الحديد ٢٢

از الکتاب
کپی متن آیه
مَا أَصَابَ‌ مِنْ‌ مُصِيبَةٍ فِي‌ الْأَرْضِ‌ وَ لاَ فِي‌ أَنْفُسِکُمْ‌ إِلاَّ فِي‌ کِتَابٍ‌ مِنْ‌ قَبْلِ‌ أَنْ‌ نَبْرَأَهَا إِنَ‌ ذٰلِکَ‌ عَلَى‌ اللَّهِ‌ يَسِيرٌ

ترجمه

هیچ مصیبتی (ناخواسته) در زمین و نه در وجود شما روی نمی‌دهد مگر اینکه همه آنها قبل از آنکه زمین را بیافرینیم در لوح محفوظ ثبت است؛ و این امر برای خدا آسان است!

ترتیل:
ترجمه:
الحديد ٢١ آیه ٢٢ الحديد ٢٣
سوره : سوره الحديد
نزول : ٥ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٢
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مُصِیبَةٍ»: رخداد در معنی عام خود (نگا: فی ظلال القرآن) اعم از خیر یا شر. «کِتَابٍ»: لوح محفوظ. علم خدا (نگا: انعام / ، یس / ). «نَبْرَأَهَا»: آن را بیافرینیم. مراد آفرینش زمین و انسانها و بطور کلی همه کائنات است. «یَسِیرٌ»: ساده. آسان. با قیاس به علم خدا، زمان گذشته و حال و آینده، و مشکل و مشکلتر و مشکلترین، و آسان و آسانتر و آسانترین، معنی ندارد. جهان برابر نقشه و طرح قبلی خدا ساخته شده است و همه چیز در آن دقیق و اندازه‌گیری گشته است، و لذا چیزی ناسنجیده و خودسرانه رخ نمی‌دهد و خارج از نقشه پیاده نمی‌گردد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

شأن نزول آیات ۲۲ و ۲۳:

امام صادق علیه‌السلام فرماید: هنگامى که سر مبارک حسین بن على علیه‌السلام را نزد یزید بن معاویه لعنه‌الله آوردند على بن الحسین و دختران امیرالمؤمنین علیهم‌السلام را نیز وارد بارگاه یزید نمودند و دست و کتف على بن الحسین در این هنگام به غل و زنجیر بسته شده بود.

یزید به عنوان شماتت به على بن الحسین رو کرد و گفت: شکر و سپاس مر خدائى راست که پدر تو را به قتل رسانید. زین العابدین در پاسخ او فرمود: لعنت خدا بر کسانى باد که به چنین قتل ناروائى اقدام کردند.

یزید از جواب على بن الحسین در خشم شد دستور داد گردن او را بزنند. على بن الحسین فرمود: اى یزید اگر تو مرا بکشى چه کسى این دختران رسول خدا صلی الله علیه و آله را به منازل ایشان در مدینه خواهد رسانید. در حالتى که آنان سرپرست و محرمى جز من ندارند.

در اینجا خشم یزید فرو نشست و گفت: اى على بن الحسین جز تو دیگرى آنان را به منازل خویش نخواهد رسانید سپس دستور داد سوهانى حاضر کردند و خود با دست خویش به وسیله سوهان زنجیر گردن على بن الحسین را برید و از گردن او بیرون آورد سپس گفت: اى ابومحمد آیا می‌دانى چرا زنجیر را از گردن تو باز کردم. فرمود: بلى، خواست بدین وسیله منتى بر ما گذاشته باشى. یزید گفت: آرى به خدا قسم جز این قصد دیگرى نداشتم سپس این آیه را خواند «وَ ما أَصابَکمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِما کسَبَتْ أَیدِیکمْ؛ آنچه رنج و مصیبت به شما برسد از اثر اعمالى است که انجام داده اید».

على بن الحسین فرمود: اى یزید این آیة درباره ما نازل نشده است بلکه این آیات (آیه ۲۲ و آیه ۲۳ این سوره) درباره ما نازل شده است و آن را قرائت کرد و فرمود: زیرا ما از آن کسانى هستیم که اگر چیزى از ما در این دنیا فائت شده و از دست برود، دلتنگ و آزرده خاطر نمى شویم و نیز اگر اقبال و خوبى به ما برسد شادخاطر و مغرور نگردیم.[۱]

تفسیر


نکات آیه

۱ - هیچ حادثه ناگوارى در زندگى بشر، اتفاقى و از روى تصادف نیست. (ما أصاب من مصیبة فى الأرض و لا فى أنفسکم إلاّ فى کتب)

۲ - هر رویداد ناگوارى، چه آنچه در زمین رخ مى دهد (مانند سیل، زلزله، قحطى، خشکسالى و...) و (چه آنچه بر نفوس عارض مى شود (مانند بیمارى، نقص عضو، جراحت و...)، قبلاً تعیین و در کتابى ثبت و درج شده است. (ما أصاب من مصیبة فى الأرض و لا فى أنفسکم إلاّفى کتب من قبل أن نبرأها)

۳ - لوح محفوظ، دربرگیرنده همه رویدادها و حوادث (ما أصاب من مصیبة فى الأرض و لا فى أنفسکم إلاّفى کتب) در آیات دیگر، کتابى که در آن تقدیرهاى الهى ضبط شده، «لوح محفوظ» نامیده شده است.

۴ - لوح محفوظ، کتابى بس ارجمند و والا (ما أصاب من مصیبة ... إلاّفى کتب) تنکیر «کتاب»، مى تواند براى تفخیم و بیان عظمت و ارجمندى لوح محفوظ باشد.

۵ - لوح محفوظ، از نظرها پنهان داشته شده و اطلاع بر محتویات آن براى غیر خداوند ممکن نیست. (ما أصاب من مصیبة ... إلاّفى کتب) نکره آمدن «کتاب» - که همان لوح محفوظ است - مى تواند براى بیان مطلب یاد شده باشد.

۶ - اراده الهى، حاکم بر همه تحولات فردى و اجتماعى در زندگى بشر (ما أصاب من مصیبة فى الأرض ... من قبل أن نبرأها) ضمیر «ها» در «نبرأها» به مصیبت بازمى گردد و «برء» (مصدر «نبرأ») به معناى آفریدن و پدید آوردن است. نسبت دادن همه پدیده هاى فردى و اجتماعى به خداوند، بیانگر مطلب یاد شده است.

۷ - دخالت در شؤون زندگى همه انسان ها، به رغم وسعت و گستردگى آن، براى خداوند بسى سهل و آسان است. (ما أصاب من مصیبة ... إنّ ذلک على اللّه یسیر)

موضوعات مرتبط

  • انسان: سهولت تصرف در زندگى انسان ها ۷
  • تحولات اجتماعى: منشأ تحولات اجتماعى ۶
  • تصادف: نفى تصادف ۱
  • حوادث: ثبت حوادث در لوح محفوظ ۲; منشأ حوادث ۱
  • خدا: حاکمیت اراده خدا ۶; قدرت خدا ۷
  • لوح محفوظ: اختفاى لوح محفوظ ۵; جامعیت لوح محفوظ ۲، ۳; عظمت لوح محفوظ ۴; علم به لوح محفوظ ۵
  • نظام علیت :۱

منابع

  1. تفسیر على بن ابراهیم.