الفرقان ٦٩

يُضَاعَفْ‌ لَهُ‌ الْعَذَابُ‌ يَوْمَ‌ الْقِيَامَةِ وَ يَخْلُدْ فِيهِ‌ مُهَاناً

کپی متن آیه
يُضَاعَفْ‌ لَهُ‌ الْعَذَابُ‌ يَوْمَ‌ الْقِيَامَةِ وَ يَخْلُدْ فِيهِ‌ مُهَاناً

ترجمه

عذاب او در قیامت مضاعف می‌گردد، و همیشه با خواری در آن خواهد ماند!

|براى او در روز قيامت عذاب دو چندان مى‌شود و تا ابد با خوارى در آن مى‌ماند

براى او در روز قيامت عذاب دو چندان مى‌شود و پيوسته در آن خوار مى‌ماند.

عذابش در قیامت مضاعف شود و با ذلّت و خواری به دوزخ مخلّد گردد.

روز قیامت عذابش دو چندان شود، و در آن با خواری و سرشکستگی جاودانه ماند.

عذابش در روز قيامت مضاعف مى‌شود و تا ابد به خوارى در آن عذاب خواهد بود.

در روز قیامت عذابش دو چندان شود، و به خواری و زاری جاودانه در آن [عذاب‌] بماند

عذاب او به روز رستاخيز دوچندان شود و در آن [عذاب‌] به خوارى جاويدان باشد،

(کسی که مرتکب یکی از کارهای زشت و پلشت شرک و قتل و زنا شود) عذاب او در قیامت مضاعف می‌گردد، و خوار و ذلیل، جاودانه در عذاب می‌ماند.

برای او در روز قیامت عذاب چند برابر می‌شود و پیوسته در آن خوار (و بی‌مقدار) می‌ماند.

افزوده شود برایش عذاب روز قیامت و جاودان ماند در آن سرافکنده‌

The punishment will be doubled for him on the Day of Resurrection, and he will dwell therein in humiliation forever.

ترتیل:

ترجمه:

الفرقان ٦٨	آیه ٦٩	الفرقان ٧٠
سوره : سوره الفرقان نزول : ٦ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یُضَاعَفْ»: دو چندان می‌گردد. چندین برابر می‌شود. مجزوم است چون بدل از (یَلْقَ) است. «مُهَاناً»: خوار و پست.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ مَنْ‌ يَقْتُلْ‌ مُؤْمِناً... (۲) إِلاَّ مَنْ‌ تَابَ‌ وَ آمَنَ‌ وَ عَمِلَ‌... (۰)

نزول

شأن نزول آیات ۶۸ تا ۷.:

عبدالله بن مسعود گوید: از رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم سؤال کردم کدام گناه از همه بزرگتر است، فرمود: شریک قرار دادن از براى خدائى که تو را آفریده است، سپس گفتم: بعد از آن کدام گناه، بزرگتر است؟ فرمود: کشتن فرزند خود از ترس این که مبادا در خوردن طعام با تو شریک گردد، باز گفتم: بعد از آن کدامیک از گناهان بزرگتر از همه است؟ فرمود: زناکردن با زن شوهردار همسایه، سپس گوید: بعد از این سؤال آیه ۶۸ - براى تأیید گفتار پیامبر نازل گردید.

ابن عباس گوید: مشرکین نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم آمدند و گفتند: یا محمد ما که آدم‌کشى کرده و قتل نفس نموده ایم و نیز عمل زنا هم انجام داده ایم در صورت اسلام آوردن تکلیف ما چه خواهد شد؟ در جواب آن‌ها آیات ۶۸ - این سوره و ۵۳ - سوره زمر «قُلْ یا عِبادِی الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لاتَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ» نازل گردید و نیز آیات ۶۹ و ۷. - این سوره هم نازل شد.

باز ابن عباس گوید: وقتى که آیه ۶۸ نازل گردید مشرکین مکه گفتند: ما که قتل نفس نموده و عده اى را کشته ایم و نیز به خداوند شرک آورده و زنا و فواحش دیگرى را مرتکب گشته ایم. اگر مسلمان شویم وضع ما چه خواهد شد؟ سپس آیه ۷. نازل شد.

و همچنین ابن عباس گوید: ما بین نزول آیه ۶۸ و آیه ۷. دو سال طول کشید و بعد از نزول آیه ۷. ما همیشه پیامبر را شاداب و مفرّح می‌دیدیم، عطا از ابن عباس نقل کند که آیه ۷. درباره وحشى قاتل حمزه نازل شده است.

ما جریان آن را ضمن ذکر شأن و نزول آیه ۴۸ سوره نساء از صفحه ۲.۳ تا صفحه ۲.۷ - این کتاب ذکر نموده ایم. -

تفسیر

---

• آيات ۶۳ - ۷۷ سوره فرقان
• بیان شماری از صفات مهم بندگان خدای رحمان
• رعايت اعتدال در انفاق، يكى از صفات مؤمنان
• توضیح خلود در عذاب جهنم، برای زناکاران، رباخواران و قاتلان
• وجوهى كه در معناى تبديل سيئات به حسنات گفته شده
• مراد از اين كه درباره مؤمنان فرمود: «لا يَشهَدُونَ الزُّور...»
• عباد الرحمان، آيات خدا را كوركورانه و بدون معرفت نمى پذيرند
• معناى اين كه عباد الرحمان، از خداوند مى خواهند: «ما را براى متقين، امام قرار بده»
• معناى آيه شريفه: «قُل مَا يَعبَؤُا بِكُم رَبّى لَولَا دَعَاؤُكُم...»
• بحث روايتى: (رواياتى در ذيل آيات گذشته)

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

يُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ يَخْلُدْ فِيهِ مُهاناً «69»

در روز قيامت عذاب او دوچندان مى‌شود و هميشه به خوارى در آن خواهد ماند.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

يُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ يَخْلُدْ فِيهِ مُهاناً (69)

---

«1». تفسير منهج الصادقين، ج 6، ص 420، چاپ كتابفروشى اسلاميّه.

جلد 9 - صفحه 376

بعد از آن در بيان عذاب مرتكبين اين معاصى فرمايد:

يُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ‌: دو برابر گردد مر او را عذاب، يَوْمَ الْقِيامَةِ: روز قيامت، وَ يَخْلُدْ فِيهِ مُهاناً: و جاويد ماند در آن عذاب در حالتى كه خوار و بى‌اعتبار باشد و ذليل و بى‌مقدار. نزد بعضى مراد به تضاعف عذاب، عذاب دنيا و آخرت است؛ لكن اكثر مفسران بر آنند كه مضاعفه عذاب در آخرت باشد به سبب انضمام فسق به كفر، يعنى براى كفر او عذابى، و براى معصيت او عذاب ديگر است و دال است بر اين قوله.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

تَبارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً وَ جَعَلَ فِيها سِراجاً وَ قَمَراً مُنِيراً (61) وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ خِلْفَةً لِمَنْ أَرادَ أَنْ يَذَّكَّرَ أَوْ أَرادَ شُكُوراً (62) وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً (63) وَ الَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً (64) وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذابَها كانَ غَراماً (65)

إِنَّها ساءَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً (66) وَ الَّذِينَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ كانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواماً (67) وَ الَّذِينَ لا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ لا يَزْنُونَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ يَلْقَ أَثاماً (68) يُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ يَخْلُدْ فِيهِ مُهاناً (69) إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً (70)

ترجمه‌

برتر آمد آنكه قرار داد در آسمان برجهائى و قرار داد در آن‌

---

جلد 4 صفحه 88

چراغى و ماهى نور دهنده‌

و او است آنكه قرار داد شب و روز را از پى هم آينده براى آنكس كه خواسته پند گيرد يا خواسته شكر گذارى را

و بندگان خداوند بخشنده آنانند كه ميروند بر زمين بفروتنى و آرامى و چون خطاب كنند بايشان نادانان گويند جوابى موجب سلامتى‌

و آنانكه شب را بروز ميآورند براى پروردگارشان در حالى كه هستند سجده كنندگان و بر پاى ايستادگان‌

و آنانكه ميگويند پروردگار ما بگردان از ما عذاب دوزخ را همانا عذابش باشد لازم‌

همانا آن بد جايگاه و مقامى است‌

و آنانكه چون خرج كنند زياده‌روى ننمايند و تنگ نگيرند و باشد ميان اين اعتدالى‌

و آنانكه نمى‌خوانند با خداوند خدائى ديگر را و نميكشند جاندارى را كه حرام گردانيد خدا مگر بحق و زنا نميكنند و كسيكه چنين كند مى‌يابد عقوبت را،

دو چندان شود برايش عذاب، روز قيامت و هميشه باشد در آن بخوارى‌

مگر آنكه بازگشت نمود و گرويد و كردكار شايسته را پس آنگروه تبديل ميكند خدا بديهاشانرا بخوبيها و باشد خدا آمرزنده مهربان.

تفسير

خداوند متعال در تعقيب امر خلقت كه در آيات سابقه اشاره بآن شده بود فرموده پر خير و بركت و داراى عزّت و عظمت و مزيّت و برترى است خداوندى كه قرارداد در آسمان برجهاى دوازده‌گانه را كه در اوائل سوره حجر ذيل آيه و لقد جعلنا فى السّماء بروجا شرح آن گذشت و نيز قرار داد در آن چراغى كه خورشيد است بدليل آنكه فرموده و جعل الشّمس سراجا يعنى قرار داد خدا خورشيد را چراغ و سرجا بصيغه جمع نيز قرائت شده بدليل آنكه فرموده و لقد زيّنّا السّماء الدّنيا بمصابيح و بنابر اين شامل ساير كواكبى كه از خود نور دارند ميشود ولى در جوامع از ائمه عليهم السلام نهى از قرائت آن شده و فرموده‌اند سراجا بايد خواند و مراد خورشيد است و نيز قرار داد در آن ماه عالم تاب را براى فوائد بسيارى كه از آن جمله پيدايش شبانه روز و تعيين شهور و سنين و ترتيب فصول چهارگانه است و در بعضى روايات بر آن تصريح شده و او است آنخداوندى كه قرار داد شب و روز را خليفه و جانشين يكديگر كه يكى از آن دو چون برود ديگرى بجايش آيد براى انجام امورى كه مناسب با روز است در روز و انجام امورى كه مناسب‌

---

جلد 4 صفحه 89

با شب است در شب و تدارك هر يك از آن امور در صورت فوت در ديگرى مانند بجا آوردن قضاى نمازهاى فوت شده از روز را در شب و بجا آوردن قضاى نمازهاى فوت شده از شب را در روز چنانچه در روايات مفسّره بآن تصريح شده و بنابر اين اختلاف شبانه روز و گردش آن براى كسى است كه بخواهد ذاكر يا شاكر باشد كه اگر عملى را نتوانست در روز انجام دهد شب قضاى آنرا بجا آورد يا اگر شب موفق بعبادتى نشد روز تدارك آنرا بنمايد و بعضى بذكر بتخفيف قرائت نموده‌اند و با اينمعنى انسب است و بنابر قرائت مشهور كه بتشديدين است ظاهرا مراد آنستكه اين اختلاف شبانه روز و تغيير آن بر وفق حكمت كه كاشف از وجود مغيّر حكيم است براى كسى مفيد است كه بخواهد معرفت بحق پيدا كند و متنبّه و متذكر گردد يا كسيكه بخواهد شكر منعم خود را بجا آورد چون از اين راه ميتواند بمقصود برسد و خداشناس شود و موفق بشكر گردد و بندگان خاص خداى بسيار بخشنده كسانى هستند كه راه ميروند بر زمين بتواضع و فروتنى و ملايمت و آرامى و بحال طبيعى و عادى نه با نخوت و تكبّر و گردن كشى و تبختر چنانچه در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد مردى است كه راه ميرود بطبع عادى خود نه بتكلف و نه بتبختر و در چند روايت بائمه اطهار تفسير شده كه از ترس دشمنان بملايمت و آرامى راه ميروند و نيز كسانى هستند كه چون اشخاص نادان با آنها بدرشتى و زشتى سخن گويند در مقابل با كمال مسالمت و ملايمت جواب دهند ما بشما كارى نداريم شما هم بما كارى نداشته باشيد تا از خير و شرّ يكديگر فارغ باشيم خلاصه آنكه طورى جواب گويند كه از شرّ آنها محفوظ بمانند و دنباله پيدا نكند و شايد در بعضى از موارد اگر سلام كنند يا سكوت نمايند بهتر باشد و كسانى هستند كه شب را بروز ميآورند و بيتوته ميكنند براى عبادت و نماز و بيشتر در حال سجود و قيامند چون عبادت در شب از ريا دورتر و بفراغت بال نزديكتر است و شرط قبول اعمال اقبال بخدا و ادبار از ماسوا است و كسانى هستند كه با آنكه شب مشغول بعبادت و روز بانجام وظيفه خود سر گرمند براى آنكه مبادا قصور يا تقصيرى از آنها سر زده باشد يا عبادت آنها بمقام قبول نرسد يا سلب توفيق در آتيه از آنها شود و مستحق‌

---

جلد 4 صفحه 90

عقوبت گردند با كمال تضرّع ميگويند پروردگارا بردار از ما عذاب دوزخ را كه آن مانند غريم و طلبكار ملازم بندگان گنه‌كار است و بهيچ وجه از آنها جدا نشود و آن دوزخ بد است از حيث مكان قرار و قيام و محتمل است دو جمله مؤكّده بانّ كلام خدا باشد باستقلال نه حكايت از قول آنها و كسانى هستند كه چون مال خدا داد خود را صرف و خرج نمايند زياده‌روى نميكنند و تنگ نميگيرند بر خود و عيالشان و كار آنها در ميان اين دو امر ناروا باعتدال قيام و استقرار دارد و بهيچيك از دو طرف تجاوز نميكند و يقتروا بكسر تاء و از باب افعال نيز قرائت شده است و قمى ره فرموده اسراف انفاق در معصيت و ناروا است و لم يقتروا يعنى بخل ننمودند از حق خدا و قوام، عدل و صرف در امرى است كه خدا بآن امر نموده و در مجمع از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم نقل نموده كه كسيكه عطا كند در غير حق بتحقيق اسراف نموده و كسيكه منع كند از حق بتحقيق اقتار كرده و از امام صادق عليه السّلام روايت شده كه اسراف، بضايع نمودن مال و صرف آن در مصرفى است كه مضرّ ببدن باشد عرض شد كه اقتار چيست فرمود خوردن نان و نمك است با آنكه بتوانى بهتر بخورى عرض شد اقتصاد چيست فرمود خوردن نان و گوشت و شير و سركه و روغن است هر يك يكمرتبه بنظر حقير اين عناوين بالنّسبه باشخاص و ازمنه و احوال مختلف ميشود بهتر آنستكه بعرف واگذار شود و بگوئيم زياده روى و امساك مذموم و ميانه روى ممدوح است و در سور سابقه تحقيقاتى در حدّ اسراف و فرق آن با تبذير گذشت و كسانى هستند كه نميخوانند و پرستش نميكنند با خداوند و معبود حقيقى خود خدا و معبود ديگرى را از هر جنس و نوع باشد از جماد و نبات و حيوان و انسان و غيره چون شرك حقيقى اين است كه بزرگترين معاصى است و نيز نميكشند نفس محترمى را كه خداوند حرام فرموده قتل او را مگر بحق از قبيل قصاص و دفاع و در مقام اجراء حدود الهى و نيز زنا نميكنند خصوصا با محارم و از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم نقل شده كه بزرگترين معاصى شرك است و بعد از آن قتل و بعد از آن زنا بترتيب مذكور در اين آيه ولى روايت از طريق عامّه است و در آن براى هر يك از قتل و زنا قيدى ذكر شده كه ميشود از آن استفاده نمود كه ذكر اين سه معصيت براى شيوع آن بين اعراب در زمان‌

---

جلد 4 صفحه 91

جاهليّت بوده و الّا بندگان خاص خدا كه متّصف بأوصاف مذكوره در آيات سابقه‌اند از تمام معاصى اجتناب مينمايند و شايد ترتيب ذكرى هم باين ملاحظه باشد كه اوّلا شرك و بعد از آن قتل و بعد از آن زنا شيوع داشته و آيه دلالت بر بزرگى معاصى مذكوره بترتيب مذكور ندارد كه مفسّرين بآن تمسّك نموده‌اند و حديث نبوى را براى خود مؤيّد قرار داده‌اند و در هر حال هر كس مرتكب اين معاصى شود بجزاى اثم و گناه خود خواهد رسيد در دنيا و در آخرت عذاب او چند برابر عذاب دنيا ميشود و هميشه در آن خواهد بود بخفّت و خوارى و قمى ره فرموده آثام نام واديى است از واديهاى جهنم از روى گداخته كه حدّتش دائم است و در آن مشرك و كشنده بنا حق و زناكارانند و عذاب آنها دو چندان خواهد بود و بنابر اين مضاعف شدن عذاب براى آنستكه مشرك وقتى قاتل و زانى هم باشد عذابش چند برابر خواهد شد چون كفار معاقبند بفروع چنانچه معاقبند باصول و مضاعفه بر دو برابر و چند برابر شدن اطلاق ميشود و بعضى آنرا باعتبار تعاقب اجزاء و انواع و ايام عذاب دانسته‌اند و تمام اين بيانات براى آنستكه خداوند كسيرا زيادتر از ميزان استحقاقش عذاب نميكند چون ظلم است پس دو برابر شدن از ميزان استحقاق مراد نيست و مشار اليه در و من يفعل ذالك مجموع سه گناه مذكور است نه آحاد آنها بقرينه خلود كه مخصوص بكفار است و يضاعف برفع و بحذف الف و تشديد برفع و جزم و متابعت يخلد در آن دو نيز قرائت شده است اين جزاى چنين گناهكارانى است مگر كسانيكه پشيمان شوند از كردارشان و ايمان بياورند و بوظيفه دينى خود عمل نمايند خداوند بدل ميفرمايد ببركت اسلام و ايمان گناهان آنها را كه در نامه اعمالشان ثبت شده بود بحسناتى كه از آنها در دنيا صادر شده و ميشود از اسلام و ايمان و اعمال خيريّه واجبه و مستحبّه كه مقابل با عقائد و اعمال سابقه آنها است چون اسلام محو ميكند تمام معاصى و جرائم سابقه را و خدا كارش از قديم مغفرت گنه‌كاران و رحمت بر بندگان بوده و هست و خواهد بود در امالى از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه پرسيدند از آنحضرت از قول خداوند فاولئك يبدّل اللّه سيّئاتهم حسنات فرمود آورده ميشود مؤمن گناه‌كار روز قيامت تا ميايستد در موقف حساب و خدا خودش‌

---

جلد 4 صفحه 92

بحساب او رسيدگى ميكند و احدى از مردم مطّلع بر حساب او نميشود پس خداوند باو ميشناساند گناهانش را و چون اقرار ميكند بآنها خداوند بنويسندگان ميفرمايد بدل كنيد گناهان او را بحسنات و ارائه دهيد بمردم پس مردم ميگويند اين بنده هيچ گناه نداشته بعد خدا ميفرمايد او را ببهشت ببريد و اين تأويل اين آيه است كه آن در گناهكاران از شيعيان ما است بخصوص و در روايتى از آنحضرت در تفسير اين قسمت از آيه وارد است كه خدا امر ميفرمايد حسنات دشمنان ما را بدوستان ما و سيّئات دوستان ما را بدشمنان ما بدهند و اين معناى تبديل است و از امام رضا عليه السّلام نقل نموده كه پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم فرمود دوستى ما اهل بيت گناهان را محو و حسنات را مضاعف نمايد و خدا مظالم بندگانرا كه در عهده دوستان ما است بعهده خود گيرد مگر ضرر و ستمى را كه باهل ايمان وارد نموده باشند پس ميفرمايد بگناهان حسنات شويد و باين معانى روايات بسيارى است كه اين صحيفه گنجايش ذكر آنرا ندارد و براى انطباق اين قبيل از روايات با موازين عقليّه تحقيقاتى در اوائل كتاب گذشت.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

يُضاعَف‌ لَه‌ُ العَذاب‌ُ يَوم‌َ القِيامَةِ وَ يَخلُد فِيه‌ِ مُهاناً (69)

مضاعف‌ مي‌شود ‌بر‌ ‌او‌ عذاب‌ ‌در‌ روز قيامت‌ و مخلد ‌در‌ عذاب‌ ميشود ‌با‌ خفت‌ و اهانت‌ و بي‌اعتنايي‌.

(يُضاعَف‌ لَه‌ُ العَذاب‌ُ) نه‌ اينكه‌ زائد ‌بر‌ استحقاقش‌ عذاب‌ كنند بلكه‌ ‌اينکه‌‌-‌ گونه‌ اعمال‌ سبب‌ مي‌شود ‌که‌ ديگران‌ ‌هم‌ متابعت‌ كنند شرك‌ ‌او‌ باعث‌ شرك‌ اتباع‌ ‌او‌ ميشود، قتل‌ نفس‌ سبب‌ تجري‌ ديگران‌ ميشود، زنا ‌او‌ باعث‌ اشاعه فحشاء مي‌گردد چنانچه‌ ‌در‌ حديث‌ ‌است‌.

(‌من‌ سن‌ سنة حسنة ‌کان‌ ‌له‌ اجرها و اجر ‌من‌ عمل‌ بها ‌الي‌ يوم القيامة و ‌من‌ سن‌ سنة سيئة ‌کان‌ ‌عليه‌ وزرها و وزر ‌من‌ عمل‌ بها ‌الي‌ يوم القيامة).

جلد 13 - صفحه 657

(يَوم‌َ القِيامَةِ) چه‌ ‌در‌ صحراي‌ محشر و چه‌ ‌در‌ مواقف‌ قيامت‌ و چه‌ ‌در‌ خلود ‌در‌ نار.

(وَ يَخلُد فِيه‌ِ مُهاناً) ‌در‌ قرائت‌ «‌فيه‌» ‌با‌ اشباع‌ قرائت‌ ‌شده‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 69)- از آنجا که این سه گناه نهایت اهمیت را دارد باز در این آیه روی آن تکیه کرده، می‌گوید: کسانی که مرتکب این امور شوند «عذاب آنها در قیامت مضاعف می‌گردد، و با خواری، جاودانه در عذاب خواهند ماند» (یُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ یَخْلُدْ فِیهِ مُهاناً).

منظور از مضاعف شدن عذاب این است که بر هر یک از گناهان سه گانه که در آیه قبل مذکور است مجازات جدا گانه‌ای خواهد شد که مجموعا عذاب مضاعف است.

از این گذشته گاه یک گناه سر چشمه گناهان دیگر می‌شود، مانند کفر که سبب ترک واجبات و انجام محرمات می‌گردد، و این خود موجب مضاعف شدن مجازات الهی است.

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - کسانى که رو به سوى شرک آرند و دست به آدم کشى و زنا بیالایند، در قیامت دو چندان عذاب و کیفر خواهند شد. (یضعف له العذاب یوم القیمة) در این که چرا افراد یاد شده، دو چندان مجازات خواهند شد، میان مفسران دو دیدگاه وجود دارد: ۱- مقصود از «یضاعف...» دو چندان شدن مجازات کسانى است که هر سه گناه شرک، آدم کشى و زنا را با هم مرتکب شوند; زیرا شرک موجب دو چندان شدن مجازات بزه کارى مى شود. برداشت یاد شده و برداشت بعدى مبتنى بر این نظریه است. ۲- مقصود، تشدید مجازات افراد یاد شده است نه دو چندان شدن آن.

۲ - شرک، موجب دو چندان شدن کیفر بزه کارى (آدمکشى، زنا و...) در قیامت (یضعف له العذاب یوم القیمة)

۳ - عقیده و جهان بینى درست و نادرست انسان ها، تأثیرگذار در مقدار مجازات گناهانشان در قیامت (یضعف له العذاب یوم القیمة) وضع مجازات دو چندان و دائمى براى مشرکانى که مرتکب آدم کشى و زنا شوند و دایمى و دوچندان نبودن مجازات همین گناهان در صورتى که گناه کار مؤمن باشد، گویاى این حقیقت است که ایمان و کفر و عقیده حق و باطل، در میزان مجازات بزه کاران مؤثر است.

۴ - گناه شرک، آدم کشى و زنا در پى دارنده اشدّ مجازات در قیامت (یضعف له العذاب یوم القیمة)

۵ - مشرکان و کافران همچون مؤمنان، مکلف به فروع دین اند. (یضعف له العذاب یوم القیمة) دو چندان شدن مجازات مشرکان و کافران در صورت ارتکاب بزه کارى، مى تواند گویاى برداشت فوق باشد.

۶ - کسانى که رو به سوى شرک آرند و دست به آدم کشى و زنا بیالایند، در حال خوارى و براى همیشه در عذاب الهى گرفتار خواهند شد. (و یخلد فیه مهانًا) از دیدگاه بیشتر مفسران، اگر «ذلک» به مجموع سه گناه شرک، آدم کشى و زنا اشاره باشد، در این صورت مقصود از «یخلد» خلود و جاودانگى است. برداشت فوق مبتنى بر همین نظریه است. و چنان چه «ذلک» اشاره به یکایک گناهان یاد شده به صورت مستقل باشد، در این صورت چون اتفاق همه علما و مفسران بر آن است که زناکار به عذاب ابدى در قیامت گرفتار نمى شود، از این رو مقصود از «یخلد» طولانى بودن عذاب است نه جاودانگى آن.

۷ - گناه شرک، آدم کشى و زنا، در پى دارنده عذاب طولانى و خوارکننده در قیامت (و یخلد فیه مهانًا)

۸ - کسانى که به گناه شرک، آدم کشى و زنا دست بیالایند، در قیامت به دو عذاب جسمى و روحى گرفتار خواهند شد. (یضعف له العذاب یوم القیمة و یخلد فیه مهانًا)

۹ - شرک، آدم کشى و زنا، از گناهان بزرگ و خطیر (یضعف له العذاب یوم القیمة و یخلد فیه مهانًا) برداشت فوق، از وعده عذاب دو چندان، دائمى و ذلت بار براى گناهان یاد شده، استفاده مى شود.

موضوعات مرتبط

• تکلیف: تکلیف همگانى ۵
• جهان بینى: آثار جهان بینى ۳
• جهنم: عوامل جاودانگى در جهنم ۷
• دین: اهمیت فروع دین ۵
• ذلّت: عوامل ذلّت اخروى ۷
• زنا: کیفر اخروى زنا ۴، ۷; گناه زنا ۹
• زناکار: ذلت اخروى زناکار ۷; ذلت زناکار مشرک ۶; عذاب اخروى زناکار ۸; عذاب جسمانى زناکار ۸; عذاب روحى زناکار ۸; کیفر اخروى زناکار مشرک ۱، ۲
• شرک: آثار اخروى شرک ۱، ۲; کیفر اخروى شرک ۴، ۷; گناه شرک ۹
• عذاب: اهل عذاب ۶; جاودانان در عذاب ۶; موجبات عذاب اخروى ۷
• عقیده: آثار عقیده ۳
• قاتل: ذلت اخروى قاتل ۷; ذلت قاتل مشرک ۶; عذاب اخروى قاتل ۸; عذاب جسمانى قاتل ۸; عذاب روحى قاتل ۸; کیفر اخروى قاتل ۴; کیفر اخروى قاتل مشرک ۱، ۲
• قتل: کیفر اخروى قتل ۷; گناه قتل ۹
• کافران: تکلیف کافران ۵
• کیفر: عوامل مؤثر در کیفر اخروى ۳; کیفر مضاعف ۱
• گناهان کبیره ۹:
• مؤمنان : تکلیف مؤمنان ۵
• مشرکان: تکلیف مشرکان ۵; ذلت اخروى مشرکان ۷; عذاب اخروى مشرکان ۷، ۸; عذاب جسمانى مشرکان ۸; عذاب روحى مشرکان ۸