ریشه ذا
تکرار در قرآن: ۲۵۸(بار)
قاموس قرآن
اسم اشاره است و با آن بمفرد مذكّر نزديك اشاره مىشود و چون هاءِ تنبيه بر آن داخل شود گويند: هذا. مثل [مرسلات:35]، [مرسلات:38] تثنيه آن در حال رفع ذان و در نصب و جّر ذين است. ذا گاهى به معنى الّذى مىآيد و آن در صورتى است كه بعد از ما و من استفهام باشد مثل [محمّد:16] يعنى «مَا الَّذى قال آنِفاً» مثل «مَنْ ذا بِالدّارِ» يعنى كيست آنكه درخانه است و گاهى «مادا» مجموعاً به معنى استفهام مىآيد در آياتى نظير [بقره :219]، [مائده:4]، [نحل :24]. احتمال دارد كه «ما» موصل و «ذا» صله آن باشد به معنى «يَسْئَلُونَكَ اَىَّ اَلَّذى يُنْفِقُونَ» و احتمال دارد كه «ماذا» مجموعاً اسم باشد به معنى اَىّ شيئى، چنانكه طبرسى در ذيل آيه 4 مائده گفته است. در آياتيكه ذا ميان من و الذى واقع شده نحو [بقره:255]، [حديد:11] ظاهراً «ذا» در معناى اولى خود است طبرسى در ذيل آيه دوم از فّراء نقل كرده : ذا صله من است و گفتهاند معنى جمله آن است «مَنْ هذَا الَّذى يُقرِضُ اللّهَ» و ذا مبتدا و الّذى خبر آن و هر دو خبر «من» است. و خلاصه تقدير آن: «مَن هُوَ الَّذى» يا «من هذاَ الَّذى» است.
ریشه‌های نزدیک مکانی
کلمات مشتق شده در قرآن
| کلمه | تعداد تکرار در قرآن |
|---|---|
| هٰذَا | ۲۰۳ |
| ذَا | ۴۸ |
| لِهٰذَا | ۴ |
| ذٰلِکُمَا | ۱ |
| هَذَا | ۲ |
| هٰکَذَا | ۱ |
