الأعراف ٤٦

وَ بَيْنَهُمَا حِجَابٌ‌ وَ عَلَى‌ الْأَعْرَافِ‌ رِجَالٌ‌ يَعْرِفُونَ‌ کُلاًّ بِسِيمَاهُمْ‌ وَ نَادَوْا أَصْحَابَ‌ الْجَنَّةِ أَنْ‌ سَلاَمٌ‌ عَلَيْکُمْ‌ لَمْ‌ يَدْخُلُوهَا وَ هُمْ‌ يَطْمَعُونَ‌

ترجمه

و در میان آن دو [= بهشتیان و دوزخیان‌]، حجابی است؛ و بر «اعراف» مردانی هستند که هر یک از آن دو را از چهره‌شان می‌شناسند؛ و به بهشتیان صدا می‌زنند که: «درود بر شما باد!» امّا داخل بهشت نمی‌شوند، در حالی که امید آن را دارند.

و ميان آن دو [گروه‌] حجابى است، و بر اعراف مردانى [والا مقام‌] هستند كه هر دو [گروه‌] را از سيمايشان مى‌شناسند، و بهشتيان را كه هنوز وارد آن نشده و به آن اميد بسته‌اند، آواز مى‌دهند كه: سلام بر شما

و ميان آن دو [گروه‌]، حايلى است، و بر اعراف، مردانى هستند كه هر يك [از آن دو دسته‌] را از سيمايشان مى‌شناسند، و بهشتيان را -كه هنوز وارد آن نشده و[لى‌] [بدان‌] اميد دارند- آواز مى‌دهند كه: «سلام بر شما.»

و میان این دو گروه حجاب و پرده‌ای است (از سرشت نیک و بد که مانع دیدار یکدیگر است) و بر اعراف (یعنی جایگاهی میان دوزخ و بهشت) مردانی هستند که همه را به سیمایشان می‌شناسند و بهشتیان را که هنوز داخل بهشت نشده و چشم امید به دخول آن دارند ندا کنند که سلام بر شما باد.

و میان آن دو [گروه بهشتیان و دوزخیان] حائلی است، و بر اعراف، مردانی [با مقام و منزلت اند] که هر کدام از دو گروه را به نشانه هایشان می شناسند، و بهشتیان را که وارد بهشت نشده اند، ولی ورود به آن را امید دارند، آواز می دهند که درود بر شما.

و ميانشان حايلى است، و بر اعراف مردانى هستند كه همه را به نشانيشان مى‌شناسند و اهل بهشت را آواز مى‌دهند كه سلام بر شما باد. اينان هر چند طمع بهشت دارند ولى هنوز بدان داخل نشده‌اند.

و بین آنان حایلی است و بر روی اعراف [ بلندیها] مردانی هستند که همگان را به سیمایشان می‌شناسند، و بهشتیان را ندا دهند که سلام بر شما باد، اینان هنوز وارد آن [بهشت‌] نشده‌اند، اما امید می‌برند

و ميان آن دو گروه- بهشتيان و دوزخيان- پرده‌اى است و بر اعراف- فراز آن پرده- مردانى هستند كه همه را به نشان چهره‌هاشان مى‌شناسند و بهشتيان را كه هنوز به بهشت نرفته‌اند ولى اميد مى‌دارند آواز دهند كه درود بر شما باد!

در میان بهشتیان و دوزخیان مانعی وجود دارد (اَعراف نام) و بالای اعراف مردانی (از بهترینِ مؤمنان و برگزیده‌ترینِ ایشان) قرار دارند و (از آنجا همه‌ی مردمان را می‌نگرند و نیکان و بدان) جملگی را از روی سیمای (سعادت یا شقاوتِ) ایشان می‌شناسند. بهشتیان را بدان گاه که هنوز وارد بهشت نشده‌اند و می‌خواهند بدان داخل شوند فریاد می‌دارند که درودتان باد! (مژده باد شما را که خوفی و هراسی ندارید و جاودانه در بهشت ماندگارید).

و میان آن دو (گروه) پرده‌ای است و بر فراز اعراف [:بلندی‌های میان بهشت و جهنم] رادمردانی هستند، که هر یک (از آن دو دسته) را از چهره‌هایشان می‌شناسند و بهشتیان را- که هنوز وارد آن نشده در حالی‌که (بدان) امید دارند- آواز می‌دهند که: «سلام بر شما!» داخل آن نشده‌اند، حال آنکه طمع (داخل شدن) دارند.

و میان ایشان است حجابی و بر اعرافند مردانی که بشناسند هرکدام را به سیمای ایشان و ندا کردند یاران بهشت را که سلام بر شما درون نشدندش حالی که طمع داشتند

الأعراف ٤٥	آیه ٤٦	الأعراف ٤٧
سوره : سوره الأعراف نزول : ٤ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«حِجَابٌ»: سِتر. مانع. مراد دیواری است که دروازه‌ای دارد و عرض و طول و چگونگی آن بر ما مجهول است (نگا: حدید / ). «الأعْرَافِ»: جمع عُرْف، بلندیها، در اینجا مراد بلندیهای (سُور) مذکور در (حدید / ) است. «رِجالٌ»: مردانی که بر اعراف قرار دارند که برخی آنان را از زبدگان مؤمنان می‌دانند، و برخی ایشان را کسانی می‌دانند که حسنات و سیّئات ایشان مساوی است و هنوز تکلیفشان روشن نگشته است، ولی امیدوارند که به بهشت روند. «لَمْ یَدْخُلُوهَا ...»: مرجع ضمیر (و) می‌تواند واژه (رِجالٌ) یا (أَصْحاب) باشد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

يَوْمَ‌ يَقُولُ‌ الْمُنَافِقُونَ‌ وَ... (۱) يَوْمَ‌ يَقُولُ‌ الْمُنَافِقُونَ‌ وَ... (۱)

تفسیر

• آيات ۳۷ - ۵۴، سوره اعراف
• مراد از افترا بر خدا به كذب در آيه (( فمن اظلم ممن افترى ...(( شرك ورزيدن به خداو انكار توحيد است .
• مشاجره و گفتگوى دوزخيان با يكديگر
• جمله : (( لاتكلّف نفسا الّا وسعها(( مفيد رفع نگرانى از عدم قدرت بر انجام دادن جميعاعمال صالح است .
• معناى (( غل (( و اشاره به اينكه غل از بزرگترين ناملايمات است .
• توضيحى در مورد تعبير به اينكه مؤ منين بهشت را به ارث مى برند.
• وجه اختلاف تعبير در (( وعدنا ربنا(( و (( وعد ربكم (( در آيه شريفه
• اشاره به نفوذ حكم و امر انسان در قيامت
• معناى (( اعراف (( و مراد از آن در آيه شريفه
• رجال اعراف از طايفه جن يا ملك نيستند
• مراد از رجال اعراف ، مستضعفين نيستند
• اصحاب اعراف از جنس بشر هستند و خصوصياتى كه براى آنان ذكر شده با جمله : (( والامر يومئذ للّه (( منافات ندارد
• اشاره به اقوال متعددى كه درباره معناى اعراف و مراد از اصحاب اعراف گفته شده است .
• روايتى از آلوسى درباره مراد از رجال اعرافنقل كرده و صاحب المنار آن را بى اعتبار دانسته است .
• سخن ما با صاحب المنار كه با مقايسه مسائل قيامت با نظام جارى در دنيا روايت مذكور رامردود دانسته است .
• دو قول ديگر در معناى اعراف و بيان اصول اقوال در مسئله اعراف
• معناى اعراف در قرآن
• دلالت جمله : (( الذين اتّخذوا دينهم لهوا و لعبا(( بر اينكه انسان ناچار از تدين به ديناست .
• بحث روايتى (در ذيل آيات شريفه )
• روايتى از پيغمبر اكرم (ص ) درباره كيفيت مرگ مؤ من و كافر
• چند روايت ديگر درباره جهنم كافر و اهل دوزخ
• رواياتى در اين باره كه مراد از (( مؤ ذن (( در (( و اذّن مؤ ذن بينهم ...(( على (ع ) مىباشد
• مؤ ذن بودن على عليه السلام و اعلام حكم خداوند توسط او در آخرت ازفضائل آن حضرت به حساب مى آيد.
• رواياتى درباره اصحاب اعراف
• اشكال وارد بر رواياتى كه اصحاب اعراف را به كسانى كه داراى حسنات و سيئاتمساوى هستند تفسير مى كنند.
• چند روايت در مورد اينكه ائمه اهل بيت عليهم السلام اصحاب اعراف هستند.

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- وجود حجاب و فاصله میان بهشتیان و دوزخیان (و بینهما حجاب)

۲- مردانى بلند مرتبه (أصحاب اعراف)، بر بلنداى حجاب حایل بین دوزخیان و بهشتیان حضور خواهند داشت. (و بینهما حجاب و على الاعراف رجال) «عرف» به قسمتهاى بالا و رویین هر چیز بلند و مرتفع گفته مى شود و جمع آن «اعراف» است. (لسان العرب). ال در «الاعراف» جانشین مضاف إلیه است، یعنى: و على اعراف الحجاب رجال.

۳- اعرافیان، مشرف و ناظر بر تمامى انسانهاى حاضر در صحنه قیامت (و على الاعراف رجال یعرفون کلاً بسیمهم) توصیف أصحاب اعراف به اینکه بر بلنداى حایل بین بهشتیان و دوزخیان مستقر هستند، بیانگر آن است که آنان بر تمامى افراد موجود در صحنه قیامت اشراف دارند و بر ایشان نظارت مى کنند.

۴- اعرافیان، مؤمنانى با منزلتى بزرگ در پیشگاه خداوند و داراى مرتبه اى برتر از دیگر مؤمنان (و على الاعراف رجال یعرفون کلاً بسیمهم و نادوا اصحب الجنة أن سلم علیکم) از اینکه اصحاب اعراف در مکانى قرار دارند که مشرف به همگان هستند و هر شخص و یا طایفه اى را با علامتهاى آنان مى شناسند و در صحنه قیامت با بهشتیان سخن مى گویند و امنیت کامل را به آنان بشارت مى دهند و فرمان دخول به بهشت را به آنان اعلام مى دارند، مى توان فهمید که آنان نسبت به دیگر مؤمنان، از مقامى برتر برخوردار هستند.

۵- امتها و گروههاى موجود در صحنه قیامت، چه بهشتى و چه دوزخى، هر کدام داراى علایمى مخصوص به خویش (و على الاعراف رجال یعرفون کلاً بسیمهم) کلمه «سیما» به معناى علامت و نشانه است.

۶- اصحاب اعراف، هر یک از امتها و دسته هاى موجود در صحنه قیامت را با نشانه هاى مخصوصشان خواهند شناخت. (یعرفون کلاً بسیمهم)

۷- اصحاب اعراف با فریادى رسا بر مؤمنانى که در انتظار ورود به بهشتند، درود مى فرستند. (و نادوا اصحب الجنة أن سلم علیکم) جمله «سلم علیکم» مى تواند جمله اى انشایى باشد و مى تواند اخبار از وجود امنیت و سلامت براى مؤمنان گرفته شود. برداشت فوق بر اساس احتمال اول است.

۸- اصحاب اعراف با فریادى رسا سلامت و امنیت کامل را به مؤمنان راهى بهشت مژده مى دهند. (و نادوا اصحب الجنة أن سلم علیکم) برداشت فوق مبتنى بر این است که جمله «سلم علیکم» جمله اى اخبارى باشد.

۹- بهشتیان در آستانه ورود به بهشت در عین امید به حضور در آن جایگاه رفیع، نگران از تغییر سرنوشت خویشند. (لم یدخلوها و هم یطمعون) برداشت فوق بر این اساس است که ضمیر فاعلى در «لم یدخلوها» و «یطمعون» به أصحاب الجنة، برگردانده شود. بر این مبنا جمله «لم یدخلوها» حال براى «أصحاب الجنة» است. گفتنى است «یطمعون» (امید دارند) اشاره به نگرانى آنان دارد که مبادا از ورود به بهشت منع گردند.

روایات و احادیث

۱۰- عن ابى عبداللّه (ع) و قد سئل عن قول اللّه عز و جل، «و بینهما حجاب» فقال: سور بین الجنة و النار ... . از امام صادق (ع) روایت شده که در پاسخ سؤال از معناى «حجاب» در آیه «و بینهما حجاب ... » فرمود: دیوارى است بین بهشت و جهنم ... .

۱۱- قال الصادق (ع): ... یعرف الائمة(ع) اولیائهم و اعدائهم بسیماهم و هو قوله تعالى: «و على الاعراف رجال (و هم الائمة (ع)) یعرفون کلا بسیماهم ... ». از امام صادق (ع) روایت شده است که ائمه (ع) دوستان و دشمنان خود را به سیمایشان مى شناسند. و این است معناى سخن خداوند که فرمود: «بر اعراف مردمانى هستند (و اینان ائمه اند (ع)) که هر کس را به سیمایش مى شناسند ... ».

۱۲- برید العجلى قال: سألت اباجعفر(ع) عن قول اللّه: «و على الاعراف رجال ... » قال: صراط بین الجنة و النار ... . برید عجلى گوید: از امام باقر (ع) درباره «اعراف» سؤال کردم فرمود: راهى است بین بهشت و جهنم ... .

۱۳- انس بن مالک عن النبى (ع) قال: أن مؤمنى الجن لهم ثواب و علیهم عقاب، فسألناه عن ثوابهم فقال: على الاعراف و لیسوا فى الجنة مع امة محمد(ص)، فسألناه و ما الاعراف؟ قال: حائط الجنة تجرى فیه الانهار و تنبت فیه الاشجار و الثمار انس بن مالک گوید: رسول خدا (ص) فرمود: مؤمنان جن، ثواب و عقاب دارند، از آن حضرت درباره ثوابشان پرسیدم فرمود: بر اعراف هستند و در بهشت با امت حضرت محمد(ص) نیستند. سؤال کردیم، اعراف چیست؟ فرمود: دیوار بهشت است، نهرها در آن جارى است و درختان و ثمرات آنها در آن مى روید.

۱۴- عن ابى عبداللّه(ع): الاعراف کثبان بین الجنة و النار فیوقف علیها کل نبىّ و کل خلیفة نبىّ مع المذنبین من أهل زمانه ... و قد سبق المحسنون إلى الجنة فیقول ذلک الخلیفة للمذنبین الواقفین معه: انظروا إلى اخوانکم المحسنین قد سبقوا إلى الجنة فیسلم المذنبون علیهم و ذلک قوله: «و نادوا أصحاب الجنة أن سلام علیکم». ثم اخبر تعالى: إنهم «لم یدخلوها و هم یطمعون» یعنى هؤلاء المذنبین لم یدخلوا الجنة، و هم یطمعون أن یدخلهم اللّه ایاها بشفاعة النبىّ و الامام ... . از امام صادق (ع) روایت شده است: «اعراف» بلندى هایى است بین بهشت و جهنم که هر پیغمبر و جانشین پیغمبرى را آنجا در کنار گناهکاران زمانشان نگاه مى دارند ... و این در حالى است که نیکوکاران به بهشت رفته اند ; پس این جانشین پیغمبر به گناهکارانى که با او هستند، مى گوید: برادران نیکوکار خود را بنگرید که پیش از شما به بهشت رفته اند، پس این گنهکاران به ایشان سلام مى کنند و این است معناى سخن خداوند «و نادوا أصحاب الجنة أن سلام علیکم»، آنگاه خداوند متعال خبر داده است «لم یدخلوها و هم یطمعون»، یعنى: این گنهکاران هنوز داخل بهشت نشده اند ولى امیدوارند که خدا آنان را به شفاعت پیغمبر و امام به بهشت ببرد ... .

۱۵- حارث عن ابى عبداللّه (ع) قال: سألته بین الایمان و الکفر منزلة؟ فقال: نعم و منازل ... و بینهما قوله: «و على الاعراف رجال». حارث گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم، آیا بین ایمان و کفر مرتبه اى وجود دارد؟ فرمود: آرى، بلکه مراتبى است ... یکى از آن مراتب (اعتقاد اصحاب اعراف است) که خداوند فرمود: «و على الاعرف رجال».

موضوعات مرتبط

• اصحاب اعراف: اشراف اصحاب اعراف ۳ ; اصحاب اعراف در قیامت ۳، ۶ ; بشارت اصحاب اعراف ۸ ; سلام اصحاب اعراف ۷ ; علم اصحاب اعراف ۶ ; مقامات اصحاب اعراف ۲، ۴
• امتها: نشانه هاى امتها در قیامت ۵، ۶
• بهشت: امنیت در بهشت ۸ ; سلامتى در بهشت ۸
• بهشتیان: امیدوارى بهشتیان ۹ ; حجاب بهشتیان و جهنمیان ۱، ۲ ; مقامات بهشتیان ۹ ; نشانه هاى بهشتیان ۵ ; نگرانى بهشتیان ۹
• جهنمیان: نشانه هاى جهنمیان ۵
• مؤمنان: بشارت مؤمنان ۸ ; سلام بر مؤمنان ۷ ; مؤمنان در قیامت ۷، ۸ ; مقامات مؤمنان ۴
• مقربان:۴