الأعراف ١٣٧

وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ‌ الَّذِينَ‌ کَانُوا يُسْتَضْعَفُونَ‌ مَشَارِقَ‌ الْأَرْضِ‌ وَ مَغَارِبَهَا الَّتِي‌ بَارَکْنَا فِيهَا وَ تَمَّتْ‌ کَلِمَةُ رَبِّکَ‌ الْحُسْنَى‌ عَلَى‌ بَنِي‌ إِسْرَائِيلَ‌ بِمَا صَبَرُوا وَ دَمَّرْنَا مَا کَانَ‌ يَصْنَعُ‌ فِرْعَوْنُ‌ وَ قَوْمُهُ‌ وَ مَا کَانُوا يَعْرِشُونَ‌

ترجمه

و مشرقها و مغربهای پر برکت زمین را به آن قومِ به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر ظلم و ستم)، واگذار کردیم؛ و وعده نیک پروردگارت بر بنی اسرائیل، بخاطر صبر و استقامتی که به خرج دادند، تحقّق یافت؛ و آنچه فرعون و فرعونیان (از کاخهای مجلّل) می‌ساختند، و آنچه از باغهای داربست‌دار فراهم ساخته بودند، در هم کوبیدیم!

و به آن گروهى كه تضعيف مى‌شدند، مشرق‌ها و مغرب‌هاى [آن‌] سرزمين را كه بركت داده بوديم واگذاشتيم و وعده‌ى نيك پروردگار تو در حق بنى اسرائيل، به پاس صبوريشان تحقق يافت و آنچه را كه فرعون و قوم او مى‌ساختند و آنچه را كه بر مى‌افراشتند ويران كرديم

و به آن گروهى كه پيوسته تضعيف مى‌شدند، [بخشهاى‌] باختر و خاورى سرزمين [فلسطين‌] را -كه در آن بركت قرار داده بوديم- به ميراث عطا كرديم. و به پاس آنكه صبر كردند، وعده نيكوى پروردگارت به فرزندان اسرائيل تحقق يافت، و آنچه را كه فرعون و قومش ساخته و افراشته بودند ويران كرديم.

و طایفه‌ای را که فرعونیان ذلیل و ناتوان می‌داشتند وارث مشرق و مغرب زمین با برکت (مصر و شامات) گردانیدیم و آن سخن و وعده نیکوی خدای تو بر بنی اسرائیل تحقق یافت به پاداش صبری که (در مصائب) کردند، و آنچه را فرعون و قومش می‌ساختند و می‌افراشتند (از صنایع و عمارات و کاخهای با عظمت) ویران نمودیم.

و به آن گروهی که همواره ناتوان و زبونشان شمرده بودند، نواحی شرقی و غربی آن سرزمین را که در آن [از جهت فراوانی نعمت، ارزانی و حاصل خیزی] برکت قرار داده بودیم، بخشیدیم؛ و وعده نیکوتر و زیباتر پروردگارت بر بنی اسرائیل به [پاداش] صبری که [بر سختی ها و بلاها] کردند تحقّق یافت، و آنچه را که همواره فرعون وفرعونیان [از کاخ و قصرهای مجلّل] و سایه بان های خوش نشین می افراشتند، نابود کردیم.

و به آن مردمى كه به ناتوانى افتاده بودند، شرق و غرب آن سرزمين را كه بركت داده بوديم به ميراث داديم، و وعده نيكويى كه پروردگار تو به بنى‌اسرائيل داده بود بدان سبب كه شكيبايى ورزيده بودند، به كمال رسيد و هر چه را فرعون و قومش مى‌ساختند و كاخهايى را كه برمى‌افراشتند ويران كرديم.

و آن قوم را که مستضعف بودند، وارث مشرق‌ها و مغرب‌های سرزمینی ساختیم که به آن برکت بخشیده بودیم، و [بدین گونه‌] به خاطر صبری که کرده بودند وعده نیکوی پروردگارت در حق بنی‌اسرائیل تحقق یافت و آنچه فرعون و قومش ساخته و برآورده بودند، نابود کردیم‌

و به مردمى كه ناتوان و زبون شمرده مى‌شدند خاورها و باخترهاى آن سرزمين را كه در آنها بركت نهاديم به ميراث داديم و سخن- يعنى وعده- نيكوى پروردگار تو بر فرزندان اسرائيل به پاداش آن شكيبايى كه كردند انجام يافت. و آنچه را فرعون و قوم او مى‌ساختند- از بناها و كوشكها- و آنچه را بر مى‌افراشتند- از داربستها و سايه بانها- ويران كرديم.

و ما همه‌ی جهات و نواحی پرنعمت و برکت سرزمین (مصر و شام) را به قوم مستضعف (و دربندِ زنجیر ظلم و ستم، یعنی بنی‌اسرائیل) واگذار کردیم، و وعده‌ی نیک پروردگارت بر بنی‌اسرائیل، به خاطر صبر و استقامتی که نشان دادند، تحقّق یافت، و آنچه فرعونیان (از کاخهای مجلّل) ساخته بودند، و آنچه از باغهای داربست فراهم آورده بودند، درهم کوبیدیم.

و به آن گروهی که مستضعف بوده‌اند (بخش‌های) باختر و خاور سرزمین (فلسطین) را - که در آن، برکت نهاده بودیم برایشان به میراث (از فرعونیان) عطا کردیم و به پاس آنکه صبر کردند نیکوترین کلمه‌ی پروردگارت به فرزندان اسرائیل تحقق یافت و آنچه را که فرعون و قومش می‌ساخته و می‌افراشته‌اند ویران کردیم.

و ارث دادیم به گروهی که ناتوان شمرده می‌شدند خاورها و باخترهای زمین را که در آنها برکت نهادیم و انجام گرفت سخن پروردگارت نکوی بر بنی‌اسرائیل بدانچه شکیبا شدند و واژگون ساختیم آنچه را می‌ساختند فرعون و قومش و آنچه می‌افراشتند

الأعراف ١٣٦	آیه ١٣٧	الأعراف ١٣٨
سوره : سوره الأعراف نزول : ١٠ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَوْرَثْنَا»: واگذار کردیم. عطاء نمودیم. «یُسْتَضْعَفُونَ»: تحقیر و تضعیف می‌شدند. «مَشَارِقَ الأرْضِ وَ مَغَارِبَها»: مراد همه نواحی و جهات سرزمین وسیع مصر یا شام و یا هردوی آنها است که چه بسا شام تحت فرمانروائی فرعون بوده باشد. مراد از مشرقها و مغربها، جوانب شرقی و غربی، یا افقهای مختلفی است که سرزمین پهناور به خاطر خاصّیّت کرویّت زمین خواهد داشت. «بَارَکْنَا فِیهَا»: رزق و روزی و نعمت و سرسبزی را در آن افزودیم (نگا: دخان / - ). «تَمَّتْ»: تحقّق یافت. اجرا گردید. «کَلِمَةُ»: وعده خدا به بنی‌اسرائیل درباره نابودی دشمنانشان و جانشین گرداندن آنان (نگا: اعراف / و قصص / و . «بِمَا صَبَرُوا»: به سبب صبرایشان بر شدائدی که از فرعون و فرعونیان دیدند. «دَمَّرْنَا»: تخریب و ویران کردیم. «کَانُوا یَعْرِشُونَ»: برمی‌افراشتند و استوار می‌داشتند، اعم از کاخها و خانه‌ها و داربستِ درختها (نگا: انعام / و نحل / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ نُرِيدُ أَنْ‌ نَمُنَ‌ عَلَى‌... (۳) کَذٰلِکَ‌ وَ أَوْرَثْنَاهَا قَوْماً... (۳) کَذٰلِکَ‌ وَ أَوْرَثْنَاهَا بَنِي‌... (۲) وَ نُمَکِّنَ‌ لَهُمْ‌ فِي‌ الْأَرْضِ‌ وَ... (۲) کَذٰلِکَ‌ وَ أَوْرَثْنَاهَا قَوْماً... (۲)

وَ نُمَکِّنَ‌ لَهُمْ‌ فِي‌ الْأَرْضِ‌ وَ... (۴) کَمْ‌ تَرَکُوا مِنْ‌ جَنَّاتٍ‌ وَ... (۰) وَ زُرُوعٍ‌ وَ مَقَامٍ‌ کَرِيمٍ‌ (۲) وَ نَعْمَةٍ کَانُوا فِيهَا فَاکِهِينَ‌ (۳) وَ لَقَدْ بَوَّأْنَا بَنِي‌... (۴) وَ قَالَ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا... (۲)

تفسیر

• آيات ۱۲۷ - ۱۳۷، سوره اعراف
• فرعون هم مدعى خدايى بوده و هم خدايانى را مى پرستيده است
• سخن فخر رازى درباره معتقدات فرعون و اشكالى كه بر آن وارد است
• تحريك و تشويق موسى (ع ) بنى اسرائيل را به قيام عليه فرعون و استعانت از خدا وصبر در برابر شدائد مبارزه
• شكوه بنى اسرائيل نزد موسى (ع ) و جواب موسى (ع ) به ايشان
• مبتلا نمودن خداوند فرعونيان را به قحطى وتفّاءل بدآنان درباره موسى (ع )
• نزول عذابهاى متعدد بر قوم فرعون ، به تفصيل و در زمانهاى مناسب
• عهدشكنى قوم فرعون بعد از برداشته شدن عذاب از آنان
• بحث روايتى (درباره مبتلا گشتن فرعونيان به عذابهاى متعدد و عهدشكنى ايشان )

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- بنى اسرائیل در مدت زمانى طولانى تحت سیطره فرعونیان به ضعف و ناتوانى کشانه شده بودند. (و أورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون) استعمال فعل مضارع همراه «کان» و أمثال آن دلالت بر استمرار آن فعل در گذشته دارد. بنابراین «کانوا یستضعفون» مى رساند که استضعاف بنى اسرائیل به دست فرعونیان داراى سابقه طولانى بوده است.

۲- خداوند با نابودسازى فرعونیان، تمام سرزمین آنان را، از شرق تا غرب، در اختیار بنى اسرائیل قرار داد. (و أورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون مشرق الأرض و مغربها)

۳- سرزمینى که خداوند پس از هلاکت فرعونیان در اختیار بنى اسرائیل قرار داد، سرزمینى پربرکت و بسیار حاصلخیز بود. (مشرق الأرض و مغربها التى برکنا فیها)

۴- برکت و حاصلخیزى زمینها به دست خدا و در اختیار اوست. (مشرق الأرض و مغربها التى برکنا فیها)

۵- نویدهاى خداوند به قوم موسى با هلاکت فرعونیان و حاکمیت یافتن بنى اسرائیل به سرزمین آنان، بى کم و کاست، تحقق یافت. (و تمت کلمت ربک الحسنى على بنى إسرءیل) «کلمه» به معناى سخن است و مراد از آن به قرینه صدر آیه و نیز آیات ۱۲۸ و ۱۲۹ نوید هلاک سازى فرعونیان و جانشینى بنى اسرائیل از آنان است. «تمت» یعنى به طور کامل و تمام تحقق یافت.

۶- وعده هلاکت فرعونیان و حاکمیت یافتن بنى اسرائیل بر سرزمین آنان، از وعده هاى نیکوى خداوند به قوم موسى (و تمت کلمت ربک الحسنى على بنى إسرءیل) کلمه «الحسنى» (زیباتر) صفت براى «کلمت» است.

۷- نابودى ستمگران و حاکمیت مستضعفان از سنتهاى خداوند است. (و أورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون ... و تمت کلمت ربک الحسنى) خداوند به جاى کلمه کوتاهى مانند بنى اسرائیل پس از «أورثنا»، وصف آنان، یعنى «القوم الذین ... »، را مى آورد تا به این نکته اشاره کند که حمایت خداوند مخصوص بنى اسرائیل نبوده، بلکه سنت خدا بر این است که مستضعفان را بر مستکبران پیروزى دهد.

۸- مژده هلاکت مستکبران و حاکمیت یافتن مستضعفان، از سخنان زیباى خداوند براى بشریت. (و أورثنا القوم ... و تمت کلمت ربک الحسنى)

۹- خداوند، حامى مستضعفان است. (و أورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون)

۱۰- شکست کافران عصر بعثت و حاکمیت دین اسلام بر سرزمین آنان، نوید خداوند به پیامبر(ص) (و تمت کلمت ربک) هدف از مخاطب قرار دادن پیامبر (ربک) در بیان پیروزى مستضعفان بنى اسرائیل و نابودى مستکبران، مژده پیروزى اسلام و مسلمانان و نابودى کفر و کفرپیشگان مستکبر است.

۱۱- بنى اسرائیلِ زمان موسى در دوران حکومت فرعون، مردمى صبور و مقاوم در برابر دشمنان دین بودند. (و تمت کلمت ربک الحسنى على بنى إسرءیل بما صبروا)

۱۲- صبر و مقاومت بنى اسرائیل زمان موسى در برابر ستمگریهاى فرعون، موجب تحقق وعده الهى بر پیروزى آنان و نابودى دشمنانشان (و تمت کلمت ربک الحسنى على بنى إسرءیل بما صبروا) حرف «باء» در «بما صبروا» سببیه است و «ما»، مصدریه. یعنى: «تمت ... بسبب صبرهم».

۱۳- صبر و مقاومت مستضعفان شرط تحقق امدادهاى الهى براى پیروزى آنان است. (تمت کلمت ربک ... بما صبروا)

۱۴- عملکرد انسانها در تعیین سرنوشت آنان به دست خدا داراى ارزشى بسزاست. (و تمت کلمت ربک الحسنى على بنى إسرءیل بما صبروا) نکته فوق با توجه به بیان سبب یارى خدا، یعنى «بما صبروا»، برداشت شده است.

۱۵- فرعون و مردمانش در طول حکومتشان، همواره در پى ساختن کاخها و خوش نشینهاى سایه افکن بودند. (و دمرنا ما کان یصنع فرعون و قومه و ما کانوا یعرشون) «ما» در «ما کانوا» موصول است و مراد از آن به دلیل «یعرشون»، عرش و عریش (سایبان) است. بنابراین «ما کانوا یعرشون» یعنى سایبانهایى که آنها را ساخته بودند. فعل «یصنع» و «یعرشون» که به همراه «کان» و «کانوا» آمده، دلالت مى کند که فرعونیان پیوسته کاخ و سایبان مى ساختند ; یعنى داراى کاخها و خوش نشینهاى فراوان بودند.

۱۶- خداوند پس از هلاکت فرعونیان، کاخها و خوش نشینهاى آنان را بکلى ویران کرد. (و دمرنا ما کان یصنع فرعون و قومه و ما کانوا یعرشون) «تدمیر» (مصدر دمرنا) به معناى نابودن کردن است.

۱۷- تحولات تاریخ بشر تحت اراده تدبیر خداوند است. (و أورثنا ... کلمت ربک ... و دمرنا)

موضوعات مرتبط

• اسلام: حاکمیت اسلام ۱۰
• انسان: سرنوشت انسان ۱۴
• بنى اسرائیل: استخلاف بنى اسرائیل ۲، ۳، ۵ ; استضعاف بنى اسرائیل ۱ ; بشارت به بنى اسرائیل ۵ ; بنى اسرائیل دوران موسى(ع) ۱۱، ۱۲ ; پیروزى بنى اسرائیل ۱۲ ; تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۲، ۳، ۵، ۶، ۱۱، ۱۲ ; حاکمیت بنى اسرائیل ۵، ۶ ; صبر بنى اسرائیل ۱۱ ; ظلم به بنى اسرائیل ۱ ; وعده به بنى اسرائیل ۶
• پیروزى: موجبات پیروزى ۱۲
• تاریخ: منشأ تحولات تاریخ ۱۷
• خدا: اراده خدا ۱۷ ; افعال خدا ۲، ۱۶ ; بشارت خدا ۵، ۸، ۱۰ ; تحقق وعده خدا ۱۲ ; تدبیر خدا ۱۷ ; سنتهاى خدا ۷ ; شرایط امدادهاى خدا ۱۳ ; وعده خدا ۶
• زمین: منشأ برکت زمین ۴
• سرزمین: با برکت ۳
• سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۱۴
• صابران:۱۱
• صبر: آثار صبر ۱۲، ۱۳
• ظالمان: هلاکت ظالمان ۷
• ظلم: صبر بر ظلم ۱۲
• فرعون: آسایشخطلبى فرعون ۱۵ ; ظلم فرعون ۱۲ ; کاخخسازى فرعون ۱۵
• فرعونیان: آسایشخطلبى فرعونیان ۱۵ ; سرزمین فرعونیان ۲، ۳، ۵، ۶ ; ظلم فرعونیان ۱ ; عوامل هلاکت فرعونیان ۱۲ ; فرعونیان و بنى اسرائیل ۱ ; کاخخسازى فرعونیان ۱۵ ; ویرانى کاخ فرعونیان ۱۶ ; هلاکت فرعونیان ۲، ۳، ۶، ۱۶
• کافران: شکست کافران ۱۰
• محمد(ص): بشارت به محمد(ص) ۱۰
• مستضعفان: حاکمیت مستضعفان ۷، ۸ ; حامى مستضعفان ۹ ; شرایط پیروزى مستضعفان ۱۳ ; صبر مستضعفان ۱۳
• مستکبران: هلاکت مستکبران ۸