روایت:الکافی جلد ۱ ش ۲۹۴

آدرس: الكافي، جلد ۱، كِتَابُ التَّوْحِيدِ

علي بن ابراهيم عن محمد بن عيسي بن عبيد عن حماد عن حريز عن محمد بن مسلم عن ابي جعفر ع انه قال :

فِي صِفَةِ اَلْقَدِيمِ إِنَّهُ وَاحِدٌ صَمَدٌ أَحَدِيُّ اَلْمَعْنَى‏ لَيْسَ بِمَعَانِي كَثِيرَةٍ مُخْتَلِفَةٍ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ يَزْعُمُ قَوْمٌ مِنْ‏ أَهْلِ اَلْعِرَاقِ‏ أَنَّهُ يَسْمَعُ بِغَيْرِ اَلَّذِي يُبْصِرُ وَ يُبْصِرُ بِغَيْرِ اَلَّذِي يَسْمَعُ‏ قَالَ فَقَالَ كَذَبُوا وَ أَلْحَدُوا وَ شَبَّهُوا تَعَالَى اَللَّهُ عَنْ ذَلِكَ‏ إِنَّهُ سَمِيعٌ بَصِيرٌ يَسْمَعُ بِمَا يُبْصِرُ وَ يُبْصِرُ بِمَا يَسْمَعُ‏ قَالَ قُلْتُ يَزْعُمُونَ أَنَّهُ بَصِيرٌ عَلَى مَا يَعْقِلُونَهُ‏ قَالَ فَقَالَ تَعَالَى اَللَّهُ إِنَّمَا يَعْقِلُ‏ مَا كَانَ بِصِفَةِ اَلْمَخْلُوقِ وَ لَيْسَ اَللَّهُ كَذَلِكَ‏

ترجمه

کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۱, ۳۱۳

محمد بن مسلم از امام باقر (ع) در صفت قديم روايت كرده كه فرمود باين طريق است: به راستى او يگانه است و بى‏نياز است و أحدى المعنى است يعنى در ذات او معانى مختلف و متعدد كه مبدأ صفات عالم، حى، قادر، و .. و .. است وجود ندارد و همه اين اوصاف از يك وجود كامل سرچشمه دارد، گويد: عرض كردم: قربانت، جمعى از مردم عراق معتقدند كه او مى‏شنود به قوه‏اى كه جز قوه‏اى كه با آن مى‏بيند و مى‏بيند با جز آنچه مى شنود، گويد: فرمود: دروغ گفتند و ملحد شدند و خدا را تشبيه كردند، خدا از اين برتر است، به راستى او شنوا و بينا است، مى شنود به همان چيزى كه مى‏بيند و مى‏بيند با همانى كه مى‏شنود، گويد: گفتم: گويند خدا بصير است طبق معنائى كه آنها در ديدن تعقل مى‏كنند، گويد: فرمود: خدا برتر است از اين، همانا تعقل نحوه معين و خاص، در موضوع صفت مخلوق تصور مى‏شود و خدا چنين نيست.

مصطفوى‏, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۱, ۱۴۶

محمد بن مسلم گويد امام باقر (ع) در باره صفت خداى قديم فرمود: همانا او يگانه و توپر است؛ يكتا معنى است، معانى زياد و مختلفى ندارد (علم و قدرت و ساير صفاتش همه بذاتش بر ميگردند بلكه عين ذاتند (عرضكردم مردمى از اهل عراق معتقدند كه او ميشنود بوسيله غير آنچه مى‏بيند و مى‏بيند بوسيله غير آنچه ميشنود، فرمود دروغ گفتند و از دين منحرف شدند و خدا را تشبيه كردند- خدا برتر از آنست- خدا شنوا و بيناست، ميشنود بآنچه ميبيند و مى‏بيند بآنچه ميشنود، عرضكردم: آنها عقيده دارند كه خدا بيناست بهمان معنائى كه آنها از بينائى تعقل ميكنند فرمود: خداى برتر است، تعقل شود هر چيز كه بصفت مخلوق باشد و خدا چنين نيست (معنائى كه آنها از بينائى تعقل ميكنند اينست كه ديدن با عضوى مانند چشم صورت گيرد و قوه بينائى انسان غير از خود انسان است ولى بينائى خدا اين گونه نيست زيرا اولا خدا از عضو و تركيب منزه است و ثانيا قوه بينائى او هم عين خود اوست).

محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۱, ۳۴۷

على بن ابراهيم، از محمد بن عيسى بن عُبيد، از حمّاد، از حريز، از محمد بن مسلم، از امام محمد باقر عليه السلام روايت كرده است كه آن حضرت در وصف خداوند قديم فرمود كه: «آن جناب، يگانه و پناه محتاجان است. أحدي المعنى است. كه معانى كثيره مختلفه نيست» (كه سر به هم آورده باشد از جهت تعدد در ذات و صفات؛ نه در خارج و نه در ذهن). محمد گفت: عرض كردم: فداى تو گردم، گروهى از اهل عراق گمان مى‏كنند كه خدا، مى‏شنود به غير آنچه مى‏بيند، و مى‏بيند به غير آنچه مى‏شنود. حضرت فرمود كه: «دروغ گفتند و ملحد شدند (كه از راه حق ميل نموده‏اند)، و خدا را به خلق تشبيه كردند. خدا از اين برتر است. به درستى كه آن جناب شنوا و بيناست، كه مى‏شنود به آنچه مى‏بيند، و مى‏بيند به آنچه مى‏شنود». عرض كردم كه: گمان مى‏كنند كه بيناست، به طورى كه آن را تعقل مى‏نمايند و مى‏فهمند (و بنا بر بعضى از نسخ كافى، معنى آن است كه به وضعى كه ايشان مى‏كنند). حضرت فرمود كه: «خدا برتر است از اين. جز اين نيست كه آنچه به صفت مخلوق باشد، معقول مى‏شود (و عقل آن را تعقل مى‏كند) و خدا چنين نيست».