ریشه عسى: تفاوت میان نسخه‌ها
(Edited by QRobot) |
|||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
__TOC__ | __TOC__ | ||
{{#ask:[[رده:آیات قرآن]] [[نازل شده در سال::+]] [[ریشه غیر ربط::عسى]] | |||
|?نازل شده در سال | |||
|mainlabel=- | |||
|headers=show | |||
|limit=2000 | |||
|format=jqplotchart | |||
|charttype=line | |||
|charttitle=نمودار تکرار در هر سال نزول | |||
|labelaxislabel=سال نزول | |||
|smoothlines=yes | |||
|numbersaxislabel=دفعات تکرار | |||
|distribution=yes | |||
|min=0 | |||
|datalabels=value | |||
|distributionsort=none | |||
|ticklabels=yes | |||
|colorscheme=rdbu | |||
|chartlegend=none | |||
}} | |||
=== قاموس قرآن === | |||
فعل جامد است ترجّى و اميدوارى در چيز محبوب و ترس در شىء مكروه آيد (اقرب). راغب گويد: عسى يعنى طمع كرد و اميدوار شد. آن در قرآن 28 بار به لفظ «عسى» و دو بار به لفظ «عسيتم» آمده: بقره:246 - محمد:22. [بقره:216]. شايد و اميد است چيزى را مكروه بداريد حال آن كه براى شما خير است [يوسف:21]. اقامت او را محترم بدار اميد است كه ما را بهره رساند. لفظ «عَسى» آن گاه كه به بشر نسبت داده شود معنايش صحيح و در جاى خود است كه بشر عالم به عواقب نيست مىشود اين كلمه را به كار برد و بگويد: اميد است فلان كار بشود يا فلان شخص بيايد، يا به فلان حاجت برسم ولى به کار رفتن آن درباره خدا که عالم به عواقب است روى چه ميزانى است؟. مثلا در آياتى نظير [نساء:84]، [نساء:99]، [مائده:52]. خدا مىداند كه كفّ حواهد كرد يا نه، عفو خواهد نمود يا نه، فتح و کار را خواهد آورد یا نه، پس علت به كار رفتن لفظ «عسى» كه معنى شايد مىدهد چيست؟. به نظر راغب استعمال آن براى ايجاد اميد در بندگان است يعنى اميدوار باشيد كه خدا چنين خواهد كرد طبرسى در ذيل آيه اول فرموده: «عسى» در اينگونه موارد به معنى جزم و قطع است مثل كسى كه به ديگرى گويد: پروردگارت را در همه امر و نهى اطاعت كن «عَسى اَنْ تَفْلَحَ بِطاعَتِهِ» شايد در اثر اطاعت خدا نجات يابى «عَسى» در اين جا معنى شك نيست بلكه قطع صرف است كه فلاح در طاعت خدا حتمى است. در الميزان ذيل آيه [نمل:72]. از تفسير ابى السعود نقل شده: عَسى، لَعَلَّ، سَوْفَ در وعدههاى پادشاهان در جاى قطع و حتم است و اين كلمات را براى اظهار وقار به كار برند و اشعار مىكنند كه رمز از آنها مانند تصريح از ديگران است بر اين مجرى است وعده و وعيد خداى تعالى آنگاه فرمود: اين وجهى است وجيه. نا گفته نماند: آن در بعضى آيات مثل قول طبرسى و ابى السعود براى جزم. حتم است مثل [قصص:67]. زيرا مفلح بودن اهل توبه و ايمان و عمل قطعى است ايضاً آيه [توبه:18]. و در بعضى ديگر براى ايجاد در جاء در قلب سامع مىباشد مثل [اعراف:129]. و مثل [ممتحنه:7]. در اين آيات اهلاك دشمن و جعل مودت جزمى نيست بلكه ظاهراً مقصود ايجاد اميد در شنونده است. حتى در آيه [نساء:99]. حتميّت عفو را مىشود از «عَفَوّاً غفوراً» استفاده كرد نه از «عَسى...» در الميزان ذيل آيه 84 نساء فرموده: گذشت كه «عسى» دلالت بر رجاء دارد اعم از آن كه قائم به نفس متكلم باشد يا مخاطب. و خلاصه: به نظر نگارنده «عسى» در بعضى جاها براى حتم و در بعضى براى ايجاد رجاء و صورت دوم جاهائى است كه اگر بنده به دستور خدا عمل كند وعده خدا جاى خويش را خواهد گرفت، به عبارت ديگر وعده خدا مشروط است مثلا در [اسراء:79]. براى ايجاد رجاء و تشويق است تا آن حضرت تهجّد بكند و خدايش به مقام محمود برساند كه رساندن به مقام محمود مشروط به تهجد است. | |||
===ریشه‌های [[راهنما:نزدیک مکانی|نزدیک مکانی]]=== | |||
<qcloud htmlpre='ریشه_'> | |||
ان:100, کم:40, ربب:39, وله:38, الله:38, ف:38, اله:37, کون:35, من:34, ل:33, قول:30, نا:27, ه:27, ک:26, ى:25, لا:25, هم:23, خير:22, هو:22, کره:20, شىء:20, امن:18, ب:17, قوم:17, هدى:17, قتل:16, توب:16, ن:16, نسو:16, اول:16, صلح:15, اتى:15, دعو:15, هل:15, هن:15, قرب:15, تبر:15, ما:15, ولد:15, جعل:14, على:14, سبل:14, عمل:14, نفع:14, نفس:14, بعد:14, حمد:14, او:14, فى:13, سوء:13, ذلک:13, الا:13, ظهر:13, اخذ:13, کتب:13, خشى:13, طغى:13, مول:12, علو:12, جمل:12, صدق:12, دور:12, عن:12, نصح:12, طغو:12, بدل:12, غنى:12, اخر:12, ملک:12, الذين:12, ثوى:12, حبب:12, رحم:12, نسى:12, مدين:12, بعث:12, حرض:12, ولى:12, کفر:12, اذا:12, يوم:12, صبر:12, ردف:12, نفل:12, مدن:12, متى:12, جىء:12, قد:12, صوب:12, بين:12, کرم:12, وعد:12, قلل:12, خلق:12, طلق:12, لقى:12, سخر:12, الى:12, فسد:12, لئک:12, هلک:12, عرف:12, امر:12, عدو:11, فلح:11, عود:11, کن:11, انا:11, شرر:11, عفو:11, انن:11, ارض:11, خلط:11, مرء:11, هذا:11, ويل:11, کفف:11, الک:11, وجه:11, مرر:11, اجل:11, حول:11, ظلم:11, لما:11, کلف:11, بئس:11, بعض:11, رئى:11, جوب:11, ايى:11, لم:11, رئس:11, هجد:11, عسى:11, طوع:11, ها:11, ذکر:11, ا:11, سئل:11, لمز:11, قطع:11, اما:11, ذنب:11, خلف:11, يا:11, زکو:11, دون:11, مصر:11, ذا:11, سوى:11, الذى:11, عشر:10, عين:10, ليل:10, شقو:10, فتح:10, عجل:10, نغض:10, صلو:10, دخل:10, زوج:10, سال:10, قرر:10, قبل:10, سرع:10, شقى:10 | |||
</qcloud> | |||
== کلمات مشتق شده در قرآن == | == کلمات مشتق شده در قرآن == | ||
{|class="wikitable sortable" | {|class="wikitable sortable" | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ دی ۱۳۹۵، ساعت ۰۳:۳۷
تکرار در قرآن: ۳۰(بار)
قاموس قرآن
فعل جامد است ترجّى و اميدوارى در چيز محبوب و ترس در شىء مكروه آيد (اقرب). راغب گويد: عسى يعنى طمع كرد و اميدوار شد. آن در قرآن 28 بار به لفظ «عسى» و دو بار به لفظ «عسيتم» آمده: بقره:246 - محمد:22. [بقره:216]. شايد و اميد است چيزى را مكروه بداريد حال آن كه براى شما خير است [يوسف:21]. اقامت او را محترم بدار اميد است كه ما را بهره رساند. لفظ «عَسى» آن گاه كه به بشر نسبت داده شود معنايش صحيح و در جاى خود است كه بشر عالم به عواقب نيست مىشود اين كلمه را به كار برد و بگويد: اميد است فلان كار بشود يا فلان شخص بيايد، يا به فلان حاجت برسم ولى به کار رفتن آن درباره خدا که عالم به عواقب است روى چه ميزانى است؟. مثلا در آياتى نظير [نساء:84]، [نساء:99]، [مائده:52]. خدا مىداند كه كفّ حواهد كرد يا نه، عفو خواهد نمود يا نه، فتح و کار را خواهد آورد یا نه، پس علت به كار رفتن لفظ «عسى» كه معنى شايد مىدهد چيست؟. به نظر راغب استعمال آن براى ايجاد اميد در بندگان است يعنى اميدوار باشيد كه خدا چنين خواهد كرد طبرسى در ذيل آيه اول فرموده: «عسى» در اينگونه موارد به معنى جزم و قطع است مثل كسى كه به ديگرى گويد: پروردگارت را در همه امر و نهى اطاعت كن «عَسى اَنْ تَفْلَحَ بِطاعَتِهِ» شايد در اثر اطاعت خدا نجات يابى «عَسى» در اين جا معنى شك نيست بلكه قطع صرف است كه فلاح در طاعت خدا حتمى است. در الميزان ذيل آيه [نمل:72]. از تفسير ابى السعود نقل شده: عَسى، لَعَلَّ، سَوْفَ در وعدههاى پادشاهان در جاى قطع و حتم است و اين كلمات را براى اظهار وقار به كار برند و اشعار مىكنند كه رمز از آنها مانند تصريح از ديگران است بر اين مجرى است وعده و وعيد خداى تعالى آنگاه فرمود: اين وجهى است وجيه. نا گفته نماند: آن در بعضى آيات مثل قول طبرسى و ابى السعود براى جزم. حتم است مثل [قصص:67]. زيرا مفلح بودن اهل توبه و ايمان و عمل قطعى است ايضاً آيه [توبه:18]. و در بعضى ديگر براى ايجاد در جاء در قلب سامع مىباشد مثل [اعراف:129]. و مثل [ممتحنه:7]. در اين آيات اهلاك دشمن و جعل مودت جزمى نيست بلكه ظاهراً مقصود ايجاد اميد در شنونده است. حتى در آيه [نساء:99]. حتميّت عفو را مىشود از «عَفَوّاً غفوراً» استفاده كرد نه از «عَسى...» در الميزان ذيل آيه 84 نساء فرموده: گذشت كه «عسى» دلالت بر رجاء دارد اعم از آن كه قائم به نفس متكلم باشد يا مخاطب. و خلاصه: به نظر نگارنده «عسى» در بعضى جاها براى حتم و در بعضى براى ايجاد رجاء و صورت دوم جاهائى است كه اگر بنده به دستور خدا عمل كند وعده خدا جاى خويش را خواهد گرفت، به عبارت ديگر وعده خدا مشروط است مثلا در [اسراء:79]. براى ايجاد رجاء و تشويق است تا آن حضرت تهجّد بكند و خدايش به مقام محمود برساند كه رساندن به مقام محمود مشروط به تهجد است.
ریشه‌های نزدیک مکانی
کلمات مشتق شده در قرآن
| کلمه | تعداد تکرار در قرآن |
|---|---|
| عَسَى | ۲۳ |
| عَسَيْتُمْ | ۲ |
| فَعَسَى | ۵ |
