تفسیر:المیزان جلد۱۷ بخش۶: تفاوت میان نسخه‌ها

در مجمع البيان، در ذيل جملۀ «إنّمَا يَخشَى اللّهَ مِن عِبَادِهِ العُلَمَاءُ...» مى گويد: از امام صادق «عليه السلام» روايت شده كه فرمود: منظور خداى تعالى از علماء، آن كسى است كه عملش، مصدّق قولش باشد. كسى كه عملش، مصدّق قولش نباشد، او عالِم نيست. و نيز، در حديثى آمده كه فرمودند: از همۀ شما عالِم تر به خدا، ترسنده تر از خدا است.

و در الدرّ المنثور است كه ابن ابى شيبه، ترمذى، و حاكم، از حسن روايت كرده اند كه گفت: رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» فرمود: علم، دو قسم است. يكى آن علمى است كه در قلب است، و علم نافع هم، همان است. و ديگرى، علمى است كه بر زبان است، و آن، حجتى است براى خدا، عليه خلق، كه خدا، با همان علم، عليه صاحبش احتجاج مى كند.

و در مجمع البيان مى گويد: ابن مسعود، از رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» روايت كرده كه در تفسير جملۀ «وَ يَزِيدُهُم مِن فَضلِهِ» گفته: منظور از اين فضل، شفاعت است. شفاعت براى كسى كه آتش بر او واجب شده، از جانب كسى كه آن شخص دوزخى، در دنيا به وى احسانى كرده.

و از كتاب سعد السعود ابن طاووس روايت شده كه ابواسحاق سبيعى، از امام باقر «عليه السلام»، در تفسير آيه مزبور، حديثى نقل كرده كه فرمود: اى ابا اسحاق! اين آيه، مخصوص ما است. اما «سابق به خيرات»، على ابن ابى طالب، و حسن و حسين، و شهيدانى از ما هستند. و اما «مقتصد»، آن كسى است كه روزها، روزه بدارد و شب ها به نماز بگذارند، و اما «ظلم به نفس» در او، همان است كه در ساير مردم است، و او بالاخره آمرزيده مى شود.

و در الدرّ المنثور است كه حكيم ترمذى، در نوادر الاصول، بيهقى در سنن، ابن جرير، ابن منذر، ابن ابى حاتم، طبرانى، ابن مردويه، و بيهقى (در شعب الايمان)، همگى از ابن عباس روايت كرده اند كه گفت رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) فرمود: چون روز قيامت برسد، صدا مى زنند شصت ساله ها كجايند؟ و اين شصت ساله، همان معمّرى است كه خداى تعالى، در آيه «أوَلَم نُعَمّركُم مَا يَتَذَكّرُ فِيهِ مَن تَذَكّر» درباره اش سخن گفته.