الشورى ٨

وَ لَوْ شَاءَ اللَّهُ‌ لَجَعَلَهُمْ‌ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ لٰکِنْ‌ يُدْخِلُ‌ مَنْ‌ يَشَاءُ فِي‌ رَحْمَتِهِ‌ وَ الظَّالِمُونَ‌ مَا لَهُمْ‌ مِنْ‌ وَلِيٍ‌ وَ لاَ نَصِيرٍ

ترجمه

و اگر خدا می‌خواست همه آنها را امّت واحدی قرار می‌داد (و به زور هدایت می‌کرد، ولی هدایت اجباری سودی ندارد)؛ امّا خداوند هر کس را بخواهد در رحمتش وارد می‌کند، و برای ظالمان ولیّ و یاوری نیست.

و اگر خدا مى‌خواست، قطعا آنها را يك امت قرار مى‌داد [و همه را به اجبار هدايت مى‌كرد] ليكن او [آنها را مختار ساخت تا] هر كه را بخواهد به رحمت خويش درآورد، و ستمگران را هيچ ولىّ و ياورى نيست

و اگر خدا مى‌خواست، قطعاً آنان را امتى يگانه مى‌گردانيد، ليكن هر كه را بخواهد، به رحمت خويش درمى‌آورد و ستمگران نه يارى دارند و نه ياورى.

و اگر خدا می‌خواست (و در ازل صلاح نظام عالم می‌دانست) تمام خلایق را (به قهر) یک فرقه (مؤمن) قرار می‌داد و لیکن (برای امتحان چنین نخواسته تا) هر که را بخواهد به رحمت خود داخل کند و ستمکاران را هیچ یار و ناصری نباشد.

اگر خدا می خواست آنان را [از روی جبر بر محور هدایت] امت واحدی قرار می داد، ولی [هدایت اجباری فاقد ارزش است] هر که را بخواهد [در صورتی که ستمکار به آیات خدا نباشد] در رحمت خود در آورد؛ و ستمکاران را هیچ دوست و یاوری [که از عذاب نجاتشان دهد] نیست.

اگر خدا مى‌خواست همه را يك امت كرده بود. ولى او هر كه را كه بخواهد به رحمت خويش درآورد، و ستمكاران را هيچ دوست و ياورى نيست.

و اگر خداوند می‌خواست آنان را امت یگانه‌ای قرار می‌داد، ولی هرکس را که بخواهد در جوار رحمتش در می‌آورد، و ستمکاران [مشرک‌] یار و یاوری ندارند

و اگر خدا مى‌خواست هر آينه آنان را يك امت مى‌ساخت و ليكن هر كه را خواهد در بخشايش خود در آورد، و ستمكاران را هيچ دوست و ياورى نيست.

اگر خدا می‌خواست، همه‌ی مردمان را یک دین و یک آئین می‌کرد (و به جملگی ایشان یک نوع طرز تفکّر می‌داد و به یک راه رهبری می‌نمود) امّا خدا (به انسانها آزادی داده است، تا در پرتو آن راه یزدان یا راه شیطان را برگزینند، و بر اثر این انتخاب، به بهشت یا به دوزخ روند ... او) هر که را بخواهد غرق رحمت خود می‌کند (که مؤمنانند، و هر که را بخواهد وارد عذاب خود می‌گرداند که کافرانند) و کافران (در قیامت) نه دوستی دارند و نه یاوری.

و اگر خدا می‌خواست، همانا آنان را (به اجبار) امّتی یگانه می‌گردانید. و اما هر که را بخواهد، به رحمت خویش درمی‌آورد. و ستمگران (هرگز) نه هیچ پشتیبانی دارند و نه یاوری.

و اگر می‌خواست خدا هر آینه می‌گردانیدشان یک ملّت و لیکن درآرد هر که را خواهد در رحمتش و ستمگران را نیستشان یار و نه یاوری‌

الشورى ٧	آیه ٨	الشورى ٩
سوره : سوره الشورى نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«وَ لَوْ شَآءَ اللهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً ...»: (نگا: مائده / ، هود / . «وَلِیٍّ»: دوست. سرپرست. «نَصِیرٍ»: یاور. مددکار (نگا: بقره / . «الظَّالِمُونَ»: کافران (نگا: اعراف / ، هود / ).

تفسیر

• آيات ۷ - ۱۲ سوره شورى
• دعوت پيامبر اسلام (ص ) جهانى ، ولى تدريجى و مرحله به مرحله بوده است
• شرح مفاد آيه : ((و لو شاء الله لجعلهم امه واحده )) و نقد و رد وجوهى كه پيرامون آنگفته شده است
• قول صاحب كشاف در معنى آيد
• گفتار ديگر مفسرين كه امة واحده را به معناى كفر همگانى گرفته اند
• دو دليل در رد اين نظريه
• بيان انحصار ولايت در خداى سبحان و احتجاجاتى براى اينكه بايد فقط خدا ولىگرفته شود
• تقسيم احكام خداوند به تكوينى و تشريحى كه هر دو اختصاص به خداوند دارند
• تعليل انحصار ولايت در خداى تعالى به اينكه ((حكم فقط از آن او است ))
• اثر يكتاپرستى و خدا را ولى گرفتن اين است كه انسان در تكوين و تشريع خدا رامرجع مى داند
• احتجاج بر انحصار ربوبيت در خداى سبحان

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خداوند، قادر به همسان ساختن مجموعه بشر، در صورت تعلق مشیت او به همگونگى اجبارى آنان (و لو شاء اللّه لجعلهم أُمّة وحدة)

۲ - مشیت خداوند، حرکت انسان ها به سوى فرجام، براساس اختیار و انتخاب خود آنان (و لو شاء اللّه لجعلهم أُمّة وحدة)

۳ - مشیت الهى، حاکم بر هستى است. (و لو شاء اللّه لجعلهم أُمّة وحدة)

۴ - انسان در انتخاب دین و تعیین سرنوشت خویش، داراى اختیار است. (فریق فى الجنّة و فریق فى السعیر . و لو شاء اللّه ... یدخل من یشاء ... و الظلمون) از این که خداوند نخواسته همگان به اجبار آیین واحدى داشته باشند، مى توان استفاده کرد که انتخاب آیین و سرنوشت، به اختیار انسان واگذار شده است.

۵ - تقسیم انسان ها به بهشتى و دوزخى، نتیجه برخوردارى آنان از اختیار و حق انتخاب (فریق فى الجنّة و فریق فى السعیر . و لو شاء اللّه لجعلهم أُمّة وحدة)

۶ - یکسان سازى سرنوشت انسان ها در قیامت، ناهماهنگ با فلسفه نزول وحى و بعثت پیامبران (و کذلک أوحینا ... لتنذر ... و لو شاء اللّه لجعلهم أمّة وحدة) از آنجا که آیه شریفه در ادامه آیات مربوط به وحى مى باشد، مى توان استفاده کرد که نزول وحى با یکسان ساختن انسان ها، از نظر کفر و ایمان و در نتیجه وحدت سرنوشت آنان ناسازگار است.

۷ - جهان، هیچ گاه خالى از کافران نخواهد بود. (و لو شاء اللّه لجعلهم أمّة وحدة)

۸ - برخوردارى انسان از رحمت الهى، منوط به مشیت خداوند است. (و لکن یدخل من یشاء فى رحمته)

۹ - بهشت، تجلى و نمود والاى رحمت الهى است. (فریق فى الجنّة ... لکن یدخل من یشاء فى رحمته)

۱۰ - ستم پیشگان، محروم از هرگونه ولىّ و یاورى در قیامت (و الظلمون ما لهم من ولىّ و لانصیر)

۱۱ - سرپیچى کنندگان از پیام وحى و روى گردانان از یاد قیامت، ظالم و ستمگرند. (و کذلک أوحینا ... و تنذر یوم الجمع ... و الظلمون ما لهم من ولىّ و لانصیر)

۱۲ - دوزخ، سرنوشت نهایى ستم پیشگان (فریق فى السعیر ... و الظلمون ما لهم من ولىّ و لانصیر)

۱۳ - انسان در قیامت، نیازمند ولایت و یاورى است. (و الظلمون ما لهم من ولىّ و لانصیر)

۱۴ - انتخاب غیر خدا به عنوان ولى در دنیا، مایه محرومیت از ولایت و نصرت الهى در قیامت (و الذین اتّخذوا من دونه أولیاء ... و الظلمون ما لهم من ولىّ و لا نصیر)

۱۵ - پیروان وحى، بهره مند از نصرت و ولایت الهى در قیامت (و کذلک أوحینا ... یدخل من یشاء فى رحمته... و الظلمون ما لهم من ولىّ و لا نصیر) ستمگران (کسانى که از پیام وحى سرپیچى کنند) از ولایت و نصرت الهى محروم خواهند بود و از آن جا که مشمولان رحمت الهى (یدخل من یشاء فى رحمته) در برابر ستمگران قرارگرفته اند، مطلب بالا استفاده مى شود.

۱۶ - نابود شدن دوستى ها و پیوندهاى ظالمان با یکدیگر در قیامت (و الظلمون ما لهم من ولىّ و لانصیر) برداشت یاد شده مبتنى بر این است که مقصود از «ولىّ» و «نصیر»، دوست و یاور دنیایى ظالمان باشد که در آخرت آن دوستى ها و یارى ها وجود نخواهد داشت.

۱۷ - ظلم و ستم پیشگى، انسان را از رحمت الهى و ورود به بهشت، محروم مى سازد. (فریق فى الجنّة و فریق فى السعیر ... و لکن یدخل من یشاء فى رحمته و الظلمون ما لهم من ولىّ و لا نصیر) از مقابله دو گروه (فریق فى الجنّة و فریق فى السعیر) استفاده مى شود که ستم پیشگان محروم از بهشت و رحمت الهى اند.

۱۸ - ولایت و نصرت الهى، جلوه اى از رحمت او است. (یدخل من یشاء فى رحمته و الظلمون ما لهم من ولىّ و لا نصیر) از مقابله دو بخش از آیه شریقه (یدخل من یشاء فى رحمته» و «والظالمون...) مطلب بالا استفاده مى شود.

موضوعات مرتبط

• آفرینش: حاکم آفرینش ۳
• اختیار: آثار اختیار ۵
• امتها: امت واحده ۱
• انبیا: فلسفه نبوت انبیا ۶
• انسان: اختیار انسان ۲، ۴; فرجام اخروى انسان ها ۶; فرجام انسان ها ۲; نیازهاى اخروى انسان ۱۳
• بهشت: موانع بهشت ۱۷; موجبات بهشت ۵; نقش بهشت ۹
• جهنم: موجبات جهنم ۵
• جهنمیان: ۱۲
• خدا: آثار مشیت خدا ۱، ۸; حاکمیت مشیت خدا ۳; عوامل محرومیت از نصرت خدا ۱۴; عوامل محرومیت از ولایت خدا ۱۴; قدرت خدا ۱; مشیت خدا ۲; منشأ رحمت خدا ۸; موانع رحمت خدا ۱۷; نشانه هاى رحمت خدا ۹، ۱۸; نصرت اخروى خدا ۱۵; نصرت خدا ۱۸; ولایت اخروى خدا ۱۵; ولایت خدا ۱۸
• دین: آزادى دین ۴
• سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۴
• ظالمان: ۱۱ بى یاورى اخروى ظالمان ۱۰; ظالمان در جهنم ۱۲; ظالمان در قیامت ۱۶; فرجام اخروى ظالمان ۱۲; محرومیت اخروى ظالمان ۱۰
• ظلم: آثار ظلم ۱۷
• عصیان: عصیان از دین ۱۱
• قیامت: غافلان از قیامت ۱۱; قطع دوستى در قیامت ۱۶; قطع روابط در قیامت ۱۶
• کافران: بقاى کافران ۷
• نصرت خدا: مشمولان نصرت خدا ۱۵
• نیازها: نیاز به ولایت ۱۳; نیاز به یاور ۱۳
• وحى: پیروان وحى در قیامت ۱۵; فلسفه وحى ۶
• ولایت: آثار ولایت غیرخدا ۱۴; محرومان از ولایت اخروى ۱۰; مشمولان ولایت خدا ۱۵