الأنعام ٨٨
| گسترشکپی متن آیه |
|---|
ترجمه
| الأنعام ٨٧ | آیه ٨٨ | الأنعام ٨٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«حَبِطَ»: باطل و پوچ گردید. بیهوده و بی‌نتیجه ماند. هدر رفت و ضائع شد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْکَ وَ إِلَى... (۴) اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ... (۴) وَ لَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْکَ وَ إِلَى... (۴)
لَوْ أَرَدْنَا أَنْ نَتَّخِذَ لَهْواً... (۱) لَوْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ يَتَّخِذَ... (۱) قُلْ إِنْ کَانَ لِلرَّحْمٰنِ وَلَدٌ... (۲) يَا نِسَاءَ النَّبِيِ مَنْ يَأْتِ... (۱)
تفسیر
- آيات ۹۰ - ۸۴، سوره انعام
- اشاره به استمرار و عدم انقطاع عقيده به توحيد در قرون گذشته ، با عنايت و هدايت الهى .
- قرآن كريم دخترزادگان را هم اولاد و ذريه حقيقى مى داند.
- ملاك تفصيل و برترى انبياء(ع ) بر ديگر مردم ، داشتن هدايت فطرى و بهره مندى ازهدايت خاص و بى واسطه الهى است .
- كوششى كه صاحب المنار براى توجيه ترتيب اسماء انبياء (ع ) در سه آيه شريفه ،نموده است .
- اشكالاتى كه بر كلام صاحب المنار وارد است .
- معناى (اجتباء) و مراد از استعمال آن در ارتباط با انبياء الهى .
- دعوت همه انبياء(ع ) و تمام شرايع ، در حقيقت يكى است اگر چه در سعه و ضيق واجمال و تفصيل مختلف باشند.
- معناى (و هديناهم الى صراط مستقيم ).
- در هدايت الهى ضلالت راه ندارد و بقاء آن مشروط به شكر، كه عبارتست ازعمل به لوازم توحيد و عبوديت مى باشد.
- معانى (( حكم )) و بيان مراد از دادن كتاب و حكم و نبوت به پيامبران عليهم السلام .
- اقسام سه گانه اطلاق (( كتاب )) در قرآن مجيد.
- بررسى اقوال مختلفى كه درباره اينكه قومى كه موكل بر حفظ دين خدا هستند چه كسانى مى باشند گفته شده است .
- به نظر ما مراد از اين قوم انبياء و معصومين و اتقياء و صلحايند كه همواره پاسدار دين حق مى باشند.
- شريعت اسلام ناسخ شرايع قبل است و امر خداوند در (( فبهديهم اقتده )) به معناى امربه تبعيت از شرايع گذشته نيست .
- چند روايت درباره (( يسع )) يكى از انبياى بنىاسرائيل .
- رواياتى در مورد اينكه دخترزادگان هم از ذريه انسان بشمار مى روند.
- مساءله قرابت و ترتب آثار نسب در مورد زنان ، و دخترزادگان مساءله اى حقوقى واجتماعى است كه در اسلام شناخته شده است .
- استناد ائمه اهل بيت عليهم السلام به آياتى از قرآن مجيد براى اثبات اينكه دخترزادهاولاد بشمار مى رود.
- رواياتى در ذيل (( .... فقد و كلنا بها قوما ليسوا بها كافرين )) .
نکات آیه
۱- دست یافتن به صراط مستقیم، هدایت ویژه خداوند است. (و هدینهم إلى صرط مستقیم. ذلک هدى الله)
۲- صراط مستقیم، ارجمند و با عظمت است. (و هدینهم إلى صرط مستقیم. ذلک هدى الله)
۳- راه یافتن به صراط مستقیم منوط به مشیت خداوند است. (ذلک هدى الله یهدى به من یشاء من عباده)
۴- خداوند از میان بندگان خود، رهنوردانى براى طى صراط مستقیم بر مى گزیند. (ذلک هدى الله یهدى به من یشاء من عباده)
۵- عبودیت به درگاه خداوند، زمینه و شرط رهیابى به صراط مستقیم است. (ذلک هدى الله یهدى به من یشاء من عباده)
۶- پیامبران و رهنوردان صراط مستقیم نیز اگر شرک بورزند، اعمال آنان تباه و فاسد مى شود. (ذلک هدى الله یهدى ... و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون)
۷- شرک به خداوند موجب تباه و فاسد گشتن اعمال آدمى مى شود. (و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون)
۸- پیامبران خدا هیچگاه به شرک دچار نشدند. (و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون) حرف شرط «لو» غالباً در مواردى به کار مى رود که شرط آن امرى ممتنع و دست نیافتنى باشد، لذا در آیه شریفه «شرک» در مورد پیامبران امرى حاصل نشدنى فرض شده است.
۹- توحید، زمینه و شرط اصلى براى به ثمر نشستن و بازدهى اعمال خوب آدمى است. (و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون)
۱۰- ارجمندى عمل و تداوم آن، مانع فساد و تباهى آن در صورت آمیختگى با شرک نیست. (ذلک هدى الله یهدى ... و لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون) فاعل «أشرکوا» انبیاى الهى (ع) و هدایت شدگان به صراط مستقیم هستند. عنایت به این نکته و همچنین مفاد «کانوا یعملون»، که ماضى استمرارى است، بر دو نکته یاد شده در برداشت فوق، یعنى «ارجمندى» و «تداوم»، گواه است.
موضوعات مرتبط
- انبیا: و شرک ۸; تنزیه انبیا ۸; توحید انبیا ۸; هشدار به انبیا ۶
- برگزیدگان: برگزیدگى برگزیدگان ۴
- توحید: آثار توحید ۹
- خدا: افعال خدا ۴; مشیت خدا ۳; هدایت خاص خدا ۱
- رشد: عوامل رشد ۵
- شرک: آثار شرک ۶، ۷، ۱۰
- صراط مستقیم: ارزش صراط مستقیم ۲
- عبودیت: آثار عبودیت ۵
- عمل: ارزش تداوم عمل ۱۰ ; عوامل ثمر دهى عمل ۹; عوامل حبط عمل ۶، ۷; موانع حبط عمل ۱۰
- مهتدین: هشدار به مهتدین ۶
- هدایت: زمینه هدایت ۵; شرایط هدایت ۵; عوامل هدایت ۳; هدایت به صراط مستقیم ۱، ۳، ۴، ۵
منابع
