الأنعام ٨٨

ذٰلِکَ‌ هُدَى‌ اللَّهِ‌ يَهْدِي‌ بِهِ‌ مَنْ‌ يَشَاءُ مِنْ‌ عِبَادِهِ‌ وَ لَوْ أَشْرَکُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ‌ مَا کَانُوا يَعْمَلُونَ‌

ترجمه

این، هدایت خداست؛ که هر کس از بندگان خود را بخواهد با آن راهنمایی می‌کند! و اگر آنها مشرک شوند، اعمال (نیکی) که انجام داده‌اند، نابود می‌گردد (و نتیجه‌ای از آن نمی‌گیرند).

اين هدايت خداست كه هر كس از بندگان خويش را بخواهد بدان هدايت مى‌كند، و اگر [آنها] شرك مى‌ورزيدند، قطعا آنچه انجام مى‌دادند تباه مى‌شد

اين، هدايت خداست كه هر كس از بندگانش را بخواهد بدان هدايت مى‌كند. و اگر آنان شرك ورزيده بودند، قطعاً آن چه انجام مى‌دادند از دستشان مى‌رفت.

این است راهنمایی خدا که به آن هر یک از بندگانش را بخواهد هدایت می‌کند، و اگر به خدا شرک می‌آوردند اعمال آنها نابود می‌شد.

این هدایت خداست که هر کس از بندگانش را بخواهد به آن هدایت می کند، و اگر [آنان با همه عظمت و مقامی که داشتند برای خدا] شریک قرار داده بودند، یقیناً آنچه عمل شایسته انجام می دادند، تباه و بی اثر می شد.

اين است هدايت خدا. هر كه را از بندگانش خواهد بدان هدايت مى‌كند و اگر شرك آورده بودند اعمالى كه انجام داده بودند نابود مى‌گرديد.

این هدایت الهی است که هرکس از بندگانش را که بخواهد به آن راه می‌نماید، و اگر شرک ورزیده بودند، اعمالشان تباه شده بود

اين است رهنمونى خدا، كه با آن هر كه را از بندگان خويش بخواهد راه نمايد. و اگر با خدا انباز گيرند هر آينه آنچه مى‌كردند تباه و نابود گردد.

این (توفیق بزرگی که چنین شایستگان و برگزیدگانی بدان نائل آمدند) توفیق خدائی است و خداوند هر کس از بندگانش را بخواهد بدان نائل می‌سازد. اگر (این چنین شایستگانی - چه رسد به دیگران -)شرک می‌ورزیدند، هر آنچه می‌کردند هدر می‌رفت (و اعمال خیرشان ضائع می‌شد و خرمن طاعتشان به آتش شرک می‌سوخت).

این هدایت خداست که هر کس از بندگانش را بخواهد، بدان هدایت می‌کند و اگر آنان (بر فرض محال‌) شرک آورده بودند، همواره آنچه به دست آورده بودند از دستشان می‌رفت.

این است هدایت خدا که رهبری کند بدان هر که را خواهد از بندگان خویش و اگر شرک می‌ورزیدند هرآینه سترده می‌شد از ایشان آنچه بودند می‌کردند

الأنعام ٨٧	آیه ٨٨	الأنعام ٨٩
سوره : سوره الأنعام نزول : ٦ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«حَبِطَ»: باطل و پوچ گردید. بیهوده و بی‌نتیجه ماند. هدر رفت و ضائع شد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ لَقَدْ أُوحِيَ‌ إِلَيْکَ‌ وَ إِلَى‌... (۴) اللَّهُ‌ نَزَّلَ‌ أَحْسَنَ‌ الْحَدِيثِ‌... (۴) وَ لَقَدْ أُوحِيَ‌ إِلَيْکَ‌ وَ إِلَى‌... (۴)

لَوْ أَرَدْنَا أَنْ‌ نَتَّخِذَ لَهْواً... (۱) لَوْ أَرَادَ اللَّهُ‌ أَنْ‌ يَتَّخِذَ... (۱) قُلْ‌ إِنْ‌ کَانَ‌ لِلرَّحْمٰنِ‌ وَلَدٌ... (۲) يَا نِسَاءَ النَّبِيِ‌ مَنْ‌ يَأْتِ‌... (۱)

تفسیر

• آيات ۹۰ - ۸۴، سوره انعام
• اشاره به استمرار و عدم انقطاع عقيده به توحيد در قرون گذشته ، با عنايت و هدايت الهى .
• قرآن كريم دخترزادگان را هم اولاد و ذريه حقيقى مى داند.
• ملاك تفصيل و برترى انبياء(ع ) بر ديگر مردم ، داشتن هدايت فطرى و بهره مندى ازهدايت خاص و بى واسطه الهى است .
• كوششى كه صاحب المنار براى توجيه ترتيب اسماء انبياء (ع ) در سه آيه شريفه ،نموده است .
• اشكالاتى كه بر كلام صاحب المنار وارد است .
• معناى (اجتباء) و مراد از استعمال آن در ارتباط با انبياء الهى .
• دعوت همه انبياء(ع ) و تمام شرايع ، در حقيقت يكى است اگر چه در سعه و ضيق واجمال و تفصيل مختلف باشند.
• معناى (و هديناهم الى صراط مستقيم ).
• در هدايت الهى ضلالت راه ندارد و بقاء آن مشروط به شكر، كه عبارتست ازعمل به لوازم توحيد و عبوديت مى باشد.
• معانى (( حكم )) و بيان مراد از دادن كتاب و حكم و نبوت به پيامبران عليهم السلام .
• اقسام سه گانه اطلاق (( كتاب )) در قرآن مجيد.
• بررسى اقوال مختلفى كه درباره اينكه قومى كه موكل بر حفظ دين خدا هستند چه كسانى مى باشند گفته شده است .
• به نظر ما مراد از اين قوم انبياء و معصومين و اتقياء و صلحايند كه همواره پاسدار دين حق مى باشند.
• شريعت اسلام ناسخ شرايع قبل است و امر خداوند در (( فبهديهم اقتده )) به معناى امربه تبعيت از شرايع گذشته نيست .
• چند روايت درباره (( يسع )) يكى از انبياى بنىاسرائيل .
• رواياتى در مورد اينكه دخترزادگان هم از ذريه انسان بشمار مى روند.
• مساءله قرابت و ترتب آثار نسب در مورد زنان ، و دخترزادگان مساءله اى حقوقى واجتماعى است كه در اسلام شناخته شده است .
• استناد ائمه اهل بيت عليهم السلام به آياتى از قرآن مجيد براى اثبات اينكه دخترزادهاولاد بشمار مى رود.
• رواياتى در ذيل (( .... فقد و كلنا بها قوما ليسوا بها كافرين )) .

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- دست یافتن به صراط مستقیم، هدایت ویژه خداوند است. (و هدینهم إلى صرط مستقیم. ذلک هدى الله)

۲- صراط مستقیم، ارجمند و با عظمت است. (و هدینهم إلى صرط مستقیم. ذلک هدى الله)

۳- راه یافتن به صراط مستقیم منوط به مشیت خداوند است. (ذلک هدى الله یهدى به من یشاء من عباده)

۴- خداوند از میان بندگان خود، رهنوردانى براى طى صراط مستقیم بر مى گزیند. (ذلک هدى الله یهدى به من یشاء من عباده)

۵- عبودیت به درگاه خداوند، زمینه و شرط رهیابى به صراط مستقیم است. (ذلک هدى الله یهدى به من یشاء من عباده)

۶- پیامبران و رهنوردان صراط مستقیم نیز اگر شرک بورزند، اعمال آنان تباه و فاسد مى شود. (ذلک هدى الله یهدى ... و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون)

۷- شرک به خداوند موجب تباه و فاسد گشتن اعمال آدمى مى شود. (و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون)

۸- پیامبران خدا هیچگاه به شرک دچار نشدند. (و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون) حرف شرط «لو» غالباً در مواردى به کار مى رود که شرط آن امرى ممتنع و دست نیافتنى باشد، لذا در آیه شریفه «شرک» در مورد پیامبران امرى حاصل نشدنى فرض شده است.

۹- توحید، زمینه و شرط اصلى براى به ثمر نشستن و بازدهى اعمال خوب آدمى است. (و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون)

۱۰- ارجمندى عمل و تداوم آن، مانع فساد و تباهى آن در صورت آمیختگى با شرک نیست. (ذلک هدى الله یهدى ... و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون) فاعل «أشرکوا» انبیاى الهى (ع) و هدایت شدگان به صراط مستقیم هستند. عنایت به این نکته و همچنین مفاد «کانوا یعملون»، که ماضى استمرارى است، بر دو نکته یاد شده در برداشت فوق، یعنى «ارجمندى» و «تداوم»، گواه است.

موضوعات مرتبط

• انبیا: و شرک ۸; تنزیه انبیا ۸; توحید انبیا ۸; هشدار به انبیا ۶
• برگزیدگان: برگزیدگى برگزیدگان ۴
• توحید: آثار توحید ۹
• خدا: افعال خدا ۴; مشیت خدا ۳; هدایت خاص خدا ۱
• رشد: عوامل رشد ۵
• شرک: آثار شرک ۶، ۷، ۱۰
• صراط مستقیم: ارزش صراط مستقیم ۲
• عبودیت: آثار عبودیت ۵
• عمل: ارزش تداوم عمل ۱۰ ; عوامل ثمر دهى عمل ۹; عوامل حبط عمل ۶، ۷; موانع حبط عمل ۱۰
• مهتدین: هشدار به مهتدین ۶
• هدایت: زمینه هدایت ۵; شرایط هدایت ۵; عوامل هدایت ۳; هدایت به صراط مستقیم ۱، ۳، ۴، ۵