الأنبياء ١
| گسترشکپی متن آیه |
|---|
ترجمه
| سوره الأنبياء | آیه ١ | الأنبياء ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«حِسَابُهُمْ»: محاسبه ایشان. مراد زمان حساب و کتاب گرفتن از آنان است که قیامت است. (نگا: قمر /
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَ... (۰) تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَ... (۰) الْقَمَرُ (۱) يَسْأَلُکَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ... (۲) فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ... (۰) الْقَمَرُ (۱)
لِيَجْزِيَ اللَّهُ کُلَ نَفْسٍ مَا... (۱) وَ إِنْ يَرَوْا آيَةً يُعْرِضُوا وَ... (۱) وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ... (۰)
نزول
قتادة گوید: اهل مکه به رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم گفتند: اگر آنچه که می‌گوئى راست بوده و حق می‌باشد و از ایمان آوردن ما شادمان و خوشحال می‌گردى. کوه صفا را براى ما مبدل به طلا گردان در این هنگام جبرئیل آمد و گفت: یا رسول اللّه اگر مایل باشى ما درخواست اهل مکه را انجام خواهیم داد ولى اگر بعد از انجام درخواست خود ایمان نیاورند، خداوند به آنان مهلت نخواهد داد و اگر هم مایل باشى تا مدتى معین بعد از انجام درخواست مزبور از براى ایمان آوردن آنان به ایشان مهلت بدهى خود میدانى سپس این آیه نازل گردید.[۱]
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۵ سوره انبياء
- غرض و مفاد كلى سوره مباركه انبياء
- معناى نزديك شدن حساب - قيامت - به مردم
- وجوهى كه درباره جمع بين «غفلت» و «اعراض» در جملۀ: «وَ هُم فِى غَفلَةٍ مُعرِضُون» گفته شده است
- گفتارى پيرامون معناى حدوث و قدم كلام
- آيا كلام از جهت كلام بودن، فعل متكم است، يا صفت او، يا هيچ كدام؟
- اشاره به معنايى ديگر براى كلام از جهت اين كه مكنونات ضماير را كشف مى كند
- بيان اين كه بحث درباره حدوث و قدم قرآن بى مورد بوده است
- افترائات مكذّبان پيامبر اكرم «ص»، در تكذيب و انكار آن حضرت
- افزایش درجه به درجه افترائات كفار، عليه پيامبر اسلام «ص»
- پاسخ خداوند به احتجاج مشركان، بر نفى نبوت پيامبر«ص»
- مقصود از «ذكر» و «اهل ذكر»، در «فَسئَلُوا أهل الذكر»
- بحث روايتى
نکات آیه
۱- انسان ها از حسابرسى قیامت - در عین نزدیک بودن آن - در غفلت شدید به سر مى برند. (اقترب للناس حسابهم و هم فى غفلة معرضون) کلمه «فى» در «فى غفلة» براى ظرفیت مجازى است و دلالت بر شدتِ وصف مى کند; یعنى، غفلت مردم از حسابرسى قیامت بسیار شدید است.
۲- حسابرسى اعمال مردم، قریب الوقوع و تخلف ناپذیر است. (اقترب للناس حسابهم )
۳- مشرکان صدراسلام، از مسأله حسابرسى قیامت، به طور کلى غافل مانده و از تأمل و اندیشه در نشانه ها و دلایل روشن آن، روى گردان بودند. (اقترب للناس حسابهم و هم فى غفلة معرضون ) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که این سوره، مکى است و مخاطب و مصداق اوّلى «الناس»، مردم مشرک اند.
۴- حسابرسى، از رخدادهاى مهم قیامت است. (اقترب للناس حسابهم ) آغاز شدن سوره با طرح مسأله حسابرسى و بیان آن از میان دیگر رخدادهاى قیامت، بیانگر مطلب یاد شده است.
۵- یاد قیامت و تفکر و تأمل در حقایق و رخدادهاى آن، امرى لازم است و بایسته. (اقترب للناس حسابهم و هم فى غفلة معرضون ) آیه شریفه، در مقامِ سرزنشِ کسانى است که از قیامت و رخدادهاى آن غافل اند. این سرزنش، حاکى از ضرورت اندیشه و تأمل در باره قیامت و احوال آن است.
۶- انسان در برابر رفتار و کردار خویش، مسؤول بوده و در قیامت مورد مؤاخذه و بازخواست قرار خواهد گرفت. (اقترب للناس حسابهم ) برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که حسابرسى آن گاه معقول و متصور است که مسؤولیت و بازخواهى در کار باشد.
۷- انسان ها، از درنگ و تفکر در نشانه هاى قیامت و دلایل اثبات آن، روى گردان هستند. (اقترب للناس حسابهم و هم فى غفلة معرضون ) متعلق «غفلت» و «إعراض» دو چیز است; زیرا غفلت، نشانگر بى توجهى به مسأله و اعراض، علامت توجه به آن است و معقول نیست که یک چیز هم مورد توجه باشد و هم عدم توجه. بنابراین مقصود از اعراض، روى گردانى از دلایل روشن بر اثبات معاد و عدم تأمل و تفکر درباره قیامت است.
موضوعات مرتبط
- انسان: حسابرسى اخروى انسان ها ۶; غفلت انسان ها ۱; مسؤولیت انسان ۶
- حسابرسى: غافلان از حسابرسى اخروى ۳
- ذکر: اهمیت ذکر قیامت ۵
- عمل: حتمیت حسابرسى عمل ۲; مسؤول عمل ۶; نزدیکى حسابرسى عمل ۲
- غفلت: غفلت از حسابرسى اخروى ۱; غفلت از قیامت ۱
- قیامت: اهمیت تفکر در قیامت ۵; حسابرسى در قیامت ۴; حوادث قیامت ۴; عدم تفکر در نشانه هاى قیامت ۷; معرضان از قیامت ۳، ۷; ویژگیهاى قیامت ۴
- مشرکان: بى تعقلى مشرکان صدراسلام ۳; غفلت مشرکان صدراسلام ۳
منابع
- ↑ تفسیر جامع البیان.
