النحل ٢٢
ترجمه
النحل ٢١ | آیه ٢٢ | النحل ٢٣ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«مُنکِرَةٌ»: انکارکننده. نپذیرنده. «مُسْتَکْبِرُونَ»: کسانی که خویشتن را بزرگ میپندارند و خود را بالاتر از آن میدانند که به عبادت خدا بپردازند.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
أَ جَعَلَ الْآلِهَةَ إِلٰهاً وَاحِداً... (۳) وَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَحْدَهُ... (۴) وَ قَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِي... (۱)
تفسیر
- آيات ۲۲ - ۴۰،سوره نحل
- اعتقاد به معاد لازمه توحيد كامل است
- بيان اينكه گمراه كنندگان همانند بار گناهان ناشى از اضلالشان را بر دوش مى كشند
- چگونگى تعدد وزر و عذاب در ازاء عمل واحد
- اشاره به استفاده هاى نادرستى كه از آيه ((ليحملوا اوزارهم كاملة يوم القيمة ))
- مقصود از كسانى كه علم داده شده اند در آيه :((قال الذين اوتوا العلم ...)) معصومين عليهم السلام هستند
- معناى آيه : ((قيل للذين اتقوا ماذا انزل اليكم قالوا خيرا)) و مراد از ((الذين اتقوا))
- معناى ((طيب )) و ((طاهر)) و مقصود از طيب بودن متقين درحال توفى و مرگ
- تعلق مشيت خداوند (لوشاء الله ) به امر عدمى (ما عبدنا) در آيه و توجيه آن
- تقرير و تبيين استدلال مشركين براى بت پرستى خود
- پاسخ به دليل مشركين : تنها وظيفه پيامبران ((بلاغ مبين )) است
- تقسيم امت ها به دو طائفه هدايت يافته و گمراه
- وجه اينكه گمراهى به خلاف هدايت به خود گمراهان نسبت داده شده است
- توضيح اينكه ((ضلالت )) امر عدمى است و نمى توان گفت خدا آن را ايجاد كرده است
- تسليت و دلدارى رسول خدا(ص ): نسبت به هدايت مشركين حريص مباش
- تفسير آيه توسط جبريون و مفوضه در جهت اثبات مذهب خود
- در قيامت ياورانى هستند كه مشركين از يارى آنها بهره مند نمى شوند
- مسئله رفع اختلاف و تبين آن يكى از معرفات روز قيامت است
- اشاره به تعابير مختلف از ايجاد خداى تعالى به :قول ، كلمه ، امر، اراده و قضاى خدا در ذيل (اننقول له كن فيكون )
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل : ((الذين اتوا العلم ))، ((... قالوا خيرا))، ((قالوااساطير الاولين )) و...)
- نقشه قريش در برابر جذابيت دعوت پيامبر اكرم (ص ) درذيل آيه ((و اذا قيل لهم ماذا...))
- روايتى درباره سلطنت و قدرت نامحدود خدا
نکات آیه
۱- تنها معبود واقعى انسانها، خداى یگانه است. (إلهکم إله وحد) با توجه به آیات سابق، که درباره صفات خداوند و نفى معبودهاى مشرکان بود و از منحصر کردن اله و معبود در این آیه به یک فرد، روشن مى شود که آن اله یگانه، همان خداوند است.
۲- علم، قدرت، خالقیت و حیات، از ویژگیهاى معبود و خداى حقیقى (أفمن یخلق کمن لایخلق ... و الله یعلم ... و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا و هم یخلقون . أموت غیر أحیاء ... إلهکم إله وحد) آوردن عبارت «إلهکم إله واحد» پس از بیان صفات برجسته خداوند و پس از یادآورى ضعف و فتور معبودهاى باطل، به منزله ذکر نتیجه آن سخنان و مشعر به نکته یاد شده است.
۳- آنان که به عالم آخرت ایمان نمى آورند، قلبهایى حق ناپذیر و روشى مستکبرانه دارند. (فالذین لایؤمنون بالأخرة قلوبهم منکرة و هم مستکبرون)
۴- دلایل اثبات کننده یگانگى خداوند، دربردارنده ایمان به عالم آخرت نیز هست. (إلهکم إله وحد فالذین لایؤمنون بالأخرة قلوبهم منکرة) فاى «فالذین» در جایگاه نتیجه براى دلایل روشن ذکر شده براى اثبات یگانگى خداوند است. آمدن فاى نتیجه در این آیه، به این معناست که آن دلایل، اثبات کننده عالم آخرت نیز مى باشد که با توجه به آنها، باید به عالم آخرت ایمان آورد و کسانى که با توجه به آن دلیلها ایمان نمى آورند، قلبهایى حق ناپذیر دارند.
۵- قلب حق ناپذیر، مانع از ایمان آوردن به عالم آخرت است. (إلهکم إله وحد فالذین لایؤمنون بالأخرة قلوبهم منکرة) «فاء» در «فالذین» براى تفریع است و دلالت مى کند که توحید اثبات شده در آیات قبل، توحید کاملى است که اعتقاد به آخرت را نیز به همراه دارد. بنابراین کسانى که به آخرت ایمان نمى آورند، موانعى همچون قلب حق ناپذیر و استکبار دارد.
۶- استکبار و خود برتربینى، مانع از ایمان آوردن به عالم آخرت است. (فالذین لایؤمنون بالأخرة ... و هم مستکبرون)
۷- قلب، مرکز پذیرش و یا انکار حقایق (فالذین لایؤمنون بالأخرة قلوبهم منکرة)
۸- حق ناپذیرى، نشانه بیمارى قلب است. (فالذین لایؤمنون بالأخرة قلوبهم منکرة) فعل «لایؤمنون» (ایمان نمى آورند) حکایت از حق ناپذیرى دارد و «منکرة» به معناى زیر بار حق نرفتن است که بیمارى است.
موضوعات مرتبط
- آخرت: استکبار مکذبان آخرت ۳; حق ناپذیرى مکذبان آخرت ۳
- استکبار: آثار استکبار ۶
- ایمان: جایگاه ایمان ۷; دلایل ایمان به آخرت ۴; موانع ایمان به آخرت ۵، ۶
- توحید: توحید عبادى ۱; دلایل توحید ۴
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱
- حق: حق ناپذیران ۳; آثار حق ناپذیری ۵، ۷
- حقایق: تکذیب حقایق ۷; قبول حقایق ۷
- خدا: اختصاصات خدا ۱
- عُجب: آثار عُجب ۶
- قلب: نشانه هاى بیمارى قلب ۸; نقش قلب ۷
- مستکبران:۳
- معبود راستین: حیات معبود راستین ۲; خالقیت معبود راستین ۲; علم معبود راستین ۲; قدرت معبود راستین ۲; ویژگیهاى معبود راستین ۲