غافر ٥٦

إِنَ‌ الَّذِينَ‌ يُجَادِلُونَ‌ فِي‌ آيَاتِ‌ اللَّهِ‌ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ‌ أَتَاهُمْ‌ إِنْ‌ فِي‌ صُدُورِهِمْ‌ إِلاَّ کِبْرٌ مَا هُمْ‌ بِبَالِغِيهِ‌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ‌ إِنَّهُ‌ هُوَ السَّمِيعُ‌ الْبَصِيرُ

ترجمه

کسانی که در آیات خداوند بدون دلیلی که برای آنها آمده باشد ستیزه‌جویی می‌کنند، در سینه‌هایشان فقط تکبّر (و غرور) است، و هرگز به خواسته خود نخواهند رسید، پس به خدا پناه بر که او شنوا و بیناست!

|به راستى آنان كه در باره‌ى آيات خدا- بى‌آن كه حجّتى برايشان آمده باشد- به مجادله بر مى‌خيزند، در دل‌هايشان جز تكبر و نخوت نيست كه به [خواسته خود] نخواهند رسيد. پس به خدا پناه ببر، كه او خود شنواى بيناست

در حقيقت، آنان كه در باره نشانه‌هاى خدا -بى‌آنكه حجّتى برايشان آمده باشد- به مجادله برمى‌خيزند در دلهايشان جز بزرگنمايى نيست [و] آنان به آن [بزرگى كه آرزويش را دارند] نخواهند رسيد. پس به خدا پناه جوى، زيرا او خود شنواى بيناست.

آنان که در آیات خدا بی‌هیچ حجت و برهان که آنان را آمده باشد راه انکار و جدل پیمایند جز تکبر و نخوت (و قصد ریاست) چیزی در دل ندارند که به آرزوی دل هم آخر نخواهند رسید، پس تو (از شر و فتنه آنها) پناه به درگاه خدا بر، که خدا شنوا و بیناست.

بی تردید آنان که در آیات خدا بی آنکه دلیلی برای آنان آمده باشد، مجادله و ستیزه می کنند و در سینه هایشان جز کبر و بزرگ نمایی نیست به آن [بزرگی و عزت و سلطنتی که در آرزویش هستند] نمی رسند؛ پس به خدا پناه ببر؛ زیرا او شنوا و بیناست.

آنان كه بى‌هيچ حجتى كه از آسمان آمده باشد درباره آيات خدا مجادله مى‌كنند، در دلشان جز هواى بزرگى نيست؛ ولى به آن نخواهند رسيد. پس به خدا پناه ببر كه او شنوا و بيناست.

کسانی که بدون حجتی که بر ایشان آمده باشد، در آیات الهی مجادله می‌کنند، در دلهایشان جز خود بزرگ‌بینی نیست، که به آن نایل نشوند، پس بر خداوند پناه ببر، که او شنوای بیناست‌

همانا كسانى كه در آيتهاى خدا بى‌دليل و حجتى كه بديشان آمده باشد ستيزه و جدل مى‌كنند در سينه‌هاشان جز بزرگ‌منشى كه بدان نرسند نيست پس به خدا پناه ببر، كه اوست شنوا و بينا.

کسانی که بدون دلیلی که (از سوی خدا) در دست داشته باشند، درباره‌ی آیات الهی به ستیزه‌گری و کشمکش می‌پردازند، در سینه‌هایشان جز برتری جوئی نیست و هرگز هم به برتری نمی‌رسند. پس (از شرّ این گونه افراد خودخواه و برتری طلب) خود را در پناه خدا دار که او (سخنان بی‌اساس ایشان را) می‌شنود و (توطئه‌های ناجوانمردانه‌ی آنان را) می‌بیند.

بی‌گمان آنان که درباره‌ی نشانه‌های خدا - بی آنکه حجّتی برایشان آمده باشد - به مجادله بر می‌خیزند، در دل‌هایشان بجز خودبزرگ‌بینی (خیالی) چیزی نیست، که هرگز به آن رسنده نیستند. پس به خدا پناه جوی (که) همانا، (هم)او بس شنوای بسیار بیناست.

همانا آنان که می‌ستیزند در آیتهای خدا نه به فرمانروائیی که آمدستشان نیست در سینه‌های آنان جز کبرورزی که نیستند بدان رسیده پس پناه بر به خدا که او است شنوای بینا

غافر ٥٥	آیه ٥٦	غافر ٥٧
سوره : سوره غافر نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«آیَاتِ»: آیه‌های کتاب آسمانی. دلائل و براهین الهی. «إِن فِی صُدُورِهِمْ ...»: حرف (إِنْ) نافیه‌است. «کِبْرٌ»: تکبّر. برتری و ریاست مراد است.

تفسیر

• آيات ۵۵ - ۶۰ سوره مؤ من
• استنتاج از داستان موسى و فرعون و امر پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله به صبر،استغفار و تسبيح
• علت اينكه با باطل در برابر حق مجادله مى كنند، كبر آنان است
• رواياتى درباره دعاء و استجابت آن در ذيل آيه : ادعونى استجب لكم ...

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - کسانى که بدون هیچ دلیل و برهانى، به مجادله و ستیزه جویى در آیات الهى (دین) بر مى خیزند، در دل آنان نوعى کبر و خودبرتربینى نهفته است. (إنّ الذین یجدلون فى ءایت اللّه بغیر سلطن أتیهم إن فى صدورهم إلاّ کبر) «سلطان» به معناى حجت و برهان است.

۲ - دشمنان دیانت و ستیزه جویان با آیات الهى، فاقد منطق و برهان (الذین یجدلون فى ءایت اللّه بغیر سلطن أتیهم) برداشت یاد شده بر این اساس است که عبارت «بغیر سلطان» قید توضیحى باشد; یعنى، همواره چنین است که مجادله گران در آیات الهى، بدون حجت و برهان به جدال برمى خیزند.

۳ - آیات الهى و معارف قرآنى، مبتنى بر دلیل و برهان است. (الذین یجدلون فى ءایت اللّه بغیر سلطن أتیهم)

۴ - مبانى دینى و اصول اعتقادى و نیز بحث و گفت وگو درباره آنها، باید مبتنى بر دلیل و برهان باشد. (الذین یجدلون فى ءایت اللّه بغیر سلطن أتیهم) برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که خداوند، کسانى را که بدون دلیل و برهان درباره دین مجادله مى کنند، محکوم کرده است.

۵ - کبر و خودبرتربینى، عامل جدال و ستیزه جویى کافران و مشرکان با آیات الهى و پیامبر اسلام(ص) (إنّ الذین یجدلون فى ءایت اللّه ... إن فى صدورهم إلاّ کبر)

۶ - خداوند، کافران و مشرکان ستیزه جوى صدر اسلام را از دست یافتن به هدف خود (ریاست و سرورى بر مردم) مأیوس ساخت. (إنّ الذین یجدلون فى ءایت اللّه ... إن فى صدورهم إلاّ کبر ما هم ببلغیه) این فرموده خداوند که: «در دل کافران کبر و خودبرتر بینى وجود دارد; ولى به آن نمى رسند»; کنایه از این است که آنان نمى توانند با ریاست و سرورى بر مردم، - که آرزوى آنها است - کبر و خودبرتر بینى خود را تحقق بخشند.

۷ - کسانى که بدون منطق و برهان، به ستیزه جویى و مبارزه با تعالیم قرآن مى پردازند، به مقصود خود نخواهند رسید. (إنّ الذین یجدلون فى ءایت اللّه ... إن فى صدورهم إلاّ کبر ما هم ببلغیه)

۸ - دلدارى خداوند به پیامبر(ص) و مؤمنان اندک او، در برابر کارشکنى ها و دشمنى هاى کافران و مشرکان (إنّ الذین یجدلون فى ءایت اللّه ... إن فى صدورهم إلاّ کبر ما هم ببلغیه) از این آیه و آیات قبل و بعد آن، استفاده مى شود که خداوند درصدد دلدارى به پیامبر(ص) و ایمان آورندگان اندک به آن حضرت در مکه مى باشد.

۹ - انگیزه ها و خصلت هاى درونى انسان ها، عامل تأثیرگذار در مجموعه رفتارها و شکل دهنده چگونگى آنها (إنّ الذین یجدلون فى ءایت اللّه بغیر سلطن أتیهم إن فى صدورهم إلاّ کبر)

۱۰ - توصیه خداوند به پیامبر(ص)، مبنى بر پناه بردن به او، در برابر کارشکنى ها و دشمنى هاى کافران و مشرکان (إنّ الذین یجدلون فى ءایت اللّه ... فاستعذ باللّه)

۱۱ - لزوم پناه بردن به خدا و یارى جستن از او، در برابر دشمنان دیانت (إنّ الذین یجدلون فى ءایت اللّه ... فاستعذ باللّه)

۱۲ - خداوند، سمیع (شنوا) و بصیر (بینا) است. (إنّه هو السمیع البصیر)

۱۳ - شنوا و بینا بودن خداوند، مقتضى پناه بردن بشر به او و استمداد از او، در برابر بدى ها و دشمنى ها (فاستعذ باللّه إنّه هو السمیع البصیر) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که جمله «إنّه هو السمیع البصیر»، تعلیل براى «فاستعذ» است.

۱۴ - خداوند، یارى دهنده به مؤمنان پناه جو و خنثى کننده توطئه هاى دشمنان آنان است. (فاستعذ باللّه إنّه هو السمیع البصیر) همان طور که در برداشت قبل آمده، جمله «إنّه هو السمیع البصیر» تعلیل براى «فاستعذ باللّه» است، و چون مجرد شنوایى و بینایى خداوند نمى تواند دلیل لزوم استعاذه به او باشد، مى توان گفت که شنوایى و بینایى خداوند، کنایه از اجابت پناه خواهى است.

موضوعات مرتبط

• آیات خدا: برهان در آیات خدا ۳; بى منطقى مکذبان آیات خدا ۲; تکبر مکذبان آیات خدا ۱; منشأ مجادله در آیات خدا ۱، ۵; ویژگیهاى آیات خدا ۳
• اخلاق: آثار صفات اخلاقى ۹
• استعاذه: استعاذه از دشمنان دین ۱۱; استعاذه به خدا ۱۰، ۱۱، ۱۳، ۱۴; توصیه به استعاذه ۱۰
• استمداد: استمداد از خدا ۱۱، ۱۳
• اسماء و صفات: بصیر ۱۲; سمیع ۱۲
• تکبر: نشانه هاى تکبر ۱
• خدا: افعال خدا ۶، ۱۴; امدادهاى خدا ۱۴; بصیرت خدا ۱۳; توصیه هاى خدا ۱۰; شنوایى خدا ۱۳
• دشمنان: منشأ دفع توطئه دشمنان ۱۴
• دین: بى منطقى دشمنان دین ۲; تکبر مکذبان دین ۱; منشأ مجادله در دین ۱
• شخصیت: عوامل شکل گیرى شخصیت ۹
• عقیده: اهمیت برهان در عقیده ۴
• قرآن: برهان در تعالیم قرآن ۳; شکست دشمنان قرآن ۷; ویژگیهاى قرآن ۳
• کافران: آثار تکبر کافران ۵; توطئه کافران ۱۰; دشمنى کافران ۸; عهدشکنى کافران ۸; منشأ شکست کافران صدراسلام ۶; منشأ مجادله کافران ۵
• مؤمنان: امداد به مؤمنان ۱۴; دلدارى به مؤمنان ۸
• محمد(ص): توصیه به محمد(ص) ۱۰; توطئه دشمنان محمد(ص) ۱۰; دلدارى به محمد(ص) ۸; منشأ مجادله با محمد(ص) ۵
• مشرکان: آثار تکبر مشرکان ۵; توطئه مشرکان ۱۰; دشمنى مشرکان ۸; عهدشکنى مشرکان ۸; منشأ شکست مشرکان صدراسلام ۶; منشأ مجادله مشرکان ۵