الحج ٤٠

الَّذِينَ‌ أُخْرِجُوا مِنْ‌ دِيَارِهِمْ‌ بِغَيْرِ حَقٍ‌ إِلاَّ أَنْ‌ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ‌ وَ لَوْ لاَ دَفْعُ‌ اللَّهِ‌ النَّاسَ‌ بَعْضَهُمْ‌ بِبَعْضٍ‌ لَهُدِّمَتْ‌ صَوَامِعُ‌ وَ بِيَعٌ‌ وَ صَلَوَاتٌ‌ وَ مَسَاجِدُ يُذْکَرُ فِيهَا اسْمُ‌ اللَّهِ‌ کَثِيراً وَ لَيَنْصُرَنَ‌ اللَّهُ‌ مَنْ‌ يَنْصُرُهُ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ لَقَوِيٌ‌ عَزِيزٌ

ترجمه

همانها که از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اینکه می‌گفتند: «پروردگار ما، خدای یکتاست!» و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند، دیرها و صومعه‌ها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده می‌شود، ویران می‌گردد! و خداوند کسانی را که یاری او کنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‌کند؛ خداوند قوی و شکست ناپذیر است.

|كسانى كه به ناحق از خانه‌هايشان بيرون رانده شدند، چرا كه مى‌گفتند: پروردگار ما خداست. و اگر خدا بعضى از مردم را با بعضى ديگر دفع نمى‌كرد، صومعه‌ها و كليساها و كنيسه‌ها و مساجدى كه نام خدا در آنها بسيار ذكر مى‌شود سخت ويران مى‌شد، و قطعا خدا به كسى ك

همان كسانى كه بناحق از خانه‌هايشان بيرون رانده شدند. [آنها گناهى نداشتند] جز اينكه مى‌گفتند: «پروردگار ما خداست» و اگر خدا بعضى از مردم را با بعض ديگر دفع نمى‌كرد، صومعه‌ها و كليساها و كنيسه‌ها و مساجدى كه نام خدا در آنها بسيار برده مى‌شود، سخت ويران مى‌شد، و قطعاً خدا به كسى كه [دين‌] او را يارى مى‌كند، يارى مى‌دهد، چرا كه خدا سخت نيرومند شكست‌ناپذير است.

آن مؤمنانی که به ناحق از خانه‌هاشان آواره شده (و جرمی نداشتند) جز آنکه می‌گفتند: پروردگار ما خدای یکتاست. و اگر خدا (رخصت جنگ ندهد و) دفع شر بعضی از مردم را به بعض دیگر نکند همانا صومعه‌ها و دیرها و کنشت‌ها و مساجدی که در آن (نماز و) ذکر خدا بسیار می‌شود همه خراب و ویران شود. و هر که خدا را یاری کند البته خدا او را یاری خواهد کرد، که خدا را منتهای اقتدار و توانایی است.

همانان که به ناحق از خانه هایشان اخراج شدند [و گناه و جرمی نداشتند] جز اینکه می گفتند: پروردگار ما خداست و اگر خدا برخی از مردم را به وسیله برخی دیگر دفع نمی کرد، همانا صومعه ها و کلیساها و کنیسه ها و مسجدهایی که در آنها بسیار نام خدا ذکر می شود به شدت ویران می شدند؛ و قطعاً خدا به کسانی که [دین] او را یاری می دهند یاری می رساند؛ مسلماً خدا نیرومند و توانای شکست ناپذیر است.

آنهايى كه به ناحق از ديارشان رانده شده‌اند جز آن بود كه مى‌گفتند: پروردگار ما خداى يكتاست؟ و اگر خدا بعضى را به وسيله بعضى ديگر دفع نكرده بود، ديرها و كليساها و كنشتها و مسجدهايى كه نام خدا به فراوانى در آن برده مى‌شود ويران مى‌گرديد. و خدا هر كس را كه ياريش كند، يارى مى‌كند و خدا توانا و پيروزمند است.

همان کسانی که از خانه و کاشانه‌شان به ناحق رانده شده‌اند، و جز این نبوده که گفته‌اند خداوند پروردگار ماست، و اگر خداوند بعضی از مردم را به دست بعضی دیگر دفع نمی‌کرد، هم صومعه‌های راهبان و هم معابد [مسیحیان‌] و هم عبادتگاهها[ی یهودیان‌] و هم مساجد [مسلمانان‌] که نام خداوند در آنها بسیار یاد می‌شود، ویران می‌گردید، و خداوند هرکس را که دینش را یاری کند، یاری می‌دهد، که خداوند توانای پیروزمند است‌

آنان كه به ناروا از ديار خويش رانده شدند تنها بدين سبب كه گفتند: پروردگار ما خداى يكتاست. و اگر خداوند برخى از مردم را به برخى باز نمى‌داشت هر آينه ديرها [ى راهبان‌] و كليساها [ى ترسايان‌] و كنشتها [ى جهودان‌] و مسجدها [ى مسلمانان‌] كه در آنها نام خدا بسيار ياد مى‌شود ويران مى گرديد و البته خدا كسى را كه [دين‌] او را يارى كند يارى خواهد كرد، كه خدا هر آينه نيرومند و تواناى بى‌همتاست،

همان کسانی که به ناحق از خانه و کاشانه‌ی خود اخراج شده‌اند (و از مکّه وادار به هجرت گشته‌اند) و تنها گناهشان این بوده است که می‌گفته‌اند پروردگار ما خدا است! اصلاً اگر خداوند بعضی از مردم را به وسیله‌ی بعضی دفع نکند (و با دست مصلحان از مفسدان جلوگیری ننماید، باطل همه‌جاگیر می‌گردد و صدای حق را در گلو خفه می‌کند، و آن وقت) دیرهای (راهبان و تارکان دنیا) و کلیساهای (مسیحیان) و کنشتهای (یهودیان)، و مسجدهای (مسلمانان) که در آنها خدا بسیار یاد می‌شود، تخریب و ویران می‌گردد. (امّا خداوند بندگان مصلح و مراکز پرستش خود را فراموش نمی‌کند) و به طور مسلّم خدا یاری می‌دهد کسانی را که (با دفاع از آئین و معابد) او را یاری دهند. خداوند نیرومند و چیره است (و با قدرت نامحدودی که دارد یاران خود را پیروز می‌گرداند، و چیزی نمی‌تواند او را درمانده کند و از تحقّق وعده‌هایش جلوگیری نماید).

کسانی که به ناحق از خانه‌هایشان بیرون رانده شدند، و (گناهی نداشتند) جز اینکه گویند: «پروردگار ما خداست‌.» و اگر خدا (زیان) بعضی از مردم را به وسیله‌ی بعضی دیگر دفع نمی‌کرد، جایگاه عبادت مسیحیان و یهودیان و نمازها و نمازخانه‌ها(ی مسلمانان) که نام خدا در آنها بسیار برده می‌شود، سخت ویران می‌شد. و همواره خدا به کسی که (دین) او را یاری می‌کند بی‌گمان یاری می‌دهد. به‌راستی خدا بسی نیرومند و کانون عزّت است.

آنان که برون رانده شدند از خانه‌های خود به ناحقّ‌ّ جز آنکه می‌گفتند پروردگار ما خدا است و اگر نبود دورساختن خدا مردم را گروهی با گروهی همانا ویران می‌شدند پرستشگاه‌ها و کلیساها و نمازها و مسجدهائی که برده شود در آنها نام خدا بسیار و البته یاری کند خدا هر که را یاریش کند همانا خدا است توانای عزتمند

الحج ٣٩	آیه ٤٠	الحج ٤١
سوره : سوره الحج نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤١ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«دَفْعُ»: برگرداندن. جلوگیری نمودن (نگا: بقره / . «صَوَامِعُ»: جمع صَوْمعه، دیرها. محلّ رهبانیّت راهبان که اسلام آن را منسوخ کرده است (نگا: حدید / ). «بِیَعٌ»: جمع بیعَة، کلیساها. «صَلَوَاتٌ»: جمع صَلاة، معرَّب واژه عبری (صَلُوقا)، معابد یهودیان، کنشتها. «یُذْکَرُ فِیهَا ...»: مرجع (ها) می‌تواند (مساجد) یا این که معابد به طور کلّی باشد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

إِنَّهُمْ‌ لَهُمُ‌ الْمَنْصُورُونَ‌ (۲) وَ إِنَ‌ جُنْدَنَا لَهُمُ‌... (۰) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا إِنْ‌... (۲) کَتَبَ‌ اللَّهُ‌ لَأَغْلِبَنَ‌ أَنَا وَ... (۲) لاَ تَتَّخِذُوا عَدُوِّي‌ وَ... (۳) لاَ تَتَّخِذُوا عَدُوِّي‌ وَ... (۴)

فَهَزَمُوهُمْ‌ بِإِذْنِ‌ اللَّهِ‌ وَ... (۴) إِنَّمَا ذٰلِکُمُ‌ الشَّيْطَانُ‌... (۰) وَ لَقَدْ سَبَقَتْ‌ کَلِمَتُنَا... (۰) وَ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا فَتَعْساً لَهُمْ‌... (۰) وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ‌ حَتَّى‌ نَعْلَمَ‌... (۰) وَ مَا نَقَمُوا مِنْهُمْ‌ إِلاَّ أَنْ‌... (۱) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا إِنْ‌... (۲) وَ أُخْرَى‌ تُحِبُّونَهَا نَصْرٌ مِنَ‌... (۱)

تفسیر

• آيات ۳۸ - ۵۷ سوره حج
• نخستين آيه نازله درباره جهاد و اذن قتال به مؤ منين
• توضيح آيات مربوط به جهاد و قتال : ((ان الله يدافع عن الذين آمنوا...(( و ((اذنللذين يقاتلون ...((
• حكمت تشريع حكم قتال و جهاد: ((و لولا دفع الله الناس ...((
• آيه : ((الذين ان مكنا هم فى الارض ...(( ناظر بر عموم مؤ منين است
• اذن قتال مختص به مهاجران صدر اسلام نيست
• دلدارى دادن به رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) و تهديد تكذيب كنندگان
• از سرگذشت امتهاى گذشته عبرت بگيريد!
• پاسخ به استهزاى مشركين درباره نزول عذاب ، با بيان اينكه زمان كم و زياد نزدخداوند يكسان است
• توضيح مفاد و معناى آيه : ((و ما ارسلنا من قبلك من رسول ولا نبى الا اذا تمنى القى الشيطان فى امنيته ...((
• فرق بين معناى ((نبوت (( و ((رسالت ((
• القائات و وساوس شيطان وسيله امتحان است
• مقصود از اينكه روز قيامت عقيم (نازا) است
• بحث روايتى
• روايتى در ذيل (و ما ارسلنا من من قبلك من ولا نبى ...) كه با عصمت انبيا منافات دارد

• آيه و ترجمه
• تفسير:
• نكته ها:
• ۱ - فلسفه تشريع جهاد
• ۲ - خداوند به چه كسانى وعده يارى داده است ؟
• ۳ - ((محسنين ))، ((مخبتين )) و ((ياوران الله ))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اخراج ظالمانه مسلمانان صدراسلام از زادگاهشان (مکّه)، تنها به جرم اعتقاد آنان به یگانگى خدا (بأنّهم ظلموا ... الذین أُخرجوا من دیرهم بغیر حقّ) «الذین اُخرجوا» بدل از «الذین یقاتلون» و به تقدیر« اذن القتال للذین اُخرجوا...» مى باشد. «دیار» جمع «دار» است و «دار»; یعنى، خانه و جایى که انسان در آن جا سکونت دارد. بنابراین معناى جمله یاد شده چنین مى شود: به کسانى که به ناحق از خانه و کاشانه خود بیرون رانده شدند، رخصت پیکار داده شد.

۲ - اخراج نارواى مردم از موطن و سرزمین خویش، از آشکارترین ظلم ها (بأنّهم ظلموا ... الذین أُخرجوا من دیرهم) با توجه به این که از میان تمام اذیت و آزارهاى مسلمانان صدراسلام، آوارگى آنان اختصاص به ذکر شده، برداشت فوق استفاده مى شود.

۳ - جنگ و پیکار آوارگان با زورگویانى که آنان را به جرم ایمان و خداخواهى از سرزمین شان بیرون کردند، حقى است مشروع که خدا به آنان داده بود. (أُذن للذین یقتلون ... الذین أُخرجوا من دیرهم)

۴ - سکونت در زادگاه و موطن، حق مشروع انسان ها (الذین أُخرجوا من دیرهم بغیر حقّ)

۵ - تشریع حکم جهاد، پس از آوارگى مسلمانان از مکّه و هجرت به مدینه (أُذن للذین یقتلون ... الذین أُخرجوا من دیرهم بغیر حقّ)

۶ - عقیده به ربوبیت خدا، علت اصلى تهاجم و خصومت مشرکان و کافران علیه مسلمانان در عصر بعثت (إلاّ ان یقولوا ربّنا اللّه)

۷ - فعالیت مسلمانان صدراسلام پیش از هجرت، محدود به مسائل فرهنگى و تبلیغى (إلاّ أن یقولوا ربّنا اللّه)

۸ - خدا، پروردگار انسان ها (ربّنا اللّه)

۹ - حاکمیت اختناق شدید بر سرزمین مکّه (الذین أُخرجوا من دیرهم ... إلاّ أن یقولوا ربّنا اللّه) از آن جایى که مشرکان مکّه در برابر عقاید توحیدى مسلمانان، آنان را تبعید و اخراج کردند، برداشت یاد شده به دست مى آید.

۱۰ - حفاظت و پاسدارى از معابد و مراکز دینى (صومعه ها، کلیساها، کنیسه ها و مساجد) فلسفه جهاد و دفاع (و لولا دفع اللّه ... لهدّمت صومع و بیع ... و مسجد) «صوامع» جمع «صومعة» و «بیع» جمع «بیعة» و «صلوات» جمع «صلاة یا صَلوْة» است. «صومعه» - مرداف «دیر» - جایى است که راهبان در آن به ریاضت مى پردازند. «بیعة» به کلیساى نصارا گفته مى شود. «صلاة یا صلوة» کنیسه یهودیان است; یعنى، اگر خدا برخى از مردم را به بعضى دیگر دفع نمى کرد، صومعه ها، کلیساها، کنیسه ها و مساجدى که در آن بسیار ذکر خدا مى شود، تخریب مى شدند.

۱۱ - خدا، حامى و مدافع مراکز دینى و جوامع الهى (و لولا دفع اللّه ... لهدّمت صومع ... و مسجد)

۱۲ - اگر خداوند حکم جهاد را تشریع نمى کرد، تمامى معابد و مراکز دینى توسط کافران و دین ستیزان تخریب و منهدم مى شد. (و لولا دفع اللّه ... لهدّمت صومع ... و مسجد)

۱۳ - سنت الهى در حفظ شریعت و دیانت، از طریق دفاع و مجاهدت هاى مردمان (و لولا دفع اللّه الناس بعضهم ببعض ... و مسجد)

۱۴ - عوامل طبیعى و انسانى، در خدمت اجراى اراده الهى (و لولا دفع اللّه الناس بعضهم ببعض)

۱۵ - دفاع، حقى مشروع در تمامى شریعت هاى آسمانى (و لولا دفع اللّه ... لهدّمت ... و مسجد)

۱۶ - معابد، مظهر حضور شریعت در جوامع و مورد تهاجم جبهه باطل در طول تاریخ (و لولا دفع اللّه ... لهدّمت صومع ... و مسجد)

۱۷ - لزوم حفظ احترام صومعه ها، کلیساها، کنیسه ها و مساجد و جلوگیرى از تخریب و انهدام آنها (و لولا دفع اللّه ... لهدّمت صومع و بیع و صلوت و مسجد)

۱۸ - یاد خدا، اساس حرمت و قداست معابد دینى (لهدّمت صومع ... و مسجد یذکر فیها اسم اللّه کثیرًا)

۱۹ - اماکن و نقاطى که یاد خدا در آن بسیار برده مى شود، داراى قداست و شایسته احترام است. (صومع ... و مسجد یذکر فیها اسم اللّه کثیرًا)

۲۰ - ذکر و یاد خدا، توصیه او به دین داران (یذکر فیها اسم اللّه کثیرًا)

۲۱ - ذکر و یاد خدا، روح ادیان الهى و فریضه مشترک میان همه آنها است. (صومع ... مسجد یذکر فیها اسم اللّه کثیرًا)

۲۲ - لزوم دفاع از معابد و مراکز دینى و شعائر الهى در برابر تهاجم دشمنان (و لولا دفع اللّه ... صومع و بیع ... و مسجد)

۲۳ - حمایت قطعى خدا، از یارى کنندگان دین خویش (و لینصرنّ اللّه من ینصره)

۲۴ - جهاد و دفاع، یارى از دین خدا و وسیله جلب کمک و حمایت او است. (و لولا دفع اللّه ... و لینصرنّ اللّه من ینصره)

۲۵ - خوددارى از نصرت دین خدا، موجب محرومیت انسان از یارى و حمایت او (و لینصرنّ اللّه من ینصره)

۲۶ - قدرت و عزت الهى، ضامن نصرت قطعى دفاع کنندگان از حق و یاوران دین است. (و لینصرنّ اللّه من ینصره إنّ اللّه لقوىّ عزیز)

۲۷ - خدا، قوى (توانا) و عزیز (پیروزمند شکست ناپذیر) است. (إنّ اللّه لقوىّ عزیز)

موضوعات مرتبط

• احکام :۳ فلسفه احکام ۱۰
• ادیان: تعالیم ادیان ۱۵، ۲۱; هماهنگى ادیان ۱۵، ۲۱
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۷
• اسماء و صفات: عزیز ۲۷; قوى ۲۷
• اماکن مقدس: احترام اماکن مقدس ۱۷; اهمیت دفاع از اماکن مقدس ۲۲; تاریخ اماکن مقدس ۱۶; حمایت از اماکن مقدس ۱۱; عوامل قداست اماکن مقدس ۱۹; فلسفه قداست اماکن مقدس ۱۸; محافظت از اماکن مقدس ۱۰; موانع تخریب اماکن مقدس ۱۲; نقش اماکن مقدس ۱۶
• انسان: حقوق انسان ها ۴، ۱۵; مربى انسان ها ۸; نقش انسان ها ۱۴
• جنگ: احکام جنگ ۳
• جامعه: حمایت از جوامع دینى ۱۱
• جهاد: آثار جهاد ۱۲، ۱۳، ۲۴; تاریخ تشریع جهاد ۵; جهاد با ظالمان ۳; جهاد دفاعى ۳; فلسفه جهاد ۱۰
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۸
• حق طلبان: نصرت حق طلبان ۲۶
• حقوق: حق دفاع ۳، ۱۵; حق سکونت در وطن ۴
• خدا: آثار عزت خدا ۲۶; آثار قدرت خدا ۲۶; توصیه هاى خدا ۲۰; حمایتهای خدا ۱۱; ربوبیت خدا ۸; زمینه نصرت خدا ۲۴; سنتهاى خدا ۱۳; عوامل محرومیت از نصرت خدا ۲۵; مجارى اراده خدا ۱۴; نصرتهاى خدا ۲۳
• دفاع: آثار دفاع ۱۳; دفاع مشروع ۳، ۱۵
• دین: آثار اجتناب از نصرت دین ۲۵; دفاع از دین ۱۳; نصرت حامیان دین ۲۳; نصرت دین ۲۴
• دینداران: توصیه به دینداران ۲۰; یاور دینداران ۲۶
• ذکر: آثار ذکر خدا ۱۹; اهمیت ذکر خدا ۱۸، ۲۰، ۲۱
• صومعه ها: احترام صومعه ها ۱۷; محافظت از صومعه ها ۱۰
• عقیده: آثار عقیده به ربوبیت خدا ۶
• عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۱۴
• کافران: دشمنى کافران ۱۲; فلسفه دشمنى کافران ۶
• کلیساها: احترام کلیساها ۱۷; محافظت از کلیساها ۱۰
• کنیسه ها: احترام کنیسه ها ۱۷; محافظت از کنیسه ها ۱۰
• مدینه: هجرت به مدینه ۵
• مساجد: احترام مسجد ۱۷; محافظت از مساجد ۱۰
• مسلمانان: دشمنان مسلمانان ۶; عقیده مسلمانان ۶
• مسلمانان مکه: آثار توحید مسلمانان مکه ۱; آوارگى مسلمانان مکه ۵; اخراج مسلمانان مکه ۱; تبلیغ مسلمانان مکه۷; عقیده مسلمانان مکه ۱; محدوده تلاش مسلمانان مکه ۷; هجرت مسلمانان مکه ۵
• مشرکان: فلسفه دشمنى مشرکان ۶
• مظلومان: حقوق مظلومان ۳
• معابد: اهمیت دفاع از معابد ۲۲; تاریخ معابد ۱۶; دشمنى با معابد ۱۶; فلسفه قداست معابد ۱۸; محافظت از معابد ۱۰; موانع تخریب معابد ۱۲; نقش معابد ۱۶
• مکه: اختناق در مکه ۹; تاریخ مکه ۹
• وطن: ظلم اخراج از وطن ۲