الأعراف ٩٥

ثُمَ‌ بَدَّلْنَا مَکَانَ‌ السَّيِّئَةِ الْحَسَنَةَ حَتَّى‌ عَفَوْا وَ قَالُوا قَدْ مَسَ‌ آبَاءَنَا الضَّرَّاءُ وَ السَّرَّاءُ فَأَخَذْنَاهُمْ‌ بَغْتَةً وَ هُمْ‌ لاَ يَشْعُرُونَ‌

ترجمه

سپس (هنگامی که این هشدارها در آنان اثر نگذاشت)، نیکی (و فراوانی نعمت و رفاه) را به جای بدی (و ناراحتی و گرفتاری) قرار دادیم؛ آنچنان که فزونی گرفتند، (و همه‌گونه نعمت و برکت یافتند، و مغرور شدند،) و گفتند: «(تنها ما نبودیم که گرفتار این مشکلات شدیم؛) به پدران ما نیز ناراحتیهای جسمی و مالی رسید.» چون چنین شد، آنها را ناگهان (به سبب اعمالشان) گرفتیم (و مجازات کردیم)، در حالی که نمی‌فهمیدند.

آن‌گاه به جاى محنت‌ها خوشى آورديم تا آن كه وضعشان خوب شد [باز متنبه نشدند] و گفتند: البته به پدران ما [هم از گردش روزگار] رنج و خوشى مى‌رسيد. پس ناگهان، در آن حال كه غافل بودند ايشان را بگرفتيم

آنگاه به جاى بدى [=بلا]، نيكى [=نعمت‌] قرار داديم تا انبوه شدند و گفتند: «پدران ما را [هم مسلماً به حكم طبيعت‌] رنج و راحت مى‌رسيده است.» پس در حالى كه بى خبر بودند بناگاه [گريبان‌] آنان را گرفتيم.

سپس آن سختی‌ها را به آسایش و خوشی مبدّل کردیم تا به کلی حال خود را فراموش کرده و گفتند: آن رنج و خوشیها به پدران ما نیز رسید (و این عادت روزگار است که گاهی خوش و گاهی ناخوش است)، ما هم به ناگاه آنان را گرفتیم در حالی که (از توجه به آن عقاب) غافل بودند.

سپس [هنگامی که این مصایب، مایه بیداری آنان نشد] به جای آن مصایب، رفاه وفراوانی نعمت قرار دادیم تا [ازنظر مال، ثروت، جمعیت و قدرت] فزونی یافتند، [بلکه بیدار شوند ولی رفاه و فراوانی نعمت در بیدار کردنشان مؤثّر نیفتاد] و گفتند: به پدران ما هم به طور طبیعی تهیدستی و سختی و رنج و بیماری رسید [و ربطی به رویارویی ما با پیامبران و خشم خدا نداشت]؛ پس به ناگاه آنان را در حالی که درک نمی کردند [به عذابی سخت و نابود کننده] گرفتیم.

آنگاه جاى بلا و محنت را به خوشى و خوبى سپرديم، تا شمارشان افزون شد و گفتند: آن پدران ما بودند با سختى و بهروزى. ناگهان آنان را بى‌خبر فرو گرفتيم.

سپس به جای ناخوشی، خوشی آوردیم تا آنکه انبوه شدند و گفتند به راستی به پدران ما هم [به همین‌گونه، از گردش روزگار] رنج و راحت می‌رسید، آنگاه آنان را ناگهان -در حالی که بی‌خبر بودندفروگرفتیم‌

سپس به جاى بدى- سختى و رنج- نيكى- فراخى و خوشى- آورديم تا فزونى يافتند و گفتند: پدران ما را نيز سختى و راحت رسيد، پس آنها را ناگهان در حالى كه آگاهى نداشتند- كه عذاب بر آنان فرو خواهد آمد-، بگرفتيم.

سپس (هنگامی که این هشدارها و بیدارباشها در آنان اثر نگذاشت، ایشان را به فراوانی نعمت و اعطاء سلامت آزمودیم و) بدی را به نیکی (و بلا را به رفاه) تبدیل کردیم تا بدانجا که (از لحاظ اموال و انفس) فزونی گرفتند و (به سبب نادانی مغرور شدند و لاف‌زنان) گفتند: به پدران و نیاکان ما هم خوشی و ناخوشی و ثروتمندی و مستمندی دست داده است (و این روزگار است که گاهی به انسان رو می‌کند و گاهی به انسان پشت می‌کند و اصلاً سعادت و شقاوت ما در دست خدا نیست! چون با پتک بلا بیدار نشدند و شکر نعمت هم نگفتند) پس ناگهانی ایشان را (به عذاب و عقاب) گرفتیم و نفهمیدند (که چه شد و چرا چنین گشت).

سپس به جای بدی، نیکی قرار دادیم، تا انبوه شدند و گفتند: «پدران ما را (هم به حکم طبیعت) بی‌چون بسی رنج‌ها و راحتی‌ها می‌رسیده است.» پس در حالی که باریک‌بینی نمی‌کردند (ناگاه) آنان را (در) گرفتیم.

سپس تبدیل کردیم به جای بدی نیکی را تا برآسودند و گفتند همانا رسیده است به پدران ما رنج و سختی پس گرفتیمشان ناگهان حالی که نمی‌دانستند

الأعراف ٩٤	آیه ٩٥	الأعراف ٩٦
سوره : سوره الأعراف نزول : ٩ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢١ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«عَفَوْا»: فزونی یافتند چه در اموال و چه در انفس. برای فهم بیشتر این آیه مراجعه شود به (انعام / - ، مؤمنون / ، زخرف / ).

تفسیر

• آيات ۹۴ - ۱۰۲، سوره اعراف
• سنن الهى در مورد امت هايى كه به سويشان پيامبر مى فرستاد
• دود كجروى هر امتى به چشم خودش مى رود
• تمدن بشرى توانائى تسلط بر نظام كون و نواميس طبيعت را ندارد.
• چكيده سخن در سنت لايتغير الهى
• سنت ابتلاء به سختى ها (باءساء و ضرّاء) و سنتعطاء نعمت ، دو سنت الهى براى آزمايش امت ها است .
• مكر خدا به عنوان مجازات صحيح و مكر ابتدائى از خداوند ممتنع است .
• چند وجه از وجوهى كه در معناى آيه : (( اولم يهد للذين يرثون الارض ...(( گفته شدهاست .
• تفسير و شرح آيه شريفه : (( تلك القرى نقص عليك ...((
• اقوال متعدد ديگرى كه در تفسير آيه فوق گفته شده است
• بحث روايتى (روايتى در ذيل جمله : (( و ما وجدنا لاكثرهم من عهد((

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- برخى از امتهاى گذشته حتى پس از پیدایش سختیهاى بیدارکننده همچنان بر کفرپیشگى و بى تقوایى خویش اصرار ورزیدند. (لعلهم یضرعون. ثم بدلنا مکان السیئة الحسنة)

۲- خداوند تکذیب کنندگان انبیاى پیشین را از سختیهاى بیدارکننده رهانید و زندگى آنان را به رفاه و آسایش خام کننده تبدیل کرد. (أخذنا أهلها بالبأساء ... ثم بدلنا مکان السیئة الحسنة حتى عفوا)

۳- سختیها و آسایشها در زندگانى جوامع کفرپیشه داراى هدف و پیامى ویژه و برخاسته از اراده خداوند است. (و ما أرسلنا فى قریة من نبى إلا أخذنا ... ثم بدلنا مکان السیئة الحسنة)

۴- لزوم روى آوردن به درگاه خدا در سختى و آسایش (ثم بدلنا مکان السیئة الحسنة)

۵- تکذیب کنندگان انبیاى پیشین بر اثر برخوردارى از رفاه و آسایش جمعیتشان افزایش یافت. (حتى عفوا) از معانى «عفو» زیاد شدن است. در لسان العرب آمده: «عفا القوم: کثروا».

۶- روى آوردن رفاه و آسایش بر کافران مبتلا به سختیها و محنتها، در پى دارنده تحلیلهایى نادرست درباره پیدایش شداید و اسباب رفاه و آسایش (ثم بدلنا ... حتى عفوا و قالوا قد مس ءاباءنا الضراء و السراء)

۷- منکران رسالت انبیا با استناد به وجود سختیها و آسایشها در تاریخ نیاکان خویش، دشواریهاى بیدارکننده زندگى خود را پدیده اى عادى و خالى از هر گونه هدف و پیام مى پنداشتند. (ثم بدلنا ... قالوا قد مس ءاباءنا الضراء و السراء)

۸- تحلیل سختیهاى بیدارکننده و هدفدار به حوادثى برخاسته از عوامل طبیعى و بدون هدف، تحلیل نادرست منکران رسالت پس از رسیدن به رفاه و آسایش (قالوا قد مس ءاباءنا الضراء و السراء)

۹- رفاه و آسایش فراوان، زمینه ساز غفلت از یاد خدا و پیدایش بینشهاى غیر الهى است. (ثم بدلنا ... حتى عفوا و قالوا قد مس ءاباءنا الضراء و السراء)

۱۰- کفرپیشگانى که با بى هدف خواندن سختیهاى بیدارکننده از تمامى عوامل هدایت بى بهره ماندند، با عذابى غافلیگرانه از جانب خدا نابود شدند. (فأخذنهم بغتة و هم لا یشعرون)

۱۱- انکار رسالت انبیا با توجیه پیدایش سختیهاى بیدارکننده به عواملى بى هدف، موجب گرفتار شدن به عذاب الهى است. (قالوا قد مس ءاباءنا الضراء و السراء فأخذنهم بغتة)

۱۲- عذاب منکران رسالت، عذابى ناگهانى و غافلگیرانه است. (فأخذنهم بغتة و هم لا یشعرون)

موضوعات مرتبط

• آسایش: آثار آسایش ۵، ۹ ; تحلیل نادرست آسایش ۶، ۷
• ابتلا: آثار ابتلا به سختى ۱ ; ابتلا به سختى ۶
• امتها: ى بی‌تقواى پیشین ۱ ; امتهاى کافر پیشین ۱
• انبیا: آثار انکار رسالت انبیا ۱۱ ; آسایش منکران انبیا ۸ ; جمعیت مکذبان انبیا ۵ ; رفاه مکذبان انبیا ۲، ۸ ; عذاب منکران رسالت انبیا ۱۲ ; عقیده منکران رسالت انبیا ۷ ; غفلت مکذبان انبیا ۲
• بینش: موجبات بینش غلط ۹
• تنبه: عوامل تنبه ۷، ۸، ۱۰، ۱۱
• جهانبینى: عوامل جهانبینى غلط ۶
• خدا: اراده خدا ۳ ; افعال خدا ۲ ; عذابهاى خدا ۱۰، ۱۱
• ذکر: خدا در آسایش ۴ ; ذکر خدا در سختى ۴
• رفاه: آثار رفاه ۵، ۶، ۹ ; رفاه پس از سختى ۶، ۸
• سختى: تحلیل نادرست سختى ۶، ۷، ۸، ۱۱ ; فلسفه سختى ها ۷، ۸، ۱۰، ۱۱
• عذاب: ناگهانى ۱۲ ; موجبات عذاب ۱۱
• غفلت: زمینه غفلت از خدا ۹ ; عوامل غفلت ۲
• کافران: ابتلائات کافران ۶ ; جهانبینى کافران ۸، ۱۰ ; فلسفه آسایش کافران ۳ ; فلسفه ابتلائات کافران ۳ ; کافران و آسایش ۷ ; کافران و سختى ۷ ; محرومیت کافران از هدایت ۱۰ ; موجبات عذاب کافران ۱۰
• کفر: اصرار بر کفر ۱