الشعراء ١٨
| کپی متن آیه |
|---|
| قَالَ أَ لَمْ نُرَبِّکَ فِينَا وَلِيداً وَ لَبِثْتَ فِينَا مِنْ عُمُرِکَ سِنِينَ |
ترجمه
| الشعراء ١٧ | آیه ١٨ | الشعراء ١٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«قالَ ...»: سخن فرعون جنبه ریشخند را دارد. «وَلِیداً»: طفل. کودک. فعیل به معنی مفعول، و حال است. «لَبِثْتَ»: مانده‌ای.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۰ - ۶۸ سوره شعراء
- مقايسه قوم پیامبر اکرم«ص»، با اقوام پیامبران گذشته
- اشاره به معناى «خوف» و فرق آن با «خشيت»
- معناى «ذنب»، و مراد از اين كه موسى «ع» فرمود: «وَ لَهُم عَلَىَّ ذَنبٌ»
- دلگرمى خداوند به موسى و هارون: «ما با شمایيم»
- گفتگوى موسى «ع» با فرعون و پاسخ به اشکالات او
- مقصود از «ضلالت»، در سخن موسى «ع»
- مراد از حكمى كه خداوند، به موسى «ع»
- توضيح سخن موسی«ع« به فرعون: «وَ تِلكَ نِعمَةٌ تَمُنُّهَا عَلَىَّ»
- بيان گفتار مفسران، درباره سخن فرعون: «آیا ما، تو را در کودکی تربیت نکردیم»؟
- اشاره به اعتقادات بت پرستان، درباره خداى سبحان و ارباب و آلهه
- بيان علت اين كه فرعون گفت: «ربُّ العالَمين چيست»؟
- توضيح جواب موسى «ع» به سؤال فرعون
- جواب دوم موسى «ع»، به سؤال فرعون، از حقيقت ربُّ العالمين
- فرعون، موسى «ع» را دیوانه معرفی می کند
- واکنش فرعون و فرعونیان، در برابر معجزۀ موسی«ع»
- واكنش فرعون در مقابل ايمان آوردن ساحران
- كوچ شبانه بنی اسرائيل از مصر و هلاكت فرعون و فرعونيان
- نتيجه گيرى از حكايت موسى «ع» و فرعون
تفسیر نور (محسن قرائتی)
قالَ أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً وَ لَبِثْتَ فِينا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ «18» وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَ أَنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ «19»
(فرعون) گفت: آيا ما تورا در كودكى نپرورديم و ساليانى از عمرت را در نزد ما نماندى؟ و با اين حال انجام‌دادى آن كارى را كه انجام دادى (و يكى از افراد ما را با مشت كشتى)، در حالى كه تو از ناسپاسانى.
نکته ها
فرعون با دو جمله، نبوّت موسى را زير سؤال برد: الف: تو نزد ما قاتل هستى و قاتل كه پيامبر نمى‌شود. ب: ما تو را بزرگ كرديم، چگونه الطاف ما را كفران و ناسپاسى مى‌كنى، ناسپاس كه پيامبر نمى‌شود. آيات بعد پاسخ موسى را بيان كرده است.
پیام ها
1- منّت گذاشتن و به رخ كشيدن، از ويژگى‌هاى مستكبران است. «أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينا»
2- اراده‌ى الهى، موسى را در دامن فرعون پرورش مى‌دهد. «أَ لَمْ نُرَبِّكَ»
3- اگر كسى را بزرگ كرديم، يا حرفه‌اى به او آموختيم، يا در امر ازدواج و مسكن و امثال آن به او كمكى كرديم، نبايد با اين دليل و بهانه، سخن حقّ او را نپذيريم. «أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً»
4- اولياى خدا نمك گير نمى‌شوند و محيط و جامعه در آنها اثر نمى‌گذارد. «لَبِثْتَ
«1». نازعات، 24.
جلد 6 - صفحه 303
فِينا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ» (موسى نگفت ما كه مدّت‌ها سر سفره‌ى فرعون بوده‌ايم يا حال كه همه تسليم او هستند و جامعه بر محور او مى‌چرخد، كمى كوتاه بيائيم و سكوت اختيار كنيم.)
5- حقّ نان و نمك آن نيست كه صاحب حقّ را به حال خود رها كنيم و اشتباهات او را هم بپذيريم. (حضرت موسى نان و نمك فرعون را خورده بود، ولى او را به حال خود رها نكرد.) نُرَبِّكَ فِينا ... لَبِثْتَ فِينا
6- به توقّعات نابجاى مستكبران اعتنا نكنيم. ناسپاسى در برابر مستكبر، بد نيست. «وَ أَنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
قالَ أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً وَ لَبِثْتَ فِينا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ «18»
قالَ أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً: گفت فرعون: آيا نه تو را پرورديم در ميان خودمان در حالتى كه طفل بودى نزديك به ولادت، وَ لَبِثْتَ فِينا: و درنگ نمودى در منزل ما، مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ: از زندگانى خود سالها، يعنى چندين سال با ما زندگانى كردى و اوقات گذرانيدى. مدت سى سال موسى عليه السّلام در ميان آنها بسر برد و در دوازده سالگى قبطى را بكشت، و بعد از سى سال به مدين توجه نمود، و بيست سال آنجا مكث و باز به مصر مراجعت كرده، سى سال ديگر فرعونيان را دعوت كرد، و بعد از غرق شدن فرعونيان پنجاه سال ديگر بزيست.
«1». تفسير منهج الصادقين، ج 6، ص 435. چاپ كتابفروشى اسلاميّه.
«2». تفسير برهان، ج 3، ص 181. چاپ دار الكتب علميه قم.
جلد 9 - صفحه 404
قول ديگر از ابن عباس آنكه هيجده سال نزد فرعون بسر برده بود. «1»
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ إِذْ نادى رَبُّكَ مُوسى أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ «10» قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ «11» قالَ رَبِّ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ «12» وَ يَضِيقُ صَدْرِي وَ لا يَنْطَلِقُ لِسانِي فَأَرْسِلْ إِلى هارُونَ «13» وَ لَهُمْ عَلَيَّ ذَنْبٌ فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ «14»
قالَ كَلاَّ فَاذْهَبا بِآياتِنا إِنَّا مَعَكُمْ مُسْتَمِعُونَ «15» فَأْتِيا فِرْعَوْنَ فَقُولا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ «16» أَنْ أَرْسِلْ مَعَنا بَنِي إِسْرائِيلَ «17» قالَ أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً وَ لَبِثْتَ فِينا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ «18» وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَ أَنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ «19»
قالَ فَعَلْتُها إِذاً وَ أَنَا مِنَ الضَّالِّينَ «20» فَفَرَرْتُ مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكْماً وَ جَعَلَنِي مِنَ الْمُرْسَلِينَ «21» وَ تِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرائِيلَ «22» قالَ فِرْعَوْنُ وَ ما رَبُّ الْعالَمِينَ «23» قالَ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُمَا إِنْ كُنْتُمْ مُوقِنِينَ «24»
قالَ لِمَنْ حَوْلَهُ أَ لا تَسْتَمِعُونَ «25» قالَ رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبائِكُمُ الْأَوَّلِينَ «26» قالَ إِنَّ رَسُولَكُمُ الَّذِي أُرْسِلَ إِلَيْكُمْ لَمَجْنُونٌ «27» قالَ رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ ما بَيْنَهُما إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ «28» قالَ لَئِنِ اتَّخَذْتَ إِلهَاً غَيْرِي لَأَجْعَلَنَّكَ مِنَ الْمَسْجُونِينَ «29»
قالَ أَ وَ لَوْ جِئْتُكَ بِشَيْ‌ءٍ مُبِينٍ (30)
ترجمه
و هنگاميكه ندا كرد پروردگار تو موسى را كه برو بسوى گروه ستمكاران
كه قوم فرعونند آيا نمى‌پرهيزند
گفت پروردگارا همانا من ميترسم كه تكذيب كنند مرا
و تنگ ميشود سينه‌ام و نميگشايد زبانم پس بفرست بسوى هارون
و مر آنها را است بر من ادعاء گناهى پس ميترسم كه بكشند مرا
گفت نه چنين است پس برويد با آيتهاى ما همانا ما با شمائيم شنوندگان
پس برويد بسوى فرعون پس بگوئيد همانا ما فرستاده پروردگار جهانيانيم
كه بفرستى با ما بنى اسرائيل را
گفت آيا نپروريديم تو را در ميان خودمان در حاليكه نوزادى بودى و درنگ كردى ميان ما از عمرت سالها
و كردى كرده‌ات را كه كردى و توئى از ناسپاسان
گفت كردم آنرا آنگاه و من بودم از نادانان
پس گريختم از
جلد 4 صفحه 99
شما چون ترسيدم از شما پس بخشيد مرا پروردگارم حكمى و گردانيد مرا از پيغمبران
و اين نعمتى است كه منّت مينهى آنرا بر من كه بنده گردانيدى بنى اسرائيل را
گفت فرعون و چيست پروردگار جهانيان
گفت پروردگار آسمانها و زمين و آنچه ميان آن دو است اگر هستيد يقين كنندگان
گفت بآنان كه بودند در اطرافش آيا نميشنويد
گفت پروردگار شما و پروردگار پدران شما كه پيشينيانند
گفت همانا پيمبر شما كه فرستاده شده بسوى شما هر آينه ديوانه است
گفت پروردگار مشرق و مغرب و آنچه در ميان آن دو است اگر در مى‌يابيد بعقل
گفت هر آينه اگر گرفتى خدائى جز من هر آينه خواهم قرار داد البتّه تو را از زندانيان
گفت آيا و اگر چه بياورم برايت چيزى روشن.
تفسير
خداوند متعال باز براى تسليت خاطر و تقويت قلب شريف پيغمبر اكرم در امر دعوت بنصرت حق و تذكر خلق شروع بذكر قصص انبياء عظام فرموده باين تقريب كه ياد كن وقتى را كه ندا فرمود پروردگار تو موسى ع را كه برو نزد قوميكه ظلم نمودند بخودشان بسبب كفر و بر بنى اسرائيل بذبح اولادشان و ساير مظالم و آنها قوم فرعونند و خود او داخل در آنها بلكه اولى از همه است و عجب مردم جسورى هستند آيا آنها از خدا نميترسند موسى عرض كرد پروردگارا من ميترسم مرا تكذيب كنند و در اين مواقع سينه و دل من تنگ ميشود و زبانم از گفتار باز ميماند و بعضى يضيق و ينطلق بنصب قرائت نموده‌اند و بنابراين عطف بر يكذّبون است و ان ناصبه بر آن دو نيز داخل ميگردد يعنى من ميترسم از تكذيب و تنگى سينه و گرفتن زبانم و بنابر قرائت مشهور عطف بر أخاف است و گويا نشدن زبان آنحضرت ممكن است در اثر دل تنگى و غلبه خشم باشد و محتمل است براى لكنتى باشد كه در زبان او بود و بدعا رفع شد و در سور سابقه بيان گرديد و محتمل است براى هر دو باشد كه در اثر غضب و تنگى سينه لكنت زبان زياد شود بطورى كه از گفتار بماند و در هر حال از خداوند تقاضا نمود كه وحى فرستد بسوى هارون برادر مادريش كه قبول معاونت او را بنمايد و در خاتمه عرايض عرضه داشت كه آنقوم بر من ادّعاء گناهى دارند چون يكنفر از آنها را كشته‌ام ميترسم مرا بقصاص او بكشند و موفق باداء رسالت نشوم و خداوند صريحا اين احتمالى را كه حضرت موسى
جلد 4 صفحه 100
ميداد و منشأ خوف او شده بود نفى فرمود و تقاضاى او را راجع بهارون پذيرفت و فرمود هرگز چنين قدرتى پيدا نميكنند تو و برادرت برويد با معجزات پى در پى ما كه براى نصرت شما ميرسد و من و ملائكه براى كمك با شما دو نفر هستيم و گفتگوى تو و هارون را با آنها ميشنويم و بنابراين خطاب جمع باعتبار تنزيل آن دو منزله جماعت است بلحاظ بودن بنى اسرائيل با آنها و ممكن است مراد آن باشد كه ما با تو و هارون و فرعون هستيم و گفتگوى شما را ميشنويم و حق را بر باطل غلبه ميدهيم و كلمه كلّا حرفى است موضوع براى زجر و ردع يعنى نبايد چنين گمانى ببرى كه آنها تو را بتوانند بكشند پس برويد بسوى فرعون و بگوئيد ما داراى منصب رسالتيم از طرف پروردگار جهانيان و چون رسول مشترك بين مصدر و صفت است و آن دو بجاى يكديگر استعمال ميشوند مفرد ذكر شده و شايد براى اشاره بآن باشد كه رسول حضرت موسى است و هارون معاون او است و هر دو يك پيغام آورده‌اند و آن اين بود كه خدا فرموده بنى اسرائيل را از قيد اسارت خود رها كن و بگذار آنها بيايند با ما برويم بوطن اصلى خودمان كه بلاد شام است و چون آن دو اين اظهار را نمودند فرعون بحضرت موسى گفت آيا ما تربيت و نگهدارى ننموديم تو را در خانه‌هاى خودمان با آنكه كودكى نوزاد بودى و سالهاى متمادى از عمر خود بنعمت ما پرورش يافتى و در ميان ما زندگى كردى تا آنخطاى بزرگ كه قتل يكنفر از ما بود از تو سر زد و فرار كردى رفتى و كفران نعمت ما را نمودى حال آمدى ادّعاى پيغمبرى ميكنى از ابن عباس نقل شده كه مدت اقامت آنحضرت در بين آنها هجده سال بود و سى و چهل هم گفته‌اند و قمى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه چون خداوند موسى عليه السّلام را مبعوث فرمود بسوى فرعون آمد در خانه او و اذن ورود خواست اجازه‌اش ندادند و او عصايش را بدر زد تمام درها باز شد پس وارد شد بر فرعون و گفت من پيغمبر خدايم و بايد بنى اسرائيل را بفرستى با من بيايند و فرعون آنچه خدا فرموده گفت و مراد از آنكار كه گفت كردى قتل آنمرد بود و مرادش از نسبت كفرى كه باو داد كفران نعمت خودش بود و حضرت موسى در جواب فرمود بلى راست است من آنكار را كردم ولى آنوقت پيغمبر نبودم و حقايق
جلد 4 صفحه 101
اشياء بر من مكشوف نبود نميدانستم آنمرد بيك مشت زدن ميميرد و قصد كشتن او را نداشتم ميخواستم او را تربيت كنم اتفاقا مرد پس فرار كردم چون از شما ترسيدم كه مرا بنا حق بكشيد پس خدا مرا بعلم و حكمت و منصب نبوّت فائز فرمود و تو تصوّر كردى اين تربيت و نگهدارى تو از من نعمتى بوده كه منّت آنرا بر من ميگذارى با آنكه در واقع نعمت نبوده بلكه نقمت بوده زيرا تو همه ما را بنده خود كرده بودى اگر تو اطفال بى گناه بنى اسرائيل را نميكشتى مادرم مرا بدريا نمى‌انداخت و زير دست تو واقع نميشدم كه مرا تربيت كنى براى دلخوشى خودت و بنابراين محتمل است همزه استفهام انكارى در صدر كلام مقدّر باشد يعنى آيا اين نعمتى است كه قابل منّت باشد نه چنين است بلكه جرم و جنايتى است كه قابل ملامت و عقوبت است و حقّا اين جواب از الهامات الهى بوده كه بمختصر بيانى حق تربيت و نعمت ظاهرى او را مبدّل بحق انتقام و دادستانى واقعى حضرت موسى نموده است لذا ديگر آنملعون جوابى نداد و روى سخن را بجانب ديگرى خارج از بحث معطوف داشت و از اعتراض بر صلاحيّت او براى ادّعاء نبوت صرف نظر نمود و سؤالى كرد كه حضرت موسى در جواب آن عاجز بماند و گفت چه چيز است پروردگار جهانيان آنحضرت جواب فرمود پروردگار آسمان و زمين و موجودات ما بين آن دو از هر جنس و نوع اگر شما معتقديد كه بايد خداوند خالق و مربّى آسمانها و زمين و موجودات آنها باشد و معرّفى فرمود خداوند را بأظهر خواص و آثارش و در واقع جواب حقيقى او را داد چون خالق و مربّى همه موجودات نميشود از جنس و نوع آنها باشد و بايد بخواص و آثار و اوصاف او را شناخت پس نميشود گفت چه چيز است يعنى از چه جنس و نوع است و استدلال نمود از وجود مصنوع بر وجود صانع ولى فرعون نفهميد يا خود را بنفهمى زد و رو باطرافيان خود كرد و گفت آيا شما نميشنويد سخن اين شخص را من ميپرسم خدا چه چيز است و سؤال از حقيقت او ميكنم او جواب ميدهد آفريننده آسمانها و زمين و موجودات است و از كار او خبر ميدهد و قمى ره در ضمن حديث سابق نقل نموده كه فرعون از كيفيّت خداوند سؤال
جلد 4 صفحه 102
نمود و موسى عليه السّلام گفت ربّ السّموات و الارض و ما بينهما ان كنتم موقنين پس فرعون از روى تعجب باصحابش گفت آيا شما نميشنويد من از كيفيّت خدا سؤال ميكنم او از وجودش جواب ميدهد و حضرت موسى چون ديد فرعون نفهميد يا خود را بنفهمى زد و او مدّعى ربوبيّت بود بر اهل عصر خود نه پيشينيان جوابى فرمود كه جاى اشكال و شبهه براى حاضرين باقى نماند و گفت پروردگار شما و پروردگار پدران شما كه اهل اعصار سابقه بودند و فرعون از جواب عاجز شد و نتوانست اشتباه كارى كند همان موافق نبودن جواب با سؤال را بهانه نمود و نسبت جنون بحضرت داد و استهزاء و سخريّه نمود ولى حضرت اعتنا نفرمود و استدلال خود را تعقيب فرمود بأمر مشهود عامّى كه گردش شبانه روز باشد بطرز نافع و ممتّع و مرتّب و منظّمى كه هر عاقلى ميتواند از آن پى بمدبّر عالم قدير حكيم كريم ببرد ولى محتاج بتعقّل و تأمل است لذا امر را معلّق بآن فرمود با اشاره بردّ نسبتى كه فرعون بآنحضرت داده بود بر او و اطرافيانش كه با او موافق بودند چون اشعار داشت بآنكه شما عقل نداريد كه تعقّل نميكنيد تا بدانيد و فرعون ديد ديگر محاجّه با حضرت موسى بصرفه و صلاح او تمام نميشود لذا از راه تهديد جلو آمد و گفت اگر خداى ديگرى براى خودت اختيار كنى تو را حبس ميكنم در زندان عمومى و گفته‌اند محبوسين او حبس دائم بودند و حضرت با كمال متانت در جواب فرمود اگر چه براى تو معجزه‌ئى اظهار نمايم كه دلالت واضح داشته باشد بر وجود خداوند قادر حكيم و صدق من در دعواى رسالت و كذب تو در دعواى ربوبيّت باز مرا حبس ميكنى ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
قالَ أَ لَم نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً وَ لَبِثت‌َ فِينا مِن عُمُرِكَ سِنِينَ «18»
فرعون گفت به حضرت موسي آيا ما تربيت نكرديم تو را در حالي که بچه تازه متولد شده بودي و درنگ كردي در نزد ما از عمر خود سالهايي.
قالَ أَ لَم نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً موقعي که موسي متولد شد وحي الهي بمادرش رسيد:
وَ أَوحَينا إِلي أُم‌ِّ مُوسي أَن أَرضِعِيه‌ِ فَإِذا خِفت‌ِ عَلَيه‌ِ فَأَلقِيه‌ِ فِي اليَم‌ِّ وَ لا تَخافِي وَ لا تَحزَنِي إِنّا رَادُّوه‌ُ إِلَيك‌ِ وَ جاعِلُوه‌ُ مِنَ المُرسَلِين‌َ فَالتَقَطَه‌ُ آل‌ُ فِرعَون‌َ- الي قوله تعالي- فَرَدَدناه‌ُ إِلي أُمِّه‌ِ- الآية (قصص آيه 7 الي 13) که موسي را در صندوق گذاشت و در رود نيل انداخت و آل فرعون او را گرفتند و نزد فرعون بردند و فرعون قصد قتل او را كرد آسيه زن فرعون مانع شد و گفت:
لا تَقتُلُوه‌ُ عَسي أَن يَنفَعَنا أَو نَتَّخِذَه‌ُ وَلَداً (قصص آيه 8) و هر چه مرضعه آوردند موسي پستان نگرفت و اعراض كرد تا اخت موسي گفت: من يك مرضعه در نظر دارم آمد خبر به مادرش داد و موسي برگشت بمادرش با حقوق كافي از فرعون و خداوند يك محبتي از موسي در قلب فرعون انداخت که بكمال عزت در دستگاه فرعون بود که ميگويد:
وَ لَبِثت‌َ فِينا مِن عُمُرِكَ سِنِينَ تا بحد رشد رسيد و آن قبطي را كشت و خداوند بموسي عطا فرمود علم و حكمت را که ميفرمايد وَ لَمّا بَلَغ‌َ أَشُدَّه‌ُ وَ استَوي آتَيناه‌ُ حُكماً وَ عِلماً (قصص آيه 14) و پس از كشتن قبطي فرار كرد که ميگويد:
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 18)- در اینجا فرعون زبان به سخن گشود و با جمله‌هایی حساب شده، و در عین حال شیطنت‌آمیز برای نفی رسالت آنها کوشید. نخست رو به موسی کرد و چنین «گفت: آیا ما تو را در کودکی در میان (دامان مهر) خود پرورش ندادیم»؟ (قالَ أَ لَمْ نُرَبِّکَ فِینا وَلِیداً).
تو را از آن امواج خروشان و خشمگین «نیل» که وجودت را به نابودی تهدید می‌کرد گرفتیم، دایه‌ها برایت دعوت کردیم، و از قانون مجازات مرگ فرزندان بنی اسرائیل معافت نمودیم، در محیطی امن و امان در ناز و نعمت پرورش یافتی! و بعد از آن نیز «سالهای متمادی از عمرت در میان ما بودی»! (وَ لَبِثْتَ فِینا مِنْ عُمُرِکَ سِنِینَ).
نکات آیه
۱ - موضع گیرى فرعون، در قبال دعوت موسى(ع) با به رخ کشیدن دوران سرپرستى خویش بر او (قال ألم نربّک فینا ولیدًا) «تربیة» (مصدر «نریّى») به معناى پروریدن است. «ولید» به نوزاد و نیز به کودکى گفته مى شود که از وقت ولادتش زمانى زیادى نگذشته باشد; وگرنه طفل گفته مى شود. «لبث» (مصدر«لبثت») به معناى ماندن و درنگ کردن است; یعنى، فرعون گفت: آیا تو را از کودکى در میان خود نپروریدم [مگر ]سالیانى چند از عمرت را پیش ما نماندى.
۲ - کودکى و بخشى از دوران عمر موسى(ع) و نیز رشد و پرورش جسمى او در خاندان فرعون گذشت. (قال ألم نربّک فینا ولیدًا و لبثت فینا من عمرک سنین)
۳ - تلاش فرعون در جهت بى اساس جلوه دادن رسالت موسى(ع)، از طریق به رخ کشیدن گذشته زندگى او (قال ألم نربّک فینا ولیدًا ... سنین)
۴ - اظهار شگفتى فرعون از تعلّق رسالت الهى به فردى که در خاندان وى رشد یافته بود. (قال ألم نربّک ... من عمرک سنین) مقصود فرعون این بود که چگونه مى شود کسى که در دامن ما پرورش یافته با ادعاى رسالت الهى علیه خود ما قیام کند.
۵ - ادعاى رسالت الهى و درخواست آزاد گذاشتن بنى اسرائیل براى خروج از سرزمین مصر از سوى موسى(ع)، دور از انتظار فرعون و عملى جسورانه در نظر وى بود. (فقولا إنّا رسول ربّ العلمین . أن أرسل معنا بنى إسرءیل . قال ألم نربّک ... و لبثت فینا من عمرک سنین) برداشت یاد شده از به رخ کشیدن دوران کودکى و بخشى از عمر موسى(ع) پس از اظهاراتش درباره رسالت الهى و آزاد سازى بنى اسرائیل، به دست مى آید.
موضوعات مرتبط
- بنى اسرائیل: درخواست نجات بنى اسرائیل ۵
- فرعون: امتنان فرعون ۱، ۳; تعجب فرعون ۴; تلاش فرعون ۳; روش برخورد ۱; فرعون و نبوت موسى(ع) ۵
- موسى(ع): تربیت ۱، ۲; تعجب از نبوت موسى(ع) ۴; خواسته هاى موسى(ع) ۵; رشد ۲; قصه موسى(ع) ۱، ۲، ۳، ۵; کودکى ۱، ۲; مکذبان موسى(ع) ۳; منت بر موسى(ع) ۱، ۳; موسى(ع) در دربار فرعون ۱، ۲
منابع
