البقرة ٢١٦

کُتِبَ‌ عَلَيْکُمُ‌ الْقِتَالُ‌ وَ هُوَ کُرْهٌ‌ لَکُمْ‌ وَ عَسَى‌ أَنْ‌ تَکْرَهُوا شَيْئاً وَ هُوَ خَيْرٌ لَکُمْ‌ وَ عَسَى‌ أَنْ‌ تُحِبُّوا شَيْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ‌ وَ اللَّهُ‌ يَعْلَمُ‌ وَ أَنْتُمْ‌ لاَ تَعْلَمُونَ‌

ترجمه

جهاد در راه خدا، بر شما مقرّر شد؛ در حالی که برایتان ناخوشایند است. چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید، حال آن که خیرِ شما در آن است. و یا چیزی را دوست داشته باشید، حال آنکه شرِّ شما در آن است. و خدا می‌داند، و شما نمی‌دانید.

جهاد بر شما مقرر شد و آن براى شما ناگوار است، و بسا چيزى را ناخوش داشته باشيد كه آن به سود شماست و بسا چيزى را دوست داشته باشيد كه به زيان شماست، و خدا مى‌داند و شما نمى‌دانيد

بر شما كارزار واجب شده است، در حالى كه براى شما ناگوار است. و بسا چيزى را خوش نمى‌داريد و آن براى شما خوب است، و بسا چيزى را دوست مى‌داريد و آن براى شما بد است، و خدا مى‌داند و شما نمى‌دانيد.

حکم جهاد بر شما مقرّر گردید و حال آنکه بر شما ناگوار و مکروه است، لکن چه بسیار شود که چیزی را مکروه شمارید ولی به حقیقت خیر و صلاح شما در آن بوده، و چه بسیار شود چیزی را دوست دارید و در واقع شرّ و فساد شما در آن است، و خدا (به مصالح امور) داناست و شما نادانید.

جنگ [با دشمن] بر شما مقرّر و لازم شده، و حال آنکه برایتان ناخوشایند است. و بسا چیزی را خوش ندارید و آن برای شما خیر است، وبسا چیزی را دوست دارید و آن برای شما بد است؛ وخدا [مصلحت شما را در همه امور] می داند و شما نمی دانید.

جنگ بر شما مقرر شد، در حالى كه آن را ناخوش داريد. شايد چيزى را ناخوش بداريد و در آن خير شما باشد و شايد چيزى را دوست داشته باشيد و برايتان ناپسند افتد. خدا مى‌داند و شما نمى‌دانيد.

بر شما جهاد مقرر شده است، و آن برای شما ناخوشایند است، و چه بسا چیزی را ناخوش داشته باشید و آن به سود شما باشد، و چه بسا چیزی را خوش داشته باشید و آن به زیان شما باشد، و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید

بر شما كارزار نوشته شد و آن شما را دشوار و ناخوش است و شايد كه چيزى را خوش نداريد و آن براى شما بهتر باشد و شايد كه چيزى را دوست داريد و آن براى شما بدتر باشد، و خدا [صلاح شما را] مى‌داند و شما نمى‌دانيد.

جنگ بر شما واجب (کفائی) گشته است، و حال آن که (بنابه سرشت انسانی) از آن بیزارید، لیکن چه بسا چیزی را دوست نمی‌دارید و آن چیز برای شما نیک باشد، و چه بسا چیزی را دوست داشته باشید و آن چیز برای شما بد باشد، و خدا (به رموز کارها آشنا است و از جمله مصلحت شما را) می‌داند و شما (از اسرار امور بی‌خبرید و مصلحت خود را چنان که شاید و باید) نمی‌دانید.

کشتار (با مهاجمان) بر شما نوشته شده، در حالی که آن برایتان بسی ناگوار است. و چه بسا چیزی را خوش نمی‌دارید حال آنکه برایتان خوب است، و چه بسا چیزی را دوست می‌دارید در حالی که برایتان شرّ است. و خدا می‌داند و شما نمی‌دانید.

نوشته شد بر شما جنگ و آن ناپسند شما است و چه بسا ناخوش دارید چیزی را و آن است خوب برای شما و چه بسا دوست دارید چیزی را و آن است بد برای شما و خدا می‌داند و شما نمی‌دانید

البقرة ٢١٥	آیه ٢١٦	البقرة ٢١٧
سوره : سوره البقرة نزول : ٩ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«کُرْهٌ»: ناپسند. ناخوشایند. «عَسَی»: چه بسا.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

کَمَا أَخْرَجَکَ‌ رَبُّکَ‌ مِنْ‌... (۱) انْفِرُوا خِفَافاً وَ ثِقَالاً وَ... (۲)

وَ أَمَّا الْغُلاَمُ‌ فَکَانَ‌... (۰) فَرَدَدْنَاهُ‌ إِلَى‌ أُمِّهِ‌ کَيْ‌... (۲) وَعَدَکُمُ‌ اللَّهُ‌ مَغَانِمَ‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۲۱۸ - ۲۱۶ ، سوره بقره
• چرا جنگيدن و قتال بر مؤ منين كره و گران بوده ؟
• وجه تكرار كلمه عسى در آيه شريفه (و عسى ان تكرهوا)
• سؤ ال درباره جنگ در ماه حرام و پاسخ آن
• معنا و آثار حبط اعمال و بيان اينكه مراد از حبط ابطال مطلق اعمال (عبادى و معيشتى است )
• بى اساس بودن نظام در اين كه آيا اعمال شخص مرتد تا حين مرگ باقى است يا به محض ارتداد حبط مى شود
• بررسى مسئله تاءثير اعمال نيك و بد در يكديگر (احباط و تكفير)
• مسئله اصلى در مبحث احباط و تكفير، زمان و مكان استحقاق جزائى اعمال است
• اشاره به اعمال نيك و بدى كه به انحاء مختلف در يكديگر اثر مى گذارد
• نظامى كه از لحاظ پاداش و كيفر اعمال بر اعمال حاكم است مغاير نظام طبيعى اعمال است
• اختلاف بين اين دو نظام نه تنها مخالف مبانى عقلى نيست بلكه مبتنى بر احكام كليه عقلائيه است
• طريقه سخن گفتن قرآن با مردم در خصوصيات احكام جزا
• نمونه هايى از موارد جزايى كه عقل عملى اجتماعى هم به آنها حكم مى كند
• بيان عدم اختلاف و تعارض بين دو دسته آيات مربوط به جزاى اعمال
• مردم از نفى علم از مجرمين در دنيا و آخرت
• گفتارى از امام غزالى پيرامون نقل اعمال (از شخصى ديگر)
• اشكال بر كلام غزالى
• محفوظ بودن اعمال و تجسم آنها
• وجود ارتباط بين اعمال انسان و حوادث خارجى اين جهان
• نتايج اعمال نيك و بد افراد و جوامع در اين عالم
• نعمت ها و بلاهاى الهى و عناوين آنها در خصوص دو دسته مختلف : امت صالح ، امت طالح و بد
• اعتقاد به تاءثير اعمال انسان در پيدايش حوادث عمومى به معناى انكار نظام عليت در جهان طبيعت نيست
• وجود شرور در دنيا جزئى از نظام تكوينى خالق عالم است
• آنچه را خداى متعال آفريده است بيهوده و عبث خلق نكرده است
• عوامل سعادت و خير بر عوامل شقاوت و شر غلبه دارد
• به علت محدود بودن فكر و درك انسان ، غلبه خدائى براى اكثريت مردم مجهول است
• غلبه معنويات غير غلبه جسمانيات است
• مؤ من در هر حال منصور و غير مغلوب است و حق در دنيا هم در ظاهر و هم در باطن غالب است
• مناط و ملاك در حق بودن و باطل بودن قول و فعل .
• اقوال و افعال نيك (حسنات ) منطبق بر حكم عقل هستند
• (در ذيل آيات گذشته )
• رواياتى به نقل از ابن عباس در خصوص آيه (و عسى ان تكوهوا شيئا) و بيان مفاد روايت
• روايتى در شاءن نزول آيه (يسئلونك عن الشهر الحرام قتال فيه ...)
• داستانى از تاريخ صدر اسلام و شاءن نزول آيه حرمت جنگ در ماههاى حرام از زبان يك روايت

• آيه ۲۱۶
• آيه و ترجمه
• تفسير :
• نكته ها
• ۱ - چگونه جهاد ناخوشايند است ؟
• ۲ - يك قانون كلى

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - وجوب جهاد بر مسلمانان، حکمى ثابت و همیشگى (کتب علیکم القتال) «کُتب» یعنى ثبت و استقرّ.

۲ - جنگ و خونریزى، امرى ناخوشایند براى انسان (کتب علیکم القتال و هو کُره لکم)

۳ - وجود امورى ناخوشایند که نهایتاً براى انسان خیر است. (عسى ان تکرهوا شیئاً و هو خیر لکم)

۴ - وجود امورى خوشایند، که نهایتاً براى انسان شرّ است. (و عسى ان تحبّوا شیئاً و هو شر لکم)

۵ - جنگ و جهاد، امرى خیر براى مؤمنان، على رغم ظاهر ناخوشایند آن (کتب علیکم القتال و هو کره لکم و عسى ان تکرهوا شیئاً و هو خیر لکم)

۶ - خوشایندى و ناخوشایندى انسان، ملاک خیر و شر نیست. (و عسى ان تکرهوا شیئاً و هو خیر لکم)

۷ - خوشایندى و ناخوشایندى انسان، نباید مانع انجام یا ترک احکام الهى شود. (کتب علیکم القتال و هو کره لکم و عسى ان تکرهوا شیئاً و هو خیر لکم و عسى ان)

۸ - خداوند، خواهان خیر و سعادت انسان است. (کتب علیکم ... و اللّه یعلم ... عسى ان تکرهوا شیئاً و هو خیر لکم)

۹ - مصالح و مفاسد واقعى، ملاک جعل احکام الهى (و عسى ان تکرهوا شیئاً و هو خیر لکم ... و عسى ... و هو شر لکم)

۱۰ - تجلى رحمت و رأفت الهى، در چگونگى بیان احکام (کتب علیکم القتال و هو کره لکم و عسى ان تکرهوا) بیان مصلحت واقعى حکم جهاد، على رغم ظاهر ناخوشایند آن، و توجیه مؤمنان به آنچه خیر واقعى آنان در آن است، حاکى از رحمت و رأفت الهى به مکلّفین، حتى در چگونگى بیان احکام است.

۱۱ - نقش بیان حکمت و فلسفه حکم، در تسهیل عمل به آن (کتب علیکم القتال ... و عسى ان تکرهوا) هدف از بیان حکمت و فلسفه قِتال، متعاقب تشریع آن، تسهیل تکلیف بر مکلّفین است.

۱۲ - آگاهى خداوند به مصالح و مفاسد احکام و خیر و شر امور (و اللّه یعلم و انتم لا تعلمون)

۱۳ - لزوم تسلیم و تعبّد در برابر احکام الهى (کتب علیکم القتال ... و اللّه یعلم و انتم لا تعلمون)

۱۴ - احکام الهى (وجوب جهاد و ...)، بر اساس علم خداوند نسبت به مصالح و مفاسد انسانهاست. (کتب علیکم القتال و هو کره لکم و عسى ... و اللّه یعلم و انتم لا تعلمون)

۱۵ - محدودیّت آگاهى انسان، نسبت به کلیّه مصالح و مفاسد احکام و خیر و شر امور (و انتم لا تعلمون)

۱۶ - ناخشنودى انسان از احکام الهى، برخاسته از جهل اوست. (کتب علیکم القتال و هو کره لکم و عسى ان تکرهوا ... و انتم لا تعلمون)

۱۷ - نقش علم، در کمال قانون (کتب علیکم ... و اللّه یعلم و انتم لا تعلمون)

۱۸ - قانونگذار، باید آگاه به مصالح و مفاسد واقعى انسان باشد. (کتب علیکم القتال ... و اللّه یعلم و انتم لا تعلمون)

۱۹ - انسان بدون هدایت الهى، در تشخیص مصالح و مفاسد خویش دچار اشتباه مى شود. (کتب علیکم القتال و هو کره لکم ... و انتم لا تعلمون)

۲۰ - توجّه انسان به جهل خود و علم خداوند، زمینه پذیرش احکام الهى (و اللّه یعلم و انتم لا تعلمون)

روایات و احادیث

۲۱ - لزوم رضایت به مقدّرات الهى، على رغم میلِ نفسانى خود (عسى ان تکرهوا شیئاً و هو خیر لکم) رسول اللّه (ص): ... ارض عن اللّه بما قدّروان کان خلاف هواک ... فانّه مثبت فى کتاب اللّه ... قال: «و عسى ان تکرهوا شیئاً».

موضوعات مرتبط

• احکام: ۱، ۱۴ تشریع احکام ۹، ۱۰ ; فلسفه احکام ۹، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۵، ۱۸
• ارزش: ضد ارزش ۲
• ارزیابى: ملاک ارزیابى ۶
• انسان: جهل انسان ۱۹; علم انسان ۱۵ ; گرایش انسان ۲، ۶، ۷، ۲۱
• تسلیم: اهمیّت تسلیم ۱۳، ۲۱
• تعبّد: اهمیّت تعبّد ۱۳
• تکلیف: زمینه عمل به تکلیف ۱۱ ; عمل به تکلیف ۷
• جنگ: ارزش جنگ ۵ ; ناپسندى جنگ ۲، ۵
• جهاد: احکام جهاد ۱، ۱۴ ; ارزش جهاد ۵
• جهل: آثار جهل ۱۶
• خدا: رأفت خدا ۱۰ ; رحمت خدا ۱۰ ; علم خدا ۱۲، ۱۴، ۲۰ ; هدایت خدا ۱۹
• خیر: منشأ خیر ۸
• خیر و شر: ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۱۲، ۱۵
• دین: اعراض از دین ۱۶ ; پذیرش دین ۲۰
• سعادت: عوامل سعادت ۸
• شرور: فسلفه شرور ۳
• علم: آثار علم ۱۷ ; رابطه علم و عمل ۲۰
• قانونگذارى: شرایط قانونگذارى ۱۸ ; علم در قانونگذارى ۱۷، ۱۸
• قتل: ناپسندى قتل ۲
• قضا و قدر: ۲۱
• گمراهى: زمینه گمراهى ۱۹
• مسلمانان: مسؤولیت مسلمانان ۱
• مصالح و مفاسد: ۹، ۱۲، ۱۴، ۱۵، ۱۸، ۱۹
• واجبات: ۱، ۱۴
• هدایت: زمینه هدایت ۲۰