النحل ٢٦

قَدْ مَکَرَ الَّذِينَ‌ مِنْ‌ قَبْلِهِمْ‌ فَأَتَى‌ اللَّهُ‌ بُنْيَانَهُمْ‌ مِنَ‌ الْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ‌ السَّقْفُ‌ مِنْ‌ فَوْقِهِمْ‌ وَ أَتَاهُمُ‌ الْعَذَابُ‌ مِنْ‌ حَيْثُ‌ لاَ يَشْعُرُونَ‌

ترجمه

کسانی که قبل از ایشان بودند (نیز) از این توطئه‌ها داشتند؛ ولی خداوند به سراغ شالوده (زندگی) آنها رفت؛ و آن را از اساس ویران کرد؛ و سقف از بالا بر سرشان فرو ریخت؛ و عذاب (الهی) از آن جایی که نمی‌دانستند به سراغشان آمد!

|همانا كسانى هم كه پيش از آنها بودند مكر كردند و خدا به سراغشان آمد و از پايه‌ها بر بنيانشان زد، و سقف بر سرشان فرود آمد و عذاب از آن جا كه حدس نمى‌زدند بر آنان فرا رسيد

پيش از آنان كسانى بودند كه مكر كردند، و[لى‌] خدا از پايه بر بنيانشان زد، درنتيجه از بالاى سرشان سقف بر آنان فرو ريخت، و از آنجا كه حدس نمى‌زدند عذاب به سراغشان آمد.

آن کافرانی که پیش از اینان بودند نیز (مانند اینها) مکرها (برای پامال کردن حق) اندیشیدند لیکن خدا بنای آنها را از پایه ویران کرد و سقف بر سرشان فرو ریخت و عذاب خدا از جایی که نمی‌فهمیدند آنها را فرا رسید.

همانا کسانی که پیش از اینان بودند [به همین صورت] نیرنگ زدند [تا حق را نابود کنند]، پس خدا بنیانشان را از پایه و اساس ویران کرد و سقف [خانه هایشان را] از بالای سرشان بر آنان فرو ریخت، و از جایی که پی نبردند، عذاب به سویشان آمد.

پيشينيانشان حيلت ساختند. فرمان خدا در رسيد و آن بنا را از پايه ويران ساخت و سقف بر سرشان فرود آمد و از سويى كه نفهميدند، عذاب آنان را فروگرفت.

کسانی هم که [بر همین شیوه و] پیش از آنان بودند، مکرورزیدند، آنگاه فرمان خداوند در رسید که بنیادشان را از پایه برانداخت و سقف از فرازشان بر آنان فرود آمد، و عذاب از جایی که اندیشه‌اش را نمی‌کردند، بر سرشان نازل شد

همانا كسانى كه پيش از آنان بودند نيرنگ و بدانديشى كردند پس خدا آهنگ بناهاى ايشان كرد و آنها را از پايه‌ها برانداخت و سقف از بالاى سرشان بر آنها فرو افتاد و از جايى كه نمى‌فهميدند عذاب بديشان رسيد

کسانی پیش از ایشان بوده‌اند که (از این نوع توطئه‌ها را داشته‌اند و) نیرنگها کرده‌اند، ولی خدا به سراغ شالوده‌ی (زندگی) آنان رفته است و آن را از اساس ویران کرده است، و سقف (خانه‌ها) از بالای سرشان بر سرشان فرو ریخته است، و عذاب (دنیا) از جائی بر سرشان تاخته است که انتظارش را نداشته‌اند.

پیش از آنان بی‌گمان کسانی مکر کردند. پس خدا بنیان آنان را از ریشه‌ها برکند. پس از بالای سرشان سقف بر آنان فرو ریخت. و در حالی که دقت (و بررسی) نمی‌کردند عذاب به سراغشان آمد.

همانا مکر کردند آنان که پیش از ایشان بودند پس واژگون ساخت خدا بنیاد ایشان را از پایه‌ها پس فرود آمد بر ایشان بام از فراز ایشان و بیامدشان عذاب از آنجا که ندانستند

النحل ٢٥	آیه ٢٦	النحل ٢٧
سوره : سوره النحل نزول : ٧ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مَکَرَ»: نیرنگ و توطئه کرده‌اند. «أَتَی اللهُ بُنْیَانَهُمْ مِنَ الْقَوَاعِدِ»: خداوند به سراغ شالوده زندگی آنها رفت و از اساس آن را ویران نمود. عذاب خدا به سراغ زیربنای کار آنان می‌رود و تشکیلات ایشان را از اساس به هم می‌زند. می‌توان مضافی را مانند (امر) یا (عذاب) پیش از (الله) محذوف دانست (نگا: انعام / ، حشر / . «الْقَوَاعِدِ»: جمع قاعِدَة، اساس. شالوده. «خَرَّ»: فرو ریخت. فرو افتاد. فرو تپید. «مِنْ حَیْثُ»: از جائی و سوئی که.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ قَدْ مَکَرُوا مَکْرَهُمْ‌ وَ عِنْدَ... (۱) وَ قَالَ‌ الَّذِينَ‌ اسْتُضْعِفُوا... (۲) وَ مَکَرُوا مَکْراً کُبَّاراً (۱)

وَ قَالَتِ‌ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ‌... (۰) ثُمَ‌ يَوْمَ‌ الْقِيَامَةِ يُخْزِيهِمْ‌... (۲) هُوَ الَّذِي‌ أَخْرَجَ‌ الَّذِينَ‌... (۳) يَوْمَ‌ تُبْلَى‌ السَّرَائِرُ (۰) هُوَ الَّذِي‌ أَخْرَجَ‌ الَّذِينَ‌... (۲)

تفسیر

• آيات ۲۲ - ۴۰،سوره نحل
• اعتقاد به معاد لازمه توحيد كامل است
• بيان اينكه گمراه كنندگان همانند بار گناهان ناشى از اضلالشان را بر دوش مى كشند
• چگونگى تعدد وزر و عذاب در ازاء عمل واحد
• اشاره به استفاده هاى نادرستى كه از آيه ((ليحملوا اوزارهم كاملة يوم القيمة ))
• مقصود از كسانى كه علم داده شده اند در آيه :((قال الذين اوتوا العلم ...)) معصومين عليهم السلام هستند
• معناى آيه : ((قيل للذين اتقوا ماذا انزل اليكم قالوا خيرا)) و مراد از ((الذين اتقوا))
• معناى ((طيب )) و ((طاهر)) و مقصود از طيب بودن متقين درحال توفى و مرگ
• تعلق مشيت خداوند (لوشاء الله ) به امر عدمى (ما عبدنا) در آيه و توجيه آن
• تقرير و تبيين استدلال مشركين براى بت پرستى خود
• پاسخ به دليل مشركين : تنها وظيفه پيامبران ((بلاغ مبين )) است
• تقسيم امت ها به دو طائفه هدايت يافته و گمراه
• وجه اينكه گمراهى به خلاف هدايت به خود گمراهان نسبت داده شده است
• توضيح اينكه ((ضلالت )) امر عدمى است و نمى توان گفت خدا آن را ايجاد كرده است
• تسليت و دلدارى رسول خدا(ص ): نسبت به هدايت مشركين حريص مباش
• تفسير آيه توسط جبريون و مفوضه در جهت اثبات مذهب خود
• در قيامت ياورانى هستند كه مشركين از يارى آنها بهره مند نمى شوند
• مسئله رفع اختلاف و تبين آن يكى از معرفات روز قيامت است
• اشاره به تعابير مختلف از ايجاد خداى تعالى به :قول ، كلمه ، امر، اراده و قضاى خدا در ذيل (اننقول له كن فيكون )
• بحث روايتى (رواياتى در ذيل : ((الذين اتوا العلم ))، ((... قالوا خيرا))، ((قالوااساطير الاولين )) و...)
• نقشه قريش در برابر جذابيت دعوت پيامبر اكرم (ص ) درذيل آيه ((و اذا قيل لهم ماذا...))
• روايتى درباره سلطنت و قدرت نامحدود خدا

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- توطئه و مکر علیه دین، پیشینه اى طولانى دارد. (قد مکر الذین من قبلهم) متعلق مکر در آیه - به قرینه «قالوا أساطیر الأولین» - کتابهاى آسمانى پیشین است که نماد و حاوى معارف دین الهى بوده اند.

۲- اسطوره خواندن و ساختگى دانستن قرآن، مکر و توطئه دشمنان این کتاب آسمانى است. (و إذا قیل لهم ماذا أنزل ربّکم قالوا أسطیر الأولین ... قد مکر الذین من قبلهم)

۳- توطئه کنندگان علیه دین الهى، در داخل خانه هاى خود با فرو ریختن سقف خانه ها بر روى آنان، به هلاکت رسیدند. (قد مکر الذین من قبلهم فأتى الله بنینهم من القواعد فخرّ علیهم السقف من فوقهم) ذکر قید «من فوقهم» پس از بیان «فخرّ علیهم السقف» (سقف بر آنها فرو ریخت) با اینکه ریزش سقف همواره از بالاست، مى تواند براى بیان این منظور باشد که آنان در داخل خانه هاى خود، زیر آوار مدفون شدند.

۴- خداوند، تمامى مکرها و توطئه هاى توطئه گران علیه دین را به خود آنان باز گرداند. (قد مکر الذین من قبلهم فأتى الله بنینهم من القواعد فخرّ علیهم السقف من فوقهم) احتمال دارد فراز «فأتى الله بنیانهم من القواعد...» بیان تمثیلى باشد نه حقیقى. بنابراین مراد آیه چنین مى شود: آنان تلاشهاى زیاد و بنیان هاى فکرى قوى علیه دین تدارک دیده بودند، ولى خداوند آن بنیان ها را علیه خود آنان به کار گرفت.

۵- خداوند، توطئه گران علیه دین را به گونه اى غافلگیرانه گرفتار عذاب کرد که هیچ گاه به آن گمان نمى بردند. (قد مکر الذین من قبلهم ... و أتهم العذاب من حیث لایشعرون)

۶- هشدار خداوند به افترا زنندگان به قرآن کریم مبنى بر نابودى و هلاکت آنان (و إذا قیل لهم ماذا أنزل ربّکم قالوا أسطیر الأولین ... قد مکر الذین من قبلهم فأتى الله بنینهم ... و أتهم العذاب من حیث لایشعرون)

۷- دخالت خداوند در تحولات تاریخ، آن گاه که دشمنان علیه دین توطئه و مکر کنند. (و إذا قیل لهم ماذا أنزل ربّکم قالوا أسطیر الأولین ... قد مکر الذین من قبلهم فأتى الله بنینهم ... و أتهم العذاب)

۸- لزوم عبرت گیرى از فرجام شوم توطئه گران علیه دین الهى (قد مکر الذین من قبلهم فأتى الله بنینهم ... و أتهم العذاب) اینکه خداوند پس از بیان رفتار مخالفان قرآن به ذکر داستان کسانى مى پردازد که علیه تعالیم آسمانى انبیا توطئه و مکر کردند و به خاطر آن گرفتار عذاب الهى شدند، هشدارى است به سایر انسانها که از آن قضیه عبرت بگیرند.

۹- توطئه گران علیه دین، هیچ گاه گمان نمى کردند که مکرشان علیه دین، دامنگیر خود آنان خواهد شد. (قد مکر الذین من قبلهم فأتى الله بنینهم من القواعد ... و أتهم العذاب من حیث لایشعرون)

۱۰- توطئه گران علیه دین الهى، شدیداً مبغوض خداوند مى باشند. * (فأتى الله بنینهم من القواعد) از اینکه خداوند براى بیان کیفیت عذاب توطئه گران علیه دین، به جاى «أتى أمر الله» از «أتى الله» استفاده کرده است، احتمال دارد به منظور یاد شده باشد.

۱۱- توطئه گران، از درک عوامل شکست و ناکامى خود در توطئه علیه دین، عاجزند. (قد مکر الذین من قبلهم ... و أتهم العذاب من حیث لایشعرون)

روایات و احادیث

۱۲- «عن أبى جعفر(ع) فى قول الله: «فأتى الله بنیانهم من القواعد» قال: کان بیت غدر یجتمعون فیه; از امام باقر(ع) روایت شده است که درباره قول خدا «فأتى الله بنیانهم من القواعد» فرمود: آن [بنیان] خانه خیانتى بود که در آن اجتماع مى کردند».

۱۳- «عن ابى جعفر(ع) فى قوله: «قد مکر الذین من قبلهم فأتى الله بنیانهم من القواعد» فخرّ علیهم السقف من فوقهم و أتاهم العذاب من حیث لایشعرون قال: بیت مکرهم أى ماتوا فألقاهم الله فى النار...; از امام باقر(ع) روایت شده است که درباره قول خدا «... فأتى الله بنیانهم من القواعد...» فرمود: مقصود این است که خدا خانه مکرشان را ویران کرد; یعنى، مردند و خدا آنان را در آتش افکند».

موضوعات مرتبط

• تاریخ: منشأ تحولات تاریخ ۷
• خدا: افعال خدا ۴; انذارهاى خدا ۶; عذابهاى خدا ۵; کیفرهاى خدا ۱۲، ۱۳; نقش خدا ۷
• خود: مکر به خود ۴، ۹
• دین: آثار توطئه دشمنان دین ۴; آثار مکر دشمنان دین ۴، ۹; تاریخ توطئه علیه دین ۱; توطئه دشمنان دین ۷; عبرت از فرجام دشمنان دین ۸; عجز دشمنان دین ۱۱; عذاب دشمنان دین ۳، ۵; عوامل شکست دشمنان دین ۱۱; غفلت دشمنان دین ۵، ۹; کیفر دشمنان دین ۱۲، ۱۳; کیفیت هلاکت دشمنان دین ۳; مبغوضیت دشمنان دین ۱۰; مکر به دشمنان دین ۴، ۹; مکر دشمنان دین ۷; ویرانى خانه دشمنان دین ۳، ۱۲، ۱۳
• شکست: عجز از ادراک عوامل شکست ۱۱
• عبرت: اهمیت عبرت ۸; عوامل عبرت ۸
• قرآن: افترا به قرآن ۲; انذار مفتریان به قرآن ۶; اهمیت قرآن ۶; توطئه دشمنان قرآن ۲; تهمت افسانه به قرآن ۲; مکر دشمنان قرآن ۲; هلاکت مفتریان بر قرآن ۶
• مبغوضان: مبغوضان خدا ۱۰