روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۲ ش ۷۰۹

از الکتاب


آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۲، كِتَابُ الْحَج

و روي :

أَنَ‏ إِبْرَاهِيمَ ع‏ لَمَّا قَضَى مَنَاسِكَهُ أَمَرَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِالاِنْصِرَافِ فَانْصَرَفَ وَ مَاتَتْ‏ أُمُّ إِسْمَاعِيلَ‏ فَدَفَنَهَا فِي‏ اَلْحِجْرِ وَ حَجَّرَ عَلَيْهِ لِئَلاَّ يُوطَأَ قَبْرُهَا وَ بَقِيَ‏ إِسْمَاعِيلُ ع‏ وَحْدَهُ فَلَمَّا كَانَ مِنْ قَابِلٍ أَذِنَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ‏ لِإِبْرَاهِيمَ ع‏ فِي اَلْحَجِّ وَ بِنَاءِ اَلْكَعْبَةِ وَ كَانَتِ‏ اَلْعَرَبُ‏ تَحُجُ‏ اَلْبَيْتَ‏ وَ كَانَ رَدْماً إِلاَّ أَنَّ قَوَاعِدَهُ مَعْرُوفَةٌ وَ كَانَ‏ إِسْمَاعِيلُ ع‏ لَمَّا صَدَرَ اَلنَّاسُ جَمَعَ اَلْحِجَارَةَ وَ طَرَحَهَا فِي جَوْفِ‏ اَلْكَعْبَةِ فَلَمَّا قَدِمَ‏ إِبْرَاهِيمُ ع‏ كَشَفَ هُوَ وَ إِسْمَاعِيلُ‏ عَنْهَا فَإِذَا هُوَ حَجَرٌ وَاحِدٌ أَحْمَرُ فَأَوْحَى اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ ضَعْ بِنَاءَهَا عَلَيْهِ وَ أَنْزَلَ عَلَيْهِ أَرْبَعَةَ أَمْلاَكٍ فَلَمَّا تَمَّ بِنَاؤُهُ قَعَدَ عَلَى كُلِّ رُكْنٍ ثُمَّ نَادَى هَلُمَّ إِلَى اَلْحَجِّ هَلُمَّ إِلَى اَلْحَجِّ فَلَوْ نَادَاهُمْ هَلُمُّوا إِلَى اَلْحَجِّ لَمْ يَحُجَّ إِلاَّ مَنْ كَانَ يَوْمَئِذٍ إِنْسِيّاً مَخْلُوقاً وَ لَكِنَّهُ نَادَى هَلُمَّ إِلَى اَلْحَجِّ فَلَبَّى اَلنَّاسُ فِي أَصْلاَبِ اَلرِّجَالِ وَ أَرْحَامِ اَلنِّسَاءِ لَبَّيْكَ دَاعِيَ اَللَّهِ لَبَّيْكَ دَاعِيَ اَللَّهِ فَمَنْ لَبَّى مَرَّةً حَجَّ مَرَّةً وَ مَنْ لَبَّى عَشْراً حَجَّ عَشْرَ حِجَجٍ وَ مَنْ لَمْ يُلَبِّ لَمْ يَحُجَ‏ وَ كَانَ‏ إِبْرَاهِيمُ‏ وَ إِسْمَاعِيلُ ع‏ يَضَعَانِ اَلْحِجَارَةَ وَ يَرْفَعَانِ بِهَا اَلْقَوَاعِدَ وَ اَلْمَلاَئِكَةُ يُنَاوِلُونَهُمَا حَتَّى تَمَّتْ اِثْنَا عَشَرَ ذِرَاعاً فَلَمَّا اِنْتَهَى إِلَى مَوْضِعِ‏ اَلْحَجَرِ نَادَاهُ‏ أَبُو قُبَيْسٍ‏ يَا إِبْرَاهِيمُ‏ إِنَّ لَكَ عِنْدِي وَدِيعَةً فَأَعْطَاهُ‏ اَلْحَجَرَ فَوَضَعَهُ مَوْضِعَهُ وَ هَيَّأَ لَهُ بَابَيْنِ بَاباً يُدْخَلُ مِنْهُ وَ بَاباً يُخْرَجُ مِنْهُ وَ جَعَلاَ عَلَيْهِ عَتَباً وَ شَرِيجاً مِنْ جَرِيدٍ عَلَى أَبْوَابِهَا وَ كَانَتِ‏ اَلْكَعْبَةُ عُرْيَانَةً فَصَدَرَ إِبْرَاهِيمُ ع‏ وَ قَدْ سَوَّى‏ اَلْبَيْتَ‏ وَ أَقَامَ‏ إِسْمَاعِيلَ ع‏ فَتَزَوَّجَ‏ إِسْمَاعِيلُ‏ اِمْرَأَةً مِنَ‏ اَلْعَمَالِقَةِ وَ خَلَّى سَبِيلَهَا وَ تَزَوَّجَ أُخْرَى‏ حِمْيَرِيَّةً فَكَانَتْ عَاقِلَةً فَتَأَمَّلَتْ بَابَيِ‏ اَلْبَيْتِ‏ فَقَالَتْ‏ لِإِسْمَاعِيلَ ع‏ هَلاَّ تُعَلِّقُ عَلَى هَذَيْنِ اَلْبَابَيْنِ سِتْرَيْنِ سِتْراً مِنْ هَاهُنَا وَ سِتْراً مِنْ هَاهُنَا فَقَالَ لَهَا نَعَمْ فَعَمِلَتْ‏ لِلْبَيْتِ‏ سِتْرَيْنِ طُولُهُمَا اِثْنَا عَشَرَ ذِرَاعاً فَعَلَّقَهُمَا إِسْمَاعِيلُ ع‏ عَلَى اَلْبَابَيْنِ فَأَعْجَبَهَا ذَلِكَ فَقَالَتْ فَهَلاَّ أَحُوكُ‏ لِلْكَعْبَةِ ثِيَاباً تَسْتُرُهَا كُلَّهَا فَإِنَّ هَذِهِ اَلْأَحْجَارَ سَمِجَةٌ فَقَالَ لَهَا إِسْمَاعِيلُ ع‏ بَلَى فَأَسْرَعَتْ فِي ذَلِكَ وَ بَعَثَتْ إِلَى قَوْمِهَا تَسْتَغْزِلُهُمْ وَ إِنَّمَا وَقَعَ اِسْتِغْزَالُ اَلنِّسَاءِ بَعْضِهِنَّ مِنْ بَعْضٍ لِذَلِكَ فَكُلَّمَا فَرَغَتْ مِنْ شِقَّةٍ عَلَّقَتْهَا فَجَاءَ اَلْمَوْسِمُ وَ قَدْ بَقِيَ وَجْهٌ وَاحِدٌ مِنْ وُجُوهِ‏ اَلْكَعْبَةِ فَقَالَتْ‏ لِإِسْمَاعِيلَ ع‏ كَيْفَ نَصْنَعُ بِهَذَا اَلْوَجْهِ فَكَسَوْهُ خَصَفاً فَلَمَّا جَاءَ اَلْمَوْسِمُ نَظَرَتِ‏ اَلْعَرَبُ‏ إِلَى أَمْرٍ أَعْجَبَهُمْ فَقَالُوا يَنْبَغِي أَنْ نُهْدِيَ إِلَى عَامِرِ هَذَا اَلْبَيْتِ‏ فَمِنْ ثَمَّ وَقَعَ اَلْهَدْيُ فَجَعَلَ يَأْتِي‏ اَلْكَعْبَةَ كُلُّ فَخِذٍ مِنَ‏ اَلْعَرَبِ‏ بِشَيْ‏ءٍ مِنْ وَرِقٍ وَ غَيْرِهِ حَتَّى اِجْتَمَعَ شَيْ‏ءٌ كَثِيرٌ فَنَزَعُوا ذَلِكَ اَلْخَصَفَ وَ أَتَمُّوا اَلْكِسْوَةَ وَ عَلَّقُوا عَلَى‏ اَلْبَيْتِ‏ بَابَيْنِ وَ لَمْ تَكُنِ‏ اَلْكَعْبَةُ مُسَقَّفَةً فَوَضَعَ‏ إِسْمَاعِيلُ‏ فِيهَا أَعْمِدَةً مِثْلَ اَلْأَعْمِدَةِ اَلَّتِي تَرَوْنَ مِنْ خَشَبٍ وَ سَقَّفَهَا بِالْجَرَائِدِ وَ سَوَّاهَا بِالطِّينِ فَجَاءَتِ‏ اَلْعَرَبُ‏ مِنَ اَلْحَوْلِ فَدَخَلُوا اَلْكَعْبَةَ وَ رَأَوْا عِمَارَتَهَا فَقَالُوا يَنْبَغِي لِعَامِرِ هَذَا اَلْبَيْتِ‏ أَنْ يُزَادَ فَلَمَّا كَانَ مِنْ قَابِلٍ جَاءَهُ اَلْهَدْيُ فَلَمْ يَدْرِ إِسْمَاعِيلُ ع‏ مَا يَصْنَعُ بِهِ فَأَوْحَى اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ أَنِ اِنْحَرْهُ وَ أَطْعِمْهُ اَلْحَاجَّ وَ اِنْقَطَعَ مَاءُ زَمْزَمَ‏ فَشَكَا إِسْمَاعِيلُ‏ إِلَى‏ إِبْرَاهِيمَ ع‏ قِلَّةَ اَلْمَاءِ فَأَوْحَى اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى‏ إِبْرَاهِيمَ ع‏ وَ أَمَرَهُ بِالْحَفْرِ فَحَفَرَ هُوَ وَ إِسْمَاعِيلُ‏ وَ جَبْرَئِيلُ ع‏ حَتَّى ظَهَرَ مَاؤُهَا وَ ضَرَبَ فِي أَرْبَعِ زَوَايَا اَلْبِئْرِ وَ قَالَ فِي كُلِّ ضَرْبَةٍ بِسْمِ اَللَّهِ فَتَفَجَّرَتْ بِأَرْبَعَةِ أَعْيُنٍ فَقَالَ لَهُ‏ جَبْرَئِيلُ ع‏ اِشْرَبْ يَا إِبْرَاهِيمُ‏ وَ اُدْعُ لِوُلْدِكَ فِيهَا بِالْبَرَكَةِ وَ أَفِضْ عَلَيْكَ مِنَ اَلْمَاءِ وَ طُفْ بِهَذَا اَلْبَيْتِ‏ فَهَذِهِ سُقْيَا سَقَاهَا اَللَّهُ تَعَالَى‏ لِإِسْمَاعِيلَ‏ وَ وُلْدِهِ‏ وَ أَمَّا قَوْلُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ فِيهِ آيََاتٌ بَيِّنََاتٌ‏ مَقََامُ‏ إِبْرََاهِيمَ‏ فَأَحَدُهَا أَنَ‏ إِبْرَاهِيمَ ع‏ حِينَ قَامَ عَلَى‏ اَلْحَجَرِ أَثَّرَ قَدَمَاهُ فِيهِ وَ اَلثَّانِيَةُ اَلْحَجَرُ وَ اَلثَّالِثَةُ مَنْزِلُ‏ إِسْمَاعِيلَ ع


من لايحضره الفقيه جلد ۲ ش ۷۰۸ حدیث من لايحضره الفقيه جلد ۲ ش ۷۱۰
روایت شده از : امام جعفر صادق عليه السلام
کتاب : من لايحضره الفقيه - جلد ۲
بخش : كتاب الحج
عنوان : حدیث امام جعفر صادق (ع) در کتاب من لا يحضره الفقيه جلد ۲ كِتَابُ الْحَج‏‏ نُكَتٌ فِي حَجِّ الْأَنْبِيَاءِ وَ الْمُرْسَلِينَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِين‏
موضوعات :

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۳ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۷۵

و روايت شده است كه ابراهيم عليه السّلام چون از مناسك خود بپرداخت، خداى عزّ و جلّ او را به بازگشت فرمان داد، پس او بازگشت. و مادر اسماعيل وفات يافت، پس اسماعيل او را در حجر دفن كرد، و سنگچينى بر قبر او بساخت تا قبرش پايمال نگردد. و اسماعيل عليه السّلام تنها بجاى ماند، پس چون سال بعد فرا رسيد، خداى عزّ و جلّ ابراهيم را به اداى حجّ و بناى كعبه اذن داد، و پيش از آنكه ابراهيم كعبه را بازسازى كند، قبائل عرب، بيت را حجّ همى كردند، و اين در حالى بود كه بيت صورت تلّى از آثار خرابه‏اى داشت الّا اينكه پايه‏هاى آن شناخته شده بود. و اسماعيل عليه السّلام چون مردم از سفر حجّ بازگشته و بقبائل خود رفته‏ بودند، سنگها را گرد آورده در جوف كعبه ريخت، پس چون ابراهيم عليه السّلام به آن سرزمين وارد شد، با همكارى اسماعيل عليه السّلام آوارها را از محلّ كعبه برطرف كردند، و ناگهان بسنگى سرخ رنگ رسيدند، پس خداى عزّ و جلّ به ابراهيم وحى فرستاد كه بناى خانه را بر پايه آن بگذار، و چهار فرشته را بر او فرستاد، و چون بناى كعبه بپايان رسيد بر فراز آن بنشست و آنگاه ندا درداد: بشتاب بسوى حجّ، و در صورتى كه در نداى خود مى‏گفت: بشتابيد بسوى حج جز كسى كه در آن روز مخلوقى انسى بود حج نمى‏كرد، ولى او در نداى خود گفت: بشتاب بسوى حجّ، پس مردم در اصلاب مردان، و ارحام زنان گفتند: لبّيك، اى منادى خدا! لبّيك اى منادى خدا! پس كسى كه يك بار لبّيك گفت، يك بار بحجّ رفت، و كسى كه ده بار لبّيك گفت، ده باز بحجّ رفت، و كسى كه لبّيك نگفت بحجّ نرفت. و ابراهيم و اسماعيل عليهما السّلام سنگها را در جاى خود نصب ميكردند، و ستونها را بوسيله آن بالا ميبردند، و فرشتگان آن سنگها را بدست ايشان ميدادند، تا ساختمان بيت بدوازده ذراع برآمد، و چون بمحلّ نصب حجر الأسود رسيد، كوه ابو قبيس بانگ برآورد كه: اى ابراهيم، تو را نزد من سپرده‏اى هست، و آنگاه حجر را به او داد، تا در موضع خود نصب كرد .. و ابراهيم عليه السّلام براى آن بناء دو درگاه قرار داد: درى كه از آن داخل ميشد، و درى كه از آن بيرون ميرفت. و كعبه- پس از آنكه ابراهيم عليه السّلام از بناى آن بپرداخت، همچنان عريان و بدون جامه بود، تا ابراهيم عليه السّلام از آن سرزمين عزيمت كرد، و اسماعيل عليه السّلام همچنان در آنجا مقيم بماند، و با زنى از عمالقه ازدواج كرد، و پس از چندى او را رها ساخت. و بانوئى حميريّه را بهمسرى بگزيد. و او زنى خردمند بود، و چون آن دو درگاه بيت را با دقّت و تأمّل بنگريست، اسماعيل عليه السّلام را گفت: آيا اجازت هست كه پرده‏اى بر اين دو درگاه بياويزم؟ اسماعيل عليه السّلام گفت: آرى. پس آن بانو دو پرده آماده ساخت، كه طول آنها دوازده ذراع بود، و اسماعيل عليه السّلام آنها را در جلو دو درگاه بياويخت، و اين منظره در نظر او جالب و شگفت آمد، پس آنگاه آن بانو گفت: آيا اجازت هست كه براى كعبه جامه‏هائى ببافم كه سراپاى آن را بپوشد، زيرا كه اين سنگها نازيبايند؟ اسماعيل عليه السّلام گفت: آرى. پس هر تخته از آن قماش را كه آماده ميساخت، بقسمتى از ديوار مى‏آويخت. ولى موسم حجّ فرامى‏رسيد، و هنوز قسمتى از ديوار كعبه بدون پوشش مانده بود. از اين رو بانوى حميرىّ با همسر خويش در اين باره تبادل فكر كردند، و سرانجام آن را با قطعه‏اى حصير پوشاندند. پس چون موسم حجّ فرا رسيد، طوائف حاج و بزرگان عرب با منظره‏اى مواجه شدند، كه تعجّب ايشان را برانگيخت. و با يك ديگر گفتند: سزاوار چنانست كه ما هديّه‏اى براى عامر كعبه بفرستيم، پس سنّت هدى از همين جا برقرار شد، و هر گروه از قبائل عرب هديّه‏اى براى كعبه مى‏آورد، تا نقدينه و كالائى بسيار گرد آمد. و در اين ميان آن قطعه حصير را از جاى بركندند، و پوشش كعبه را كامل ساختند و دو قطعه در نيز بدرگاههاى بيت نصب كردند. و كعبه سقف نداشت، پس اسماعيل پايه‏هائى از چوب، مثل آن پايه‏هائى كه مى‏بينيد، وضع كرد و آن را با شاخه‏هاى نخل مسقّف ساخت. و با گل تسطيح كرد. تا سال ديگر طوائف حاجّ از اطراف و اكناف فراز آمدند. و داخل كعبه شدند. و عمارت آن را از نظر گذراندند، و گفتند: آبادكننده اين بيت را همى سزد كه بر هدايايش افزوده گردد. پس چون موسم سال بعد فرا رسيد، هدى‏هاى بسوى او روان شد. و اسماعيل عليه السّلام ندانست كه با آنها چه كند! پس خداوند عزّ و جلّ به او وحى فرستاد كه اشتران هدى را نحر كند، و حاجيان را از گوشت آن اطعام نمايد. و چنان افتاد كه آب زمزم قطع شد، پس اسماعيل از كمى آب شكايت به ابراهيم عليه السّلام برد، و خداوند عزّ و جلّ به ابراهيم عليه السّلام وحى فرستاد، و او را بحفر زمين فرمان داد، و او و اسماعيل و جبرئيل عليهم السّلام به حفر پرداختند، تا آب زمزم ظاهر شد.


شرح

آیات مرتبط (بر اساس موضوع)

احادیث مرتبط (بر اساس موضوع)