الإسراء ٦٨
| کپی متن آیه |
|---|
| أَ فَأَمِنْتُمْ أَنْ يَخْسِفَ بِکُمْ جَانِبَ الْبَرِّ أَوْ يُرْسِلَ عَلَيْکُمْ حَاصِباً ثُمَ لاَ تَجِدُوا لَکُمْ وَکِيلاً |
ترجمه
| الإسراء ٦٧ | آیه ٦٨ | الإسراء ٦٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَخْسِفَ بِکُمْ جَانِبَ البَرِّ»: شما را به گوشه‌ای از خشکی فرو برد. گوشه‌ای از خشکی را بشکافد و شما را همراه با آن در درون زمین دفن و ناپدید گرداند. واژه (جانب) مفعول‌به یا ظرف است. «حَاصِباً»: باران سنگ. طوفان بادی که سنگ از آن ببارد (نگا: حجر / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَنْ... (۰) أَ أَمِنْتُمْ مَنْ فِي السَّمَاءِ... (۲) أَمْ أَمِنْتُمْ مَنْ فِي السَّمَاءِ... (۳) أَمْ أَمِنْتُمْ مَنْ فِي السَّمَاءِ... (۳)
فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ... (۰) فَلَمَّا جَاءَ أَمْرُنَا جَعَلْنَا... (۰) إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ حَاصِباً... (۲)
تفسیر
- آيات ۶۶ - ۷۲ سوره إسراء
- انسان، همیشه به وسیله فطرتش، به سوی خدا هدایت می شود
- آيا در خشكى، تضمينى از گرفتارى ها داريد، كه از خدا اعراض مى كنيد؟
- معناى آيه: «وَ لَقَد كَرَّمنَا بَنِى آدَم...»
- فرق بين «تكريم» و «تفضيل» انسان، و نظر بعضى مفسران در اين باره
- آيه شريفه، ناظر به تفضيل انسان از حيث وجود مادى است
- گفتار در برترى انسان از ملائكه
- نقد كلام زمخشرى كه قول بر «تفضيل انسان بر مَلَك» را مردود دانسته است
- افضل بودن اطاعت، از جهت كشف صفاى باطن و حُسن سريره اوست
- مراد از «امام» در جمله: «يَومَ نَدعُوا كُلَّ أُنَاسٍ بِإمَامِهِم»
- اقوال مختلف درباره مراد از «امام»، در آیه فوق
- وجوهی که در معناى آیه «مَن كَانَ فِى هَذِهِ أعمَى فَهُوَ فِى الآخِرَةِ أعمَى» گفته شده
- بحث روايتى: (رواياتى درباه برخی از آیات گذشته)
نکات آیه
۱- هشدار خداوند به حق ناسپاسان رهیده از خطرات و مشکلات، به دچار شدن به خطرات و مهلکه هاى دیگر (فلمّا نجّکم إلى البرّ أعرضتم ... أفأمنتم أن یخسف بکم)
۲- رهایى انسان از مهلکه اى، ایمنى بخش همیشگى وى از قهر الهى نخواهد بود. (نجّکم إلى البرّ ... أفأمنتم أن یخسف بکم جانب البرّ)
۳- با امکان فرو رفتن انسان در دل خاک و یا گرفتار طوفانهاى شن شدن، احساس امنیت دایمى کردن بیجاست. (فلمّا نجّکم إلى البرّ أعرضتم ... أفأمنتم أن یخسف بکم جانب البرّ أو یرسل علیکم حاصبًا) «خسف» مصدر فعل «یخسف» در لغت به معناى فرو بردن و «البرّ» به معناى بیابان و خشکى در مقابل «بحر» (دریا) است.
۴- کفران کنندگان نعمتهاى الهى و حق ناسپاسان، در معرض عذابهاى دنیوى چون بلعیده شدن به وسیله زمین و گرفتار شدن به طوفان شن (و کان الإنسن کفورًا. أفأمنتم أن یخسف بکم ... أو یرسل علیکم حاصبًا)
۵- زمین و سایر مظاهر طبیعت، مجراى اراده خداوند (أفأمنتم أن یخسف بکم جانب البرّ أو یرسل علیکم حاصبًا)
۶- رخدادهاى طبیعى مرگ آفرین، وسیله اى براى تنبه انسانها و عاملى در جهت تربیت آنان (أفأمنتم أن یخسف بکم جانب البرّ أو یرسل علیکم حاصبًا) از اینکه خداوند به کسانى که پس از رهیدن از خطر، از خدا اعراض مى کنند، هشدار مى دهد که هیچ گاه نباید احساس ایمنى کنند، استفاده مى شود که توجه به آن رخدادها، مى تواند عاملى باشد براى تنبه و تربیت انسانها.
۷- انسانها، همواره در معرض خطرات ناشى از رخدادهاى طبیعى اند. (ضلّ من تدعون إلاّ إیّاه فلمّا نجّکم إلى البرّ ... یخسف بکم جانب البرّ أو یرسل علیکم حاصبًا)
۸- هیچ کس و هیچ ملجأیى جز خداوند، توان نجات انسانها را از مرگ حتمى در برابر حوادث طبیعى ندارد. (و إذا مسّکم الضرّ فى البحر ضلّ من تدعون إلاّ إیّاه فلمّا نجّکم إلى البرّ أعرضتم ... أفأمنتم أن یخسف بکم جانب البرّ) از اینکه خداوند در آیه قبل فرمود: «انسان به هنگام گرفتار شدن به خطر حتمى، تنها به یاد خدا و قدرت نجات بخش او مى افتد و پس از رهایى فراموش مى کند» و نیز از اینکه در آیه بعدى هشدار داد که هیچ گاه نباید احساس ایمنى کنند، نشان مى دهد که تنها اوست که مى تواند انسان را از مرگ حتمى نجات بخشد.
۹- انسانها به هنگام گرفتار آمدن به گرداب حوادث مرگ آفرین، هیچ کارساز و پشتیبانى جز خداوند براى نجات خویش نمى یابند. (ثمّ لاتجدوا لکم وکیلاً)
۱۰- لزوم توجه دایمى به قدرت و حاکمیت الهى در همه حال (موقعیت خطر و امنیت) (نجّکم إلى البرّ ... أفأمنتم أن یخسف بکم ... أو یرسل علیکم حاصبًا ثمّ لاتجدوا لکم وکیلاً)
موضوعات مرتبط
- امنیّت: احساس امنیّت بیجا ۳
- انذار: انذار از عذاب ۱، ۴; انذار از هلاکت ۱
- انسان: انسان ها در سختى ۹
- بلایا: بلایاى طبیعى ۳; خطر بلایاى طبیعى ۷; منشأ نجات از بلایاى طبیعى ۸; نقش بلایا ى طبیعى ۶
- تربیت: عوامل تربیت ۶
- تنبّه: عوامل تنبّه ۶
- حوادث: خطر حوادث ۷; نقش حوادث ۶
- خدا: اختصاصات خدا ۸; انذارهاى خدا ۱; مجارى اراده خدا ۵; مصونیت از غضب خدا ۲; نجات بخشى خدا ۸، ۹
- ذکر: اهمیت ذکر حاکمیت خدا ۱۰; اهمیت ذکر قدرت خدا ۱۰; زمینه ذکر خدا ۹
- زمین: فروروى در زمین ۳، ۴; نقش زمین ۵
- طوفان: طوفان شن ۳
- عذاب: ابزار عذاب ۴; خطر عذاب ۴; عذاب با طوفان شن ۴
- عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۵
- کفران کنندگان: انذار کفران کنندگان ۱; کیفر کفران کنندگان ۴
- مرگ: منشأ نجات از مرگ ۸
- نجات یافتگان: انذار نجات یافتگان از خطر ۱
- هلاکت: خطر هلاکت ۳; محدوده نجات از هلاکت ۲
منابع
