القلم ٧

از الکتاب
کپی متن آیه
إِنَ‌ رَبَّکَ‌ هُوَ أَعْلَمُ‌ بِمَنْ‌ ضَلَ‌ عَنْ‌ سَبِيلِهِ‌ وَ هُوَ أَعْلَمُ‌ بِالْمُهْتَدِينَ‌

ترجمه

پروردگارت بهتر از هر کس می‌داند چه کسی از راه او گمراه شده، و هدایت‌یافتگان را نیز بهتر می‌شناسد!

ترتیل:
ترجمه:
القلم ٦ آیه ٧ القلم ٨
سوره : سوره القلم
نزول : ٣ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٢
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِنَّ رَبَّکَ ... بِالْمُهْتَدِینَ»: (نگا: انعام / نحل / نجم / ).


نزول

شأن نزول آیات ۵ تا ۷:

سید ابوالحمد مهدى بن نزار الحسینى بعد از نه واسطه از ضحاک بن مزاحم و نیز محمد بن العباس هم بعد از پنج واسطه از ضحاک بن مزاحم روایت کند که گفت: هنگامى که رسول خدا على بن ابى‌طالب را مقدم می‌داشت و وى را بزرگ مى شمرد.

قریش مى گفتند: روش محمد به جنون و دیوانگى کشیده شده است لذا اوائل آیات این سوره تا این آیات به همین منظور نازل گردید و مراد از راه راست خدا در آیه «هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ» که کفار از آن گمراه شده اند، وجود على بن ابى‌طالب است.[۱] محمد بن العباس بعد از شش واسطه از ابوایوب انصارى نقل کند که وقتى که پیامبر دست على را بلند کرد و فرمود: من کنت مولاه فعلى مولاه.

عده اى از مردم گفتند: پیامبر درباره على روش جنون‌آمیز و گمراهى پیش گرفته است لذا آیات ۵ و ۶ نازل شد.[۲]

امام صادق علیه‌السلام فرماید: عمر بن الخطاب روزى على بن ابى‌طالب را ملاقات نمود و گفت: شنیدم که گفته اى آیات ۵ و ۶ سوره قلم درباره من و رفیق من نازل شده است. على در جواب فرمود: آیا می‌خواهى تو را درباره آیه «وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِی الْقُرْآنِ» و آیه «فَهَلْ عَسَیتُمْ إِنْ تَوَلَّیتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَکمْ» خبر بدهم که براى بنى‌امیه نازل شده است.

عمر گفت: این موضوعات دروغ است و بنى‌امیه به ارحام خود بهتر می‌رسند.[۳] احمد بن محمد بن خالد البرقى بعد از دو واسطه از جابر و او از امام باقر علیه‌السلام و ایشان از پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم روایت کنند که فرمود: هر شخص مؤمنى که مرا دوست بدارد، على را نیز دوست می‌دارد و اگر کسى مرا دوست بدارد و با على دشمن باشد در ایمان آوردن خود دروغ گفته است. دو نفر از منافقین که این گفتار را از پیامبر مى شنیدند، گفتند: کار رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره على به گمراهى و دیوانگى کشیده شده است لذا این آیات با آیات ۸ و ۹ و ۱. در این باره نازل گردیده است.[۴]

تفسیر


نکات آیه

۱ - آگاهى همه جانبه و برتر خداوند، از انسان هاى گمراه و کافر (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله)

۲ - آگاهى همه جانبه و برتر خداوند، از انسان هاى هدایت یافته و مؤمن (و هو أعلم بالمهتدین)

۳ - ربوبیت خداوند، مقتضى آگاهى همه جانبه و برتر او نسبت به احوال انسان ها است. (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله و هو أعلم بالمهتدین)

۴ - هدایت انسان ها به راه خداوند، اساس دعوت دین و محور تلاش پیامبراسلام(ص) (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله و هو أعلم بالمهتدین)

۵ - بشارت خداوند به پیروزى و سعادتمندى مؤمنان و تهدید او نسبت به شکست و بدبختى کافران (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله و هو أعلم بالمهتدین) بنابر گفته مفسران، این آیه متضمن وعد و وعید است.

موضوعات مرتبط

  • انسان: اهمیت هدایت انسان ها ۴
  • بشارت: بشارت پیروزى مؤمنان ۵; بشارت سعادت مؤمنان ۵
  • خدا: آثار ربوبیت خدا ۳; بشارتهاى خدا ۵; تهدیدهاى خدا۵; علم خدا به کافران ۱; علم خدا به گمراهان ۱; علم خدا به مؤمنان ۲; علم خدا به مهتدین ۲; وسعت علم خدا ۱، ۲، ۳
  • دین: اهداف دین ۴
  • کافران: تهدید کافران ۵; شقاوتمندى کافران ۵; شکست کافران ۵
  • محمد(ص): اهداف محمد(ص) ۴; هدایتگرى محمد(ص) ۴

منابع

  1. تفاسیر مجمع البیان و برهان.
  2. البرهان فی تفسیر القرآن.
  3. تفاسیر على بن ابراهیم و برهان.
  4. البرهان فی تفسیر القرآن.