روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۱ ش ۳۰۲۷

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۱، أَبْوَابُ الصَّلَاةِ وَ حُدُودِهَا-بَابُ صَلَاةِ الْعِيدَيْن

: 

وَ كَانَ‏ عَلِيٌّ ع‏ يَبْدَأُ بِالتَّكْبِيرِ إِذَا صَلَّى اَلظُّهْرَ مِنْ‏ يَوْمِ اَلنَّحْرِ وَ كَانَ يَقْطَعُ اَلتَّكْبِيرَ آخِرَ أَيَّامِ اَلتَّشْرِيقِ‏ عِنْدَ اَلْغَدَاةِ وَ كَانَ يُكَبِّرُ فِي دُبُرِ كُلِّ صَلاَةٍ فَيَقُولُ‏ اَللَّهُ أَكْبَرُ اَللَّهُ أَكْبَرُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ اَللَّهُ أَكْبَرُ اَللَّهُ أَكْبَرُ وَ لِلَّهِ اَلْحَمْدُ فَإِذَا اِنْتَهَى إِلَى اَلْمُصَلَّى تَقَدَّمَ فَصَلَّى بِالنَّاسِ بِغَيْرِ أَذَانٍ وَ لاَ إِقَامَةٍ فَإِذَا فَرَغَ مِنَ اَلصَّلاَةِ صَعِدَ اَلْمِنْبَرَ ثُمَّ بَدَأَ فَقَالَ اَللَّهُ أَكْبَرُ اَللَّهُ أَكْبَرُ اَللَّهُ أَكْبَرُ زِنَةَ عَرْشِهِ وَ رِضَا نَفْسِهِ وَ عَدَدَ قَطْرِ سَمَائِهِ‏ وَ بِحَارِهِ‏ لَهُ اَلْأَسْمََاءُ اَلْحُسْنى‏ََ وَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ حَتَّى يَرْضَى وَ هُوَ اَلْعَزِيزُ اَلْغَفُورُ اَللَّهُ أَكْبَرُ كَبِيراً مُتَكَبِّراً وَ إِلَهاً مُتَعَزِّزاً وَ رَحِيماً مُتَحَنِّناً يَعْفُو بَعْدَ اَلْقُدْرَةِ وَ لاَ يَقْنَطُ مِنْ رَحْمَتِهِ‏ إِلاَّ اَلضََّالُّونَ‏ اَللَّهُ أَكْبَرُ كَبِيراً وَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ كَثِيراً وَ سُبْحَانَ اَللَّهِ حَنَّاناً قَدِيراً وَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ نَحْمَدُهُ وَ نَسْتَعِينُهُ وَ نَسْتَغْفِرُهُ وَ نَسْتَهْدِيهِ وَ نَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَ أَنَ‏ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ‏ مَنْ يُطِعِ اَللََّهَ وَ رَسُولَهُ‏ فَقَدْ اِهْتَدَى وَ فََازَ فَوْزاً عَظِيماً وَ مَنْ يَعْصِ اَللَّهَ وَ رَسُولَهُ‏ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاََلاً بَعِيداً وَ خَسِرَ خُسْرََاناً مُبِيناً أُوصِيكُمْ عِبَادَ اَللَّهِ بِتَقْوَى اَللَّهِ وَ كَثْرَةِ ذِكْرِ اَلْمَوْتِ وَ اَلزُّهْدِ فِي اَلدُّنْيَا اَلَّتِي لَمْ يَتَمَتَّعْ بِهَا مَنْ كَانَ فِيهَا قَبْلَكُمْ وَ لَنْ تَبْقَى لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِكُمْ وَ سَبِيلُكُمْ فِيهَا سَبِيلُ اَلْمَاضِينَ أَ لاَ تَرَوْنَ أَنَّهَا قَدْ تَصَرَّمَتْ وَ آذَنَتْ بِانْقِضَاءٍ وَ تَنَكَّرَ مَعْرُوفُهَا وَ أَدْبَرَتْ حَذَّاءَ فَهِيَ‏ تُخْبِرُ بِالْفَنَاءِ وَ سَاكِنُهَا يُحْدَى بِالْمَوْتِ فَقَدْ أَمَرَّ مِنْهَا مَا كَانَ حُلْواً وَ كَدِرَ مِنْهَا مَا كَانَ صَفْواً فَلَمْ يَبْقَ مِنْهَا إِلاَّ سَمَلَةٌ كَسَمَلَةِ اَلْإِدَاوَةِ وَ جُرْعَةٌ كَجُرْعَةِ اَلْإِنَاءِ يَتَمَزَّزُهَا اَلصَّدْيَانُ لَمْ تَنْفَعْ غُلَّتَهُ فَأَزْمِعُوا عِبَادَ اَللَّهِ بِالرَّحِيلِ‏ مِنْ هَذِهِ اَلدَّارِ اَلْمَقْدُورِ عَلَى أَهْلِهَا اَلزَّوَالُ اَلْمَمْنُوعِ أَهْلُهَا مِنَ اَلْحَيَاةِ اَلْمُذَلَّلَةِ أَنْفُسُهُمْ بِالْمَوْتِ فَلاَ حَيٌّ يَطْمَعُ فِي اَلْبَقَاءِ وَ لاَ نَفْسٌ إِلاَّ مُذْعِنَةٌ بِالْمَنُونِ فَلاَ يَغْلِبَنَّكُمُ اَلْأَمَلُ وَ لاَ يَطُلْ عَلَيْكُمُ اَلْأَمَدُ وَ لاَ تَغْتَرُّوا فِيهَا بِالْآمَالِ وَ تَعْبُدُوا اَللَّهَ أَيَّامَ اَلْحَيَاةِ فَوَ اَللَّهِ‏ لَوْ حَنَنْتُمْ حَنِينَ اَلْوَالِهِ اَلْعَجْلاَنِ وَ دَعَوْتُمْ بِمِثْلِ دُعَاءِ اَلْأَنَامِ وَ جَأَرْتُمْ جُؤَارَ مُتَبَتِّلِ اَلرُّهْبَانِ‏ وَ خَرَجْتُمْ إِلَى اَللَّهِ مِنَ اَلْأَمْوَالِ وَ اَلْأَوْلاَدِ اِلْتِمَاسَ اَلْقُرْبَةِ إِلَيْهِ فِي اِرْتِفَاعِ دَرَجَةٍ عِنْدَهُ أَوْ غُفْرَانِ سَيِّئَةٍ أَحْصَتْهَا كَتَبَتُهُ وَ حَفِظَتْهَا رُسُلُهُ‏ لَكَانَ قَلِيلاً فِيمَا أَرْجُو لَكُمْ مِنْ ثَوَابِهِ وَ أَتَخَوَّفُ عَلَيْكُمْ مِنْ أَلِيمِ عِقَابِهِ وَ بِاللَّهِ لَوِ اِنْمَاثَتْ‏ قُلُوبُكُمُ اِنْمِيَاثاً وَ سَالَتْ عُيُونُكُمْ مِنْ رَغْبَةٍ إِلَيْهِ وَ رَهْبَةٍ مِنْهُ دَماً ثُمَّ عُمِّرْتُمْ فِي اَلدُّنْيَا مَا كَانَتِ اَلدُّنْيَا بَاقِيَةً مَا جَزَتْ أَعْمَالُكُمْ وَ لَوْ لَمْ تُبْقُوا شَيْئاً مِنْ جُهْدِكُمْ لِنِعَمِهِ اَلْعِظَامِ عَلَيْكُمْ وَ هُدَاهُ إِيَّاكُمْ إِلَى اَلْإِيمَانِ مَا كُنْتُمْ‏ لِتَسْتَحِقُّوا أَبَدَ اَلدَّهْرِ مَا اَلدَّهْرُ قَائِمٌ بِأَعْمَالِكُمْ جَنَّتَهُ وَ لاَ رَحْمَتَهُ وَ لَكِنْ بِرَحْمَتِهِ تُرْحَمُونَ وَ بِهُدَاهُ تَهْتَدُونَ وَ بِهِمَا إِلَى جَنَّتِهِ تَصِيرُونَ جَعَلَنَا اَللَّهُ وَ إِيَّاكُمْ مِنَ اَلتَّائِبِينَ اَلْعَابِدِينَ وَ إِنَّ هَذَا يَوْمٌ حُرْمَتُهُ عَظِيمَةٌ وَ بَرَكَتُهُ مَأْمُولَةٌ وَ اَلْمَغْفِرَةُ فِيهِ مَرْجُوَّةٌ فَأَكْثِرُوا ذِكْرَ اَللَّهِ تَعَالَى وَ اِسْتَغْفِرُوهُ وَ تُوبُوا إِلَيْهِ‏ إِنَّهُ هُوَ اَلتَّوََّابُ اَلرَّحِيمُ‏ وَ مَنْ ضَحَّى مِنْكُمْ بِجَذَعٍ مِنَ اَلْمَعْزِ فَإِنَّهُ لاَ يُجْزِي عَنْهُ وَ اَلْجَذَعُ مِنَ اَلضَّأْنِ يُجْزِي وَ مِنْ تَمَامِ اَلْأُضْحِيَّةِ اِسْتِشْرَافُ عَيْنِهَا وَ أُذُنِهَا وَ إِذَا سَلِمَتِ اَلْعَيْنُ وَ اَلْأُذُنُ‏ تَمَّتِ اَلْأُضْحِيَّةُ وَ إِنْ كَانَتْ عَضْبَاءَ اَلْقَرْنِ أَوْ تَجُرُّ بِرِجْلَيْهَا إِلَى اَلْمَنْسِكِ فَلاَ تُجْزِي وَ إِذَا ضَحَّيْتُمْ فَكُلُوا وَ أَطْعِمُوا وَ أَهْدُوا وَ اِحْمَدُوا اَللَّهَ عَلَى مَا رَزَقَكُمْ مِنْ بَهِيمَةِ اَلْأَنْعَامِ‏ وَ أَقِيمُوا اَلصَّلاََةَ وَ آتُوا اَلزَّكََاةَ وَ أَحْسِنُوا اَلْعِبَادَةَ وَ أَقِيمُوا اَلشَّهَادَةَ وَ اِرْغَبُوا فِيمَا كَتَبَ عَلَيْكُمْ وَ فَرَضَ مِنَ اَلْجِهَادِ وَ اَلْحَجِّ وَ اَلصِّيَامِ فَإِنَّ ثَوَابَ ذَلِكَ عَظِيمٌ لاَ يَنْفَدُ وَ تَرْكَهُ وَبَالٌ لاَ يَبِيدُ وَ أْمُرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ اِنْهَوْا عَنِ اَلْمُنْكَرِ وَ أَخِيفُوا اَلظَّالِمَ وَ اُنْصُرُوا اَلْمَظْلُومَ وَ خُذُوا عَلَى يَدِ اَلْمُرِيبِ‏ وَ أَحْسِنُوا إِلَى اَلنِّسَاءِ وَ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَ اُصْدُقُوا اَلْحَدِيثَ وَ أَدُّوا اَلْأَمَانَةَ وَ كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْحَقِّ وَ لاَ تَغُرَّنَّكُمُ‏ اَلْحَيََاةُ اَلدُّنْيََا وَ لاََ يَغُرَّنَّكُمْ بِاللََّهِ اَلْغَرُورُ إِنَّ أَحْسَنَ اَلْحَدِيثَ ذِكْرُ اَللَّهِ وَ أَبْلَغَ مَوْعِظَةِ اَلْمُتَّقِينَ‏ كِتَابُ اَللَّهِ‏ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ اَلشَّيْطَانِ اَلرَّجِيمِ بِسْمِ اَللََّهِ اَلرَّحْمََنِ اَلرَّحِيمِ `قُلْ هُوَ اَللََّهُ أَحَدٌ `اَللََّهُ اَلصَّمَدُ `لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ `وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۲ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۲۲۹

و نيز على عليه السّلام چون نماز ظهر يوم النحر (عيد قربان) را ميخواند، با اين تكبيرات آغاز مينمود، و در آخر ايّام تشريق (روزهاى ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ ذى الحجة) بهنگام صبح آن را ترك ميفرمود. و بدنبال هر نماز تكبير ميگفت، بدين گونه: اللَّه اكبر، اللَّه اكبر، لا اله الا اللَّه و اللَّه اكبر، اللَّه اكبر و للَّه الحمد پس چون بنمازگاه ميرسيد گام فرا مينهاد و بدون اذان و اقامه در جلوى مردم به نماز ميايستاد، و چون از نماز فارغ ميشد، بالاى منبر ميرفت، و در آغاز سخن ميگفت: اللَّه اكبر، اللَّه اكبر، اللَّه اكبر، همسنگ عرش او و رضاى خاطرش، و بشماره قطره‏هاى باران از آسمانش و درياهايش، أسماء حسنى مخصوص او است، و سپاس و ستايش تقديم به‏ پيشگاه او چندان كه راضى گردد. و او همان خداى مقتدر آمرزگار است. خداوند بالاتر و بزرگتر از آنست كه بحدّ وصف درآيد، در حالى كه باوج كبرياء و تكبّر برآمده، و در مقام معبودى مقتدر و رحيمى مهربان جاى گرفته است، هم او كه پس از قدرت بر كيفر و انتقام عفو ميكند، و جز گمراهان از رحمت او نوميد نمى‏شوند. اللَّه اكبر كبيرا، و لا اله الا اللَّه كثيرا، و سبحان اللَّه حنانا قديرا، و الحمد للَّه- تا آخر دعاى متن او را سپاس ميگزاريم، و ستايش ميكنيم و از او يارى ميخواهيم، و آمرزش ميجوئيم، و هدايت ميخواهيم، و شهادت ميدهيم كه هيچ معبود حقّى جز او نيست، و محمّد صلّى اللَّه عليه و آله بنده او و فرستاده اوست. كسى كه از خدا و پيامبرش اطاعت كند، در حقيقت هدايت يافته و برستگارى بزرگى نائل گشته، و كسى كه خدا و پيامبرش را نافرمانى كند سخت گمراه شده، و بزيانى بس آشكار دچار گشته است. شما را- اى بندگان خدا- سفارش ميكنم به تقواى خدا، و ياد كردن بسيار از مرگ، و زهد در دنيائى اين چنين كه مردم پيش از شما كامى از آن نگرفته، و طرفى از آن نبسته‏اند، و پس از شما نيز براى كسى باقى نخواهد ماند، و سرنوشت شما در اين دنيا لا جرم همان سرنوشت گذشتگان است. آيا نمى‏بينيد كه دنيا سپرى شده، و مدتش طى گشته، و اعلام زوال كرده، و آشنايش ناآشنا گشته. و خود (دنيا) شتابان روى برتافته، چنان كه از فنا خبر ميدهد، و آهنگ مرگ بگوش ساكن آن‏ سروده مى‏شود، چندان كه شيرينيهاى آن تلخ شده، و آب زلال آن كدورت گرفته، تا بجز قطراتى در ته مشربه‏اى، و جرعه‏اى همانند جرعه باقيمانده در ته ظرفى كه تشنگى تشنه كامى با مكيدنش فرو نمى‏نشيند از آن بجاى نمانده است. پس از بندگان خدا براى كوچ از اين سراى بسيج شويد، از اين سرائى كه فنا بر اهل آن مقدّر شده، و ساكنينش از بقاء ممنوع گشته‏اند، و جانهاشان بخوارى مرگ كشيده شده است، چنان كه هيچ زنده‏اى در بقاء طمع نبندد، و جانى نيست مگر آنكه فرمان مرگ را گردن نهاده باشد. پس مبادا كه آرزو بر شما چيره گردد، و پايان عمر و اجل را دور بپنداريد. و در دنيا فريفته آرزوها مشويد، و چند روزه زندگى را بعبادت خدا پردازيد. زيرا بخدا سوگند اگر شما در طلب قرب به ساحت قدس خدا در بالا رفتن درجه‏اى نزد او يا آمرزيده شدن گناهى كه نويسندگان او آن را احصاء نموده‏اند و فرشتگان موكّل بر اعمال بندگان آن را ثبت و ضبط كرده‏اند، همچون مادر سرگشته غمزده فرزند از دست داده‏اى بناليد، و مانند خلائق نوحه سر كنيد، و فرياد تضرّع و استغاثه‏اى بسان راهبان تارك دنيا از دل برآوريد، و از اموال و اولاد خود دل بركنيد، هر آينه اين اعمال در برابر ثوابى كه من از جانب او براى شما اميد ميدارم، و نجات از عقاب دردناكى كه از نزول آن بر شما مى‏ترسم، بهائى اندك است. و بخدا قسم اگر شما از سر شوق و از روى رغبت بسوى خدا، و بعلّت بيم و هراس از او دلهاتان گداخته و ذوب شود، و چشمهاتان از شدّت ترس و دهشت خون شود، و بجاى اشك خون بگريد و بر گونه‏هايتان روان گردد، و آنگاه تا دنيا باقى است در فضاى آن زندگى كنيد، و سراسر عمرتان را به انقطاع و عبادت خدا بگذرانيد، و در برابر نعمتهاى عظيمى كه بشما ارزانى داشته، و اينكه شما را بسر منزل ايمان رهبرى كرده، منتهاى كوشش خود را بكار بريد، هرگز و تا جهان بر پا باشد بوسيله اعمالتان استحقاق بهشت او و رحمت او را نخواهيد يافت. ولى شما به بركت رحمت او مورد ترحم واقع ميشويد، و در پرتو راهنمائى او هدايت مى‏يابيد، و با مدد آن رحمت و هدايت سرانجامتان بسوى بهشت او خواهد بود. خداوند ما و شما را از تائبان و عابدان قرار دهد. و امروز روزى است كه حرمتى بس بزرگ دارد، و بركتش مورد اميدوارى است، و در اين روز اميد آمرزش گناهان ميرود، پس خدا را بسيار ياد كنيد و از او آمرزش بخواهيد، و بدرگاه او توبه كنيد، زيرا كه او توبه پذيرى مهربان است. و اگر كسى از شما بزغاله‏اى را (در مقام قربانى حجّ) قربان كند كفايت نخواهد كرد، ولى قربان كردن برّه‏اى كفايت ميكند، و از شروط كمال قربانى معاينه و بازرسى چشم و گوش آن است، و چون چشم و گوش آن سالم باشد قربان درست و تمام است. و اگر شاخ آن شكسته باشد يا پاى خود را در راه قربانگاه بزمين بكشد. كفايت نميكند (چون اين عيوب ظاهرى علامت بيمارى حيوان است و بهمين‏ ملاحظه بهاى آن كمتر است). و چون مراسم قربانى را برگزار كرديد، از گوشت قربانى بخوريد، و هديّه بدهيد، و خدا را بپاس اين نعمت كه گوشت شتران و گاوان و گوسپندان را روزى شما ساخته سپاسگزارى كنيد، و نماز را بپا داريد، و زكات را بپردازيد، و عبادت را كامل و نيكو بجا آوريد، و گواهى را اقامه كنيد (يعنى كتمان شهادت نكنيد)، و در انجام كار جهاد و حجّ و روزه كه بر شما واجب شده راغب باشيد و اشتياق نشان دهيد، زيرا ثواب آن عظيم و فناناپذير است، و ترك آن وبالى است كه هرگز از ميان نميرود، و امر بمعروف و نهى از منكر را بجا آوريد، و چنان كنيد كه ستمكار بيمناك و ترسان شود، و ستمديده را يارى كنيد، و آن كس كه مردم را به شك و ترديد دچار ميكند ويرا از انتشار شك و ريب در عقايد مردم بازداريد، و با زنان و بردگان خوش رفتارى كنيد، و در سخن گفتن صادق باشيد، و امانت را بصاحبش بازگردانيد، و بپادارندگان حق باشيد، زندگانى دنيا و شيطان فريبنده شما را نفريبد و از اطاعت خدا بازندارد. بيگمان بهترين سخن ذكر خدا، و رساترين موعظه پرهيزكاران كتاب خداوند عزيز و حكيم است. و سپس آن حضرت گفت: اعوذ باللَّه من الشّيطان الرّجيم- و سوره قل هو اللَّه احد را قراءت فرمود. و گاهى هم سوره قل يا ايها الكافرون يا الهيكم التّكاثر و يا و العصر را تا آخر ميخواند. ولى آنچه بيشتر بر آن مداومت ميفرمود سوره قل هو اللَّه احد بود، و وقتى كه يكى از اين سوره‏ها را ميخواند، اندكى مينشست، بمقدار نشستن كسى كه شتاب دارد. آنگاه برميخاست (و خطبه را ادامه ميداد). و آن حضرت (پس از رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله) اول كسى بود كه نشستن در فاصله دو خطبه را بهيچ وجه فراموش نميكرد. آنگاه خطبه‏اى را كه بعد از خطبه جمعه (سابقا) آورده‏ايم ايراد ميفرمود.