تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۴: تفاوت میان نسخه‌ها

«'''ثمَّ أَرْسلْنَا مُوسى وَ أَخَاهُ هَارُونَ بِآيَاتِنَا وَ سُلْطانٍ مُّبِينٍ'''»:

مقصود از اين «آيات»، همان عصا و يد بيضاء، و ساير معجزاتى است كه موسى، به فرعون و قومش نشان داد. و مقصود از «سُلطَان مُبين»، حجت هاى واضح است. و اين كه بعضى از مفسران، آن را به معجزه عصا تفسير كرده اند، صحيح نيست.

بعضى گفته اند: اگر تنها بزرگان فرعون را نام برده و نام قوم را نبرده، از اين جهت است كه ملأ، بزرگان و اشراف بوده اند، و مردم همه تابع ايشان.

منظور از «عَالِين»، اين است كه نسبت به ديگران علو و برترى داشته، ديگران را بنده و فرمانبر خود كرده بودند، همچنان كه بنى اسرائيل را هم عبد خود قرار داده بودند. پس «علوّ در زمين»، كنايه است از طغيان بر اهل زمين، و اهل زمين را به اطاعت خود در آوردن.

«'''فَقَالُوا أَنُؤْمِنُ لِبَشرَيْنِ مِثْلِنَا وَ قَوْمُهُمَا لَنَا عَابِدُونَ'''»:

مراد از بشر بودن آن دو (موسى و هارون) و همانند بودنشان با آنان، اين است كه اين دو، فضيلتى بر ما ندارند، و چطور مى توانند فضيلتى داشته باشند و حال آن كه دودمانشان بردگان مايند؟ پس ما همان طور كه بر قوم آن دو برترى داريم، بر خود آن دو نيز برترى داريم.  

و چون برترى داريم، آن دو نيز، بايد ما را بپرستند، همان طور كه قومشان، ما را مى پرستند. نه اين كه ما به آن دو ايمان بياوريم، همچنان كه خود فرعون، به موسى گفت: «لَئِنِ اتَّخَذتَ إلَهاً غَيرِى لَأجعَلَنَّكَ مِنَ المُسجُونِين».

خداى تعالى، اين قصه را با جملۀ «فَكَذَّبُوهُمَا فَكَانُوا مِنَ المُهلَكِين» كه خبر از هلاكت آنان مى دهد، خاتمه داده، سپس فرموده: «وَ لَقَد آتَينَا مُوسَى الكِتَابَ لَعَلَّهُم يَهتَدُون»، كه مراد از ضمير «هُم»، بنى اسرائيل است. چون تورات بعد از هلاك شدن فرعون و قومش نازل شد.

«'''وَ جَعَلْنَا ابْنَ مَرْيمَ وَ أُمَّهُ آيَةً وَ آوَيْنَهُمَا إِلى رَبْوَةٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَ مَعِينٍ'''»:

 

 

كلمۀ «آوَينَا»، از مصدر «إيواء» و «إيواء» كه باب إفعال است، از «أوى» است، كه در اصل به معناى بازگشت بوده، سپس در بازگشت انسان به خانه و مسكن استعمال شد. و جملۀ «آوَاهُ إلَى مَكَانٍ كَذَا»، به معناى اين است كه او را در فلان مكان جاى داد. و كلمۀ «رَبوَه»، به معناى مكان و بلند و هموار و وسيع است، و كلمۀ «مَعِين»، به معناى آب جارى است.

و معناى آيه، اين است كه: ما عيسى بن مريم و مادرش را آيتى قرار داديم، كه دلالت بر ربوبيت ما مى كند، و ما آن دو را در مكانى مرتفع، و هموار، و وسيع جاى داديم، كه در آن آبى جارى هست.