الرعد ١٢

هُوَ الَّذِي‌ يُرِيکُمُ‌ الْبَرْقَ‌ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ يُنْشِئُ‌ السَّحَابَ‌ الثِّقَالَ‌

ترجمه

او کسی است که برق را به شما نشان می‌دهد، که هم مایه ترس است و هم مایه امید؛ و ابرهای سنگین‌بار ایجاد می‌کند!

|او كسى است كه برق را براى بيم و اميد به شما نشان مى‌دهد و ابرهاى سنگين را پديد مى‌آورد

اوست كسى كه برق را براى بيم و اميد به شما مى‌نماياند، و ابرهاى گرانبار را پديدار مى‌كند.

اوست که برای بیم (از قهر) و امید (به رحمت) خود برق را به شما می‌نماید و ابرهای سنگین را پدید می‌آورد.

اوست که برق [جهنده را از میان قطعه های ابر] که مایه ترس و امید است، به شما نشان می دهد، و ابرهای سنگین بار را پدید می آورد.

اوست كه برق را گاه براى ترسانيدن و گاه براى اميدبخشيدن به شما مى‌نماياند و ابرهاى گرانبار را پديد مى‌آورد.

او کسی است که برق را که مایه بیم [مسافران‌] و امید [کشاورزان‌] است به شما می‌نمایاند، و ابرهای گرانبار پدید می‌آورد

اوست كه برق- آذرخش- را براى بيم و اميد- بيم مسافران و اميد كشاورزان- به شما مى‌نمايد، و ابرهاى گرانبار را پديد مى‌آورد،

(قدرت خدا در گستره‌ی هستی پدیدار، و آثار آن در همه‌جا آشکار است). او است که آذرخش آسمان را به شما می‌نماید که هم باعث بیم و هم مایه‌ی امید شما می‌گردد، و نیز ابرهای سنگین بار را (با تبخیر آبهای تلخ و شیرین اقیانوسها و دریاها و رودبارها) پدید می‌آورد.

اوست کسی که برق را برای بیم و امید به شما می‌نمایاند، و ابرهای گران‌بار را به وجود می‌آورد.

و او است آنکه بنماید به شما برق را بیمی و امیدی و پدید آرد ابرهای سنگین‌

الرعد ١١	آیه ١٢	الرعد ١٣
سوره : سوره الرعد نزول : ٦ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١١ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْبَرْقَ»: آذرخش آسمان که بر اثر برخورد دو توده ابر، بارهای الکتریکی متفاوت مثبت و منفی به وجود می‌آید، همان گونه که از برخورد سر دو سیم برق، جرقّه تولید می‌شود و به اصطلاح تخلیه الکتریکی صورت می‌گیرد. «خَوْفاً وَ طَمَعاً»: بیم و امید. بیم از آتش‌سوزیها و بارانهای نابهنگام و جریان سیلابها و جزغاله شدن به سبب صاعقه و دیگر خطرات، و امید به فوائد و برکات فراوانی که باعث آن می‌گردد. از قبیل: آبیاری زمینها. سمپاشی با آب اکسیژنه حاصل از آن، و تغذیه گیاهان توسّط کود ناشی از برخورد برق با هوای آسمان و غیره. این دو واژه می‌تواند مفعول سوم (یُری)، یا حال از (کُمْ) و به معنی: خَآئِفینَ وَ طَامِعِین، و یا حال (الْبَرَِْ) باشند. «یُنشِئُ»: پدید می‌آورد. «السَّحَابَ»: جمع (سَحابَة) است، ابرها. «ثِقَالَ»: جمع (ثَقیلَة)، سنگین‌بار از آبهای فراوانی که در خود دارند (نگا: اعراف / ).

تفسیر

• آيات ۱۶ - ۷، سوره رعد
• تعريض و توهين كفار به قرآن
• خطاب (انما انت منذر) در پاسخ به كفار
• اشاره به سه تا از كارهاى رحم در ايام حملدر آيه شريفه
• وجوهى كه مفسرين در معناى (آنچه رحم ها كم و زياد مى كنند) گفته اند
• هر موجودى به امر و حكم خدا محدود به حد و مقدارى است
• معناى غيبت و شهادت و اينكه خداوند عالم الغيب و الشهادة است
• معناى ((كبير)) و ((متعال )) بودن خداى تعالى
• مراد از اينكه انسان نگهبانانى دارد كه او را از امر خداوند حفظ مى كنند
• ((معقبات )) همانگونه كه به امر خدا حفظ مى كنند از امر خدا نيز حفظ مى كنند
• مقصود از جمله : ((ان الله لايغير ما بقوم حتى يغيروا ما بانفسهم ))
• فقط بين اعمال خير و آثار نيك خارجى ملازمه هست
• پنج مساءله كه از توضيح آيه (له معقبات ...) روشن مى شود
• جهت و حكمت وجود تلازم بين اعمال صالح و نعمت ها و بهره مندى ها
• اختلاف شديد مفسرين در معناى آيه شريفه ((له معقبات ...))
• معناى دعا و بيان اينكه حق دعا (دعاى مستجاب ) براى خدا است و در برابر او نه غير او
• تمثيلى كه حال كسى را كه غير خدا را مى خواند بيان مى كند
• سه مطلب از تفسير آيه روشن گرديد
• ذلت حقيقى همه چيز در برابر خداى تعالى
• تذلل و تواضع همه موجودات در برابر خدا ذاتى است
• وجه فساد گفتار بعضى مفسرين در مراد از سجده
• وجه اسناد سجود به سايه ها
• وجه اختصاص سجود موجودات به صبح و شام
• جهت اختصاص جمله : ((و يسبح الرعد بحمده )) به بيان تسبيح رعد
• توحيد خالق به معناى توحيد رب است
• اعتقاد به وحدانيت خالق اعتقاد به ربوبيت ارباب و آله
• بحث روايتى
• رواياتى در ذيل جمله : ((انما انت منذر و لكل قوم هاد)) كه بر طبق آنها ((هادى )) على(عليه
• رواياتى در معناى : ((الله يعلم ما تحملكل اثنى و ما تغيض الارحام و ما تزداد))
• داستان عامر و اربد به نقل از ابن عباس
• چند روايت در ذيل آيه شريفه : ((له معقبات من بين يديه ...))
• رواياتى در بيان مراد از: ((ان الله لايغير ما بقوم حتى يغيروا ما بانفسهم ...))
• روايتى در مورد سجود هر كه در آسمانها و زمين است براى خدا

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- خداوند ، آشکار کننده برقهاى آسمانى و نمایاننده آنها به آدمیان (هو الذى یریکم البرق)

۲- هراس مردم از خشکسالى و امید آنان به نزول باران ، زمینه ساز پدید آمدن برقهاى آسمانى و نمایاندن آنها به ایشان است. (هو الذى یریکم البرق خوفًا و طمعًا) هر یک از دو کلمه «خوفاً» و «طمعاً» مى تواند مفعول له حصولى باشد و مى تواند مفعول له تحصیلى باشد. بر فرض نخست مفاد عبارت «هو الذى ...» چنین مى شود: «چون هراس داشتید و نیز امیدوار بودید برقهاى آسمانى را براى شما پدیدار مى کنیم». و بر مبناى دوم مفاد «هو الذى ...» چنین مى شود: «براى آنکه بهراسید و نیز امیدوار شوید، برقهاى آسمانى را به شما مى نمایانیم». برداشت فوق بر اساس احتمال اول است.

۳- برقهاى آسمانى مایه هراس مردم و نیز موجب امید آنان است. (هو الذى یریکم البرق خوفًا و طمعًا) برداشت فوق بر این اساس است که هر یک از «خوفاً» و «طمعاً» مفعول له تحصیلى باشد.

۴- خداوند پدید آورنده ابرهاى سنگین پرباران (و ینشىء السحاب الثقال) «انشاء» (مصدر ینشىء) به معناى خلق کردن و پدید آوردن است. «سحاب» (جمع سحابة) به معناى ابرهاى باران زاست و «ثقال» نیز جمع ثقیل است.

۵- عوامل طبیعى در اختیار خداوند است و تنها او حاکم بر آنهاست. (هو الذى یریکم البرق ... و ینشىء السحاب الثقال)

روایات و احادیث

۶- «قال الرضا(ع) فى قول الله عزوجل: «هو الذى یریکم البرق خوفاً و طمعاً» قال: خوفاً للمسافر و طمعاً للمقیم  ; از امام رضا(ع) درباره سخن خدا: «هو الذى یریکم البرق خوفاً و طمعاً» روایت شده است که فرمود: مایه ترس براى مسافر و مایه امید براى مقیم در وطن مى باشد».

۷- «سأل أبوبصیر أباعبدالله(ع): ... ما حال البرق فقال: تلک مخاریق الملائکة تضرب السحاب فتسوقه إلى الموضع الذى قضى الله عزوجل فیه المطر ; ابوبصیر از امام صادق(ع) از چگونگى برق سؤال کرد، حضرت فرمود: آن تازیانه هاى فرشتگان است که بر ابرها مى زنند و آنها را به مکانى که خداى عزوجل در آن باران مقدر فرموده است، مى رانند.

موضوعات مرتبط

• ابرها: خالق ابرهاى باران زا ۴; عوامل حرکت ابرها ۷
• امیدوارى: آثار امیدوارى ۲; امیدوارى به باران ۲; عوامل امیدوارى ۳، ۶
• برقهاى آسمانى: حقیقت برقهاى آسمانى ۷; زمینه برقهاى آسمانى ۲; نقش برقهاى آسمانى ۳، ۶; نمایاننده برقهاى آسمانى ۱
• ترس: آثار ترس ۲; ترس از خشکسالى ۲; عوامل ترس ۳، ۶
• توحید: توحید افعالى ۵
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۵
• خدا: افعال خدا ۱; حاکمیت خدا ۵; خالقیت خدا ۴; خدا و عوامل طبیعى ۵; محدوده اختیارات خدا ۵
• عوامل طبیعى: حاکم عوامل طبیعى ۵
• ملائکه: نقش ملائکه ۷