روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۲ ش ۷

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۲، أَبْوَابُ الزَّكَاة-بَابُ عِلَّةِ وُجُوبِ الزَّكَاة

و كتب الرضا علي بن موسي ع الي محمد بن سنان فيما كتب اليه من جواب مسايله :

أَنَّ عِلَّةَ اَلزَّكَاةِ مِنْ أَجْلِ قُوتِ اَلْفُقَرَاءِ وَ تَحْصِينِ أَمْوَالِ اَلْأَغْنِيَاءِ لِأَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ كَلَّفَ أَهْلَ اَلصِّحَّةِ اَلْقِيَامَ بِشَأْنِ أَهْلِ اَلزَّمَانَةِ وَ اَلْبَلْوَى‏ كَمَا قَالَ اَللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوََالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ‏ فِي أَمْوَالِكُمْ إِخْرَاجُ اَلزَّكَاةِ وَ فِي أَنْفُسِكُمْ تَوْطِينُ اَلْأَنْفُسِ عَلَى اَلصَّبْرِ مَعَ مَا فِي ذَلِكَ مِنْ أَدَاءِ شُكْرِ نِعَمِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ اَلطَّمَعِ فِي اَلزِّيَادَةِ مَعَ مَا فِيهِ مِنَ اَلزِّيَادَةِ وَ اَلرَّأْفَةِ وَ اَلرَّحْمَةِ لِأَهْلِ اَلضَّعْفِ‏ وَ اَلْعَطْفِ عَلَى أَهْلِ اَلْمَسْكَنَةِ وَ اَلْحَثِّ لَهُمْ عَلَى اَلْمُوَاسَاةِ وَ تَقْوِيَةِ اَلْفُقَرَاءِ وَ اَلْمَعُونَةِ لَهُمْ عَلَى أَمْرِ اَلدِّينِ وَ هُوَ عِظَةٌ لِأَهْلِ اَلْغِنَى وَ عِبْرَةٌ لَهُمْ لِيَسْتَدِلُّوا عَلَى فُقَرَاءِ اَلْآخِرَةِ بِهِمْ‏ وَ مَا لَهُمْ مِنَ اَلْحَثِّ فِي ذَلِكَ عَلَى اَلشُّكْرِ لِلَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لِمَا خَوَّلَهُمْ‏ وَ أَعْطَاهُمْ وَ اَلدُّعَاءِ وَ اَلتَّضَرُّعِ وَ اَلْخَوْفِ مِنْ أَنْ يَصِيرُوا مِثْلَهُمْ فِي أُمُورٍ كَثِيرَةٍ فِي أَدَاءِ اَلزَّكَاةِ وَ اَلصَّدَقَاتِ وَ صِلَةِ اَلْأَرْحَامِ وَ اِصْطِنَاعِ اَلْمَعْرُوفِ

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۲ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۳۰۶

و امام رضا على بن موسى عليهما السّلام به محمّد بن سنان در جمله جوابهاى مسائل او نوشت: علّت تشريع زكات تأمين قوت فقرا، و حفظ و صيانت اموال اغنيا است. زيرا خداى عزّ و جلّ تندرستان را به رسيدگى به حال دردمندان و مبتلايان‏مكلّف ساخته است، چنان كه خداى تبارك و تعالى فرموده است: «هر آينه در اموالتان و نفوستان آزمايش خواهيد شد». و مراد از آزمايش در اموال اخراج زكات، و در نفوس توطين نفس بر صبر است، و اضافه بر اين، پرداختن زكات اداى شكر نعمتهاى خداى عزّ و جلّ، و اميد بستن به آن فزونيى است كه در اثر شكر در مال پديد مى‏آيد، به علاوه آن فزونى كه از طبيعت زكات به مال عايد مى‏شود (چنان كه قطع كردن شاخه‏هاى زيادتر رز موجب فزونى انگور مى‏گردد) مضافا به رأفت و رحمتى كه از اين رهگذر شامل حال ضعفا مى‏شود، و عطف و تفقّدى كه به اهل مسكنت مى‏پيوندند، و به علاوه آنكه زكات تحريض و تشويق اغنيا به مواسات، و تقويت فقرا را در پى مى‏آورد، و ايشان را در كار دين نيرومند ميسازد. و زكات پندى و عبرتى براى اغنيا است، تا با ملاحظه حال فقرا و تهيدستان دنيا، حال پرملال تهيدستان و فقراى آخرت را به نظر آورند، و براى روبرو شدن با احوال آن روز با صرف مال خود در راه خير، سرمايه عمل صالحى بيندوزند، و با مقايسه اين احوال خداى تبارك و تعالى را در برابر نعمتى كه به ايشان انعام فرموده و ثروتى كه عطا كرده شكر گويند و دعا و تضرّع بجا آورند، و از گرفتار شدن به وضعى مانند وضع فقرا بهراسند. اين امور كه در اينجا بيان شد، در جمله امور بسيار ديگر علّت تشريع زكات واداى صدقات و صله ارحام و انجام اعمال خير و خداپسندانه است.