گمنام

تفسیر:المیزان جلد۱۱ بخش۴۳: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
خط ۱۰۰: خط ۱۰۰:
و آن دو كتابى كه آيه مورد بحث معرفى مى كند، يعنى كتاب محو و اثبات و كتاب ام الكتاب، يا عبارتند از همين دو مرحله از وجود، و يا مبدء آن دو. هرچه باشد، اين مسأله كه امرى و يا اراده اى از ناحيه خداى تعالى ظاهر گردد كه خلاف آن توقع مى رفت، مسأله ای است واضح كه جاى هيچ گونه ترديد در آن نيست.
و آن دو كتابى كه آيه مورد بحث معرفى مى كند، يعنى كتاب محو و اثبات و كتاب ام الكتاب، يا عبارتند از همين دو مرحله از وجود، و يا مبدء آن دو. هرچه باشد، اين مسأله كه امرى و يا اراده اى از ناحيه خداى تعالى ظاهر گردد كه خلاف آن توقع مى رفت، مسأله ای است واضح كه جاى هيچ گونه ترديد در آن نيست.


و آنچه ما به نظرمان مى رسد، اين است كه نزاع در ثبوت بداء - همچنان كه از احاديث ائمه اهل بيت «عليهم السلام» بر مى آيد - و نفى آن، همچنان كه ديگران معتقدند، نزاعى است لفظى كه با كمى دقّت، خود به خود، از بين مى رود. و به همين جهت بود كه ما در اين كتاب، بحث جداگانه اى به اين مسأله اختصاص نداديم، با اين كه روش ما اين بود كه براى هر مسأله علمى، بحثى اختصاص دهيم.
و آنچه ما به نظرمان مى رسد، اين است كه نزاع در ثبوت «بداء» - همچنان كه از احاديث ائمه اهل بيت «عليهم السلام» بر مى آيد - و نفى آن، همچنان كه ديگران معتقدند، نزاعى است لفظى كه با كمى دقّت، خود به خود، از بين مى رود. و به همين جهت بود كه ما در اين كتاب، بحث جداگانه اى به اين مسأله اختصاص نداديم، با اين كه روش ما اين بود كه براى هر مسأله علمى، بحثى اختصاص دهيم.


دليل ما بر اين كه نزاع در بداء نزاع لفظى است، اين است كه آن هایی كه منكر آن اند، چنين استدلال مى كنند كه قول به «بداء»، مستلزم تغير علم خداست، و حال آن كه اين استلزام در بداء ما آدميان است، و در ما است كه مستلزم تغير علم است، و اما بداء - به آن معنايى كه در روايات آمده - مستلزم چنين اشكالى نيست.
دليل ما بر اين كه نزاع در «بداء»، نزاع لفظى است، اين است كه آن هایی كه منكر آن اند، چنين استدلال مى كنند كه قول به «بداء»، مستلزم تغير علم خداست، و حال آن كه اين استلزام در «بداء» ما آدميان است، و در ما است كه مستلزم تغير علم است، و اما «بداء» - به آن معنايى كه در روايات آمده - مستلزم چنين اشكالى نيست.


و در الدّرالمنثور است كه حاكم از ابى درداء نقل كرده كه گفت: رسول خدا «صلى اللّه عليه و آله و سلم» آيه را به صورت «يمحُو اللّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثبِتُ» - بدون تشديد باء - قرائت مى كرد.
و در الدّرالمنثور است كه حاكم از ابى درداء نقل كرده كه گفت: رسول خدا «صلى اللّه عليه و آله و سلم» آيه را به صورت «يمحُو اللّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثبِتُ» - بدون تشديد باء - قرائت مى كرد.
۱۶٬۲۹۳

ویرایش