الأحزاب ٣٦

وَ مَا کَانَ‌ لِمُؤْمِنٍ‌ وَ لاَ مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى‌ اللَّهُ‌ وَ رَسُولُهُ‌ أَمْراً أَنْ‌ يَکُونَ‌ لَهُمُ‌ الْخِيَرَةُ مِنْ‌ أَمْرِهِمْ‌ وَ مَنْ‌ يَعْصِ‌ اللَّهَ‌ وَ رَسُولَهُ‌ فَقَدْ ضَلَ‌ ضَلاَلاً مُبِيناً

ترجمه

هیچ مرد و زن با ایمانی حق ندارد هنگامی که خدا و پیامبرش امری را لازم بدانند، اختیاری (در برابر فرمان خدا) داشته باشد؛ و هر کس نافرمانی خدا و رسولش را کند، به گمراهی آشکاری گرفتار شده است!

|و هيچ مرد و زن مؤمنى را نرسد كه چون خدا و رسولش به كارى حكم دهند، براى آنها در كارشان اختيارى باشد. و هر كس خدا و رسولش را نافرمانى كند، قطعا دچار گمراهى آشكارى گرديده است

و هيچ مرد و زن مؤمنى را نرسد كه چون خدا و فرستاده‌اش به كارى فرمان دهند، براى آنان در كارشان اختيارى باشد؛ و هر كس خدا و فرستاده‌اش را نافرمانى كند قطعاً دچار گمراهى آشكارى گرديده است.

و هیچ مرد و زن مؤمنی را در کاری که خدا و رسول حکم کنند اراده و اختیاری نیست (که رأی خلافی اظهار نمایند) و هر کس نافرمانی خدا و رسول او کند دانسته به گمراهی سختی افتاده است (پیغمبر زینب دختر عمه‌اش را به زید، غلام آزاد کرده خود تزویج کرد و زینب گفت: من از اشراف قریشم غلامی را به شوهری نپذیرم. این آیه نازل شد و پذیرفت).

و هیچ مرد و زن مؤمنی را نرسد هنگامی که خدا و پیامبرش کاری را حکم کنند برای آنان در کار خودشان اختیار باشد؛ و هرکس خدا و پیامبرش را نافرمانی کند یقیناً به صورتی آشکار گمراه شده است.

هيچ مرد مؤمن و زن مؤمنى را نرسد كه چون خدا و پيامبرش در كارى حكمى كردند آنها را در آن كارشان اختيارى باشد. هر كه از خدا و پيامبرش نافرمانى كند سخت در گمراهى افتاده است.

و هیچ مرد و زن مؤمنی را نرسد که چون خداوند و پیامبرش امری را مقرر دارند، آنان را در کارشان اختیار [و چون و چرایی‌] باشد، و هر کس از [امر] خداوند و پیامبر او سرپیچی کند در گمراهی آشکاری افتاده است‌

و هيچ مرد و زن مؤمنى را نرسد كه چون خداى و پيامبر او كارى را فرمايند آنان را در آن كارشان بگزينى- اختيارى- باشد. و هر كه خداى و پيامبرش را نافرمانى كند براستى گمراه شده گمراهيى آشكار.

هیچ مرد و زن مؤمنی، در کاری که خدا و پیغمبرش داوری کرده باشند (و آن را مقرّر نموده باشند) اختیاری از خود در آن ندارند (و اراده‌ی ایشان باید تابع اراده‌ی خدا و رسول باشد). هر کس هم از دستور خدا و پیغمبرش سرپیچی کند، گرفتار گمراهی کاملاً آشکاری می‌گردد.

و برای هیچ مرد مؤمن و نه زن مؤمنی (شایسته) نبوده است، هنگامی که خدا و رسولش امری حتمی (به ایشان) فرماید، برایشان از کار (پنهان و آشکار)شان اختیاری باشد؛ و هر کس خدا و فرستاده‌اش را نافرمانی کند، همواره دچار گمراهیِ آشکارگری گردیده است.

و نرسد مرد مؤمن و نه زن مؤمنی را که هر گاه بگذارند خدا و پیمبرش کاری را آنکه باشد برای ایشان اختیاری در کار خویش و آنکه سر از فرمان خدا و پیمبرش برتابد همانا گمراه شده است گمراهی آشکار

الأحزاب ٣٥	آیه ٣٦	الأحزاب ٣٧
سوره : سوره الأحزاب نزول : ٦ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«قَضی»: داوری کرد. حکم صادر کرد. سخن را به پایان برد. «الْخِیَرَةُ»: اختیار. حق انتخاب (نگا: قصص / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ رَبُّکَ‌ يَخْلُقُ‌ مَا يَشَاءُ وَ... (۳) فَلاَ وَ رَبِّکَ‌ لاَ يُؤْمِنُونَ‌... (۴)

لاَ تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ‌... (۵)

تفسیر

• آيات ۳۶ - ۴۰، سوره احزاب
• بيان مراد از قضاى خدا و رسول(صلى الله عليه و آله و سلم ) در اين آيه
• معناى آيه ((و ما كان لمؤ من و لا مؤ منة اذا قضى الله و رسوله امرا...))
• توضيح آيه : ((و اذ تقول للذى انعم الله عليه و انعمت عليه ...)) كه راجعه بهازدواج پيامبر(صلى الله عليه و آله و سلم ) با همسر پسر خوانده اش مى باشد
• بيان اينكه جمله ((و تخشى الناس والله احق ان تخشيه )) متضمن تاءييد و انتصار آنجناب است
• اشاره به اشتباه مفسرين در ارتباط با آيه فوق
• اشاره به فرق بين ((خوف )) و ((خشيت )) و اينكه خوف به انبياء (عليهم السلام )نسبت داده مى شود ولى خشيت از غير خدا از آنان نفى شده
• پاسخ به اعتراض مردم درباره ازدواج پيامبر با همسر پسرخوانده اش
• بحث روايتى (رواياتى پيرامون آيات مربوط به ازدواج پيامبر (صلى الله عليه و آله وسلم ) با همسر مطلقه زيد بن حارثه )

• آيه و ترجمه
• شان نزول :
• تفسير:
• نكته ها:
• ۱ - افسانه هاى دروغين
• ۲ - تسليم در برابر حق روح اسلام است

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - هیچ مرد و زن مؤمنى حق ندارد که در برابر فرمان خداوند و پیامبرش، تصمیم دیگرى بگیرد. (و ما کان لمؤمن و لامؤمنة إذا قضى اللّه و رسوله أمرًا أن یکون لهم الخیرة من أمرهم)

۲ - پیامبر(ص) غیر از اوامر و نواهى خداوند، داراى اوامر و نواهى ولایىِ لازم الاتباع است. (و ما کان لمؤمن و لامؤمنة إذا قضى اللّه و رسوله أمرًا أن یکون لهم الخیرة من أمرهم)

۳ - مردم، حق ندارند که تصمیم هایى بگیرند که با حکم ها وفرمان هاى خدا و پیامبرش مخالف باشد. (و ما کان لمؤمن و لامؤمنة إذا قضى اللّه و رسوله أمرًا أن یکون لهم الخیرة من أمرهم)

۴ - صِرف صاحب اختیار بودن در چیزى، حقِّ تصمیم گیرى را درباره آن نمى آورد. (و ما کان لمؤمن و لامؤمنة إذا قضى اللّه و رسوله أمرًا أن یکون لهم الخیرة من أمرهم) مرجع ضمیر «أمرهم» عبارت «مؤمن و مؤمنة» است که به اعتبار نکره بودن آنها و در سیاق نفى واقع شدن، افاده عموم مى کند. اضافه «أمر» به ضمیر «هم» مى تواند براى القاى این نکته باشد که در صورتى که خداوند و پیامبرش، حتى درباره امور مربوط به مؤمنان، اعلام نظر کرده اند، آنان حق تصمیم دیگرى ندارند.

۵ - مقتضاى ایمان، تسلیم بودن در برابر فرمان هاى خداوند و پیامبر(ص) است. (و ما کان لمؤمن و لامؤمنة إذا قضى اللّه و رسوله أمرًا أن یکون لهم الخیرة) ذکر «مؤمن» و «مؤمنة» به عنوان وصف، چه بسا در صدد توجه دادن به این نکته است که ایمان مؤمنان، باید در تسلیم بودن، نقش داشته باشد.

۶ - تمرّد از فرمان خدا و پیامرش، گمراهى آشکارى را در پى دارد. (و من یعص اللّه و رسوله فقد ضلّ ضللاً مبینًا)

۷ - تمرّد از فرمان هاى ولایى پیامبر(ص)، در حد تمرّد از فرمان هاى خداوند است. (و من یعص اللّه و رسوله فقد ضلّ ضللاً مبینًا) این که نتیجه تمرّد از خدا و پیامبر(ص) یکى شمرده شده است، نشان مى دهد که تمرّد از فرمان رسول اللّه در حدّ نافرمانى از خداوند است.

موضوعات مرتبط

• اطاعت: اطاعت از خدا ۱، ۵; اطاعت از محمد(ص) ۱، ۲، ۵
• انسان: محدوده اختیارات انسان ۳، ۴
• ایمان: آثار ایمان ۵
• حقوق: محدوده حق تصمیم ۳، ۴
• عصیان: آثار عصیان ۶; عصیان از خدا ۷; عصیان از محمد(ص) ۷
• گمراهى: گمراهى آشکار ۶; موارد گمراهى ۶
• مؤمنان: محدوده اختیارات مؤمنان ۱; مسؤولیت مؤمنان ۱
• محمد(ص): اوامر محمد(ص) ۲، ۷; ولایت محمد(ص) ۲، ۷