۱۶٬۹۱۱
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۷ بخش۳: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←وجوه مختلف درباره خلقت انسان از خاك
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
بعضى ديگر گفته اند: «مراد خلقت همه انسان ها است، اما به طور اجمال و تفصيل، به اين معنا كه هم به خلقت اجمالى انسان ها از خاك در ضمن خلقت آدم اشاره مى كند، و هم به خلقت تفصيلى ايشان كه از نطفه است، همچنان كه فرمود: «ثُمّ مِن نُطفَةٍ». | بعضى ديگر گفته اند: «مراد خلقت همه انسان ها است، اما به طور اجمال و تفصيل، به اين معنا كه هم به خلقت اجمالى انسان ها از خاك در ضمن خلقت آدم اشاره مى كند، و هم به خلقت تفصيلى ايشان كه از نطفه است، همچنان كه فرمود: «ثُمّ مِن نُطفَةٍ». | ||
و فرق بين اين سه وجه، آن است كه در وجه اول، نسبت خلقت انسان ها از خاك، يك نسبت مجازى عقلى است. (چون خود انسان ها از خاك خلق نشده اند، بلكه پدر بزرگشان خلق شده). و در وجه دوم، مراد از خلقت آنان، خلقت آدم به تنهايى است مجازا، ولى نه مجاز در نسبت، بلكه مجاز در كلمه. و در وجه سوم، مراد از خلقت فرد فرد انسان از خاك، به طور حقيقت است، نه مجاز، الّا اين كه اين خلقت، خلقت اجمالى است نه تفصيلى. و با همين نكته، وجه سوم با وجهى كه ما گفتيم، فرق پيدا مى كند. | و فرق بين اين سه وجه، آن است كه: | ||
در وجه اول، نسبت خلقت انسان ها از خاك، يك نسبت مجازى عقلى است. (چون خود انسان ها از خاك خلق نشده اند، بلكه پدر بزرگشان خلق شده). | |||
و در وجه دوم، مراد از خلقت آنان، خلقت آدم به تنهايى است مجازا، ولى نه مجاز در نسبت، بلكه مجاز در كلمه. | |||
و در وجه سوم، مراد از خلقت فرد فرد انسان از خاك، به طور حقيقت است، نه مجاز، الّا اين كه اين خلقت، خلقت اجمالى است نه تفصيلى. و با همين نكته، وجه سوم با وجهى كه ما گفتيم، فرق پيدا مى كند. | |||
و ممكن است وجه اول را با جملۀ «خَلَقَ الإنسَانَ مِن صَلصَالٍ كَالفَخّار»، و وجه دوم را با امثال آيه «وَ بَدَءَ خَلقَ الإنسَان مِن طِينٍ ثُمّ جَعَلَ نَسلَهُ مِن سُلَالَةٍ مِن مَاءٍ مَهِين»، و وجه سوم را با آيه «وَ لَقَد خَلَقنَاكُم ثُمّ صَوّرنَاكُم ثُمّ قُلنَا لِلمَلَائِكَةِ اسجُدُوا لآدَمَ» تأييد نمود، و براى هر يك از سه وجه مزبور، وجهى است. | و ممكن است وجه اول را با جملۀ «خَلَقَ الإنسَانَ مِن صَلصَالٍ كَالفَخّار»، و وجه دوم را با امثال آيه «وَ بَدَءَ خَلقَ الإنسَان مِن طِينٍ ثُمّ جَعَلَ نَسلَهُ مِن سُلَالَةٍ مِن مَاءٍ مَهِين»، و وجه سوم را با آيه «وَ لَقَد خَلَقنَاكُم ثُمّ صَوّرنَاكُم ثُمّ قُلنَا لِلمَلَائِكَةِ اسجُدُوا لآدَمَ» تأييد نمود، و براى هر يك از سه وجه مزبور، وجهى است. | ||
