الأنفال ٤٤

وَ إِذْ يُرِيکُمُوهُمْ‌ إِذِ الْتَقَيْتُمْ‌ فِي‌ أَعْيُنِکُمْ‌ قَلِيلاً وَ يُقَلِّلُکُمْ‌ فِي‌ أَعْيُنِهِمْ‌ لِيَقْضِيَ‌ اللَّهُ‌ أَمْراً کَانَ‌ مَفْعُولاً وَ إِلَى‌ اللَّهِ‌ تُرْجَعُ‌ الْأُمُورُ

ترجمه

و در آن هنگام (که در میدان نبرد،) با هم روبه‌رو شدید، آنها را به چشم شما کم نشان می‌داد؛ و شما را (نیز) به چشم آنها کم می‌نمود؛ تا خداوند، کاری را که می‌بایست انجام گیرد، صورت بخشد؛ (شما نترسید و اقدام به جنگ کنید، آنها هم وحشت نکنند و حاضر به جنگ شوند، و سرانجام شکست بخورند!) و همه کارها به خداوند باز می‌گردد.

و آن‌گاه در هنگامى كه با هم رو به رو شديد، آنها را در چشم شما كم نشان داد و شما را [نيز] در چشم آنها كم مى‌نمود، [كه جنگ اتفاق افتد] تا خداوند كارى را كه بايد انجام گيرد تحقق بخشد [و دشمن شكست بخورد] و كارها به خداوند باز مى‌گردد

و آنگاه كه چون با هم برخورد كرديد، آنان را در ديدگان شما اندك جلوه داد و شما را [نيز] در ديدگان آنان كم نمودار ساخت تا خداوند كارى را كه انجام‌شدنى بود تحقق بخشد، و كارها به سوى خدا بازگردانده مى‌شود.

و (یاد آر) زمانی که خدا دشمنان را هنگامی که مقابل شدید در چشم شما کم نمودار کرد (تا از آنها نیندیشید) و شما را نیز در چشم دشمن کم نمود (تا تجهیز کامل نکنند) تا خداوند آن را که در قضای حتمی خود مقدر نموده (یعنی غلبه اسلام) اجرا فرماید، و به سوی اوست بازگشت امور.

و [یاد کنید] هنگامی را که در جنگ بدر باهم برخورد کردید، دشمن را در چشم شما اندک نشان داد، و شما را نیز در چشم آنان اندک نشان داد [اگر چه در گرما گرم جنگ، شما را در نظر آنان بسیار و آنان را در نظر شما اندک نشان داد] تا خدا پیروزی شما و شکست آنان را که [بر اساس اراده اش] انجام شدنی بود، تحقّق دهد؛ و همه کارها به سوی خدا بازگردانده می شود.

و آنگاه كه چون به هم رسيديد آنان را در چشم شما اندك نمود و شما را نيز در چشم آنان اندك تا آن كار كه مقرر داشته بود واقع گردد. و همه كارها به خدا برمى‌گردد.

و یاد کنید که چون رو در رو شدید آنان را در دیدگان شما اندکشمار نمایاند و شما را نیز در دیدگان ایشان اندک نمایاند، تا خداوند کاری انجام یافتنی را به سرانجام برساند، و همه کارها به او باز می‌گردد

و آنگاه كه آنان را چون با هم روبرو شديد در چشمهاى شما اندك و شما را در چشمهاى آنان اندك نمود تا خدا كارى را كه كردنى بود به انجام رساند و كارها به خدا بازگردانده مى‌شود.

و در آن زمان خداوند آنان را در نظر شما به هنگام رویاروئی کم جلوه داد، و شما را نیز در نظر آنان کم جلوه داد، تا خداوند موضوعی را که می‌بایست تحقّق یابد انجام دهد. (این اراده‌ی خدا بود) و همه‌ی کارها و همه‌ی چیزها (در این جهان) به فرمان و خواست یزدان برمی‌گردد (و آنچه او بخواهد می‌شود و بس).

و چون با هم برخورد کردید، آن هنگام آنان را در دیدگانتان اندک جلوه می‌دهد و شما را (نیز) در دیدگان آنان کم نمودار می‌کند تا خدا کاری را که انجام‌شدنی بوده تحقق بخشد. و تمامی امور تنها سوی او باز می‌گردد.

گاهی که می‌نمایاند ایشان را به شما هنگام تلاقی شما با ایشان در دیدگانتان اندک و اندک نمود شما را در دیدگان ایشان تا بگذراند خدا کاری را که بوده است شدنی و بسوی خدا بازگردانیده شوند کارها

الأنفال ٤٣	آیه ٤٤	الأنفال ٤٥
سوره : سوره الأنفال نزول : ١ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یُرِیکُمُوهُمْ ... قَلِیلاً»: (کُمْ) و (هُمْ) مفعول اوّل و دوم (یُری) و (قَلیلاً) حال (هُمْ) است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

قَدْ کَانَ‌ لَکُمْ‌ آيَةٌ فِي‌... (۵) قَدْ کَانَ‌ لَکُمْ‌ آيَةٌ فِي‌... (۵)

تفسیر

• آيات ۵۴ - ۴۱، سوره انفال
• توضيح و تفسير مفردات و جملات آيه شريفه مربوط به خمس : (( واعملوا انما غنمتم منشى ء فان لله خمسه و للرسول ... ))
• ياد آورى امدادهاى غيبى الهى در جنگ بدر كه موجب پيروزى مسلمين گرديد
• شش دستور جنگى به سربازان اسلام
• توضيح در مورد زينت دادن شيطان ، اعمال مشركين راو تحريك آنها به جنگ با مسلمين و سپس تنها گذاشتن آنانرا
• سخن منافقين و بيمار دلانى كه در ميان اصحاب بدر بودند، درباره مسلمان مجاهد
• تبدل نعمت به نقمت و عذاب هنگامى است كه صاحبان نعمت استعداد درونى خود را از دست داده مستعد عقاب شده باشند.
• رواياتى در مورد خمس و مستحقيقن آن در ذيل آيه شريفه : (( واعملوا انما غنمتم من ... ))
• رواياتى در ذيل آيات مربوط به جنگ بدر
• اشاره به اينكه تجسم شيطان در صورتهاى انسانى ، امر محالى نيست تا استعباد شود

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- خداوند به هنگام رویارویى و شروع جنگ بدر، هر یک از دو سپاه ایمان و کفر را در نظر دیگرى اندک نمایان ساخت. (و إذ یریکموهم إذالتقیتم فى أعینکم قلیلا)

۲- قواى ادراکى انسان تحت سلطه و نفوذ اراده الهى (إذ یریکموهم ... و یقللکم فى أعینهم)

۳- تحقق جنگ بدر و پیروزى مسلمانان در آن نبرد، امرى از پیش رقم خورده و تقدیر شده (لیقضى اللّه أمرا کان مفعولا) «أمراً» به معناى کار است و مراد از آن تحقق جنگ بدر و پیروزى مسلمانان در آن نبرد مى باشد. فعل «کان» دلالت مى کند که ثبوت خبر «مفعولا» براى اسمش (تحقق جنگ بدر) از دیرباز تحقق پیدا کرده بود. و تحقق جنگ بدر از دیرباز، به قرینه «لیقضى»، به معناى تقدیر آن است. بنابراین «لیقضى اللّه ... » یعنى تا انجام پذیرد کارى که از پیش تقدیر شده بود.

۴- وقوع جنگ بدر با فرجام پیروزى مسلمانان در آن نبرد، هدف از تصرف خداوند در دید هر یک از دو سپاه و کم نمایاندن هر یک در نظر دیگرى (إذ یریکموهم إذالتقیتم فى أعینکم قلیلا ... لیقضى اللّه أمرا کان مفعولا)

۵- خداوند تحقق دهنده جنگ بدر و پیروزکننده مسلمانان در آن نبرد (لیقضى اللّه أمرا کان مفعولا)

۶- انسان در تحقق سرنوشت خویش مؤثر است ; هر چند از سوى خداوند مقدّر شده باشد. (إذ یریکموهم إذالتقیتم ... لیقضى اللّه أمرا کان مفعولا) تمهیداتى از قبیل رؤیاى پیامبر(ص)، کم جلوه دادن هر یک از دو سپاه در نظر دیگرى و مانند آنها، که به منظور ترغیب طرفین به رویارویى است، نشان مى دهد که تحقق جنگ بدر از اختیار طرفین خارج نبوده و امکان تخلف داشته است. جمله «و لو أریکهم کثیرا ... » در آیه قبل نیز این معنا را تأیید مى کند. و اگر آن امر مقدر، یعنى تحقق جنگ بدر، از اختیار طرفین جنگ خارج بود، نیازى به این تمهیدات ترغیب کننده نداشت.

۷- سررشته همه امور به دست خداست و او سبب ساز همه اسباب است. (و إلى اللّه ترجع الأمور)

۸- کم نمایاندن هر یک از دو سپاه در جنگ بدر در نظر یکدیگر، امرى شایسته و بایسته به یاد داشتن (إذ یریکموهم إذالتقیتم فى أعینکم قلیلا و یقللکم فى أعینهم) برداشت فوق مبتنى بر این است که «إذا» مفعول براى فعل مقدر «اذکروا» باشد.

موضوعات مرتبط

• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۳، ۴، ۵
• امور: منشأ امور ۷
• انسان: ادراک انسان ۲ ; تقدیر سرنوشت انسان ۶
• باصره: خطاى باصره ۱، ۴، ۸
• بینایى: تصرف در بینایى ۱، ۴، ۸
• تاریخ: عبرت از تاریخ ۸
• حوادث: تقدیر حوادث ۳
• خدا: اختصاصات خدا ۷ ; اراده خدا ۲ ; افعال خدا ۱، ۵ ; امداد خدا ۴ ; مقدرات خدا ۶
• ذکر: حوادث تاریخ ۸
• سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۶
• غزوه بدر: تقدیر غزوه بدر ۳ ; قصه غزوه بدر ۱، ۳، ۴، ۵، ۸ ; کافران در غزوه بدر ۱ ; مؤمنان در غزوه بدر ۱ ; منشأ غزوه بدر ۵
• مسلمانان: پیروزى مسلمانان ۴ ; تقدیر پیروزى مسلمانان ۳ ; عوامل پیروزى مسلمانان ۵