النجم ٣
گسترشکپی متن آیه |
---|
ترجمه
النجم ٢ | آیه ٣ | النجم ٤ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«عَنِ الْهَوی»: از روی هوا و هوس. دل بخواه و خودسرانه. یعنی آنچه میگوید، به فرمان خدا میگوید و نه به فرمان دل، و از سوی خدا میگوید؛ نه از سوی خود.
نزول
شأن نزول آیات ۱تا ۴:
محمد بن العباس بعد از چهار واسطه از امام صادق علیهالسلام و آن بزرگوار از رسول خدا صلى الله علیه و آله نقل نماید که فرمود: من سید النّاس هستم و در این باره فخرى بر من نیست و على سید المؤمنین است. بار خدایا دوست بدار کسى را که على را دوست بدارد و دشمن بدار کسى را که على را دشمن بدارد، مردى از قریش گفت: محمد در صدد تحسین و تعریف پسرعموى خویش است سپس این آیات نازل گردید و خاطر نشان ساخت که گفتار پیامبر درباره پسرعموى خود از روى هوى هوس نبوده بلکه از وحى پروردگار است.
و نیز محمد بن العباس بعد شش واسطه از امام صادق علیهالسلام نقل نماید که هنگامى که رسول خدا صلی الله علیه و آله در روز غدیر خم على را به عنوان ولایت معرفى فرمود، مردم سه فرقه شدند. دسته اى گفتند: محمد گمراه شده است.
فرقه اى گفتند: در غوایت افتاده است، طائفه اى گفتند: از روى هوى و هوس درباره اهل بیت و پسرعموى خود سخن مى گوید سپس خداوند این آیات را نازل فرمود.[۱]
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۸ سوره نجم
- اشاره به غرض و محتويات سوره مباركه نجم
- مقصور از «نَجم»، در آيه: «وَ النّجمِ إذَا هَوَى»
- مقصود از اين كه فرمود: «وَ مَا يَنطِقُ عَنِ الهَوى...»
- توضیحی پیرامون آيه: «مَا كَذَبَ الفُؤادُ مَا رَأى»
- گفتار بعضى مفسران در تفسير آیه: «مَا كَذَبَ الفُؤادُ مَا رَأى»
- «سِدرَةُ المُنتَهى» چيست؟
- بحث روايتی
- رواياتى درباره رؤيت قلبى رسول الله «ص»، خداوند سبحان را
- آیا معراج پيامبر «ص»، جسمانى بوده، يا فقط روحانى بوده
نکات آیه
۱ - تأکید خداوند، بر اصالت سخنان پیامبر(ص) و متکى نبودن پیام هاى آن حضرت به هواى نفس (و ما ینطق عن الهوى)
۲ - عصمت پیامبر(ص)، در گفتار و رهنمودهاى خویش (و ما ینطق عن الهوى)
۳ - تضمین عصمت پیامبر(ص)، در تمامى عمر از سوى وحى (ما ضلّ صاحبکم و ما غوى . و ما ینطق عن الهوى) خداوند، با خبر دادن از حال و آینده - با عبارت «ما ینطق ...» - در حقیقت عصمت پیامبر(ص) را در طول حیات ایشان تضمین نموده است; چنان که با «ما ضلّ...» گذشته آن حضرت را مبرّا از گمراهى دانسته است.
۴ - گذشته زندگى هر فرد، از ملاک هاى قابل اتکا در داورى نسبت به آینده وى * (و ما ینطق عن الهوى) برداشت یاد شده بنابراین نکته است که مقدم یاد شدن «ما ضلّ» (با صیغه ماضى) قبل از «و ماینطق» (با ساختار مضارع) - که بیانگر استمرار است و نظر به آینده دارد - به مطلب بالا اشاره داشته باشد; یعنى، کسى که از آغاز تا کنون پاک و شایسته بوده در آینده نیز پاک خواهد زیست.
۵ - هواى نفس، منشأ اصلى سخنان باطل و القاى مفاهیم گمراه کننده (و ما ینطق عن الهوى) از این که «الهوى» به خصوص نفى گشته و عوامل دیگر یاد نشده است، مطلب بالا استفاده مى شود.
۶ - لزوم احراز سلامت عملى، فکرى و روحى رهبران، در اعتماد به ایشان * (ما ضلّ صاحبکم و ما غوى . و ما ینطق عن الهوى) خداوند، براى جلب اعتماد مردم به پیامبر(ص) سه نکته را بیان فرموده است: ۱- عدم گمراهى در زندگى (ما ضلّ) ۲- عدم انحراف در فکر (ماغوى); ۳- مغلوب نبودن در برابر هواى نفس (و ماینطق عن الهوى).
موضوعات مرتبط
- ارزیابى: ملاک ارزیابى ۴
- پیشینه: نقش پیشینه ۴
- رهبرى: سلامت روانى رهبرى ۶; سلامت فکرى رهبرى ۶; شرایط رهبرى۶
- سخن: منشأ سخن باطل ۵
- گمراهى: منشأ گمراهى ۵
- محمد(ص): تبلیغ محمد(ص) ۲; صداقت محمد(ص) ۱; عصمت محمد(ص) ۲; فضایل محمد(ص) ۲; محمد(ص) و هواپرستى ۱; منشأ عصمت محمد(ص) ۳
- وحى: نقش وحى ۳
- هواى نفس: آثار هواى نفس ۵
منابع
- ↑ البرهان فی تفسیر القرآن.