القلم ٧
کپی متن آیه |
---|
إِنَ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَ عَنْ سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ |
ترجمه
القلم ٦ | آیه ٧ | القلم ٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«إِنَّ رَبَّکَ ... بِالْمُهْتَدِینَ»: (نگا: انعام / نحل / نجم / ).
نزول
شأن نزول آیات ۵ تا ۷:
سید ابوالحمد مهدى بن نزار الحسینى بعد از نه واسطه از ضحاک بن مزاحم و نیز محمد بن العباس هم بعد از پنج واسطه از ضحاک بن مزاحم روایت کند که گفت: هنگامى که رسول خدا على بن ابىطالب را مقدم میداشت و وى را بزرگ مى شمرد.
قریش مى گفتند: روش محمد به جنون و دیوانگى کشیده شده است لذا اوائل آیات این سوره تا این آیات به همین منظور نازل گردید و مراد از راه راست خدا در آیه «هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ» که کفار از آن گمراه شده اند، وجود على بن ابىطالب است.[۱] محمد بن العباس بعد از شش واسطه از ابوایوب انصارى نقل کند که وقتى که پیامبر دست على را بلند کرد و فرمود: من کنت مولاه فعلى مولاه.
عده اى از مردم گفتند: پیامبر درباره على روش جنونآمیز و گمراهى پیش گرفته است لذا آیات ۵ و ۶ نازل شد.[۲]
امام صادق علیهالسلام فرماید: عمر بن الخطاب روزى على بن ابىطالب را ملاقات نمود و گفت: شنیدم که گفته اى آیات ۵ و ۶ سوره قلم درباره من و رفیق من نازل شده است. على در جواب فرمود: آیا میخواهى تو را درباره آیه «وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِی الْقُرْآنِ» و آیه «فَهَلْ عَسَیتُمْ إِنْ تَوَلَّیتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَکمْ» خبر بدهم که براى بنىامیه نازل شده است.
عمر گفت: این موضوعات دروغ است و بنىامیه به ارحام خود بهتر میرسند.[۳] احمد بن محمد بن خالد البرقى بعد از دو واسطه از جابر و او از امام باقر علیهالسلام و ایشان از پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم روایت کنند که فرمود: هر شخص مؤمنى که مرا دوست بدارد، على را نیز دوست میدارد و اگر کسى مرا دوست بدارد و با على دشمن باشد در ایمان آوردن خود دروغ گفته است. دو نفر از منافقین که این گفتار را از پیامبر مى شنیدند، گفتند: کار رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره على به گمراهى و دیوانگى کشیده شده است لذا این آیات با آیات ۸ و ۹ و ۱. در این باره نازل گردیده است.[۴]
تفسیر
- آيات ۱ - ۳۳ سوره قلم
- محتويات سوره «قلم» و محل نزول آن
- وجوهى كه درباره سوگند به «قلم» و «مَا يَسطُرُون» گفته شده است
- مراد از نعمت در آيه: «وَ مَا أنتَ بِنِعمَةِ رَبّكَ بِمَجنُون»
- معناى اين كه فرمود: «پيامبر، اجر غير ممنون دارد»
- نهى خداوند، از مماشات پیامبر«ص»، با كافران و اطاعت از آنان
- تهديد تكذيب گران نبوّت رسول خدا «ص»
- رواياتى درباره مراد از «خُلق عظيم» و «كُلّ حَلّاف مَهِين...»
- ماجراى صاحبان باغى كه به عذاب الهى نابود گشت
نکات آیه
۱ - آگاهى همه جانبه و برتر خداوند، از انسان هاى گمراه و کافر (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله)
۲ - آگاهى همه جانبه و برتر خداوند، از انسان هاى هدایت یافته و مؤمن (و هو أعلم بالمهتدین)
۳ - ربوبیت خداوند، مقتضى آگاهى همه جانبه و برتر او نسبت به احوال انسان ها است. (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله و هو أعلم بالمهتدین)
۴ - هدایت انسان ها به راه خداوند، اساس دعوت دین و محور تلاش پیامبراسلام(ص) (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله و هو أعلم بالمهتدین)
۵ - بشارت خداوند به پیروزى و سعادتمندى مؤمنان و تهدید او نسبت به شکست و بدبختى کافران (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله و هو أعلم بالمهتدین) بنابر گفته مفسران، این آیه متضمن وعد و وعید است.
موضوعات مرتبط
- انسان: اهمیت هدایت انسان ها ۴
- بشارت: بشارت پیروزى مؤمنان ۵; بشارت سعادت مؤمنان ۵
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۳; بشارتهاى خدا ۵; تهدیدهاى خدا۵; علم خدا به کافران ۱; علم خدا به گمراهان ۱; علم خدا به مؤمنان ۲; علم خدا به مهتدین ۲; وسعت علم خدا ۱، ۲، ۳
- دین: اهداف دین ۴
- کافران: تهدید کافران ۵; شقاوتمندى کافران ۵; شکست کافران ۵
- محمد(ص): اهداف محمد(ص) ۴; هدایتگرى محمد(ص) ۴
منابع