الحج ٢٤

وَ هُدُوا إِلَى‌ الطَّيِّبِ‌ مِنَ‌ الْقَوْلِ‌ وَ هُدُوا إِلَى‌ صِرَاطِ الْحَمِيدِ

ترجمه

و بسوی سخنان پاکیزه هدایت می‌شوند، و به راه خداوند شایسته ستایش، راهنمایی می‌گردند.

|و به گفتار پاك هدايت شده و به راه [خداى‌] ستوده هدايت گرديده‌اند

و به گفتار پاك هدايت مى‌شوند و به سوى راه [خداى‌] ستوده هدايت مى‌گردند.

و به گفتار خوش و طریق خدای ستوده هدایت شوند.

و به سوی گفتار پاک و پاکیزه [مانند سلام، الحمدلله و سبحان الله] راهنماییشان کنند، و به راه پسندیده [که راه بهشت است] هدایتشان نمایند.

آنان به آن سخن پاك و به راه خداوند ستودنى راهنمايى شده‌اند.

و به سخن پاکیزه و راه خداوند ستوده رهنمون شوند

و به گفتار پاك- لا اله الا الله يا سپاس و ستايش خداوند- راه نموده شوند و به راه راست [خداى‌] ستوده راهنمايى شوند.

آنان به سوی (گفتن) سخنان زیبا، و راه (انجام کارهای) پسندیده رهنمود می‌گردند.

و راهنمایی شدند فرا‌سوی گفتار پاکیزه، و راهنمایی شدند فراسوی راه (خدای) بس مورد سپاس.

و رهبری شدند بسوی پاکیزه از سخن و رهبری شدند بسوی راه خداوند ستوده‌

الحج ٢٣	آیه ٢٤	الحج ٢٥
سوره : سوره الحج نزول : ١٠ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١١ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«هُدُوا»: راهیاب و رهنمود می‌گردند. «الطَّیِّبِ مِنَ الْقَوْلِ»: سخنان زیبا و پسندیده. مراد سخنان روح‌پرور و نشاط‌آور و لبریز از صفا و صمیمیّت و معنویّت است. یا سخنانی که دالّ بر تقدیس خدا و بیانگر اعتراف به فضل او است (نگا: یونس / ، فاطر / و ). «الْحَمِیدِ»: پسندیده. بایسته. «صِرَاطِ الْحَمِیدِ»: راه بایسته. مراد انجام افعال نیکو است. برخی (الْحَمید) را به معنی خدای ستوده دانسته‌اند. در این صورت معنی چنین می‌شود: آنان به سوی سخنان زیبائی (که روح را در مدارج کمال سیر می‌دهد) رهنمود می‌شوند، و به راه خدای شایسته ستایش هدایت می‌گردند (تا بدانجا که به آخرین درجه قرب یزدانی و لذّات روحانی می‌رسند). برخی معنی آیه را مربوط بدین جهان دانسته و گفته‌اند: مؤمنان در این جهان به سوی سخنان زیبا (که توحید است) رهنمود می‌گردند، و به سوی راه خدا (که اسلام است) سوق داده می‌شوند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

جَنَّاتُ‌ عَدْنٍ‌ يَدْخُلُونَهَا وَ... (۰) سَلاَمٌ‌ عَلَيْکُمْ‌ بِمَا صَبَرْتُمْ‌... (۰) أُولٰئِکَ‌ يُجْزَوْنَ‌ الْغُرْفَةَ بِمَا... (۰)

وَ أُدْخِلَ‌ الَّذِينَ‌ آمَنُوا وَ... (۰) کُلَّمَا أَرَادُوا أَنْ‌ يَخْرُجُوا... (۰) لاَ يَسْمَعُونَ‌ فِيهَا لَغْواً وَ لاَ... (۰) إِلاَّ قِيلاً سَلاَماً سَلاَماً (۱)

تفسیر

• آيات ۱۷ - ۲۴ سوره حج
• مراد از ((الذين آمنوا((،((الذين هادوا((، ((نصارى ((،((صابئين ((،((مجوس (( و((الذين اشركوا(( كه فرمود: ((خدا در قيامت بين آنان حكم به حق مى كند((
• سجده (خضوع و تذلل ) تكوينى موجودات در برابر خداوند است
• سجده تشريعى بسيارى از مردم و استكبار بسيارى ديگر كه : ((حق عليه العذاب ((
• تمامى مذاهب مختلف به دو دسته : ((محق ((،((مبطل (( منقسمند و همه اختلافاتشان به اختلاف در ربوبيت خدا بر مى گردد
• بحث روايتى
• توضيحى درباره مشيت خداوند
• چند روايت در ذيل آيه : ((هذان خصمان اختصموا فى ربهم ((

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خدا، هادى و راهنماى اهل ایمان (و هدوا إلى الطّیّب من القول و هدوا إلى صرط الحمید)

۲ - گرویدن اهل ایمان به قرآن و بهره گیرى از معارف آن، مرهون هدایت و راهنمایى خداوند (و هدوا إلى الطّیّب من القول) مقصود از سخن پاک (الطیب من القول) مى تواند قرآن یا کلمه توحید (لا إله إلاّ اللّه) باشد. برداشت فوق، بر پایه احتمال اول است.

۳ - قرآن، گفتارى است پاک و پسندیده. (الطّیّب من القول)

۴ - کلمه توحید (لا اله الا اللّه)، سخنى پاک و پسندیده است. (و هدوا إلى الطّیّب من القول) با توجه به عبارت پیشین - که سخن از اهل توحید و اهل شرک و فرجام کار موحدان و مشرکان بود - مى توان گفت که مراد از «الطیب من القول» کلمه توحید (لا اله الا اللّه) و مراد از «صراط الحمید» عبادت خداى یگانه است.

۵ - پرستش خداى یگانه، راه خداوند (و هدوا إلى صرط الحمید)

۶ - خدا، پروردگارى حمید و ستوده (إلى صرط الحمید)

۷ - طرد شرک از سوى مؤمنان و گرایش آنان به پرستش خداى یگانه، مرهون هدایت و راهنمایى خداوند (و هدوا إلى صرط الحمید)

موضوعات مرتبط

• اسماء و صفات: حمید ۶
• ایمان: عوامل ایمان به قرآن ۲
• توحید: توحید عبادى ۵; منشأ توحد۷
• خدا: آثار هدایتهاى خدا ۲، ۷; هدایتگرى خدا ۱
• سبیل الله: موارد سبیل الله ۵
• قرآن: پاکى قرآن ۳; ویژگیهاى قرآن ۳
• کلمه توحید: پاکى کلمه توحید ۴
• مؤمنان: منشأ توحید عبادى مؤمنان ۷; منشأ شرک ستیزى مؤمنان ۷; هدایت مؤمنان ۱، ۷