الأنبياء ٥٨

فَجَعَلَهُمْ‌ جُذَاذاً إِلاَّ کَبِيراً لَهُمْ‌ لَعَلَّهُمْ‌ إِلَيْهِ‌ يَرْجِعُونَ‌

ترجمه

سرانجام (با استفاده از یک فرصت مناسب)، همه آنها -جز بت بزرگشان- را قطعه قطعه کرد؛ شاید سراغ او بیایند (و او حقایق را بازگو کند)!

|پس آنها را خرد كرد، جز بزرگشان را، تا به سوى او مراجعه كنند [كه حق را روشن كند]

پس آنها را -جز بزرگترشان را- ريز ريز كرد، باشد كه ايشان به سراغ آن بروند.

(در آن موقع به بتخانه شد) و همه بتها را درهم شکست به جز بت بزرگ آنها را تا (در مقام شکایت) به او رجوع کنند.

پس [همه] بت ها را قطعه قطعه کرد و شکست مگر بت بزرگشان را که [برای درک ناتوانی بت ها] به آن مراجعه کنند.

آنها را خرد كرد. مگر بزرگ ترينشان را، تا مگر به آن رجوع كنند.

آنگاه آنها را خرد و ریز کرد، مگر بزرگترشان را، باشد که به او روی آورند

پس آنها را خرد كرد مگر بت بزرگشان را تا مگر به آن- يا به او يعنى ابراهيم- بازگردند.

(وقتی که روز عید فرا رسید و مردمان برای انجام مراسم خاصّ آن بیرون شهر رفتند، ابراهیم به سوی بتها رفت) و همه‌ی آنها را قطعه‌قطعه کرد، مگر بت بزرگشان را، تا به پیش آن بیایند (و از آن چگونگی حادثه و علّت چنین کاری را بپرسند، و بدیشان پاسخ ندهد و بطلان بت‌پرستی برایشان روشن شود).

پس آنان را - جز بزرگشان را - شکسته و تکه تکه کرد، شاید ایشان سوی آن [:بزرگ] برگردند.

پس گردانیدشان پاره‌هائی مگر بزرگی برای ایشان شاید بسوی او بازگردند

الأنبياء ٥٧	آیه ٥٨	الأنبياء ٥٩
سوره : سوره الأنبياء نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٨ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«جُذَاذاً»: تکّه‌تکّه. قطعه‌قطعه. مصدر است و به معنی اسم مفعول. «إلاّ کَبِیراً لَّهُمْ»: مگر بت بزرگتر در مقام یا از لحاظ پیکره را. مگر بت بزرگ مردمان را. «إِلَیْهِ»: مرجع (ه) می‌تواند بت بزرگ باشد، تا عبرت بگیرند. و نیز می‌تواند (ابراهیم) باشد تا تمام گفتنیها را بگوید.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

فَرَاغَ‌ عَلَيْهِمْ‌ ضَرْباً... (۰)

وَ لاَ يَسْتَطِيعُونَ‌ لَهُمْ‌ نَصْراً وَ... (۰)

تفسیر

• آيات ۴۸ - ۷۷ سوره انبياء
• اشاره به وجه تسميه ((تورات (( به : فرقان ، ضياء و ذكر
• مقصود از اينكه قرآن ((ذكر مبارك (( است
• مقصود از اينكه فرمود: ما به ابراهيم رشد او را داديم
• گفتگوى ابراهيم (عليه السلام ) با قوم بت پرست خود
• ابراهيم (ع ) بتها را قطعه قطعه كرد مگر بزرگترين آنها را
• محاجه آن جناب (عليه السلام ) با قوم خود بعد از شكستن بتها:((قال بل فعله كبيرهم ...((
• تنبه مردم بعد از شنيدن كلام ابراهيم (ع )
• اشاره به اينكه ((برد(( و ((سلام (( شدن آتش براى ابراهيم (عليه السلام ) به امرتكوينى خداى تعالى خارج از محدوده اطلاعات ما از سلسله علل و اسباب است
• بيان اينكه در جمله :((و جعلنا هم ائمة يهدون بامرنا(( مراد از هدايت رساندن به مقصد ومراد از ((امر(( امر تكوينى است
• توضيح اينكه مراد از وحى در آيه : ((واوحينا اليهمفعل الخيرات ...(( وحى تسديد است نه وحى تشريع و مؤ يد بودن ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند
• بحث روايتى
• چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- حضرت ابراهیم(ع) در غیاب مردم و دور شدن آنان از بت ها، به شکستن بت ها پرداخت. (بعد أن تولّوا مدبرین . فجعلهم جذذًا ) «جذاذ» فعال به معناى مفعول و از ماده «جذّ» (قطع و شکستن) است. «فا» در «فجعلهم» - به اصطلاح اهل ادب - فصیحه و حاکى از تقدیر جمله اى است و تقدیر آن چنین است: «فولّوا فأتى إبراهیم الأصنام فجعلهم جذاذاً; مردم به بت ها پشت کردند، پس ابراهیم نزد بت ها آمد و آنها را شکست».

۲- ابراهیم(ع) تمامى بت ها را در هم شکست و تنها بت بزرگ را سالم باقى گذاشت. (فجعلهم جذذًا إلاّکبیرًا )

۳- بت ها، داراى درجات و منزلت هاى مختلف و اندازه هاى گوناگون در نزد بت پرستان قوم ابراهیم (إلاّکبیرًا لهم ) بزرگى بت ها هم مى تواند به اعتبار درجات و منزلت هاى آنها نزد بت پرستان باشد و هم به لحاظ اندازه هاى آنها در قطعه هاى بزرگ و کوچک.

۴- بت و سایر ابزار و وسایل گناه، از حرمت و مالکیت ساقط است و شکستن و نابود کردن آنها جایز مى باشد. (فجعلهم جذذًا ) برداشت یاد شده از شکستن بت ها به وسیله حضرت ابراهیم(ع) و سوگند ایشان بر این کار و نیز لحن تأیید گونه و تمجیدآمیز آیه شریفه به دست مى آید.

۵- باقى ماندن بت بزرگ به وسیله ابراهیم(ع)، براى مراجعه بت پرستان به آن و درک عجز بت ها بود. (فجعلهم جذذًا إلاّکبیرًا لهم لعلّهم إلیه یرجعون )

۶ - اقدام ابراهیم(ع) به شکستن بت ها و سالم باقى گذاشتن بت بزرگ، تدبیرى از سوى آن حضرت براى جلب نظر مردم و توجه دادن آنان به بطلان بت پرستى بود. (و تاللّه لأکیدنّ أصنمکم ... فجعلهم جذذًا إلاّکبیرًا لهم لعلّهم إلیه یرجعون ) «فاء» در «فجعلهم» یا براى ترتیب است و یا براى تعقیب. در هر دو صورت گویاى این است که عمل حضرت ابراهیم(ع) مصداق همان حیله و تدبیرى بود که بر آن سوگند یاد کرده بود.

موضوعات مرتبط

• ابراهیم(ع): بت شکنى ابراهیم(ع) ۱، ۲; روش تبلیغ ابراهیم(ع) ۶; روش شرک ستیزى ابراهیم(ع) ۶; قصه ابراهیم(ع) ۱، ۲، ۵، ۶
• احکام :۴
• بت: احکام بت ۴; بى احترامى بت ۴; مالکیت بت ۴
• بت: جواز بت شکنى ۴; عجز بت ها ۵; مبارزه با بت پرستى ۶
• قوم ابراهیم: بت بزرگ قوم ابراهیم ۲; تاریخ قوم ابراهیم ۳; فلسفه ابقاى بت بزرگ قوم ابراهیم ۵، ۶; مراتب بتهاى قوم ابراهیم ۳
• مالکیت: احکام مالکیت ۴