تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۴: تفاوت میان نسخه‌ها

«'''فَأَخَذَتهُمُ الصيْحَةُ بِالْحَقِّ فَجَعَلْنَاهُمْ غُثَاءً فَبُعْداً لِّلْقَوْمِ الظالِمِينَ'''»:

حرف «باء» در كلمه «بالحق» براى مصاحبت و معيت است، و اين جار و مجرور متعلق است به جمله «فاخذتهم» يعنى: صيحه ايشان را گرفت در حالى كه مصاحب با «حق» بود. و ممكن هم هست براى سببيت باشد، و كلمه «حق» وصفى باشد كه در جاى موصوف خود نشسته است، و موصوف آن حذف شده، و تقدير آن «فاخذتهم الصيحة»، بسبب الامر «الحق - و يا - قضاء الحق» باشد. يعنى: صيحه ايشان را گرفت به سبب امر حق - و يا - قضاء حق . همچنان كه در جاى ديگر فرموده: «فاذا جاء امر الله قضى بالحق».

كلمه «غثاء» - به ضمه غين كه گاهى «ثاء» آن مشدد خوانده مى شود - به معناى گياه و برگ و چوب پوسيده است كه با سيل مى آيد. و جمله «فبعدا للقوم الظالمين» لعنت و دورى ايشان و نفرين بر ايشان است.

و معناى آيه اين است كه: ما به وعده اى كه به رسول خود داده بوديم كه ايشان را عذاب مى كنيم وفا كرديم، پس صيحه آسمانى كه عذابشان بود آن ها را بگرفت و ايشان را هلاك نموده، به صورت غثاى سيل در آورديم، پس دور باشند قوم ستمكار، دورى سختى.

قرآن كريم نامى از اين قوم كه خداوند بعد از نوح به وجودشان آورده و سپس هلاكشان كرده ، و نيز نامى از رسول ايشان نبرده. و بعيد نيست كه مراد همان ثمود، قوم صالح باشند، چون خداى تعالى در چند جا داستان ايشان را آورده و فرموده كه اين قوم بعد از نوح مى زيستند و با بلاى صيحه نابود شدند.

«'''ثُمّ أنشَأنَا مِن بَعدِهِم قُرُوناً آخَرِين مَا تَسبِقُ مِن أُمّةٍ أجَلَهَا وَ مَا يَستَأخِرُونَ'''»:

«'''ثمَّ أَرْسلْنَا رُسُلَنَا تَترَا كلَّ مَا جَاءَ أُمَّةً رَسُولهَُا كَذَّبُوهُ...'''»:

كلمه «تواتر» هم، از همين باب است ، چون تواتر هم به معناى تك تك و فرد فردهاى پشت سر هم است. و از اصمعى نقل شده كه در معناى «واترت الخبر» گفته: يعنى ابعاض آن را پشت سر هم قرار دادم، در حالى كه ما بين هر دو بعض مختصر سكوتى هست.

اين آيه تتمه آيه قبلى است كه مى فرمود: «ثم انشانا من بعدهم قرونا» و كلمه «ثُمّ» براى افاده بعديت ذكرى است، نه زمانى.