الحجر ٩٢
ترجمه
| الحجر ٩١ | آیه ٩٢ | الحجر ٩٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لَنَسْأَلَنَّهُمْ»: بی‌گمان از ایشان سؤال و بازخواست می‌کنیم.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
لاَ يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَ هُمْ... (۲) فَيَوْمَئِذٍ لاَ يُسْأَلُ عَنْ... (۱)
يَوْمَ يَجْمَعُ اللَّهُ الرُّسُلَ... (۱) وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي کُلِ أُمَّةٍ... (۰) قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِ... (۰)
تفسیر
- آيات ۸۵ - ۹۹،سوره حجر
- معناى آيه شريفه ((و ما خلقنا...))
- بيان وهن استدلال هر يك از قائلين به جبر و تفويض به اين آيه شرفه براى اثباتمرام خود
- معناى ((صفح )) و فرق آن با ((عفو)) و مفاد جمله : ((فاصح الصفحالجميل ...))
- بيان اينكه مراد از ((سبعا من المثالى )) سوره حمد است و اشاره به وجوهى كه دربارهاين تعبير گفته است
- معناى ((مثانى )) و اشاره به معناهائى كه ديگران براى آن گفته اند
- بيان چهار دستور به رسول الله (ص ) در آيه شريفه
- مقصود از ((مقتسمين )) و وجه تسميه آنان به اين نام
- دستور علنى كردن دعوت به پيامبر(ص ): ((فاصدع بما تؤ مر))
- توضيح اينكه مراد از ((يقين )) در آيه : ((و اعبد ربك حتى ياءتيك اليقين )) مرگ است
- روايتى در توضيح معناى ((فاصفح الصفحالجميل )) و ((سبع مثالى )) و مراد از مقتسمين ))
- چند روايت درباره علنى شدن دعوت پيامبر(ص ) و نيز درباره پنج تن مستهزئين آنحضرت
- رواياتى در ذيل آيه ((واعبد ربك حتى ياتيك اليقين ))
- بحثى فلسفى در چگونگى تكليف و دوام آن
- تكاليف الهى همواره ملازم آدمى بوده و بشر در همه احوال محتاج دين است
نکات آیه
۱- سوگند مؤکد خداوند به ربوبیت خویش بر بازپرسى تمامى کافران و تجزیه گران دین (فوربّک لنسئلنّهم أجمعین) ضمیر جمع غایب «لنسئلنّهم» هم مى تواند به کافرانى برگردد که در چند آیه قبل از آن سخن به میان آمد (...أزواجاً منهم) و هم مى تواند به «المقتسمین» اشاره داشته باشد. برداشت فوق بنابر هر دو احتمال است.
۲- سوگند براى اثبات و احقاق حق، امرى جایز و مشروع (فوربّک لنسئلنّهم) از سوگند خداوند بر اثبات قیامت، مى توان جواز و مشروعیت اصل سوگند را استفاده کرد.
۳- پیامبر(ص) داراى شخصیتى والا در نزد پروردگار و برخوردار از عنایت و لطف ویژه او (فوربّک) از اینکه خداوند در سوگند خویش پیامبر(ص) را مخاطب قرار داد و فرمود: «سوگند به پروردگار تو...» برداشت فوق استفاده مى شود.
۴- صفت «رب» از اوصاف مهم خداوند (فوربّک) از اینکه صفت «رب» مورد قسم قرار گرفت، مى تواند برداشت فوق را افاده کند.
۵- قیامت، روز بازخواست از مجرمان و تجزیه کنندگان آیات قرآن (لنسئلنّهم أجمعین) آورده شدن فعل مضارع «نسئل» براى بازخواست، مى تواند اشاره به آینده و روز قیامت داشته باشد.
۶- همه انسانها بدون استثنا، در قیامت مورد بازپرسى خداوند قرار خواهند گرفت. (فوربّک لنسئلنّهم أجمعین) برداشت فوق، بنابراین احتمال است که مرجع ضمیر «هم» - به قرینه «إنى أنا النذیر المبین» - همه انسانها باشد. به دلیل اینکه «نذیر» بودن پیامبر(ص) براى همه انسانهاست.
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: رب ۴
- حقایق: سوگند براى اثبات حقایق ۲
- دین: مؤاخذه از تجزیه کنندگان دین ۱
- سوگند: احکام سوگند ۲; سوگند به ربوبیت خدا ۱; سوگند جایز ۲
- قرآن: مؤاخذه اخروى تجزیه کنندگان قرآن ۵; سوگندهاى قرآن ۱
- قیامت: عمومیت مؤاخذه در قیامت ۶; ویژگیهاى قیامت ۵
- کافران: مؤاخذه کافران ۱
- گناهکاران: مؤاخذه اخروى گناهکاران ۵
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۳
- محمد(ص): فضایل محمد(ص) ۳
