الواقعة ٨٨

فَأَمَّا إِنْ‌ کَانَ‌ مِنَ‌ الْمُقَرَّبِينَ‌

کپی متن آیه
فَأَمَّا إِنْ‌ کَانَ‌ مِنَ‌ الْمُقَرَّبِينَ‌

ترجمه

پس اگر او از مقرّبان باشد،

|و امّا اگر [محتضر] از مقربان باشد

و اما اگر [او] از مقربان باشد،

پس (بدانید آن که بمیرد) اگر از مقربان درگاه خداست.

پس اگر [جان به گلو رسیده] از مقربان باشد،

اما اگر از مقربان باشد،

سپس آنگاه اگر از مقربان باشد

و اما اگر از نزديك‌داشتگان- مقربان- باشد،

و امّا اگر (شخص محتضر) از زمره‌ی پیشگامان مقرّب باشد.

پس اما اگر او از مقرّبان باشد،

پس اگر بود از مقرّبان‌

But if he is one of those brought near.

ترتیل:

ترجمه:

الواقعة ٨٧	آیه ٨٨	الواقعة ٨٩
سوره : سوره الواقعة نزول : ٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْمُقَرَّبِینَ»: اشخاص مقرّب، همان پیشگامانند (نگا: واقعه / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

يُثَبِّتُ‌ اللَّهُ‌ الَّذِينَ‌ آمَنُوا... (۰) وَ الَّذِينَ‌ هَاجَرُوا فِي‌ سَبِيلِ‌... (۰)

نزول

شأن نزول آیات ۸۸ تا ۹۴:

ابن بابویه بعد از چهار واسطه از ابوالمقدام و او از امام صادق علیه‌السلام روایت نماید که فرمود: آیات ۸۸ و ۸۹ درباره اهل ولایت و دوستى ما نازل شده است و آیات ۹. و ۹۱ و ۹۲ درباره اهل عداوت و دشمنى ما نازل گردیده است.

تفسیر

---

• آيات ۵۷ - ۹۶ سوره واقعه
• لازمۀ اعتقاد به آفريدگار، تصديق قيامت و معاد است
• مرگ از سوی خداوند، برای بشر مقدر شده است
• علم به دنيا و ویژگی های آن، مسلتزم اذعان به معاد است
• اثبات ربوبيت پروردگار، با بر شمردن سه تا از مهمترين حوایج مردم: زراعت، آب و آتش
• معناى اين كه قرآن كريم، در «كتاب مكنون» است
• مراد از «مسّ» و «مُطَهّرُون»، در آيه: «لا يَمَسُّهُ إلّا المُطَهّرُون»
• اگر قيامتى در كار نيست، پس چرا جلوی مرگ را نمی گیرید؟!
• وضع سه گروه «مقربان»، «اصحاب يمين» و «اصحاب شمال»، به هنگام مرگ
• بحث روایتی: (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته)

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

فَأَمَّا إِنْ كانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ «88» فَرَوْحٌ وَ رَيْحانٌ وَ جَنَّةُ نَعِيمٍ «89»

پس اگر او (محتضر) از مقرّبان باشد. راحت و رحمت و بهشت پر نعمت، روزى او خواهد بود.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

فَأَمَّا إِنْ كانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ (88)

بعد از آن تفصيل و تبيين بندگان فرمايد:

فَأَمَّا إِنْ كانَ‌: پس اگر باشد آن محتضر، مِنَ الْمُقَرَّبِينَ‌: از نزديك شدگان بدرگاه ربانى، يعنى از سابقان كه اقسام سه‌گانه‌اند.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

فَأَمَّا إِنْ كانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ (88) فَرَوْحٌ وَ رَيْحانٌ وَ جَنَّةُ نَعِيمٍ (89) وَ أَمَّا إِنْ كانَ مِنْ أَصْحابِ الْيَمِينِ (90) فَسَلامٌ لَكَ مِنْ أَصْحابِ الْيَمِينِ (91) وَ أَمَّا إِنْ كانَ مِنَ الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ (92)

فَنُزُلٌ مِنْ حَمِيمٍ (93) وَ تَصْلِيَةُ جَحِيمٍ (94) إِنَّ هذا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ (95) فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ (96)

ترجمه‌

پس امّا اگر باشد از مقرّبان درگاه خدا

پس استراحت و خوشى است و روزى و گياه خوشبو و بهشت پرنعمت‌

و امّا اگر باشد از ياران جانب راست‌

پس سلام بر تو است از ياران جانب راست‌

و امّا اگر باشد از تكذيب كنندگان كه گمراهانند

پس تشريفات بدوى است از آب داغ‌

و وارد كردن در دوزخ‌

همانا اين‌

---

جلد 5 صفحه 138

هر آينه آن خبر حق يقينى است‌

پس تسبيح كن بنام پروردگارت كه بزرگ است.

تفسير

خداوند متعال بمناسبت ذكر حال محتضر در ضمن آيات سابقه بيان فرموده است احوال هر يك از دستجات سه‌گانه مشروحه در اين سوره را باين تقريب كه امّا اگر محتضر از سابقين و مقرّبين باشد پس براى او است آسايش و راحتى و انبساط و خوشى و نيز رزق طيّب و طاهر و گياه خوشبوى بهشتى از وقت مرگ تا وقتى كه ببهشت پرنعمت جاويد الهى مستقرّ گردد و روح بضمّ نيز قرائت شده و در مجمع آنرا به پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و سلّم و امام باقر عليه السّلام نسبت داده و برحمت و حيات دائم تفسير نموده است و امّا اگر از اصحاب يمين باشد تو و آل اطهارت ببالين او حاضر ميشويد و آنها بتو سلام ميكنند و مژده سلامتى و خوبى حال و حسن مئال خودشان را بشما عرضه ميدارند چنانچه قمّى ره فرموده مراد آنست كه كسى كه از اصحاب امير المؤمنين عليه السّلام باشد پس سلام براى تو است اى محمّد از اصحاب يمين كه معذّب نميشوند و قبلا نقل فرموده و مراد از يمين امير المؤمنين عليه السّلام و مراد از اصحاب شيعيان اويند و بعضى گفته‌اند مخاطب يكى از اصحاب يمين است و مراد آنست كه آنها بدوستان خودشان سلام ميكنند يا خداوند مژده سلامتى آنها را بآنان ميدهد و اما اگر از اصحاب شمال و كسانى باشند كه پيغمبر و امام را تكذيب نموده‌اند و در وادى ضلالت و گمراهى عمرى بسر برده‌اند پس بجاى تشريفات ورودى ميهمان بدوا آب جوشان جهنّمى براى آنها ميآورند و بعدا در جهنمشان مى‌اندازند و قمّى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه نزل من حميم در قبر است و تصلية جحيم در آخرت و آنچه در اين سوره مباركه ذكر شد در احوال فرق ثلاثه و غيرها محض حق و عين صدق و قطعى و يقينى است كه بايد بشود و شده و خواهد شد و جاى شك و شبهه نيست پس تسبيح نما اى پيغمبر بنام پروردگار بزرگ و تنزيه و تقديس نما او را از آنچه لايق بمقام او نيست و بگو در ركوع سبحان ربّى العظيم و بحمده چنانچه سابقا بيان شد و در ثواب الاعمال از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه قرائت نمايد سوره واقعه را در هر شب قبل از آنكه بخوابد ملاقات نمايد خداوند را با آنكه روى او مانند ماه شب چهاردهم باشد و در مجمع از پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و سلّم نقل نموده كه هر كس بخواند آنرا در هر شب هيچ وقت مبتلا بفقر نگردد و الحمد للّه رب العالمين.

---

جلد 5 صفحه 139

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

فَأَمّا إِن‌ كان‌َ مِن‌َ المُقَرَّبِين‌َ (88) فَرَوح‌ٌ وَ رَيحان‌ٌ وَ جَنَّةُ نَعِيم‌ٍ (89)

توضيح‌ كلام‌ اينكه‌ ايمان‌ و اعمال‌ صالحه‌ و اخلاق‌ حميده‌ و تقواي‌ ‌از‌ معاصي‌ مورث‌ قرب‌ ‌به‌ مقام‌ ربوبي‌ مي‌شود و كفر و شرك‌ و صفات‌ خبيثه‌ و اعمال‌ سيّئه‌ موجب‌ ‌بعد‌ مي‌شود. مقرّبون‌ كساني‌ هستند ‌که‌ ‌در‌ تمامي‌ عمر خردلي‌ ‌از‌ صراط مستقيم‌ الهي‌ منحرف‌ نشدند و ‌اينکه‌ خاص‌ّ معصومين‌ ‌است‌ ‌از‌ انبياء و ائمّه طاهرين‌ و ساير معصومين‌ ‌که‌ ‌در‌ اوائل‌ ‌اينکه‌ سوره‌ فرمود وَ السّابِقُون‌َ السّابِقُون‌َ أُولئِك‌َ المُقَرَّبُون‌َ ‌اينکه‌ آيه شريفه‌ ‌که‌ مي‌فرمايد:

فَأَمّا إِن‌ كان‌َ مِن‌َ المُقَرَّبِين‌َ ‌يعني‌ كساني‌ ‌که‌ روح‌ ‌به‌ حلقوم‌ رسيده‌ و ‌از‌ دار دنيا مي‌روند ‌اگر‌ ‌از‌ مقربين‌ باشند ‌از‌ ‌براي‌ ‌آنها‌ ‌پس‌ ‌از‌ مردن‌ ‌که‌ فاء تفريع‌ ‌است‌ فَرَوح‌ٌ راحت‌ مي‌شوند ‌از‌ ‌اينکه‌ محبس‌ دنيا و كثافات‌ ‌آن‌ و خلاصي‌ ‌از‌ شرّ اشرار و معاندين‌ و ‌از‌ ‌آنها‌ تكليف‌ دعوت‌ و ابلاغ‌ و مجاهده ‌با‌ كفّار و ساير تكاليف‌ ساقط مي‌گردد و موت‌ اوّل‌ راحت‌ ‌آنها‌ ‌است‌ چنانچه‌ ‌در‌ ادعيه‌ دارد

(اللهم‌ اجعل‌ الموت‌ أول‌ راحتنا).

وَ رَيحان‌ٌ مجرّد بوي‌ خوش‌ ‌در‌ قبر و ‌در‌ برزخ‌ و ‌در‌ قيامت‌ و ‌در‌ بهشت‌ نيست‌ بلكه‌ كيف‌ و لذت‌ مقام‌ قرب‌ دارند ‌که‌

اذا اشتغل‌ اهل‌ الجنة بالجنة اشتغل‌ اهل‌ اللّه‌ باللّه‌

وَ جَنَّةُ نَعِيم‌ٍ ‌که‌ اختيار بهشت‌ ‌به‌ دست‌ ‌آنها‌ ‌است‌ ‌هر‌ جا اراده‌ كنند سكونت‌

جلد 16 - صفحه 412

مي‌كنند و ‌هر‌ ‌که‌ ‌را‌ اراده‌ كنند سكونت‌ مي‌دهند و جاي‌ ‌هر‌ يك‌ ‌را‌ معيّن‌ مي‌كنند و سهم‌ ‌هر‌ يك‌ ‌را‌ ‌از‌ حور و نعيم‌ بهشتي‌ ‌براي‌ ‌او‌ تعيين‌ مي‌فرمايند بالاخص‌ امير المؤمنين‌ ‌که‌

(قسيم‌ الجنّة و النّار)

‌است‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

(آیه 88)- سر انجام نیکوکاران و بدکاران! قرآن در اینجا یک نوع جمع‌بندی از آیات آغاز سوره و آیات اخیر می‌کند، و تفاوت حال انسانها را به هنگامی که در آستانه مرگ قرار می‌گیرند مجسم می‌سازد که چگونه بعضی در نهایت آرامش و راحتی و شادی چشم از جهان می‌پوشند، و جمعی دیگر با مشاهده دورنمای آتش سوزان جهنم با چه اضطراب و وحشتی جان می‌دهند؟

نخست می‌فرماید: کسی که در حالت احتضار و واپسین لحظات زندگی قرار می‌گیرد «پس اگر او از مقربان باشد ...» (فَأَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ).

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - دسته اى از انسان ها در جهان آخرت، جزء مقربان درگاه خداوند هستند. (فأمّا إن کان من المقرّبین)

۲ - انسان هاى پیشتاز (سابقون) جزء مقربان درگاه خدا در جهان آخرت (فأمّا إن کان من المقرّبین) «مقربان» همان دسته اند که در آیات آغازین این سوره، از آنان به عنوان «السابقون» یاد شده است.

۳ - تقرب به خداوند، والاترین ارزش ها و فضیلت ها براى بشر (فأمّا إن کان من المقرّبین)

۴ - ره یافتگان به مقام قرب الهى (پیشتازان)، در جهان آخرت برخوردار از شأنى ویژه نزد خداوند (فأمّا إن کان من المقرّبین) تقدیم مقربین بر دیگران، مى تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.

موضوعات مرتبط

• ارزشها :۳
• پیشگامان: پیشگامان در آخرت ۲; تقرب اخروى پیشگامان ۲، ۴; فضایل اخروى پیشگامان ۴
• تقرب: ارزش تقرب ۳
• مقربان: فضایل اخروى مقربان ۴; مقربان در قیامت ۱