البقرة ١٨٧: تفاوت میان نسخه‌ها
(Edited by QRobot) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::أُحِل|أُحِلَ]] [[کلمه غیر ربط::أُحِل| ]] [[شامل این ریشه::حلل| ]][[ریشه غیر ربط::حلل| ]][[شامل این کلمه::لَکُم|لَکُمْ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[شامل این کلمه::لَيْلَة|لَيْلَةَ]] [[کلمه غیر ربط::لَيْلَة| ]] [[شامل این ریشه::ليل| ]][[ریشه غیر ربط::ليل| ]][[شامل این کلمه::الصّيَام| | {{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::أُحِل|أُحِلَ]] [[کلمه غیر ربط::أُحِل| ]] [[شامل این ریشه::حلل| ]][[ریشه غیر ربط::حلل| ]][[شامل این کلمه::لَکُم|لَکُمْ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[شامل این کلمه::لَيْلَة|لَيْلَةَ]] [[کلمه غیر ربط::لَيْلَة| ]] [[شامل این ریشه::ليل| ]][[ریشه غیر ربط::ليل| ]][[شامل این کلمه::الصّيَام|الصِّيَامِ]] [[کلمه غیر ربط::الصّيَام| ]] [[شامل این ریشه::صوم| ]][[ریشه غیر ربط::صوم| ]][[شامل این کلمه::الرّفَث|الرَّفَثُ]] [[کلمه غیر ربط::الرّفَث| ]] [[شامل این ریشه::رفث| ]][[ریشه غیر ربط::رفث| ]][[شامل این کلمه::إِلَى|إِلَى]] [[شامل این ریشه::الى| ]][[شامل این کلمه::نِسَائِکُم|نِسَائِکُمْ]] [[کلمه غیر ربط::نِسَائِکُم| ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[ریشه غیر ربط::کم| ]][[شامل این ریشه::نسو| ]][[ریشه غیر ربط::نسو| ]][[شامل این کلمه::هُن|هُنَ]] [[کلمه غیر ربط::هُن| ]] [[شامل این ریشه::هن| ]][[ریشه غیر ربط::هن| ]][[شامل این کلمه::لِبَاس|لِبَاسٌ]] [[کلمه غیر ربط::لِبَاس| ]] [[شامل این ریشه::لبس| ]][[ریشه غیر ربط::لبس| ]][[شامل این کلمه::لَکُم|لَکُمْ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::أَنْتُم|أَنْتُمْ]] [[شامل این ریشه::انتم| ]][[شامل این کلمه::لِبَاس|لِبَاسٌ]] [[کلمه غیر ربط::لِبَاس| ]] [[شامل این ریشه::لبس| ]][[ریشه غیر ربط::لبس| ]][[شامل این کلمه::لَهُن|لَهُنَ]] [[کلمه غیر ربط::لَهُن| ]] [[شامل این ریشه::ل| ]][[ریشه غیر ربط::ل| ]][[شامل این ریشه::هن| ]][[ریشه غیر ربط::هن| ]][[شامل این کلمه::عَلِم|عَلِمَ]] [[کلمه غیر ربط::عَلِم| ]] [[شامل این ریشه::علم| ]][[ریشه غیر ربط::علم| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهُ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::أَنّکُم|أَنَّکُمْ]] [[کلمه غیر ربط::أَنّکُم| ]] [[شامل این ریشه::انن| ]][[ریشه غیر ربط::انن| ]][[شامل این ریشه::کم| ]][[ریشه غیر ربط::کم| ]][[شامل این کلمه::کُنْتُم|کُنْتُمْ]] [[شامل این ریشه::کون| ]][[شامل این کلمه::تَخْتَانُون|تَخْتَانُونَ]] [[کلمه غیر ربط::تَخْتَانُون| ]] [[شامل این ریشه::خون| ]][[ریشه غیر ربط::خون| ]][[شامل این کلمه::أَنْفُسَکُم|أَنْفُسَکُمْ]] [[کلمه غیر ربط::أَنْفُسَکُم| ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[ریشه غیر ربط::کم| ]][[شامل این ریشه::نفس| ]][[ریشه غیر ربط::نفس| ]][[شامل این کلمه::فَتَاب|فَتَابَ]] [[کلمه غیر ربط::فَتَاب| ]] [[شامل این ریشه::توب| ]][[ریشه غیر ربط::توب| ]][[شامل این ریشه::ف| ]][[ریشه غیر ربط::ف| ]][[شامل این کلمه::عَلَيْکُم|عَلَيْکُمْ]] [[شامل این ریشه::على| ]][[شامل این ریشه::کم| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::عَفَا|عَفَا]] [[کلمه غیر ربط::عَفَا| ]] [[شامل این ریشه::عفو| ]][[ریشه غیر ربط::عفو| ]][[شامل این کلمه::عَنْکُم|عَنْکُمْ]] [[کلمه غیر ربط::عَنْکُم| ]] [[شامل این ریشه::عن| ]][[ریشه غیر ربط::عن| ]][[شامل این ریشه::کم| ]][[ریشه غیر ربط::کم| ]][[شامل این کلمه::فَالْآن|فَالْآنَ]] [[کلمه غیر ربط::فَالْآن| ]] [[شامل این ریشه::اون| ]][[ریشه غیر ربط::اون| ]][[شامل این ریشه::اين| ]][[ریشه غیر ربط::اين| ]][[شامل این ریشه::ف| ]][[ریشه غیر ربط::ف| ]][[شامل این کلمه::بَاشِرُوهُن|بَاشِرُوهُنَ]] [[کلمه غیر ربط::بَاشِرُوهُن| ]] [[شامل این ریشه::بشر| ]][[ریشه غیر ربط::بشر| ]][[شامل این ریشه::هن| ]][[ریشه غیر ربط::هن| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::ابْتَغُوا|ابْتَغُوا]] [[کلمه غیر ربط::ابْتَغُوا| ]] [[شامل این ریشه::بغى| ]][[ریشه غیر ربط::بغى| ]][[شامل این کلمه::مَا|مَا]] [[شامل این ریشه::ما| ]][[شامل این کلمه::کَتَب|کَتَبَ]] [[کلمه غیر ربط::کَتَب| ]] [[شامل این ریشه::کتب| ]][[ریشه غیر ربط::کتب| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهُ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::لَکُم|لَکُمْ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::کُلُوا|کُلُوا]] [[کلمه غیر ربط::کُلُوا| ]] [[شامل این ریشه::اکل| ]][[ریشه غیر ربط::اکل| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::اشْرَبُوا|اشْرَبُوا]] [[کلمه غیر ربط::اشْرَبُوا| ]] [[شامل این ریشه::شرب| ]][[ریشه غیر ربط::شرب| ]][[شامل این کلمه::حَتّى|حَتَّى]] [[شامل این ریشه::حتى| ]][[شامل این کلمه::يَتَبَيّن|يَتَبَيَّنَ]] [[کلمه غیر ربط::يَتَبَيّن| ]] [[شامل این ریشه::بين| ]][[ریشه غیر ربط::بين| ]][[شامل این کلمه::لَکُم|لَکُمُ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[شامل این کلمه::الْخَيْط|الْخَيْطُ]] [[کلمه غیر ربط::الْخَيْط| ]] [[شامل این ریشه::خيط| ]][[ریشه غیر ربط::خيط| ]][[شامل این کلمه::الْأَبْيَض|الْأَبْيَضُ]] [[کلمه غیر ربط::الْأَبْيَض| ]] [[شامل این ریشه::بيض| ]][[ریشه غیر ربط::بيض| ]][[شامل این کلمه::مِن|مِنَ]] [[شامل این ریشه::من| ]][[شامل این کلمه::الْخَيْط|الْخَيْطِ]] [[کلمه غیر ربط::الْخَيْط| ]] [[شامل این ریشه::خيط| ]][[ریشه غیر ربط::خيط| ]][[شامل این کلمه::الْأَسْوَد|الْأَسْوَدِ]] [[کلمه غیر ربط::الْأَسْوَد| ]] [[شامل این ریشه::سود| ]][[ریشه غیر ربط::سود| ]][[شامل این کلمه::مِن|مِنَ]] [[شامل این ریشه::من| ]][[شامل این کلمه::الْفَجْر|الْفَجْرِ]] [[کلمه غیر ربط::الْفَجْر| ]] [[شامل این ریشه::فجر| ]][[ریشه غیر ربط::فجر| ]][[شامل این کلمه::ثُم|ثُمَ]] [[شامل این ریشه::ثم| ]][[شامل این کلمه::أَتِمّوا|أَتِمُّوا]] [[کلمه غیر ربط::أَتِمّوا| ]] [[شامل این ریشه::تمم| ]][[ریشه غیر ربط::تمم| ]][[شامل این کلمه::الصّيَام|الصِّيَامَ]] [[کلمه غیر ربط::الصّيَام| ]] [[شامل این ریشه::صوم| ]][[ریشه غیر ربط::صوم| ]][[شامل این کلمه::إِلَى|إِلَى]] [[شامل این ریشه::الى| ]][[شامل این کلمه::اللّيْل|اللَّيْلِ]] [[کلمه غیر ربط::اللّيْل| ]] [[شامل این ریشه::ليل| ]][[ریشه غیر ربط::ليل| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::تُبَاشِرُوهُن|تُبَاشِرُوهُنَ]] [[کلمه غیر ربط::تُبَاشِرُوهُن| ]] [[شامل این ریشه::بشر| ]][[ریشه غیر ربط::بشر| ]][[شامل این ریشه::هن| ]][[ریشه غیر ربط::هن| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::أَنْتُم|أَنْتُمْ]] [[شامل این ریشه::انتم| ]][[شامل این کلمه::عَاکِفُون|عَاکِفُونَ]] [[کلمه غیر ربط::عَاکِفُون| ]] [[شامل این ریشه::عکف| ]][[ریشه غیر ربط::عکف| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::الْمَسَاجِد|الْمَسَاجِدِ]] [[کلمه غیر ربط::الْمَسَاجِد| ]] [[شامل این ریشه::سجد| ]][[ریشه غیر ربط::سجد| ]][[شامل این کلمه::تِلْک|تِلْکَ]] [[کلمه غیر ربط::تِلْک| ]] [[شامل این ریشه::تلک| ]][[ریشه غیر ربط::تلک| ]][[شامل این کلمه::حُدُود|حُدُودُ]] [[کلمه غیر ربط::حُدُود| ]] [[شامل این ریشه::حدد| ]][[ریشه غیر ربط::حدد| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهِ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::فَلا|فَلاَ]] [[شامل این ریشه::ف| ]][[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::تَقْرَبُوهَا|تَقْرَبُوهَا]] [[کلمه غیر ربط::تَقْرَبُوهَا| ]] [[شامل این ریشه::قرب| ]][[ریشه غیر ربط::قرب| ]][[شامل این ریشه::ها| ]][[ریشه غیر ربط::ها| ]][[شامل این کلمه::کَذٰلِک|کَذٰلِکَ]] [[کلمه غیر ربط::کَذٰلِک| ]] [[شامل این ریشه::ذلک| ]][[ریشه غیر ربط::ذلک| ]][[شامل این ریشه::ک| ]][[ریشه غیر ربط::ک| ]][[شامل این کلمه::يُبَيّن|يُبَيِّنُ]] [[کلمه غیر ربط::يُبَيّن| ]] [[شامل این ریشه::بين| ]][[ریشه غیر ربط::بين| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهُ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::آيَاتِه|آيَاتِهِ]] [[کلمه غیر ربط::آيَاتِه| ]] [[شامل این ریشه::اوى| ]][[ریشه غیر ربط::اوى| ]][[شامل این ریشه::ائى| ]][[ریشه غیر ربط::ائى| ]][[شامل این ریشه::ايى| ]][[ریشه غیر ربط::ايى| ]][[شامل این ریشه::ه| ]][[ریشه غیر ربط::ه| ]][[شامل این کلمه::لِلنّاس|لِلنَّاسِ]] [[کلمه غیر ربط::لِلنّاس| ]] [[شامل این ریشه::انس| ]][[ریشه غیر ربط::انس| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[ریشه غیر ربط::ل| ]][[شامل این کلمه::لَعَلّهُم|لَعَلَّهُمْ]] [[کلمه غیر ربط::لَعَلّهُم| ]] [[شامل این ریشه::لعل| ]][[ریشه غیر ربط::لعل| ]][[شامل این ریشه::هم| ]][[ریشه غیر ربط::هم| ]][[شامل این کلمه::يَتّقُون|يَتَّقُونَ]] [[کلمه غیر ربط::يَتّقُون| ]] [[شامل این ریشه::وقى| ]][[ریشه غیر ربط::وقى| ]]'''}} | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
{{آيه | سوره = سوره البقرة | نزول = | نام = [[شماره آیه در سوره::187|١٨٧]] | قبلی = البقرة ١٨٦ | بعدی = البقرة ١٨٨ | کلمه = [[تعداد کلمات::72|٧٢]] | حرف = }} | {{آيه | سوره = سوره البقرة | نزول = | نام = [[شماره آیه در سوره::187|١٨٧]] | قبلی = البقرة ١٨٦ | بعدی = البقرة ١٨٨ | کلمه = [[تعداد کلمات::72|٧٢]] | حرف = }} | ||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
«الرَّفَثُ»: جِماع. «بَاشِرُوهُنَّ»: با ایشان آمیزش و زناشوئی کنید. «إِبْتَغُوا»: بخواهید. بطلبید. «مَا کَتَبَ اللهُ»: چیزی که خدا مقرّر کرده است که زناشوئی است. «الْخَیْطُ الأَبْیَضُ»: رشته و تار سفید. مراد سپیده فجر است که در کنار سیاهی شب نمایان می‌شود. «الْفَجْرِ»: بامدادان. پگاه. «أَتِمُّوا»: به تمام و کمال اداء کنید. تکمیل کنید. «عَاکِفُونَ»: اعتکاف‌کنندگان. ماندگاران. «حُدُود»: جمع حدّ، مرزها. مراد احکام و قوانین خدا است. | |||
__TOC__ | __TOC__ | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
=== آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک) === | === آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک) === | ||
<div id='arabicrel'> | <div id='arabicrel'> | ||
[[البقرة ١٠٦ | مَا نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنْسِهَا...]] (۲) [[البقرة ١٨٤ | | [[البقرة ١٠٦ | مَا نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنْسِهَا...]] (۲) [[البقرة ١٨٤ | أَيَّاماً مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ کَانَ...]] (۴) [[الحديد ٩ | هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلَى...]] (۳) [[البقرة ١٩٧ | الْحَجُ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ...]] (۵) | ||
[[الطلاق ٢ | فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَ...]] (۲) | [[الطلاق ٢ | فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَ...]] (۲) | ||
</div> | </div> | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
== موضوعات مرتبط == | == موضوعات مرتبط == | ||
*'''پ نوشت ها: ''' | *'''پ نوشت ها: ''' | ||
# کافى، ج ۳، ص ۲۸۲، ح ۱; وسایل الشیعه، ج ۴، ص ۲۱۰، ح ۴. چاپ آل البیت. | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
<div style="font-size:smaller"><references/></div> | <div style="font-size:smaller"><references/></div> | ||
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره البقرة ]] | [[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره البقرة ]] | ||
نسخهٔ ۱۹ فروردین ۱۳۹۳، ساعت ۱۱:۱۴
ترجمه
| البقرة ١٨٦ | آیه ١٨٧ | البقرة ١٨٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الرَّفَثُ»: جِماع. «بَاشِرُوهُنَّ»: با ایشان آمیزش و زناشوئی کنید. «إِبْتَغُوا»: بخواهید. بطلبید. «مَا کَتَبَ اللهُ»: چیزی که خدا مقرّر کرده است که زناشوئی است. «الْخَیْطُ الأَبْیَضُ»: رشته و تار سفید. مراد سپیده فجر است که در کنار سیاهی شب نمایان می‌شود. «الْفَجْرِ»: بامدادان. پگاه. «أَتِمُّوا»: به تمام و کمال اداء کنید. تکمیل کنید. «عَاکِفُونَ»: اعتکاف‌کنندگان. ماندگاران. «حُدُود»: جمع حدّ، مرزها. مراد احکام و قوانین خدا است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
مَا نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنْسِهَا... (۲) أَيَّاماً مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ کَانَ... (۴) هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلَى... (۳) الْحَجُ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ... (۵) فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَ... (۲)
تفسیر
- آيه ۱۸۷ ، سوره بقره
- رعايت ادب در قرآن و استعاره اى لطيف در باره زوجين
- ناسخ بودن آيه شريفه حكم قبلى را مبنى بر حرمت عمل زناشوئى در شبهاى ماه رمضان
- طرح يك اشكال در ارتباط با مسئله نسخ در آيه و پاسخ به آن
- نتيجه گرى مطالب و بيان معناى آيه شريفه
- معناى ((فجر)) و بيان ابتداء فرمان روزه در ضمن يك استعاره زيبا
- معناى اعتكاف و اشاره آيه شريفه به يكى از شروط آن
- بحث روايتى در زيل آيه كريمه : احل لكم ليله الصيام ، و شاءن نزول آن
- دو روايت در شاءن نزول : احل لكم ليله الصيام
نکات آیه
۱ - آمیزش با همسران در برهه اى از عصر بعثت، حتى در شبهاى ماه رمضان، بر روزه داران حرام بود. (أحل لکم لیلة الصیام الرفث إلى نسائکم) «رفث» به سخنى که در معناى آمیزش و ترغیب به آن صراحت دارد گفته مى شود و در آیه شریفه کنایه از خود آمیزش است (اقتباس از مفردات راغب). متعدّى شدن آن به «إلى» و نیز جمله «فالآن باشروهن» قرینه بر این معناى کنایى است. جمله «کنتم تختانون» که حکایت از تحقق تمرد دارد و نیز مفهوم «فالآن باشروهن» دلالت بر این دارند که آمیزش در شبهاى رمضان حرام بوده است.
۲ - حرمت آمیزش با همسران در شبهاى رمضان پس از مدتى نسخ شده و این عمل حلال گشت. (أحل لکم لیلة الصیام الرفث إلى نسائکم ... فالن بشروهن)
۳ - زن و شوهر، لباس عفاف یکدیگرند و هر کدام مایه پرهیز دیگرى از گناهان جنسى است. (هن لباس لکم و أنتم لباس لهن)
۴ - نیاز مداوم زن و شوهر به یکدیگر (هن لباس لکم و أنتم لباس لهن) در جمله «هن لباس لکم ...» زن براى شوهر و شوهر براى زن، به لباس براى انسان، تشبیه شده اند. «نیاز مداوم» وجه شبه روشنى است که تشبیه مذکور گویاى آن مى باشد.
۵ - نیاز جنسى زن و شوهر به یکدیگر از حکمتهاى حلیت آمیزش جنسى در شبهاى رمضان (أحل لکم لیلة الصیام الرفث إلى نسائکم هن لباس لکم و أنتم لباس لهن) جمله «هن لباس لکم ...» بیانگر حکمت و دلیل اعلام حلیت (أحل لکم ...) است.
۶ - توجّه اسلام به نیازهاى جنسى و طبیعى، در تشریع احکام و قوانین دین (أحل لکم لیلة الصیام الرفث إلى نسائکم)
۷ - بسیارى از مسلمانان صدر اسلام به حرمت آمیزش در شبهاى ماه رمضان اعتنا نکرده و نافرمانى مى کردند. (علم اللّه أنکم کنتم تختانون أنفسکم) بدیهى است که همه مسلمانان مرتکب خلاف نشدند. بنابراین، مخاطب قرار دادن همه آنان با جمله «کنتم تختانون ...» گویاى این است که تعداد متخلفان اندک نبوده است.
۸ - غریزه جنسى، غریزه اى نیرومند و کنترل آن براى عموم مردم امرى دشوار است. (علم اللّه أنکم کنتم تختانون أنفسکم فتاب علیکم)
۹ - نافرمانى از دستورات خدا و نادیده گرفتن احکام دین، خیانت به خویشتن است. (کنتم تختانون أنفسکم)
۱۰ - خداوند، به اعمال نهانى انسانها آگاه است. (علم اللّه أنکم کنتم تختانون أنفسکم)
۱۱ - نافرمانى مسلمانان و نادیده گرفتن حرمت آمیزش در شبهاى رمضان، از زمینه هاى نسخ آن حکم بود. (أحل لکم ... علم اللّه أنکم کنتم تختانون أنفسکم فتاب علیکم و عفا عنکم) جمله «علم اللّه ...» نیز همانند «هن لباس لکم ...» بیان حکمت و دلیل جعل حلیت آمیزش در شبهاى ماه رمضان (أحل لکم ...) است.
۱۲ - خداوند، با بازگرداندن رحمت خویش بر متخلفان از حکم الهى (حرمت آمیزش در شبهاى ماه رمضان) گناه آنان را مورد عفو قرار داد. (فتاب علیکم و عفا عنکم)
۱۳ - تحقق عینى و ملموس شدن دشوارى پرهیز از آمیزش جنسى، از علل حکم الهى به حلیت آن در شبهاى رمضان (علم اللّه أنکم کنتم تختانون أنفسکم فتاب علیکم و عفا عنکم) چنانچه گذشت، جمله «علم اللّه ...» (خدا دانست که شما به خود خیانت کردید) از علل نسخ حرمت آمیزش است و از آن جا که خداوند پیش از تحقق وقایع و حوادث، بدآنها علم دارد; مقصود از «علم اللّه ...» تحقق معلوم در خارج است. بنابراین علت نسخ حرمت، تحقق تمرد و خیانت است نه علم و آگاهى پیشین خداوند به آن.
۱۴ - توالد و تناسل از حکمتهاى حلیت آمیزش و ترغیب نمودن خداوند به آن (فالن بشروهن و ابتغوا ما کتب اللّه لکم) مفسّران بر آنند که مقصود از «ما کتب ...» فرزند است. بنابراین جمله «فالآن ...»; یعنى، با همسران خویش آمیزش کنید و در پى چیزى (فرزندانى) باشید که خداوند براى شما مقرر کرده است.
۱۵ - در صورت مباشرت با همسران، در شبهاى رمضان، باید پیش از طلوع فجر غسل کرد. * (فالن بشروهن و ابتغوا ما کتب اللّه لکم ... حتّى یتبیّن لکم الخیط الأبیض) برخى از مفسّران بر آنند که مراد از «ما کتب اللّه» تحصیل طهارت است; چنانچه در سوره مائده (آیه ۶) آمده است: «و إن کنتم جنباً فاطهروا ... أو لامستم النساء فلم تجدوا ماء فتیمموا صعیداً طیباً».
۱۶ - مباشرت با همسران و استفاده از مباحات، سفارش خداوند به مسلمانان (فالن بشروهن ... کلوا و اشربوا) جمله «فالآن باشروهن» - چنانچه همگان بر آنند - حاکى از اباحه آمیزش است نه وجوب آن. به کارگیرى فعل امر (باشروهن ...) براى بیان اباحه، مى تواند گویاى ترغیب به آن فعل مباح باشد.
۱۷ - تقدیر امور به دست خداوند است. (ما کتب اللّه لکم)
۱۸ - انسان و انتخاب او داراى نقشى بسزا در تحقق مقدرات الهى است. (و ابتغوا ما کتب اللّه لکم) فرمان الهى به انسانها، مبنى بر اینکه در پى دست یافتن به مقدرات الهى باشند (و ابتغوا ما کتب اللّه لکم) گویاى این است که: تحقق برخى از آنچه که خداوند براى انسان مقدر کرده، مشروط به انتخاب و عملکرد او نیز هست; یعنى، انسان در تحقق آنها نقش دارد.
۱۹ - جواز مباشرت جنسى با همسران در شبهاى رمضان، از ابتداى شب تا طلوع فجر است. (فالن بشروهن ... حتى یتبیّن لکم الخیط الأبیض) قید «از ابتداى شب تا طلوع فجر» در این برداشت، مبتنى بر این است که «حتى یتبین» غایت براى «باشروهن» نیز باشد.
۲۰ - خوردن و آشامیدن در شبهاى رمضان تا طلوع فجر جایز است. (کلوا و اشربوا حتى یتبیّن لکم الخیط الأبیض من الخیط الأسود من الفجر)
۲۱ - زمان روزه از طلوع فجر تا شب است. (ثم أتموا الصیام إلى الیل)
۲۲ - آن هنگام که رشته سفیدِ ظاهر شده در افق از رشته سیاهِ شب تمییز داده شود، هنگام فجر است. (حتى یتبیّن لکم الخیط الأبیض من الخیط الأسود من الفجر) حرف «من» در «من الفجر» بیان براى «الخیط الأبیض» است; یعنى، آن رشته سفید همان فجر است.
۲۳ - طلوع فجر حد فاصل شب و روز (أحل لکم لیلة الصیام ... کلوا و اشربوا حتى یتبیّن لکم الخیط الأبیض) «ایّاماً معدودات» در آیه ۱۸۴، روزه را مخصوص روز مى داند و «حتى یتبین ...» شروع روزه را از طلوع فجر قرار داده است. بنابراین، روز در دیدگاه شرع از طلوع فجر آغاز مى شود.
۲۴ - خوردن، آشامیدن و آمیزش جنسى از مبطلات روزه است. (فالن بشروهن ... کلوا و اشربوا حتى یتبیّن لکم الخیط الأبیض)
۲۵ - اعتکاف کنندگان در مساجد حتى در شبهاى اعتکاف نیز از آمیزش جنسى باید پرهیز کنند. (فالن بشروهن ... و لاتبشروهن و أنتم عکفون فى المسجد) جمله «و لاتباشروهن» به منزله تبصره اى است براى «فالآن باشروهن»; یعنى، توهّم نشود که حلیت آمیزش در شبهاى روزه، شامل حال اعتکاف نیز مى شود.
۲۶ - محل اعتکاف مساجد است. (و أنتم عکفون فى المسجد) قید «فى المساجد» توضیحى و براى بیان محل اعتکاف است. بنابراین معناى جمله «و لاتباشروهن و أنتم ...» این نیست که اگر در مسجد اعتکاف کردید آمیزش حرام است و در غیر آن حرام نیست; زیرا در این صورت ظاهر آن بود که عبارت به این گونه بیان مى شد: و أنتم فى المساجد عاکفین.
۲۷ - اعتکاف عبادتى است مشروط به روزه گرفتن (و لاتبشروهن و أنتم عکفون فى المسجد) مطرح کردن مسأله اعتکاف پس از بیان احکام روزه، گویاى این است که اعتکاف، عبادتى است مشروط به روزه گرفتن.
۲۸ - لزوم احترام به مساجد و حفظ قداست آنها * (و لاتبشروهن و أنتم عکفون فى المسجد)
۲۹ - لزوم حفظ و مراقبت از حدود الهى و پاس داشتن آنها (تلک حدود اللّه فلاتقربوها)
۳۰ - روزه و اعتکاف و احکام آن دو، حدود الهى است که هرگز نباید نقض شود. (تلک حدود اللّه فلاتقربوها)
۳۱ - احکام قصاص و وصیت، حدود الهى است که هرگز نباید شکسته شود. (کتب علیکم القصاص ... کتب علیکم ... الوصیة ... تلک حدود اللّه فلاتقربوها) مشارالیه «تلک» علاوه بر روزه و احکام آن، مى تواند قصاص و وصیت و احکام آنها نیز باشد.
۳۲ - خداوند احکام خود را به گونه اى روشن براى مردم بیان مى کند. (کذلک یبین اللّه ءایته للناس)
۳۳ - همه انسانها مخاطبان قرآن هستند. (یبین اللّه ءایته للناس)
۳۴ - روزه و اعتکاف و احکام آن دو و نیز احکام قصاص و وصیت، از آیات الهى است. (کذلک یبین اللّه ءایته للناس)
۳۵ - ضرورت تحصیل تقوا و پرهیزگارى (لعلهم یتقون)
۳۶ - عمل به احکام دین و پایبندى به حدود الهى، زمینه ساز نایل شدن به تقواپیشگى است. (تلک حدود اللّه فلاتقربوها کذلک یبین اللّه ءایته للناس لعلهم یتقون)
روایات و احادیث
۳۷ - «عن على بن مهزیار قال: کتب ابوالحسن بن الحصین إلى أبى جعفر الثانى(ع) معى جعلت فداک، قد اختلفت موالوک فى صلاة الفجر فمنهم من یصلى إذا طلع الفجر الأول المستطیل فى السماء و منهم من یصلى إذا اعترض فى أسفل الأفق و استبان ... فکتب(ع) بخطه و قرأته: الفجر - یرحمک اللّه - هو الخیط الأبیض المتعرض لیس هو الأبیض صعداً ... فقال: کلوا واشربوا حتى یتبین لکم الخیط الأبیض من الخیط الأسود من الفجر ...;[۱] على بن مهزیار مى گوید: ابوالحسن بن حصین در نامه اى که توسط من به امام جواد(ع) فرستاد، نوشت: فدایت شوم، دوستان و شیعیان شما در وقت نماز صبح اختلاف دارند; گروهى از آنان، وقتى سپیده اول (فجر کاذب) که در آسمان کشیده مى شود طلوع نمود، نماز صبح مى خوانند و بعضى نیز وقتى سپیده در پایین افق پخش و آشکار شد نماز مى خوانند. امام (ع) با خط خود نوشت و من آن را خواندم که فجر همان نوار سفیدى است که در عرض افق ظاهر مى شود و آن سفیدى که به طرف بالا مى رود نیست; خداوند فرموده: کلوا و اشربوا حتى یتبین لکم الخیط الأبیض من الخیط الأسود من الفجر».
موضوعات مرتبط
- پ نوشت ها:
- کافى، ج ۳، ص ۲۸۲، ح ۱; وسایل الشیعه، ج ۴، ص ۲۱۰، ح ۴. چاپ آل البیت.
منابع
- ↑ «عن ابى عبداللّه(ع) فى قوله تعالى «أتموا الصیام إلى اللیل» قال: سقوط الشفق;(۱) از امام صادق(ع) در معناى «لیل» در آیه «أتموا الصیام إلى اللیل» روایت شده که شب با زائل شدن شفق شروع مى شود».
