روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۴ ش ۶۱۲

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۴، بَابُ الْوَقْفِ وَ الصَّدَقَةِ وَ النُّحْل

و روي محمد بن ابي عمير عن عمر بن اذينه قال :

كُنْتُ شَاهِداً لاِبْنِ‏ أَبِي لَيْلَى‏ وَ قَضَى فِي رَجُلٍ جَعَلَ لِبَعْضِ قَرَابَتِهِ غَلَّةَ دَارِهِ‏ وَ لَمْ يُوَقِّتْ وَقْتاً فَمَاتَ اَلرَّجُلُ وَ حَضَرَتْ وَرَثَتُهُ‏ اِبْنَ أَبِي لَيْلَى‏ وَ حَضَرَ قَرَابَتُهُ اَلَّذِي جُعِلَ لَهُ غَلَّةُ اَلدَّارِ فَقَالَ‏ اِبْنُ أَبِي لَيْلَى‏ أَرَى أَنْ أَدَعَهَا عَلَى مَا تَرَكَهَا صَاحِبُهَا فَقَالَ‏ مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ اَلثَّقَفِيُ‏ أَمَا إِنَ‏ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ ع‏ قَدْ قَضَى فِي هَذَا اَلْمَسْجِدِ بِخِلاَفِ مَا قَضَيْتَ فَقَالَ وَ مَا عِلْمُكَ قَالَ سَمِعْتُ‏ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ ع‏ يَقُولُ قَضَى‏ عَلِيٌّ ع‏ بِرَدِّ اَلْحَبِيسِ وَ إِنْفَاذِ اَلْمَوَارِيثِ‏ فَقَالَ‏ اِبْنُ أَبِي لَيْلَى‏ هَذَا عِنْدَكَ فِي كِتَابٍ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَأَرْسِلْ فَأْتِنِي بِهِ فَقَالَ لَهُ‏ مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ‏ عَلَى أَنْ لاَ تَنْظُرَ مِنَ اَلْكِتَابِ إِلاَّ فِي ذَلِكَ اَلْحَدِيثِ قَالَ لَكَ ذَلِكَ قَالَ فَأَحْضَرَ اَلْكِتَابَ وَ أَرَاهُ اَلْحَدِيثَ عَنْ‏ أَبِي جَعْفَرٍ ع‏ فِي اَلْكِتَابِ فَرَدَّ قَضِيَّتَهُ‏

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۶ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۱۱۰

و محمّد بن أبى عمير، از عمر بن أذينه روايت كرده است كه گفت: من حاضر و ناظر دادگاه ابن أبى ليلى بودم، آنگاه كه وارثان و خويشاوندان مردى كه مال الاجاره خانه‏اش را، بى‏آنكه وقتى براى آن تعيين كند، بيك تن از خويشانش اختصاص داده، و آنگاه وفات يافته بود نزد او بدادخواهى آمده بودند. ابن أبي ليلى گفت: رأى من اينست كه مال الإجاره آن خانه را بهمان صورت كه صاحب آن واگذاشته است واگذاريم، محمّد بن مسلم ثقفى گفت: آگاه باش كه علىّ بن- ابى طالب عليه السّلام در همين‏ مسجد حكمى بر خلاف حكم تو صادر كرد. قاضى گفت: تو از كجا دانسته‏اى؟ محمّد بن مسلم گفت: از امام ابو جعفر باقر محمّد بن علىّ عليهما السّلام شنيدم كه ميگفت: علىّ عليه السّلام به بازگرداندن ملك حبيس بورثه، و اجراء مواريث حكم كرد. ابن أبى ليلى گفت: اين حكم در كتابى نزد تو موجود است؟ گفت: آرى. قاضى گفت: آن را نزد من آور. محمّد بن مسلم گفت: به اين شرط كه در آن جز به ابن حكم ننگرى گفت: اين شرط را براى تو مى‏پذيرم. راوى گفت: محمّد بن مسلم آن كتاب را حاضر كرد، و حديث منقول از امام ابو جعفر عليه السّلام را به او نشان داد، و قاضى با ديدن آن، حكمى كه صادر كرده بود پس گرفت. و «حبيس» يعنى هر وقفى كه مدّتى معلوم نداشته باشد بورثه باز ميگردد.