسل ها (و یعلّمهم الکتب و الحکمة و ... و ءاخرین منهم) برداشت یاد شده، بدان احتمال است که «آخرین» عطف بر «هم» در «یعلّمهم الکتاب» باشد.

۷ - هدف بعثت پیامبر(ص) تعلیم کتاب و حکمت به همه انسان هاى عصر خود و نسل هاى بعد است. (و یعلّمهم الکتب ... و ءاخرین منهم)

روایات و احادیث

۸ - «[فى المجمع] فى قوله تعالى «و آخرین منهم ...» قال: هم الأعاجم و من لایتکلّم بلغة العرب فإنّ النبىّ(ص) مبعوث إلى من شاهده و إلى من بعدهم من العرب و العجم ... روى ذلک عن أبى جعفر(ع); در مجمع البیان در توضیح آیه «و آخرین منهم لمّا یلحقوا بهم» آمده است: آنان عجم ها و کسانى اند که با لغت عرب سخن نمى گویند; زیرا پیامبراسلام(ص) مبعوث شده براى کسانى که او را دیده اند و تمامى کسانى که بعد از آنان - از عرب و غیر عرب - مى آیند و این مطلب از امام باقر(ع) روایت شده است».

موضوعات مرتبط

• اسماء و صفات: حکیم ۴; عزیز ۴
• انسان: اهمیت هدایت انسان ها ۲; معلم انسان ها ۶
• حکمت: اهمیت تعلیم حکمت ۷
• خدا: تداوم هدایتهاى خدا ۱; نشانه هاى حکمت خدا ۳; نشانه هاى عزت خدا ۳
• دین: برگزیدگى احیاگران دین ۳
• قرآن: پیشگوییهاى قرآن ۲
• محمد(ص): جهان شمولى رسالت محمد(ص) ۵، ۶، ۷، ۸; ویژگیهاى رسالت محمد(ص) ۵
• هدایتگران :۲ برگزیدگى هدایتگران ۳ ۲