التغابن ١٨
فضاهای نام
بیشتر
- بیشتر
عملکردهای صفحه
| گسترشکپی متن آیه |
|---|
| عَالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الْحَکِيمُ |
ترجمه
| التغابن ١٧ | آیه ١٨ | التغابن ١٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَالِمُ الْغَیْبِ و الشَّهَادَةِ»: (نگا: انعام / ، توبه / و رعد / .
فهرست
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۱ - ۱۸ سوره تغابن
- مقصود از اذن كه: «هيچ مصيبتى نمى رسد، مگر به اذن خدا»، چیست؟
- اطاعت رسول «ص»، اطاعت خدا و نافرمانی اش، نافرمانى خداست
- ايمان و عمل صالح، نوعی از توكل بر خداست
- مقصود از اين كه فرمود: «برخى از همسران و فرزندانتان دشمن شمايند»
- معناى اين كه فرمود: «فَاتَّقُوا الله مَا استَطَعتُم»
- معناى جمله: «وَ أنفِقُوا خَيراً لِأنفُسِكُم»
- بحث روايتى: روایتی در باره آیه: «إنّ مِن أزوَاجِكُم وَ أولادِكُم عَدُوّاً لَكُم»
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً يُضاعِفْهُ لَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ «17» عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «18»
اگر به خداوند وام دهيد وامى نيكو، آن را براى شما زياد مى‌كند و شما را مى‌آمرزد و خداوند سپاسگزار بردبار است. او به پنهان و آشكار آگاه است، نفوذ ناپذير و حكيم است.
نکته ها
موضوع قرض الحسنه، در آيات متعدّدى از قرآن «1» آمده و پيرامون آن مباحثى مطرح شده است كه براى جلوگيرى از تكرار، از طرح آن در ذيل اين آيه خوددارى مى‌كنيم.
خداوندى كه تمام هستى را آفريده، از انسانى كه هستى و اموالش را خودش به او داده مى‌خواهد كه به ديگران كمك كند و فرموده وام دادن به ديگران، وام دادن به خداوند است و وعده‌ها و پاداش‌هاى چندين برابر مى‌دهد، اين به خاطر رشد انسان و دل كندن او از دنيا و رسيدگى به فقرا و خدمت به مردم و گره گشايى از آنان و شكستن بت دلبستگى به ماديت و پرواز به سوى خدا و شكوفايى روح سخاوت و عاطفه است.
«1». بقره، 245؛ مائده، 12؛ حديد، 11 و 18؛ تغابن، 17؛ مزّمل، 20.
جلد 10 - صفحه 92
البته وام دادن، زمانى ارزش دارد كه نيكو باشد، فورى باشد، بى‌منّت باشد، با احترام باشد، براى مصرف حقّى باشد، مبلغ و مقدار آن مشكل‌گشا باشد، براى خدا و بدون چشم داشت از مردم باشد و موجب غرور قرض دهنده نشود.
در قرآن كفّاره گناهان چند چيز بيان شده است؛ از جمله: توبه، نماز، جهاد و قرض‌الحسنه.
پیام ها
1- يا انفاق كنيد و ببخشيد، يا لااقل قرض الحسنه بدهيد. أَنْفِقُوا ... تُقْرِضُوا
2- وام دادن به خلق خدا، وام دادن به خداست. «تُقْرِضُوا اللَّهَ»
3- يكى از راه‌هاى حفظ نفس از بخل، قرض الحسنه است. يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ ...
تُقْرِضُوا اللَّهَ
4- وام گيرنده را تحقير نكنيد، زيرا طرف حساب شما خداوند است و در واقع شما به خدا وام داده‌ايد. «تُقْرِضُوا اللَّهَ»
5- قرضِ نيكو، پاداش نيكو را به دنبال دارد. «قَرْضاً حَسَناً يُضاعِفْهُ لَكُمْ»
6- وام دادن و حل مشكلات مردم، سبب گذشت خداوند از گناهان است.
تُقْرِضُوا اللَّهَ ... يَغْفِرْ لَكُمْ
7- براى ايجاد انگيزه در كارهاى خير، پاداش‌ها و بركات آن را بيان كنيد. «يُضاعِفْهُ لَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ»
8- خداوند، از كسانى كه قرض الحسنه مى‌دهند، سپاسگزار است، پس افراد قرض‌گيرنده نيز از قرض‌دهندگان تشكر كنند. «وَ اللَّهُ شَكُورٌ»
9- خداوند، حليم است، پس اگر به ما قرض الحسنه ندادند، ما نيز حليم و بردبار باشيم. «شَكُورٌ حَلِيمٌ»
10- علم خداوند نسبت به پيدا و پنهان يكسان است. «عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ»
11- گمان نكنيم خدا به وام ما نياز دارد. «الْعَزِيزُ»
12- دستورات، تشويقات و پاداش‌هاى الهى، حكيمانه است. «الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»
«والحمدللّه ربّ العالمين»
جلد 10 - صفحه 94
سوره طلاق
سوره طلاق دوازده آيه دارد و در مدينه نازل شده است.
هفت آيه نخستين اين سوره، پيرامون موضوع طلاق و احكام و مسائل مربوط به آن است و به همين جهت نيز، «طلاق» نام گذارى شده است.
بخش دوم سوره، عاقبت دو گروه را بيان مى‌دارد نخست كسانى‌كه از فرمان خدا سرپيچى كرده و به كيفر شديد رسيده‌اند، دوم كسانى‌كه با عمل صالح و پيروى ازپيامبران، مشمول هدايت‌هاى ويژه الهى ونعمت‌هاى بهشتى گرديده‌اند.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «18»
عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ: داناى نهان و آشكار است، پس مى‌داند آنچه ظاهر مى‌كنيد از تصدق، و آنچه پنهان مى‌داريد از اخلاص و ريا، الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ: غالب است به تمام قدرت براى انتقام كشيدن از متمردين، حكم كننده به كرامت و رفعت به متصدقين، يا هر چه نمايد بر وجه حكمت و مصلحت باشد از ثواب و عقاب، يا داناى به متصدق و ممسك در جميع احوال.
جلد 13 - صفحه 205
سوره شصت و پنجم (الطلاق)
سورة الطلاق: اين سوره مباركه در مدينه طيبه نازل شده و آن را سورة النساء نيز گويند.
عدد آيات: يازده آيه نزد بصرى، و دوازده نزد غير بصرى.
عدد كلمات: دويست و چهل و نه.
عدد حروف: يك هزار و شصت حرف.
ثواب تلاوت: أبو بصير از حضرت صادق عليه السّلام روايت نموده: هر كه سوره طلاق و تحريم را در فريضه بخواند، حق تعالى او را در پناه خود از خوف و ترس روز قيامت نگاهدارد از آتش جهنم، و در بهشت داخل فرمايد، زيرا اين هر دو سوره پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
ما أَصابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ عَلِيمٌ «11» وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّما عَلى رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ «12» اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ «13» يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِكُمْ وَ أَوْلادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ «14» إِنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ «15»
فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا وَ أَنْفِقُوا خَيْراً لِأَنْفُسِكُمْ وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ «16» إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً يُضاعِفْهُ لَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ «17» عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «18»
جلد 5 صفحه 216
ترجمه
نميرسد هيچ مصيبتى مگر باذن خدا و هر كه ايمان آورد بخدا راهنمائى ميكند دلش را و خدا بهمه چيز دانا است
و اطاعت كنيد خدا را و اطاعت كنيد پيغمبر را پس اگر روى بگردانيد پس جز اين نيست كه بر عهده فرستاده ما رسانيدن آشكار است
خداوند نيست معبود بحقّى مگر او و بر خدا پس بايد توكّل كنند گروندگان
اى كسانيكه ايمان آورديد همانا بعضى از زنان و فرزندان شما دشمنند براى شما پس حذر كنيد از آنان و اگر عفو كنيد و در گذريد و بپوشانيد پس همانا خدا آمرزنده مهربانست
جز اين نيست كه مالها و فرزندانتان آزمايش است براى شما و خدا نزد او مزد بزرگ است
پس بترسيد از خداوند هر قدر ميتوانيد و بشنويد و اطاعت كنيد و انفاق نمائيد كه بهتر باشد براى خود شما و هر كه نگاهداشته شود از بخل نفس خود پس آن جماعت آنان رستگارانند
اگر قرض دهيد بخدا قرضى نيكو زياده ميگرداند آنرا براى شما و ميآمرزد شما را و خداوند شكرپذير بردبار است
داناى پنهان و آشكار ارجمند درست كار است.
تفسير
تمام امور عالم بتقدير و مشيّت الهى جارى است و از آن جمله مصيبت و بلا است كه باولياء خدا ميرسد بدستور او ولى چون مؤمن ايمان بخدا دارد و ميداند هر چه از او ميرسد خير و صلاح است خداوند دل او را هدايت بصبر و سكون فرموده و نگهدارى ميفرمايد از جزع و بى‌صبرى و تشويش و علم خداوند احاطه دارد بتمام اشياء و مصالح و مفاسد امور و قلوب بندگان و آنچه در آنها جاى دارد از ايمان و بردبارى و رضا و تسليم بمقدّرات بارى و مردم بايد اطاعت نمايند اوامر خدا و پيغمبر را چون بر نفع خودشان ميباشد و در صورت اعراض و تخلّف ضرر بر خودشان وارد شده نه بر خدا و پيغمبر زيرا معلوم است ذات اقدس الهى منزّه است
جلد 5 صفحه 217
از عروض عوارض و وظيفه پيغمبر هم جز ابلاغ احكام نيست كه انجام داده و از لوازم ايمان بخداوند يگانه جامع صفات كماليّه توكل باو است كه آن عبارت است از رضا بتقدير و اطمينان بتدبير و تفويض امور باو و مستفاد از نقل قمّى ره از امام باقر عليه السّلام آنستكه بعد از هجرت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از مكّه بمدينه مسلمانانى كه ميخواستند به تبع آنحضرت هجرت نمايند مبتلا بممانعت زنان و فرزندان ميشدند بعضى از آنان اطاعت ميكردند و توقف مينمودند پس خداوند آن بعض را تحذير فرمود و منع از اطاعت آنها و بعضى آنانرا ميگذاشتند و هجرت مينمودند و ميگفتند اگر با ما نيائيد ما ديگر نگهدار شما نيستيم و آنها بعدا ميآمدند و خداوند امر فرمود بنگهدارى و عفو و اغماض از خطاى آنها و ظاهر آيه شريفه كه شأن نزول آن ذكر شد اخبار از امر عادى نوعى است كه بيشتر زنان و فرزندان در دل طالب مرگ شوهران و پدران خودشانند چون اگر آنها متموّل باشند مايلند بمردن آنها و بردن ارث و اگر فقير باشند مايلند برفع رحمتشان و كمتر زن و فرزندى است كه علاقه بوجود و ثواب خدمت شوهر و پدر خود را داشته باشد لذا بايد از مكر و اطاعت آنها در حذر و بر كنار بود و اگر از آنان خلاف وظيفه نسبت و رسم مودّت چيزى بروز نمود بعفو و اغماض و خطاپوشى بايد از آن درگذشت و متّصف بصفات الهى كه از آن جمله مغفرت و رحمت است شد و جز اين نيست كه اموال و اولاد امتحان و آزمايش است براى مردم از جانب خداوند تا معلوم شود بر خودشان و خلق كه تا چه اندازه در محبّت و اطاعت خداوند پابرجا و ثابتند اگر از مال و اولاد در راه خدا صرف نظر نمودند محبّت و اطاعت آنها نسبت بخدا ثابت ميشود و الّا فلا و بر فرض ثبوت اجر الهى براى آنها بزرگتر و برتر است از آثار خيريّه زن و فرزند و تمام دنيا و ما فيها و شايد مراد از فتنه ابتلاء بزن و فرزند و انصراف از ذكر خدا باشد چنانچه در مجمع نقل نموده كه روزى پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مشغول بخطبه خواندن بود كه حسن و حسين عليهما السلام وارد شدند با دو پيراهن سرخ كه در بر داشتند و راه ميرفتند و بزمين مى‌افتادند پس پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از منبر بزير آمد و گرفت آندو را و در كنار خود بر منبر جاى داد و
جلد 5 صفحه 218
فرمود خداوند تعالى راست فرموده انّما اموالكم و اولادكم فتنه من نظر باين دو كودك نمودم كه راه ميروند و مى‌افتند صبر ننمودم و سخن خود را قطع كردم و ثانيا مشغول بخطبه شد و در نهج البلاغه است كه نگوئيد خدايا پناه مى‌برم من بتو از فتنه چون كسى نيست كه گرفتار فتنه نباشد كسيكه ميخواهد پناه بخدا ببرد بايد پناه ببرد از فتنه‌هائى كه موجب گمراهى ميشود چون خداوند فرموده و بدانيد جز اين نيست كه اموال و اولاد شما فتنه است و هر كس بايد بقدر استطاعت و تمكّن خود سعى نمايد در تحصيل تقوى و پرهيزكارى و خدا ترسى باستماع مواعظ قرآنيه و اطاعت اوامر الهيّه و انفاق مال خود در راه خدا كه مطلق خيرات است و نتيجه باقيه آن بخود شخص عايد ميشود در دنيا و آخرت و كلمه خيرا محتمل است صفت انفاقا مقدّر باشد و محتمل است خبر يكون باشد كه محذوف شده و ميشود مفعول أنفقوا باشد چون خير در كلام الهى بر مال اطلاق شده و بهترين اموال آن مالى است كه در تحصيل رضاى خدا صرف شود و كسانيكه محفوظ بمانند از بخل نفس خودشان براى اعتياد به انفاق اگر چه بتدريج باشد و باداء اقلّ واجب از حقوق الهى آنان اهل نجات و فوز و فلاح خواهند بود در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه زكوة مال خود را ادا نمايد از بخل نفس خود محفوظ مانده است و صرف مال در راهى كه خداوند بآن امر فرموده مانند آنستكه آنمال را بخدا قرض داده و عوض آنرا از خدا ميخواهد و خوبى آن بخلوص نيّت و افضليّت جهت و رجاء حيات و عدم ترقّب ممات و امثال اينها است و خدا عوض آنرا از ده برابر تا هفتصد برابر و بيشتر زياد ميكند و باو مسترد ميفرمايد در دنيا و آخرت و ميآمرزد او را ببركت انفاق چون خدا شكرپذير است باين معنى كه جزاى شكر را بنحو اكمل عطا خواهد فرمود و مى‌بخشد زياد را در مقابل كم و بردبار است كه تعجيل در عقوبت نميكند و آگاه است از تمام امور چه مخفى باشد چه آشكار و چه محسوس باشد و چه معقول و چه موجود باشد و چه معدوم و
جلد 5 صفحه 219
ارجمند و توانا و غالب و قاهر است و نيز دانا و محكم كار و درست كردار است و قدرت و علمش بى‌پايان است در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه هر كس سوره تغابن را در نماز واجب خود بخواند شفيع او باشد در روز قيامت و شاهد عدلى شود براى او كه شهادتش قبول است پس از او جدا نميشود تا داخل كند او را در بهشت و الحمد للّه رب العالمين و صلّى اللّه على محمد و آله الطاهرين.
جلد 5 صفحه 220
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
عالِمُ الغَيب‌ِ وَ الشَّهادَةِ العَزِيزُ الحَكِيم‌ُ «18»
عالم است خداوند بآنچه بر بندگان غيب است و آنچه مشهود و در مرأي و منظر آنها است عزيز مقتدر است و حكيم علي الاطلاق.
عالِمُ الغَيب‌ِ چيزي بر او غيب نيست آنچه بر ديگران غيب است مثل عالم
جلد 17 - صفحه 49
انوار و عالم مجردات و ملائكه و جن و قلوب بندگان و امور آينده و غير آنها از اسرار و حكم و مصالح و مفاسد اشياء.
وَ الشَّهادَةِ آنچه قابل مشاهده است از عالم اجسام علوي و سفلي و آنچه ظاهر و هويداست از افعال و الوان و اقوال و غير اينها چيزي بر او مخفي نيست.
العَزِيزُ «العِزَّةَ لِلّه‌ِ» بر هر چيزي قادر و توانا است.
الحَكِيم‌ُ عالم بجميع حكم و مصالح است.
هذا آخر ما اردنا في تفسير سورة التغابن و يتلوه ان شاء اللّه تعالي تفسير سورة الطلاق و بقية السور بعونه و قوته و قدرته و الحمد للّه و الشكر له، و الصلاة علي من ارسله بالهدي و دين الحق، و آله حفظة شرعه و انصار دينه و اوصياء نبيه. و انا العبد المحتاج الي مغفرة ربه و حفظ دينه الي حين موته السيد عبد الحسين الطيب. اللهم اغفر له و لوالديه و لمن اعانه علي هذا التفسير و لاهله و عشيرته.
سورة الطلاق مدنية اثنتا عشر آية
الكلام في فضلها- از إبن بابويه از ابي بصير از حضرت صادق (ع) فرمود:
«من قرأ سورة الطلاق و التحريم في فريضته أعاذه اللّه أن يکون يوم القيامة ممن يخاف و يحزن، و عوفي من النار و أدخله اللّه الجنة بتلاوته اياهما و محافظته عليهما لانهما للنبي (ص)»
و از ابي بن كعب از پيغمبر (ص) فرمود:
«من قرأ سورة الطلاق مات علي سنة رسول اللّه»
و غير اينها از اخبار مرويه از خواص القرآن و چون سند نداشت از نقل آنها خودداري كرديم.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 18)- و بالاخره در آخرین آیه، می‌فرماید: «او دانای پنهان و آشکار است و او عزیز و حکیم است» (عالم الغیب و الشهادة العزیز الحکیم).
از اعمال بندگان مخصوصا انفاقهای آنها، در نهان و آشکار، با خبر است، و اگر از آنها تقاضای قرض می‌کند، نه به خاطر نیاز و عدم قدرت است بلکه به خاطر کمال لطف و محبت است، و اگر این همه پاداش در برابر انفاقها به آنها وعده می‌دهد، این نیز مقتضای حکمت اوست.
«پایان سوره تغابن»
ج5، ص209
سوره طلاق [65]
اشاره
این سوره در «مدینه» نازل شده و دارای 12 آیه است
محتوای سوره:]
محتوای این سوره به دو بخش عمده تقسیم می‌شود.
بخش اول هفت آیه نخستین سوره است که پیرامون طلاق و مسائل مربوط به آن سخن می‌گوید.
بخش دوم که در حقیقت انگیزه اجرای بخش اول است از عظمت خداوند، و عظمت مقام رسول او، و پاداش صالحان، و مجازات بدکاران، بحث می‌کند، و مجموعه منسجمی را برای ضمانت اجرای این مسأله مهم اجتماعی ارائه می‌دهد، ضمنا این سوره نام دیگری نیز دارد و آن سوره «نساء قصری» (بر وزن و معنی صغری) در مقابل سوره معروف نساء است که «نساء کبری» می‌باشد.
فضیلت تلاوت سوره:]
در حدیثی از پیغمبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله آمده است: «هر کس سوره طلاق را بخواند (و آن را در برنامه‌های زندگی خود به کار بندد) بر سنت پیامبر از دنیا می‌رود».
بسم الله الرحمن الرحیم به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
نکات آیه
۱ - سپاسدارى، بردبارى، آگاهى از نهان و آشکار، عزّت و حکمت خداوند، مقتضى تقواپیشگى، حرف شنوى، فرمان برى و انفاق در راه او است. (فاتّقوا اللّه ... اسمعوا و أطیعوا و أنفقوا ... و اللّه شکور حلیم ... العزیز الحکیم) برخى از مفسران، بر این عقیده اند که میان ذکر اوصاف خداوند در دو آیه پایانى، با فرمان الهى به تقواپیشگى، فرمان برى و انفاق، ارتباط وجود دارد. این مطلب مى تواند اشاره به برداشت یاد شده باشد.
۲ - خداوند، آگاه از غیب و شهود و دانا به تمامى امور نهان و آشکار جهان است. (علم الغیب و الشهده)
۳ - خداوند، عزیز (پیروز شکست ناپذیر) و حکیم (سنجیده کار) است. (العزیز الحکیم)
۴ - رهنمودها و فرمان هاى خداوند، حکیمانه است. (فاتّقوا اللّه... واسمعوا و أطیعوا و أنفقوا... و اللّه... الحکیم) توصیف خداوند به «حکیم» بودن در پایان سوره، به دنبال یک سلسله از رهنمودها و فرمان هاى الهى، مى تواند گویاى مطلب یاد شده باشد.
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: حکیم ۳; عالم الغیبوالشهاده ۲; عزیز ۳
- اطاعت: زمینه اطاعت از خدا ۱
- انفاق: زمینه انفاق ۱
- تقوا: زمینه تقوا ۱
- خدا: آثار حکمت خدا ۱; آثار حلم خدا ۱; آثار شکرگزارى خدا ۱; آثار عزت خدا ۱; آثار علم غیب خدا ۱; حکمت خدا ۴; علم خدا ۲; علم غیب خدا ۲; ویژگیهاى اوامر خدا۴
منابع
