الحج ١٨

از الکتاب
کپی متن آیه
أَ لَمْ‌ تَرَ أَنَ‌ اللَّهَ‌ يَسْجُدُ لَهُ‌ مَنْ‌ فِي‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ مَنْ‌ فِي‌ الْأَرْضِ‌ وَ الشَّمْسُ‌ وَ الْقَمَرُ وَ النُّجُومُ‌ وَ الْجِبَالُ‌ وَ الشَّجَرُ وَ الدَّوَابُ‌ وَ کَثِيرٌ مِنَ‌ النَّاسِ‌ وَ کَثِيرٌ حَقَ‌ عَلَيْهِ‌ الْعَذَابُ‌ وَ مَنْ‌ يُهِنِ‌ اللَّهُ‌ فَمَا لَهُ‌ مِنْ‌ مُکْرِمٍ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ يَفْعَلُ‌ مَا يَشَاءُ

ترجمه

آیا ندیدی که تمام کسانی که در آسمانها و کسانی که در زمینند برای خدا سجده می‌کنند؟! و (همچنین) خورشید و ماه و ستارگان و کوه‌ها و درختان و جنبندگان، و بسیاری از مردم! امّا بسیاری (ابا دارند، و) فرمان عذاب درباره آنان حتمی است؛ و هر کس را خدا خوار کند، کسی او را گرامی نخواهد داشت! خداوند هر کار را بخواهد (و صلاح بداند) انجام می‌دهد!

ترتیل:
ترجمه:
الحج ١٧ آیه ١٨ الحج ١٩
سوره : سوره الحج
نزول : ١٠ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٤٨
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یَسْجُدُ لَهُ ...»: (نگا: رعد / و ، اسراء / ). «الدَّوَآبُّ»: جمع دابّه، هر نوع حیوان و جانداری (نگا: بقره / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر


نکات آیه

۱ - سجده (خضوع و انقیاد) اهل آسمان و زمین و نیز خورشید، ماه، ستارگان، کوه ها، درختان و جنبندگان براى خدا (ألم تر أنّ اللّه یسجد له من فى السموت و من فى الأرض ... و الشجر و الدّوابّ) «سجود» (مصدر «یسجد») به معناى اظهار خضوع و انقیاد است.

۲ - جهان آفرینش، داراى آسمان هاى متعدد است. (ألم تر أنّ اللّه یسجد له من فى السموت)

۳ - تمامى پدیده هاى جهان آفرینش، موجوداتى اند شعورمند. (ألم تر أنّ اللّه یسجد له من فى السموت) به کارگیرى لفظ «من» براى همه پدیده هاى موجود در آسمان ها و زمین - با توجه به این که این کلمه غالباً در ذوى العقول به کار مى رود - مى تواند اشعار به مطلب فوق داشته باشد.

۴ - توحید ربوبى و انقیاد در برابر خدا، ملاک داورى خداوند میان انسان ها در قیامت (إنّ اللّه یفصل بینهم یوم القیمة ... ألم تر أنّ اللّه یسجد له من فى السموت و من فى الأرض) ارتباط این آیه با آیه پیشین، این معنا را مى رساند که ملاک ارزیابى خداوند در داورى میان فرقه هاى گوناگون مردم در قیامت، اصل «توحید ربوبى و خضوع و انقیاد در برابر او» خواهد بود.

۵ - توجه به انقیاد و کرنش تمامى پدیده هاى جهان در برابر خداوند، مقتضى گرویدن به خداى واحد و روى گرداندن از شرک و دیگر پرستى است. (إنّ الذین ءامنوا و الذین هادوا ... ألم تر أنّ اللّه یسجد له من فى السموت و من فى الأرض)

۶ - سجود و خضوع تمامى پدیده هاى جهان در برابر خدا، امرى قابل درک براى انسان ها (ألم تر أنّ اللّه یسجد له من فى السموت و من فى الأرض) همزه در «ألم تر» براى استفهام توبیخى است: «رؤیت» (مصدر «ترى») به معناى دانستن و به اصطلاح از افعال قلوب است; یعنى، «آیا ندانستى که...». توبیخ خداوند بیانگر مطلب یاد شده است; چه این که سجود و خضوع موجودات اگر قابل درک نبود، خداوند انسان ها را توبیخ نمى کرد.

۷ - برخلاف همه پدیده هاى جهان هستى، مردم دو دسته اند: بسیارى از آنان معتقد به توحید ربوبى و اهل خضوع و انقیاد در برابر خدا و بسیارى دیگر منکر توحید ربوبى و دیگر پرست هستند. (ألم تر أنّ اللّه یسجد ... و کثیر من الناس و کثیر حقّ علیه العذاب) جمله «حقّ علیه العذاب» کنایه از شرک و دیگرپرستى و روى گردانى از خضوع در برابر خدا است.

۸ - شرک، گناهى است نابخشودنى که اهل آن مستحق عذاب الهى اند. (و کثیر حقّ علیه العذاب)

۹ - شرک و بت پرستى، حرکتى است مخالف جریان طبیعى نظام هستى. (أنّ اللّه یسجد له من فى السموت و من فى الأرض ... و کثیر حقّ علیه)

۱۰ - کرامت انسانى، در گرو گرایش به توحید ربوبى و سجود و انقیاد در برابر خدا (و کثیر حقّ علیه العذاب و من یهن اللّه فما له من مکرم)

۱۱ - در بینش الهى، شرک پیشگان مردمانى پست و فاقد هر گونه کرامت انسانى اند. (و کثیر حقّ علیه العذاب و من یهن اللّه فما له من مکرم)

۱۲ - حرمت نهادن و گرامى داشتن مشرکان، حرام است. (و من یهن اللّه فما له من مکرم) جمله «فما له من مکرم» مى تواند انشا در قالب خبر باشد; یعنى، هیچ کس حق ندارد به کسى که مورد اهانت خدا قرار گرفته، حرمت نهد و او را گرامى بدارد.

۱۳ - قدرت نامتناهى خداوند، در اجراى مشیت و خواسته هاى خویش (إنّ اللّه یفعل ما یشاء)

۱۴ - عذاب الهى، عذابى است خوار کننده. (و کثیر حقّ علیه العذاب و من یهن اللّه فما له من مکرم)

۱۵ - شرک پیشگان، در قیامت گرفتار عذاب خوار کننده الهى و محروم از هر کرامت بخش و گرامى دارنده اى خواهند بود. (و الذین أشرکوا ان اللّه یفصل بینهم یوم القیمة... و کثیر حقّ علیه العذاب و من یهن اللّه فما له من مکرم)

موضوعات مرتبط

  • آسمان: انقیاد موجودات آسمان ها ۱; تعدد آسمان ۲; سجده موجودات آسمان ها ۱
  • آفرینش: شعور آفرینش ۳
  • احترام: محرومیت از احترام ۱۵
  • احکام :۱۲
  • انسان: عوامل تکریم انسان ۱۰
  • انقیاد: آثار انقیاد ۱۰; انقیاد در برابر خدا ۴
  • ایمان: آثار ایمان به توحید ربوبى ۱۰; ایمان به توحید ربوبى ۴; زمینه ایمان به توحید ۵
  • بت پرستى: انحراف بت پرستى ۹; حقیقت بت پرستى ۹
  • جنبندگان: انقیاد جنبندگان ۱; سجده جنبندگان ۱
  • خدا: آثار سجده بر خدا ۱۰; مشیت خدا ۱۳; ملاک قضاوت اخروى خدا ۴; وسعت قدرت خدا ۱۳; ویژگیهاى عذابهاى خدا ۱۴
  • خورشید: انقیاد خورشید ۱; سجده خورشید ۱
  • درختان: انقیاد درختان ۱; سجده درختان ۱
  • ذکر: آثار ذکر انقیاد موجودات ۵
  • ستارگان: انقیاد ستارگان ۱; سجده ستارگان ۱
  • سجده: آثار سجده ۱;سجده بر خدا ۱
  • شرک: انحراف شرک ۹; حقیقت شرک ۹; زمینه اعراض از شرک ۵; گناه شرک ۸
  • عذاب: اهل عذاب ۸، ۱۵; عذاب ذلت بار ۱۴
  • قضاوت: ملاک قضاوت در قیامت ۴
  • کوهها: انقیاد کوهها ۱; سجده کوهها ۱
  • گروههاى اجتماعى :۷
  • گناه: گناه نابخشودنى ۸
  • ماه: انقیاد ماه ۱; سجده ماه ۱
  • محرمات :۱۲
  • مشرکان :۷ احترام به مشرکان ۱۲; بى ارزشى مشرکان ۱۱; رذالت مشرکان ۱۱; عذاب اخروى مشرکان ۱۵; عذاب مشرکان ۸; محرومیت اخروى مشرکان ۱۵
  • موجودات: انقیاد موجودات ۱; درک انقیاد موجودات ۶; درک سجده موجودات ۶; سجده موجودات ۱; شعور موجودات ۳
  • موحدان :۷

منابع