المزمل ١٥
| کپی متن آیه |
|---|
| إِنَّا أَرْسَلْنَا إِلَيْکُمْ رَسُولاً شَاهِداً عَلَيْکُمْ کَمَا أَرْسَلْنَا إِلَى فِرْعَوْنَ رَسُولاً |
ترجمه
| المزمل ١٤ | آیه ١٥ | المزمل ١٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رَسُولاً»: مراد حضرت محمّد (ص) است. «شَاهِداً»: (نگا: نساء / ).
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹ سوره مزمّل
- مفاد خطاب «يَا أيّهَا المُزّمّل»
- چند وجه در معناى آيه: «قُم اللّيلَ إلّا قليلاً»
- بيان جهات مختلف سنگين بودن قرآن
- اقوال ديگر مفسران در بيان سنگينى قرآن
- چند قول در معناى آيه: «إنّ نَاشِئة اللّيل هِیَ أشدّ وَطئاً و أقوَمُ قِيلاً»
- مقصود از «ذكر» در خطاب: «وَ اذكُر اسمَ رَبّك»
- معناى اين كه فرمود: خدا را وكيل بگير
- تهديد تكذيب كنندگان صاحب نعمت
- هلاكت فرعون بر اثر نافرمانى فرستاده خدا، هشداری برای کافران
- نمونه هايى از شدّت عذاب روز قيامت
- بحث روایی: (رواياتى درباره آيات سوره مزّمّل)
- چند روايت درباره مراد از ترتيل قرآن و آداب تلاوت قرآن
- رواياتى راجع به كيفيّت نزول وحى بر رسول خدا «ص»
- مراد از تبتّل به سوى خدا، در آیه: «وَ تَبتّل إليه تبتيلاً»
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّا أَرْسَلْنا إِلَيْكُمْ رَسُولًا شاهِداً عَلَيْكُمْ كَما أَرْسَلْنا إِلى فِرْعَوْنَ رَسُولًا «15» فَعَصى فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ فَأَخَذْناهُ أَخْذاً وَبِيلًا «16»
همانا ما رسولى را كه گواه بر شماست، به سوى شما فرستاديم، همان‌گونه كه به سوى فرعون رسولى فرستاديم. امّا فرعون، آن رسول را نافرمانى كرد و ما او را به كيفرى وخيم گرفتيم.
نکته ها
«وبيل» به معناى وخيم و سنگين است.
شهادت و گواهى، به معناى آن است كه انسان با حواس خود چيزى را بشنود و يا ببيند، و بنا بر آيات قرآن كريم و روايات، پيامبر اكرم و اولياى معصوم عليهم السلام بر تمام اعمال ما شاهدند.
تكرار كلمه «رسول» در اين آيات، بيانگر اين نكته است كه مخالفت با انبيا به خاطر مقام رسالت آنهاست، همان گونه كه تكرار كلمه «فِرْعَوْنُ»، تأكيد بر آن است كه در برابر قهر خداوند، بزرگ‌ترين قدرت نيز توان دفاع و مقابله را ندارد.
در قرآن در دو آيه ديگر نيز از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به عنوان شاهد نام برده شده است. «1»
همه پيامبران به سوى قومشان مبعوث شده‌اند، جز حضرت موسى كه در همان آغاز، مأمور شد به دربار فرعون رود و او را دعوت كند. آرى در جامعه‌اى كه تحتِ حكومت يك حاكم ظالم است، مبارزه با طاغوت در رأس برنامه انبياست. «أَرْسَلْنا إِلى فِرْعَوْنَ»
پیام ها
1- پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله بر امّت خويش گواه است و نظارت كامل دارد. «رَسُولًا شاهِداً عَلَيْكُمْ»
2- پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در دنيا شاهد بر اعمال است. «شاهِداً عَلَيْكُمْ» و در آخرت اداى شهادت مى‌كند. «جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهِيداً» «2»
«1». احزاب، 45 و فتح، 8.
«2». نساء، 41.
جلد 10 - صفحه 273
3- انجام رسالت، همراه با نظارت است. «رَسُولًا شاهِداً»
4- فلسفه بعثت انبيا در همه زمانها يكى است. أَرْسَلْنا إِلَيْكُمْ ... كَما أَرْسَلْنا إِلى فِرْعَوْنَ
5- تاريخ آينه عبرت است، از آن پند بگيريد. كَما أَرْسَلْنا إِلى فِرْعَوْنَ رَسُولًا فَعَصى ... فَأَخَذْناهُ
6- در مبارزه با منكرات به سراغ سرچشمه برويد. «أَرْسَلْنا إِلى فِرْعَوْنَ»
7- براى وعده و وعيدهايى كه به مردم مى‌دهيد، نمونه عملى ارائه كنيد. (خداوند كه كافران مرفّه را تهديد مى‌كند، عاقبت فرعون را يادآورى مى‌كند.) ذَرْنِي وَ الْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ ... فَعَصى فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ فَأَخَذْناهُ أَخْذاً وَبِيلًا
8- سرپيچى از فرمان رسول خدا، سبب گرفتارى مى‌شود. «فَعَصى فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ فَأَخَذْناهُ أَخْذاً وَبِيلًا»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِنَّا أَرْسَلْنا إِلَيْكُمْ رَسُولاً شاهِداً عَلَيْكُمْ كَما أَرْسَلْنا إِلى فِرْعَوْنَ رَسُولاً «15»
بعد از آن به جهت تأكيد حجت فرمايد:
إِنَّا أَرْسَلْنا إِلَيْكُمْ: بدرستى كه ما فرستاديم به سوى شما، رَسُولًا شاهِداً عَلَيْكُمْ: پيغمبرى عظيم الشأن يعنى حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در حالتى كه گواه هست بر افعال و اقوال شما، يعنى در قيامت گواهى دهد بر آنكه چه كس از شما اجابت دعوت او كرده‌ايد و كدام سرپيچى و مخالفت نموده‌ايد، كَما أَرْسَلْنا إِلى فِرْعَوْنَ رَسُولًا: چنانچه فرستاديم به سوى فرعون پيغمبرى كه حضرت موسى عليه السّلام بود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ ذَرْنِي وَ الْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ وَ مَهِّلْهُمْ قَلِيلاً «11» إِنَّ لَدَيْنا أَنْكالاً وَ جَحِيماً «12» وَ طَعاماً ذا غُصَّةٍ وَ عَذاباً أَلِيماً «13» يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ وَ كانَتِ الْجِبالُ كَثِيباً مَهِيلاً «14» إِنَّا أَرْسَلْنا إِلَيْكُمْ رَسُولاً شاهِداً عَلَيْكُمْ كَما أَرْسَلْنا إِلى فِرْعَوْنَ رَسُولاً «15»
فَعَصى فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ فَأَخَذْناهُ أَخْذاً وَبِيلاً «16» فَكَيْفَ تَتَّقُونَ إِنْ كَفَرْتُمْ يَوْماً يَجْعَلُ الْوِلْدانَ شِيباً «17» السَّماءُ مُنْفَطِرٌ بِهِ كانَ وَعْدُهُ مَفْعُولاً «18» إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلاً «19»
ترجمه
و واگذار مرا با تكذيب كنندگان كه صاحبان نعمتند و مهلت ده آنها را اندكى
همانا نزد ما است غلهاى گران و آتش سوزان
و خوراك گلوگير و عذابى دردناك
روزى كه بلرزه در آيد زمين و كوهها و بگردد كوهها تلهاى ريگ پراكنده
همانا ما فرستاديم بسوى شما پيغمبرى را گواه بر شما همچنان كه فرستاديم بسوى فرعون پيغمبرى
پس نافرمانى كرد فرعون آن پيغمبر را پس گرفتيم او را گرفتنى سخت
پس چگونه پرهيز ميكنيد اگر كافر باشيد در روز كه ميگرداند كودكانر پيران
آسمان شكافته شود در آن ميباشد وعده او انجام شده
همانا اين پندى است پس هر كه بخواهد ميگيرد بسوى پروردگارش راهى.
تفسير
در آيه سابقه خداوند دستور فرمود به پيغمبر خود كه از كفّار
جلد 5 صفحه 295
دورى كند بخوبى و در اين آيات ميفرمايد آنها را كه تكذيب نمودند تو را و وصيّت را با آنكه صاحب مال و نعمت دنيوى هستند بمن واگذار نما تا بمجازات اعمالشان برسانم و چند روزى بآنها مهلت ده تا موعد جزاى آنها بفتوحات اسلامى در دنيا برسد و در آخرت براى آنها نزد ما غلهاى گران و امواج آتش سوزان جهنّم و خوراك گلو گير آن مانند زقّوم و ضريع كه در نهايت تلخى و عفونت و خشونت است و عذاب دردناك آن آماده و مهيّا است در روز كه زمين بلرزه در آيد يا خسف شود چنانچه قمّى ره فرموده و كوهها نيز متزلزل و از جا كنده و نرم و مبدّل شود بشن و ريگ فراوانى كه بريزش پائين از بالا سرازير گردد اكنون ما نزد شما پيغمبرى فرستاديم كه گواه بر اعمال شما باشد نزد خدا روز قيامت چنانچه فرستاديم نزد فرعون پادشاه مصر پيغمبرى را كه همه ميدانيد و ميشناسيد او را كه موسى بن عمران بوده و محتاج بذكر نيست پس فرعون اطاعت او امر او را ننمود و ما گرفتيم او را بگناهش گرفتن سخت ناگوارى كه در تواريخ ذكر شده و در قرآن مكرّر گوشزد گرديده است كه با عساكرش بنحو عجيبى غرق شدند و شما بايد از آن عبرت گيريد و بترسيد از آنكه خداوند شما را هم در دنيا مانند آنها بگناهتان بگيرد و مجازات فرمايد و اگر مؤاخذه دنيوى ما از اين قبيل باشد پس چگونه خود را حفظ ميكنيد و ميپرهيزيد شما در صورت بقاء بر كفر از عذاب و هول روز كه كودكان را پير ميكند وقتى كه ميشنوند صيحه آسمانيرا و در آنروز آسمان شكافته و منشق ميگردد و وعده خدا بانجاز ميرسد آنچه ذكر شد موعظه و نصيحت و موجب تذكّر بود براى شما فعلا اجبارى نيست هر كس خواسته باشد از اين عذابها مأمون باشد براى خودش راهى بسوى پروردگارش باز كند و هيچ راهى بهتر از راه قبول اسلام و ولايت مولاى متّقيان نيست بايد آنرا اخذ نمود و در دنيا و آخرت مأمون بود و ضمير بارز در منفطر به راجع است ظاهرا بيوم و باء بمعناى في يا براى سببيّت است و اخبار از سماء بمنفطر باعتبار جواز تذكير و تأنيث است در آن و ولدان جمع وليد بمعناى كودك و شيب بكسر شين ظاهرا جمع اشيب بمعنى سپيد مو و پير است.
جلد 5 صفحه 296
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنّا أَرسَلنا إِلَيكُم رَسُولاً شاهِداً عَلَيكُم كَما أَرسَلنا إِلي فِرعَون‌َ رَسُولاً «15»
بدرستي که ما فرستاديم بسوي شما جن و انس پيغمبري که فرداي قيامت شاهد باشد بر افعال و رفتار و كردار شما چنانچه فرستاديم بسوي فرعون رسولي را که حضرت موسي باشد.
إِنّا أَرسَلنا إِلَيكُم نظر به اينكه حضرت رسالت مبعوث بر كافه جن و انس بود الي يوم القيامة مخاطب باين خطاب تمام جن و انس هستند الي يوم القيامة.
رسولا که وجود مقدس محمّد (ص) است که خاتم النبيين است.
شاهِداً عَلَيكُم در موضوع شهادت معتبر است شهادت حسي باشد که بچشم ببيند و بگوش بشنود و بحواس ظاهره درك كند شهادت علمي و حدسي كافي نيست چنانچه اشاره فرمود بخورشيد و فرمود: (علي مثل هذا تشهد أو دع) و از اينکه كلمه استفاده ميشود که حضرتش در تمام جاها و امكنه حاضر و ناظر است و تمام افعال و اعمال ماها را مشاهده ميكند حتي خيالات قلبيه و امور باطنيه را خبر دارد چنانچه اوصياء طيبين او هم شهداء يوم القيامة هستند، مگر سر مطهر أبي عبد اللّه از خيال قلبي حارث بن وكيده مطلع نبود که فرمود:
( يا بن وكيده اما علمت انا معاشر الأئمة أحياء عند ربنا نرزق)
و فرمود:
(ليس لك ذلک سبيل)
و در قرآن ميفرمايد: فَكَيف‌َ إِذا جِئنا مِن كُل‌ِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ
جلد 17 - صفحه 255
وَ جِئنا بِكَ عَلي هؤُلاءِ شَهِيداً نساء آيه 45.
كَما أَرسَلنا إِلي فِرعَون‌َ رَسُولًا که حضرت موسي بر فرعون و فرعونيان و بني- اسرائيل مبعوث شد، و وجه تشبيه رسالت حضرت رسول را برسالت موسي (ع) اشاره باين است که نه حضرت رسول كمتر از موسي بوده بلكه افضل از تمام انبياء بود زيرا مكرر گفته شده که: در تصديق برسالت حضرت رسالت علاوه بر آنچه در تمام انبياء شرط بوده چهار امر در مورد اينکه بزرگوار لازم است معتقد باشيم: افضليت و خاتميت و قرآن او و معراج، و در افضليت افضليت من جميع الجهات خود أفضل از تمام انبياء و بعد از او اوصياء او أفضل از کل، و كتابش افضل از تمام كتب و صحف انبياء، و دينش أفضل از تمام اديان، و امت او افضل از تمام امم، و شفاعتش اثم از شفاعت تمام شفعاء و مقامش بالاترين مقامات. و نه شما منكرين رسالت او اقوي از فرعون و فرعونيان هستيد از حديث قدرت و ثروت و عزت و عده و عده مشاهده كنيد که خدا با آنها در اثر تكذيب موسي چه كرد بترسيد که با شما هم ميكند.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 15)- سپس به مقایسه‌ای در میان بعثت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و مخالفت زورمندان عرب، و قیام موسی بن عمران در مقابل فرعونیان پرداخته، می‌فرماید: «ما پیامبری به سوی شما فرستادیم که گواه بر شماست، همان گونه که به سوی فرعون رسولی فرستادیم» (انا ارسلنا الیکم رسولا شاهدا علیکم کما ارسلنا الی فرعون رسولا).
هدف او، هدایت شما و نظارت بر اعمال شماست، همان گونه که هدف موسی بن عمران، هدایت فرعون و فرعونیان و نظارت بر اعمال آنها بود.
نکات آیه
۱ - گواهى پیامبر(ص)، بر تمامى حرکات و رفتارهاى امت خویش در قیامت (إنّا أرسلنا إلیکم رسولاً شهدًا علیکم)
۲ - نظارت کامل پیامبر(ص)، بر تمامى حرکات و رفتارهاى امت خود در دنیا (إنّا أرسلنا إلیکم رسولاً شهدًا علیکم) برداشت یاد شده، با توجه به این حقیقت است که لازمه گواهى پیامبر(ص) بر امت در قیامت، ناظر بودن آن حضرت در دنیا است.
۳ - خداوند، همانند رسول گرامى اسلام، پیامبرى به سوى فرعون گسیل داشت. (کما أرسلنا إلى فرعون رسولاً)
۴ - حضرت محمد(ص) و موسى(ع)، از رسولان الهى (إنّا أرسلنا إلیکم رسولاً ... کما أرسلنا إلى فرعون رسولاً)
۵ - مشترک بودن فلسفه بعثت پیامبران (إنّا أرسلنا إلیکم رسولاً ... کما أرسلنا إلى فرعون رسولاً)
۶ - مبارزه پیامبران، مبارزه اى بنیادى و با علت ها بود. (کما أرسلنا إلى فرعون رسولاً) مطلب یاد شده، از تصریح به نام فرعون (حاکمان قدرتمند مصر) و فرستادن پیامبر (حضرت موسى)، به سوى آنان به دست مى آید.
۷ - لزوم کار بنیادى، در ترویج دین و تشکیل امت اسلامى و ضرورت مبارزه با عوامل اصلى کفر و فساد اجتماعى (کما أرسلنا إلى فرعون رسولاً)
۸ - تمامى قشرها و طیف هاى اجتماعى، مخاطبان پیامبران و ادیان الهى اند. (إنّا أرسلنا إلیکم رسولاً ... کما أرسلنا إلى فرعون رسولاً) از این که در آیه شریفه، مخاطبان پیامبراسلام همه مردم (إلیکم) و مخاطبان حضرت موسى(ع)، فرعون و در آیات دیگر بنى اسرائیل معرفى شده است، مى توان مطلب یاد شده را استفاده کرد.
۹ - تأثیر کلیدى رهبران سیاسى و نظام اجتماعى، در ایمان یا کفر و صلاح یا فساد جامعه (کما أرسلنا إلى فرعون رسولاً)
موضوعات مرتبط
- ادیان آسمانى: مخاطبان ادیان آسمانى ۸
- انبیا: فلسفه نبوت انبیا ۵; مخاطبان انبیا ۸; ویژگیهاى مبارزه انبیا ۶; هماهنگى انبیا ۵
- جامعه: عوامل اصلاح جامعه ۹; عوامل ایمان جامعه ۹; عوامل فساد جامعه ۹; عوامل کفر جامعه ۹
- حاکمان: نقش اجتماعى حاکمان ۹
- حکومت اسلامى: اهمیت حکومت اسلامى ۷
- دین: اهمیت تبلیغ دین ۷
- رسولان خدا :۳، ۴
- عمل: گواهان عمل در قیامت ۱; ناظران عمل ۲
- فساد: اهمیت مبارزه با فساد ۷
- قرآن: تشبیهات قرآن ۳
- کفر: اهمیت مبارزه با کفر ۷
- محمد(ص): گواهى اخروى محمد(ص) ۱; نبوت محمد(ص) ۴; نظارت محمد(ص) ۲
- مسلمانان: گواهان مسلمانان ۱
- موسى(ع): رسالت موسى(ع) ۳; نبوت موسى(ع) ۴
منابع
